به گزارش خبرنگار مهر؛ مراسم پایانی هجدهمین اختتامیه جایزه قلم امروز عصر برگزار شد و برگزیدگان این دوره از جایزه معرفی شدند.
کامران شرفشاهی دبیر هجدهمین جشنواره قلم در بیانیه ای ضمن شرح کامل اتفاقات رخ داده در این دوره از جایزه قلم زرین برگزیدگان آن را نیز معرفی کرد. متن کامل بیانیه شرفشاهی به این شرح است:
به نام خداوند مهر و قلم
“ن والقلم و ما یسطرون”
با اهدای زلال‌ترین سلام‌ها و تهنیت روز قلم به خانواده بزرگ و ارجمند انجمن قلم.
حمد و سپاس پروردگار جهانیان را که معجزه بزرگ پیامبر خاتمش “کتاب” است و بار دیگر به ما رخصت بخشید تا در بهاری دل افروزتر به تماشای گلستان دلپذیر ادبیات غنی و ارزنده این مرز و بوم کهن و برخوردار از عالی‌ترین و شکوهمندترین جلوه‌های هنر و ادبیات بنشینیم.
هجدهمین بهار جشنواره قلم زرین که به بررسی کتابهای منتشرشده طی سال ۱۳۹۸ در قلمرو ادبیات اختصاص داشت، توفیق آن را یافت که با بهره مندی از حضور استادان نامدار در پنج رشته‌ی: شعر و داستان بزرگسال، شعر و داستان کودک و نوجوان و همچنین پژوهش و نقد ادبی، در طول چند ماه ۷۶۴۵ اثر را مورد بررسی و مداقه قرار دهد که آمار هر گروه به تفکیک کتابهای منتشره عبارتند از:
بخش پژوهش و نقد ادبی: ۱۰۹۸ کتاب
بخش شعر بزرگسال: ۴۰۱۰ کتاب
بخش داستان بزرگسال: ۳۳۴۲ کتاب
بخش شعر کودک و نوجوان: ۶۳۲ کتاب
بخش داستان کودک و نوجوان: ۲۱۶۳ کتاب
نتایج نهایی هجدهمین جشنواره قلم زرین
ضمن تقدیر از حضور اعضای گرانقدر هیئت داوران که طی چند مرحله بررسی متعهدانه و کارشناسی، نتایج قطعی خود را در پایان خرداد ماه سال جاری اعلام داشتند، کتابهای برگزیده به این شرح می‌باشد:
- در بخش نقد ادبی و پژوهش کتاب “حماسه مسیب نامه” به تصحیح دکتر میلاد جعفرپور از انتشارات موقوفات مرحوم دکتر افشار یزدی با همکاری انتشارات سخن.
- در بخش شعر بزرگسال کتابهای “فقط او بخواند” سروده ی هادی محمدحسنی از انتشارات سوره مهر و کتاب “پرواز در پیله” سروده حامد حسین خانی از انتشارات شانی مشترکا به عنوان کتاب برگزیده سال معرفی شدند.
- در بخش داستان بزرگسال کتاب “آتون نامه” نوشته ی محمداسماعیل حاج علیان از انتشارات سوره مهر.
- در بخش شعر کودک و نوجوان، کتابهای “هزار و شصت و پانصد” سروده طیبه شامانی از انتشارات به نشر و “باران در خودم می بارد” سروده حسین تولایی از انتشارات علمی فرهنگی به طور مشترک به عنوان کتاب برگزیده سال انتخاب شدند.
- در بخش داستان کودک و نوجوان، کتاب “تاریخ با طعم ذغال اخته” نوشته یوسف قوجق از انتشارات سوره مهر.
مروری بر روند برگزاری هجدهمین جشنواره قلم زرین
هجدهمین جشنواره قلم زرین در حالی برگزار شد که شیوع ویروس کرونا مشکلات عدیده ای را برای جامعه‌ی ما پدید آورده بود و علیرغم این مشکلات فراخوان جشنواره از سوی دبیرخانه انجمن قلم ایران منتشر شد و به لحاظ درخواست پدیدآورندگان کتاب و ناشران، دبیرخانه جشنواره از طریق همکاری شایان تقدیر “خانه کتاب” فهرست آثار ادبی منتشر شده را دریافت و در اختیار هیئت داوران قرار داد.
از آنجایی که نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در سال جاری به لحاظ پیشگیری از شیوع بیماری کرونا برگزار نشد و غالباً همه ساله خرید کتابهای مورد تقاضای هیئت داوران به طور یکجا از این نمایشگاه صورت می‌پذیرفت، در این دوره تهیه‌ی کتاب‌ها با دشواریهایی همراه بود که مستلزم صرف وقت بیشتر و هزینه‌ی افزون‌تری بود.
جلسات بررسی کتابهای ادبی منتشر شده در طی سال ۱۳۹۸ طبق آئین نامه اجرایی و فاصله گذاری اجتماعی طی چند مرحله در دفتر انجمن قلم ایران برگزار شد و همدلی و همفکری داوران گرامی در تمام طول این مدت بسیار صمیمانه، منظم و متعهدانه بود که شایسته تقدیر فراوان است.
مراحل گزینش کتاب برگزیده سال
طبق دستورالعمل آئین نامه اجرایی و هماهنگی با سرگروه‌های هر بخش از هیئت داوران پیش از اعلام نتیجه قطعی در هر گروه ۵ کتاب به عنوان کاندیدای کتاب سال اعلام شد که اسامی این کتاب‌ها به همراه نام پدیدآورنده و ناشر در اختیار مطبوعات و رسانه‌ها به صورت خبر رسمی قرار گرفت.
بخش شعر کودک و نوجوان؛
- لباس پرپری سروده مریم هاشم پور از انتشارات سروش
- در صدای هر پرنده ای سروده کمال شفیعی از انتشارات سوره مهر
- بازی، شعر، نمایش سروده ی افسانه شعبان نژاد از انتشارات لوپه تو
- باران در خودم می بارد سروده حسین تولایی انتشارات علمی فرهنگی
- هزار و شصت و پانصد سروده طیبه شامانی انتشارات به نشر
بخش داستان کودک و نوجوان؛
- تاریخ با طعم ذغال اخته / یوسف قوجق / سوره مهر
- کله آهنی / ویدا اروجی / سوره مهر
- مردان نخیله / زینب امامی نیا / سوره مهر
- رونی یک پیانو قورت داده / تیمور آقامحمدی / سوره مهر
- آهنگی برای چهارشنبه‌ها / فرهاد حسن زاده / پیدایش
بخش داستان بزرگسال:
- جادوی گوبتا / محمد حنیف / انتشارات علمی فرهنگی
- کتیبه‌ی ژنرال / اکبر صحرایی / انتشارات شهید کاظمی
- انگشت نگاری / هادی خورشاهیان / انتشارات آنیما
- آتون نامه / محمداسماعیل حاجی علیان / انتشارات سوره مهر
بخش نقدوپژوهش ادبی:
- مشق معنی بیدل / مرحوم سیدحسن حسینی / انتشارات سوره مهر
- حماسه مسیب نامه به تصحیح و مقدمه و تعلیقات / میلاد جعفرپور / انتشارات بنیاد افشار و سخن
- تبارشناسی نقد ادبی ایدئولوژیک / عیسی امن خانی / خاموش
بخش شعر بزرگسال:
- اندیمشک “گوک تا راز” سروده اکبر بهداروند از انتشارات آثار برتر
- فقط او بخواند سروده هادی محمدحسنی از انتشارات سوره مهر
- پرواز در پیله سروده حامد حسین خانی از انتشارات شانی
- چمدانت چقدر جا دارد سروده نغمه مستشار نظامی از انتشارات شهرستان ادب
- امان نامه سروده سید اکبر میرجعفری از انتشارات قو
بی تردید هدف اصلی این جشنواره بزرگداشت مرتبه والای قلم و تقدیر از حضور و آثار ارزشمند تمام اعضای خانواده بزرگ قلم است و آنان که به چنین منزلتی خجسته معرفت دارند، قطعاً از صمیم قلب از انتخاب دوستان فرهیخته خود احساس سرور و رضایت خواهند داشت.
ضمناً شایان ذکر است که معیار نخست در گزینش آثار رعایت اصول و قواعد مسلم ادبی در امر سرودن، نوشتن و پژوهش بوده که جای دریغ دارد که گفته شود شمار قابل ملاحظه‌ای از کتابهای منتشره فاقد این نکته بوده اند.
داوران:
بخش پژوهش و نقد ادبی:
دکتر محمود بشیری، دکتر اسماعیل امینی، دکتر امیدعلی مسعودی (به سرداوری دکتر محمود بشیری)
بخش داستان بزرگسال:
یوسف قوجق، راضیه تجار، کامران پارسی نژاد (به سرداوری راضیه تجار)
بخش داستان کودک و نوجوان:
محمدرضا اصلانی، علی اکبر والایی، سودابه امینی (به سرداوری محمدرضا اصلانی)
بخش شعر بزرگسال:
رضا اسماعیلی، عباسعلی براتی پور، کامران شرفشاهی (به سرداوری رضا اسماعیلی)
بخش شعر کودک و نوجوان:
بابک نیک طلب، سید احمد میرزاده، رضا عبداللهی (به سرداوری سید احمد میرزاده)
پیشنهاد دبیر جشنواره:
با عنایت به نیاز روزافزون جامعه به آثار فاخر و ارزنده در حوزه متون هنرهای نمایشی و لزوم تقدیر از تلاش‌های پدیدآورندگان آثار در زمینه نمایشنامه، فیلمنامه، تعزیه و سریال تلویزیونی، پیشنهاد می‌گردد که در صورت امکان از دوره آینده بخشی نیز به این مهم اختصاص یابد.
ارزیابی آثار و دیدگاه‌های هیئت محترم داوران
هجدهمین جشنواره قلم زرین درحالی برگزار شد که به لحاظ تحریم‌های ظالمانه غرب، صنعت چاپ و نشر کشورمان از رونق سابق برخوردار نبود و مشکلات فراوان در این عرصه موجب کاهش تعداد عناوین منتشره و همچنین بی رغبتی ناشران به چاپ کتابهای تازه شده است.
با پیدایش و رواج تکنولوژی چاپ دیجیتال و همچنین سودجویی برخی ناشران، چاپ کتاب‌هایی با محتوای ضعیف بعلاوه نارسایی‌های فراوان در امر رعایت اصول و قواعد دستوری و ادبی افزایش یافته که این امر آفتی مضاعف در امر ایجاد دلزدگی درمخاطب و تنگ‌تر شدن فضا برای دیده شدن آثار باکیفیت به شمار می‌آید. علیرغم ناهنجاری‌های موجود، نمی‌توان تلاش‌های ارزنده ای را که در زمینه فرم و محتوا در عرصه‌های شعر، داستان و پژوهش صورت گرفته را نادیده انگاشت فلذا می‌توان نتیجه گرفت که حرکت رو به جلو و امیدبخشی در ادبیات کشورمان همچنان در حال وقوع است.
کاهش شمارگان کتاب و حق التالیف پدیدآورندگان از دیگر دغدغه‌هایی است که می‌بایست مورد توجه قرار گیرد و به ویژه در سالهای اخیر ضرورت حمایت از آثار کیفی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
جای دریغ دارد که گفته شود در زمینه نقد ادبی کمبودهای فراوانی وجود دارد که همین مساله باعث شده است که با ورود و وفور آثار ادبی نازل در سطح جامعه مواجه باشیم. به نظر می‌رسد که دانشکده‌های ادبیات می‌بایست در این عرصه حضور فعال‌تری داشته باشند و رسانه‌ها نیز در این خصوص نقش موثرتری ایفا نمایند. کتاب سازی همچنان یکی از آفت‌های گریبانگیر ادبیات ماست که ضمن تحمیل خساراتی به صاحبان آثار، فرصت‌های فراوانی را به یغما می‌برد. شوربختانه پدیده سرقت ادبی به شکل‌های گوناگون در حال ازیاد است و بسیاری از آثار از ٱفت کپی کاری و نوشتن از روی آثار دیگران بی نصیب نیست.
رویکرد خیلی عظیمی از نسل جوان به ادبیات و نگارش آثار ادبی، ضرورت برگزاری کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی را خاطرنشان می‌سازد. بی تردید آموزش و هدایت نسل جوان امروز، ثمرات نیکویی در آینده به دنبال خواهد داشت و بالعکس.
بخش قابل ملاحظه‌ای از کتابهای منتشر شده در سال ۹۸ دارای مضامین آئینی و دفاع مقدس است که در این زمینه نیز لازم است با ایجاد کارگاه‌هایی در حاشیه کنگره‌های ادبی به ارتقا سطح کیفی و ژرف نگری در این آثار مدد رساند.
کثرت آثار در بخش کودک و نوجوان بیانگر توجه اهل قلم به این قالب و رشد فزاینده ی آثار در این زمینه است که جای خوشوقتی بسیار دارد. با این حال به نظر می‌رسد که شماری از کسانی که در این زمینه به فعالیت اشتغال دارند با “روش تحقیق” به صورت علمی و مطابق با استانداردهای امروزی فاصله دارند که امید است این مهم بیشتر مورد توجه قرار گرفته و یا چنین آثاری قبل از چاپ به ویراستاری که در این زمینه تخصص دارد سپرده شود.
کلام آخر
جای آن دارد که از تلاش‌های صمیمانه و همکاریهای ارزشمند تمامی عزیزانی که در برگزاری هرچه بهتر و باشکوه‌تر هجدهمین جشنواره قلم زرین نقش داشتند سپاس بیکران خود را تقدیم کنم.
ریاست محترم انجمن قلم و هیئت مدیره، هیئت داوران فرهیخته، دبیرخانه و… در طول مدت این ایام با همدلی و حسن نیت فراوان و کم نظیری در به ثمر رسیدن این حرکت پویا از هیچگونه یاری و مساعدت فروگذار نکردند که بی شک همکاری و همراهی این دوستان گرانمایه مایه مباهات و موجب دلگرمی است.
در خاتمه برای همه اعضای خانواده بزرگ قلم، که رسالتشان نشر مهر و خردورزی است از درگاه آفریدگار یکتا سلامت و بهروزی آرزومندم و امیدوارم که همواره شاهد آفرینش آثار گرانسنگ در عرصه ادبیات پرافتخار و غرورانگیز این دیار باشیم.
خدایا چنان کن سرانجام کار
تو خشنود باشی و ما رستگار
با تقدیم احترام
کامران شرفشاهی
دبیر هجدهمین جشنواره قلم زرین