به گزارش خبرنگار مهر، «تاریخ هنر» نوشته ارنست هانس گامبریچ، تاریخنگار اتریشی بریتانیایی و ترجمه علی رامین معتبرترین مرجع مطالعاتی تاریخ هنر در سطح جهان است. در نظام آکادمیک ایران نیز در همه رشتههای هنری معمولاً مدرسان هنر این کتاب را به عنوان منبع مطالعاتی به دانشجویان معرفی میکنند.
«تاریخ هنر» برای نخستین بار سال ۱۹۵۰ به چاپ رسید و تا زمان مرگ نویسنده به سال ۲۰۰۱ بارها تجدید ویرایش و تجدید چاپ شد. پییر روزنبرگ رییس سابق موزه لوور پاریس درباره اهمیت این کتاب در یکی از سخنرانیهای خود اشاره کرد: «تاریخ هنر گامبریچ از چنان شهرتی برخوردار است که میتوان آن را با تابلوی مونالیزای لئوناردو داوینچی مقایسه کرد.» نخست چاپ ترجمه فارسی این کتاب سال ۷۹ در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
نشر نی در اواخر سال گذشته یازدهمین چاپ این کتاب را با شمارگان دو هزار نسخه، ۶۷۸ صفحه و بهای ۲۰۰ هزار تومان منتشر کرد. هرچند که کتاب در فرمتی نفیس چاپ شده و تمامی تصاویر کتاب (برای درک بهتر نکات) رنگی است، اما بهای آن برای دانشجویان سنگین است. چاپ دهم این کتاب سال ۹۷ با شمارگان دو هزار نسخه و بهای ۱۸۰ هزار تومان منتشر شده بود. البته از آن سال تاکنون هزینههای چاپ بسیار افزایش داشته اما نشر نی درصد زیادی به قیمت این کتاب اضافه نکرده است. میتوان گفت که افزایش هزینههای چاپ و پخش کتاب در ایران هم برای ناشر و هم برای مخاطبان کتابها (اینجا دانشجویان هنر) ضرر است.
کتاب ۲۸ فصل دارد که عناوین آن به ترتیب عبارتند از: «شگفتیهای آغازین»، «هنر در خدمت جاودانگی»، «بیداری بزرگ»، «قلمرو زیبایی»، «تسخیر کنندگان جهان»، «انشعاب بزرگ»، «نگاهی به شرق»، «هنر غرب در بوته آزمایش»، «کلیسای مبارز»، «کلیسای بزرگ»، «درباریان و شهرنشینان»، «تسخیر واقعیت»، «سنت و نوآوری: نیمه دوم قرن پانزدهم در ایتالیا»، «سنت و نوآوری: قرن پانزدهم در شمال اروپا»، «اوج هماهنگی»، «نور و رنگ»، «گسترش رنسانس در شمال آلپ»، «بحران هنر»، «تنوع دیدگاهها»، «آیینه طبیعت: هلند در قرن هفدهم»، «قدرت و شکوه: قسمت اول»، «قدرت و شکوه: قسمت دوم»، «عصر خرد»، «گسست سنت»، «انقلاب پایدار»، «در جستوجوی معیارهای نوین»، «هنر تجربی» و «تاریخ بیانتها».
مقدمه گامبریچ بر این کتاب نیز از شهرت بسیاری برخوردار است. در بخشی از این مقدمه با عنوان «درباره هنر و هنرمندان» میخوانیم: «در واقع چیزی به نام هنر مطلق وجود ندارد، فقط هنرمندان وجود دارند. هنرمندان [یا به مفهوم اخص نقاشان] زمانی کسانی بودند که کلوخهای رنگین از زمین بر میگرفتند و شکل گاومیش و شکل دیگر حیوانات را بر دیوار غارها رسم میکردند. در روزگار ما نقاشان رنگهایشان را حاضر و آماده میخرند و پوسترهای تبلیغاتی طراحی میکنند و در این فاصله بلند تاریخی، چه اتفاقهای بزرگ و کوچکی که نیفتاده است. ایرادی ندارد که همه این فعالیتها را هنر بنامیم، مشروط به آنکه در نظر داشته باشیم که واژه هنر در زمانها و مکانهای مختلف با معانی و مصادیق بسیار متفاوتی به کار رفته است.»
«تاریخ جهان» با ترجمه علی رامین، «سایهها: نمایش سایههای افتان در هنر غرب» با ترجمه سهند سلطاندوست و «هنر و وهم: پژوهشی در روانشناسی بازنمایی تصویری» با ترجمه امیرحسن ندایی دیگر کتابهای منتشر شده گامبریچ در ایران است.