خبرگزاری مهر - گروه استانها: حکایت کشاورزی در کرمان طی دهه‌های اخیر پند و اندرزهای عجیبی دارد، استانی که یک چهارم باغ‌های کشور را در خود جای داده و در تولید ۱۰ محصول در رده اول تا سوم کشور جای گرفته و در زمینه تولید و ارزآوری جایگاه قابل توجهی دارد اما هر سال گرفتار مشکلاتی می‌شود که گویی قرار نیست هیچ چاره‌ای برای آنها اندیشیده شود.
۷۰ درصد خرمای کرمان سال گذشته دچار خشکیدگی شد
از کنار افت قیمت محصولات کشاورزی، سیلاب، خشکسالی، تغییرات اقلیمی، تثبیت نرخ ارز، کرونا، بازاریابی، بسته بندی و صنایع وابسته، تحریم‌ها و گاه تصمیمات خلق الساعه مسئولان در بخش صادرات که بگذریم به پدیده‌ای به نام بی توجهی به تحقیقات و روش‌های علمی می رسیم، این موضوع گریبان خرما را سال‌ها گرفته که در این گزارش در حوزه محصول خرما به پدیده خشکیدگی خوشه‌های خرما می‌پردازیم.
با گرم شدن ناگهانی دمای هوا و کم شدن رطوبت در شرق استان کرمان ارقام خرمای مضافتی تنها چند روز به برداشت محصول ناگهان در طول یک شب خشک می‌شوند
طی یک دهه اخیر و با گرم شدن ناگهانی دمای هوا و کم شدن رطوبت در شرق استان کرمان ارقام خرمای مضافتی تنها چند روز به برداشت محصول ناگهان در طول یک شب خشک می‌شوند و بر روی زمین می‌ریزد، استان کرمان بیشترین سطح زیر کشت نخلستان در ایران را در اختیار دارد و در زمینه تولید نیز رتبه دوم را در اختیار استان کرمان می‌باشد و خشکیدگی خرما در سال‌های اخیر بیشتر گریبان کرمانی‌ها را گرفته است.
تنها در سال گذشته ۷۰ درصد خرمای شرق استان کرمان در عرض چند روز بر زمین ریخت و نابود شد.
اما در طول این سال‌ها هیچ راهکار دقیق و مستندی علمی که به صورت جامع و عمومی برای رفع این چالش انجام نشده و راه حل مناسبی برای رفع این مشکل پیش پای کشاورزان شهرستان‌های بم، ریگان، فهرج، نرماشیر و شهداد که با کیفیت ترین خرمای کشور با نام خرمای مضافتی را تولید می‌کنند قرار نگرفته است.
یک ماه به فصل برداشت باقی مانده است / مسئولان چاره اندیشی کنند
در سال جاری در حالی که فقط یک ماه به برداشت خرما زمان مانده است کشاورزان نگاهشان به خوشه‌های خرماست که چه زمانی بر زمین می‌ریزد و اینکه مسئولان در مقابل این پدیده عجیب در سال جاری چه خواهند گفت؛ باز هم مقصر زمین و آسمان و گرما و خشکسالی و بادهای گرم است یا چاره‌ای اندیشیده شده است؟
اقتصاد خانوار شرق استان بر مبنای خرما شکل گرفته، هر خانوار یا نخل دار است و یا مقابل خانه‌اش چندین اصله خرما دارد
حالا نگاهی به شرق کرمان بیندازیم، اقتصاد خانوار این بخش از استان بر مبنای خرما شکل گرفته است، هر خانوار یا نخل دار است و یا مقابل خانه‌اش چندین اصله خرما دارد و با فروش این محصول بخشی از هزینه‌های سالانه خود را می‌پردازند.
این مساله در بم پر رنگتر دیده می‌شود به طوری که بزرگترین نخلستان‌های استان در این شهرستان قرار دارد و شهر به عنوان باغ شهری بزرگ ثبت جهانی شده است.
سراغ اسماعیل باغ چمکی یکی از سالمندان بمی می‌رویم، سر بندی سفید رنگ بسته و چهره گندم روی و دستان پینه بسته‌اش نشان می‌دهد سال‌ها کار سخت کشاورزی در نخلستان را تجربه کرده است.
۱۰ هکتار نخلستان دارد و این روزها کارش قدم زدن در نخلستان و مشاهده خوشه‌های خرمایی ست که در پی بارندگی‌های سال گذشته بارور تر از هر سال از نخل‌ها آویزان است و می‌گوید: سال گذشته کشاورزان خیلی ضرر کردند، برخی از باغ‌ها تمام محصول شأن از بین رفت و برخی از باغ‌های تا ۵۰ درصد اما همه دچار مشکل شدند.
نگران تکرار تراژدی سال گذشته هستیم
پیرمرد سالخورده می‌گوید: قبلاً اصلاً چنین وضعیتی را ندیده بودیم، همه چیز عادی است مثل امروز، اما حدود ۱۰ روز به برداشت محصول ناگهان هوا به شدت گرم می‌شود و بعد از وزش بادهای گرم خرماها ریزش می‌کند و دیگر چیز بر روی نخل‌ها نمی‌ماند.
باغ چمکی به شدت نگران است که این وضعیت در سال جاری هم تکرار شود، محمد تاج الدینی دیگر باغدار است که در رشته کشاورزی تحصیل کرده جوانی حدود ۳۵ ساله که دستانش در جوانی پینه بسته است و می‌گوید: تا زمانی این خرماها به ثمر بنشیند ما باید با طناب ده‌ها بار از هر نخل بالا برویم و ساعت‌ها کار کنیم.
وی می‌گوید: من هر هفته یکی دو روز خرمای سال گذشته را بار می‌کنم و در کنار خیابان‌های کرمان با نصف قیمت محصول را می‌فروشم.
محمد به فروش نرفتن خرماها اشاره می‌کند و می‌گوید: دو سال قبل صادرات خرما را ممنوع کردند و نتوانستیم محصول را صادر کنیم این تصمیم اینقدر غیر کارشناسی بود که مایه خنده مردم شد اما تاثیرش این بود که بخش قابل توجهی از خرما در سردخانه‌ها ماند و کمر مردم زیر بار این تصمیم خم شد در سال جاری هم که کرونا موجب شد نتوانیم محصول را صادر کنیم.
اگر خشکیدگی خوشه خرما مانند سال گذشته به مردم خسارت وارد کند دیگر چیزی از اقتصاد شرق کرمان باقی نمی‌ماند
این جوان می‌گوید: اگر خشکیدگی خوشه خرما مانند سال گذشته به مردم خسارت وارد کند دیگر چیزی از اقتصاد شرق کرمان باقی نمی‌ماند و مردم برای امرار معاش با مشکل جدی مواجه می‌شوند، از همین الان با توجه به فروش نرفتن محصول نمی‌دانیم چطور باید هزینه سردخانه‌ها را بپردازیم چون پولی برای مردم باقی نمانده است.
وی گفت: برخی از مردم به عنوان اجاره بخشی از خرما را به سردخانه دارها می‌فروشند اگر همین طور پیش برود دیگر چیزی برای کشاورزان باقی نمی‌ماند.
محمد گفت: هیچ تسهیلاتی ناشی از کرونا دریافت نکردیم و وضعیت هر روز بدتر می‌شود اگر محصول از بین برود بسیاری از مردم دیگر هیچ منبعی برای درآمد نخواهند داشت.
وی گفت: هیچ راهکار علمی و راهکاری به کشاورزان توصیه نمی‌شود که جلوی خسارت‌ها را بگیرد، کشت گیاه در بستر نخلستان، آبیاری، استفاده از کود پتاس از جمله راهکارهای توصیه شده است که عملاً بی نتیجه بوده است.
ابراهیم صمیمی یکی دیگر از نخل داران است که می‌گوید: کار من کشاورز تولید خرما است و انتظار دارم فردی که پشت میزش نشسته و به عنوان و نام کشاورزی از دولت حقوق می‌گیرد کارهای بالا دستی و یا پایین دستی تولید را انجام دهد اما ۱۰ سال است که ما خسارت می‌دهیم و مسئولان هم فقط همراه ما آه و ناله سر می‌دهند و هیچ کاری نمی‌کنند.
۱۰ سال است که ما خسارت می‌دهیم و مسئولان هم فقط همراه ما آه و ناله سر می‌دهند و هیچ کاری نمی‌کنند
وی گفت: صدها دانشکده کشاورزی و مرکز تحقیقاتی وجود دارد دولت چرا برای رفع مشکل چاره اندیشی نمی‌کند، وقتی آفت زنجره حمله می‌کند می‌گویند هیچ آفت کشی ندارد وقتی سوسک حنایی حمله می‌کند می‌گویند هیچ آفت کشی ندارد و در مقابل خشکیدگی خوشه‌های خرما هم دست مسئولان بالاست و مشخص نیست ما باید چه کنیم؟
یک صادر کننده خرما نیز به خبرنگار مهر گفت: نگران هستیم همان وضعیت سال گذشته در خصوص خشکیدگی خوشه خرما تکرار شود و خسارت قابل توجهی به مردم وارد شود.
محمد ابراهیم زاده با اشاره به پیشرفت تکنولوژی گفت: یک کشاورز که نمی‌داند چطور باید با مشکلات ناشی از تغییرات اقلیمی مبارزه کند در این زمینه مراکز علمی و تحقیقاتی باید همت کنند و خسارت کشاورزان را در زمان برداشت محصول به کمترین میزان ممکن برسانند.
با کت و شلوار و ژست مقابل دوربین مشکل حل نمی‌شود
وی گفت: بعد از خشک شدن خرما مسئولان می آیند و با کت و شلوار در باغ‌ها دنبال حل مشکل می‌گردند و تأسف می‌خورند به قول یکی از باغداران اگر قرار باشد شماها آه بکشید و کشاورز هم اه بکشد پس چه کسی باید به فکر حل مشکل مردم باشد؟
وی تصریح کرد: هم اکنون بخشی از خرما در سردخانه‌ها مانده است و دولت باید برای حل این مشکل و صادرات محصول کمک کند.
وی ادامه داد: در حالی که ما نیاز به درآمدزایی و ارزآوری داریم باید شرایط برای این امر مهیا شود و دولت به کمک صادر کننده ها بشتابد و مشکلات را رفع کند.
یک ماه به برداشت خرما باقی مانده و از حالا مسئولان کشاورزی باید برای رفع مشکل خشکیدگی خوشه‌های خرما چاره اندیشی و از ایجاد ضرر قابل توجه به بستر اقتصاد شرق کرمان جلوگیری کنند.