مهدی پژوهش در گفت و گو با خبرنگار مهر در خصوص طرح انتقال آب بهشت‌آباد، اظهار کرد: طرح انتقال آب بهشت آباد تحت عنوان انتقال آب به فلات مرکزی مطرح شده، اما در حقیقت انتقال آب به استان اصفهان است.
وی افزود: این طرح انتقال آب به نام شرب و در واقع به کام صنعت و در مرحله بعد کشاورزی استان اصفهان خواهد بود.
پژوهش گفت: سال ۸۹ این طرح توسط وزارت نیرو آغاز شد و این در حالی است که این وزارتخانه سالیان سال در دست کویرنشینان و به ویژه استان اصفهان بوده اما متأسفانه همین امر تعادل و یکسان بخشی شرایط آب در کشور را بر هم زده است زیرا به واسطه انتقال منابع آب موجود از استان‌های محروم نگاه داشته شده مانند چهارمحال و بختیاری به جاهایی که پتانسیل پیشرفت و توسعه در آنجا کم است مانند استان‌های فلات مرکزی همچون یزد، اصفهان و کرمان موجب شده تا تعادل بخشی بر هم بخورد و همین امر عامل توسعه در استان‌های فلات مرکزی است.
عضو کمیته ملی کارون با بیان اینکه اکنون منابع آبی به حالت بحران رسیده است، گفت: این امر به دلیل عدم رعایت طرح آمایش سرزمین و توسعه پایدار کشور است.
وی بیان کرد: در سالیان اخیر با وارد شدن فولاد ذوب‌آهن به اصفهان در واقع زاینده رودی که به واسطه آب تونل اول کوهرنگ جان گرفته بود، دوباره دچار تلاطم شد.
پژوهش گفت: ذهن مسئولان استان پایین دست تنها به طرح‌های انتقال آب معطوف می‌شود، بنابراین برای آنان خشک شدن زاینده رود و حتی اینکه شرق اصفهان از بی‌آبی زمین‌های خود را از دست بدهند، مهم نیست و در حقیقت آنان کاملاً طالب همین موضوع هستند تا کشاورزان شرق اصفهان همواره ناراضی باشند زیرا کلید انتقال آب‌های بعدی است.
وی با بیان اینکه اصفهان خود را مهد فرهنگ ایران می‌داند، گفت: اگر با برنامه ریزی الگوی مصرف را بهبود بخشند نه تنها آب در اصفهان کم نیست بلکه برای ۲۵ تا ۳۰ سال آینده در زاینده رود برای اصفهان و یزد آب وجود دارد اما در برنامه‌ریزی های خود به گونه‌ای پیش می‌آیند که آب را به اصفهان منتقل کنند بنابراین فازهای هفت و هشت فولاد اصفهان در دست اجرا قرار می‌گیرد که صنایعی آب بر هستند.
آیا خنک کردن صنایع فولادی نیاز به بهترین و شیرین‌ترین آب کشور دارد!
پژوهش اظهار داشت: سوال این است آیا خنک کردن صنایع فولادی نیاز به بهترین و شیرین‌ترین آب دارد؟ خیر، در سراسر دنیا تمام صنایع از منابع آب با کیفیت پایین مانند دریاها و اقیانوس‌ها استفاده می‌کنند.
عضو کمیته ملی کارون بیان کرد: صنعت اصفهان اعم از فولاد و ذوب آهن پیش قراول انتقال آب به اصفهان است.
وی بیان کرد: سوال این است که در اصفهان آب صنعت یا کشاورزی یا شرب، مقدم است؟ سیاست کار این است که وقتی آب وارد اصفهان می‌شود نخست در فولاد مبارکه و ذوب آهن، در مراحل بعدی برنج کاری و شالیکاری و بعد شهر اصفهان از آن استفاده می‌کنند.
عضو هیأت علمی دانشگاه شهرکرد بیان کرد: ۳۰ هزار هکتار برنج‌کاری در استان اصفهان وجود دارد که از آب رودخانه زاینده رود در حال استفاده است.
پژوهش افزود: ۴۰ میلیون مترمکعب آب زاینده‌رود را فولاد مبارکه و ۳۱ میلیون مترمکعب آب این رودخانه را نیز ذوب آهن می‌بلعد.
وی ادامه داد: در افق ۱۴۰۴، اصفهان در نظر دارد ۴۰ میلیون مترمکعب آب فولاد را به ۵۱ میلیون مترمکعب برساند و سهم ذوب‌آهن را از ۳۱ میلیون مترمکعب به ۴۰ میلیون مترمکعب افزایش دهد، حال سوال این است که آیا در افق ۱۴۰۴ مصرف آب شرب برای اصفهان معنی دارد؟.
پژوهش تصریح کرد: اصفهان ۱۰۵ واحد کارگاهی کوچک و بزرگ دارد که ۳۵۰ میلیون مترمکعب آب زاینده‌رود را واحدهای کارگاهی مصرف می‌کنند.
وی گفت: براساس گزارش سازمان بازرسی کشور در اصفهان برای زمین‌های کشاورزی و باغات ۴.۸ میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌شود و راندمان مصرف آب در اصفهان برابر با ۲۰ درصد است و ۸۰ درصد مابقی تبخیر می‌شود که سازمان بازرسی کشور می‌گوید اگر استان اصفهان الگوی کشت را اصلاح کند و همچنین با تقریباً هزار میلیارد تومان اعتبار آبیاری را به شکل تحت فشار، قطره‌ای و بارانی اجرا کند، راندمان آب ۵۰ تا ۶۰ درصد افزایش می‌یابد.
پژوهش گفت: همچنین براساس این گزارش مصرف آب در اصفهان از ۴.۸ میلیارد مترمکعب به ۳.۲ میلیارد مترمکعب کاهش می‌یابد یعنی حدود یک میلیارد مترمکعب صرفه‌جویی خواهد شد و حالا سوال این است که چرا اصفهان می‌خواهد با ۶۰ هزار میلیارد تومان اعتبار، ۱۵۲ میلیون متر مکعب آب از بهشت‌آباد انتقال دهند و حاضر نیستند الگوی مصرف خود را اصلاح کنند.
وی در مورد دلایل عدم اجرای الگوی صحیح مصرف در اصفهان، گفت: سازمان بازرسی سال ۹۱ اعلام کرده برای اجرای ابر پروژه بهشت‌آباد ۱۰ هزار میلیارد اعتبار نیاز است اما در حال حاضر با قیمت دلار حدود ۲۰ هزار تومان این پروژه نزدیک به ۶۰ هزار میلیارد تومان اعتبار لازم دارد که معمولاً سهم شرکت‌ها و کسانی که در این انتقال آب نقش دارند، ۲۰ درصد از ۶۰ هزار میلیارد تومان است، این در حالی است که باید تمام بودجه وزارت نیرو صرف توسعه آب‌های زیرزمینی شود در صورتی که تنها سه درصد صرف آب‌های زیرزمینی می‌شود و مابقی آن صرف سدسازی می‌شود زیرا در واقع توسعه آب‌های زیرزمینی پولی برای شرکت‌ها ندارد.
وی افزود: اصفهان اکنون فقط به دنبال این است که پروژه‌های انتقال آب را برای یک افق بلندمدت اجرایی کند و بعد از آن، سیستم‌های آبیاری بارانی، قطره‌ای را انجام می‌دهد و به طور قطع آب را قطره قطره به مردم اصفهان با قیمت بالا خواهد فروخت اما اکنون می‌خواهند به منابع آب فشار آید که کمبود آب در اصفهان به چشم بخورد و حتی مسئولان کشور را توجیه کنند که آبی در اصفهان وجود ندارد.
عضو هیأت علمی دانشگاه شهرکرد ادامه داد: حدود یک ماه آتی احتمال دارد آب برای مردم استان اصفهان جیره‌بندی شود مانند سال گذشته که در بخش‌هایی از اصفهان این اتفاق رخ داد به دلیل اینکه مردم و مسئولان را برای کمبود آب قانع کنند.
پژوهش تصریح کرد: بهشت آباد نقش بسیار مهمی در توسعه چهارمحال و بختیاری دارد و با وسعت سه هزار و ۸۰۰ کیلومتر مربع دقیقاً میان ۲ آبریز دریای عمان و فلات مرکزی قرار گرفته است، پس هدف برنامه‌ریزان این است که این منابع آبی از کارون از طریق بهشت‌آباد به اصفهان منتقل شود بنابراین بهشت‌آباد برای اصفهان مهم است.
۷۰ درصد جمعیت چهارمحال و بختیاری در حوزه بهشت‌آباد قرار گرفته است
عضو کمیته ملی کارون اظهار داشت: حدود ۷۰ درصد جمعیت استان در حوزه بهشت‌آباد قرار گرفته که شغل ۷۰ درصد آنان کشاورزی و دامداری است که از این تعداد ۳۱ هزار خانوار شغل کشاورزی دارند و حدود هشت هزار نفر دامدار هستند.
وی اضافه کرد: سه درصد از مناطق صنعتی استان در حوضه بهشت آباد واقع شده است همچنین ۲۰۰ چشمه، ۴۰۰ قنات یک هزار و ۲۰۰ تا ۲ هزار چاه در این حوضه وجود دارد.
پژوهش بیان کرد: مرکز استان در حوضه بهشت آباد قرار گرفته پس چگونه شورای امنیت ملی اجازه می‌دهد این طرح پرچالش مرکز استان را در خطر قرار دهد.
وی بیان کرد: در اجرای طرح انتقال آب به قمرود ۶۹۵ روستا در مسیر بود که اکنون خالی از سکنه شدند و برای عده‌ای کهنسال که در این روستاها باقی ماندند با تانکر آبرسانی می‌شود و اما بهشت‌آباد بسیار متفاوت‌تر از آن است به نحوی که ۲۰ شهر و ۳۰ روستا در مسیر مستقیم طرح انتقال آب بهشت آباد قرار دارد.
پژوهش گفت: طرح مجوز زیست محیطی که وزارت نیرو در خردادماه امسال به محیط زیست کشور ارسال کرده به گونه‌ای نوشته شده که به جای بررسی اثرات انتقال آب بر محیط زیست و منطقه، اثرات محیط زیست بر تی‌بی‌ام و تونل ارزیابی شده است.
مرکز استان در حوضه بهشت آباد قرار گرفته پس چگونه شورای امنیت ملی اجازه می‌دهد این طرح پرچالش مرکز استان را در خطر قرار دهد وی تصریح کرد: این ارزیابی‌ها جانبدارانه و یکطرفه بوده و تنها پنج کارشناس که هیچ کدام از چهارمحال و بختیاری نبودند و از طرف اصفهان با دید مثبت به احداث تونل انتخاب شدند و این طرح را تأیید کردند که این امر به منابع آبی چهارمحال و بختیاری ضربه می‌زند و در حقیقت منابع آبی کشور کم‌ارزش محسوب شده است.
پژوهش بیان کرد: در این ارزیابی مواردی که باعث شکوفایی و رونق اصفهان می‌شود امتیاز بالا داده شد و به این ترتیب طرح را توجیه کردند و در حقیقت به نحوی کشور را فدای منافع خود کردند که موجب آسیب به استان می‌شود.
وی افزود: بر اساس این گزارش قرار است دو تونل دسترسی در چهارمحال و بختیاری و یک تونل دسترسی در استان اصفهان احداث شود که نقش بسیار مخرب بر منابع آبی چهارمحال و بختیاری دارد و به دلیل اینکه تونل‌های دسترسی آثاری فجیع برای استان دارند به‌جای کلمه «تونل» از «مسیر دسترسی» استفاده کردند تا صورت مسئله پاک شود.
پژوهش گفت: اگر تونل بهشت‌آباد ۴.۹۹ متر قطر دارد، تونل دسترسی باید پنج تا هشت متر قطر داشته باشد تا بتواند خاک را از تونل خارج کند.
وی با بیان اینکه تونل‌های دسترسی عمود بر تونل اصلی است و تمام منابع آب را نابود می‌کند و یک رودخانه دیگر برای تونل تولید می‌کند، گفت: تونل دسترسی جهت خارج کردن نخاله‌ها و پسماندهای حفاری احداث می‌شود که این تونل‌ها دسترسی مرگبارتر از تونل اصلی هستند و تمام چشمه‌ها و چاه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
آب بهشت آباد به سختی نیاز ساکنان منطقه را تأمین می‌کند
پژوهش در پاسخ به این سوال که عده‌ای می‌گویند طرح انتقال آب بهشت آباد با لوله بهتر از تونل است، گفت: با هرگونه انتقال آب از حوضه بهشت آباد مخالفیم و حوزه بهشت‌آباد آبی برای انتقال ندارد، این آب به سختی نیاز ساکنان منطقه را تأمین خواهد کرد.
عضو کمیته ملی کارون بیان کرد: بهشت آباد از نظر اقلیمی شکننده است و با دغل‌بازی بارندگی ایستگاه کوهرنگ را برای بهشت‌آباد محسوب کردند در حالی که کوهرنگ در حوزه بهشت‌آباد نیست.
وی اظهار داشت: تونل بهشت‌آباد در صورت احداث، پنج متر قطر و طولی برابر با ۶۵ کیلومتر دارد که بر اساس ارزیابی اصفهان، نزدیک به یک میلیون و ۶۷ هزار مترمکعب حجم خاکی است که از تونل بیرون می کشند.
پژوهش در ادامه گفت: به ازای همان خاک که خارج می‌شود آب در تونل قرار می‌گیرد و جای خاک را می‌گیرد که طبق محاسبات علمی برابر با یک میلیارد و ۶۷ میلیون مترمکعب است اما آنان می‌گویند می‌خواهند ۱۵۲ میلیون متر مکعب آب از بهشت‌آباد ببرند.
وی افزود: اگر وزن مخصوص ظاهری آب (چگالی) را یک گرم بر سانتیمتر مکعب در نظر بگیریم قصد دارند یک میلیارد و ۶۷ میلیون مترمکعب آب را به اصفهان منتقل کنند.
عضو هیأت علمی دانشگاه شهرکرد بیان کرد: این تونل می‌تواند نزدیک به یک میلیارد و ۲۷۵ میلیون متر مکعب آب را ببرد، چگونه با محاسبات خود می‌خواهند ۲۵۰ میلیون متر مکعب آب ببرند، چرا قطر تونل کم نشده اگر می‌خواهند ۲۵۰ میلیون متر مکعب آب ببرند، هر چند که ما مخالف انتقال آب هستیم.
پژوهش اظهار کرد: اگر سد بهشت‌آباد احداث شود استان اجازه هیچ برداشتی از آب پشت سد ندارد پس سهم استان چه خواهد شد.
وی افزود: سهم استان از آب بهشت‌آباد هیچ است زیرا تمام آب‌های ذخیره پشت سدهای خاکی سورک، دزک، باباحیدر و … و تمام چشمه‌ها، چاه‌ها و قنوات که در حوزه بهشت‌آباد قرار دارند به عنوان سهم استان از سد و تونل بهشت آباد در نطر گرفته شدند یعنی به هیچ عنوان از آب پشت سد بهشت آباد حقابه‌ای نداریم.
پژوهش بیان کرد: درست همان ماجرای زاینده‌رود تکرار خواهد شد که تمام چاه‌ها، چشمه‌ها و قنوات در حوزه زاینده‌رود سهم استان است و دیگر هیچ برداشتی از زاینده‌رود نداریم.