خبرگزاری مهر، گروه جامعه: سربازی و مسائل مربوط به آن از موضوعاتی است که هرچقدر هم در مورد آن صحبت شود و گزارش نوشته شود باز هم اما و اگرهای بسیاری دارد. در ستاد کل نیروهای مسلح اداره‌ای به اسم «اداره سرباز» وجود دارد که رئیس آن می‌تواند با مشورت دیگر فرماندهان در مورد تمام مسائل مربوط به سربازی تصمیم گیری کند.
چند ماهی است که امیر دریادار دوم غلامرضا رحیمی پور، رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستاد کل نیروهای مسلح شده است، او در نخستین بازدید رسانه‌ای از خبرگزاری مهر در مورد مسائل مربوط به سربازی اعم از حقوق سربازان، ماجرای اختیاری شدن سربازی، بررسی دلایل غیبت سربازان، مشوق‌های سربازی و… پرداخته است که در ادامه می‌توانید آن را بخوانید.
*طرح داوطلبانه شدن سربازی در زمان صلح که در کمیسیون امنیت ملی مجلس هم با نماینده ستاد کل توافق شد، مسکوت ماند. چرا؟
-با کمیسیون به توافق نرسیدیم. این امر در حد طرح و ماده بود که روی آن کار می‌کنیم؛ آن طرح اشکالات زیادی داشته است. در این خصوص هنوز به نتیجه نرسیدیم. این طرح را بررسی کردیم و به معاونت حقوقی خود ارجاع دادیم. آنها روی طرح کار می‌کنند تا ان شاء الله به مجلس تقدیم شود.
*برخی عنوان می‌کنند اگر بودجه فراهم شود سربازی دیگر نباید به این شکل باشد و باید به سمت سربازی حرفه‌ای حرکت کنیم. این موضوع را می‌پذیرید؟
- اینکه اصل سربازی را بخواهیم تغییر دهیم باید بررسی شود. در سال‌های گذشته نیز این امر بررسی شد و به نتیجه نرسیدیم. طرح جایگزین برای آن پیدا نکردیم و نتوانستیم بگوییم طرح جایگزین بهتر از این طرح فعلی است ولیکن اینکه سربازی باید بهتر شود را قبول داریم. حقوق و مزایا باید بیشتر شود، نوع بکارگیری ها باید بهتر شود و متناسب با شرایط روز و فضای امنیتی کشور ما باشد و متناسب با تکنولوژی باشد. در این زمینه بودجه خیلی می‌تواند کمک کند. الان قدری مشکل بودجه داریم و هنوز نتوانستیم آنچه سرباز نیاز است داشته باشد را پرداخت کنیم اما اینکه در صورت تأمین منابع کافی تغییرات بنیادین داشته باشیم از الان نمی‌توان عنوان کرد.
*چند درصد از بودجه کشور برای سربازی محقق می‌شود؟
- بودجه فقط حقوق نیست. بودجه‌های نظامی هم محرمانه است و نمی‌توانیم منتشر کنیم. اما می‌توان گفت در محقق شدن حقوق سربازان طبق قانون کمتر از ۳۰ درصد هستیم.
*برنامه‌ای برای مشمولان غایبی که مدت غیبتشان از ۸ سال به بالا است ندارید؟ اغلب این افراد متأهل هستند و امکان رفتن به سربازی را ندارند.
- جریمه مشمولین غایب در قانون بودجه سال ۹۶ بوده است و از سال ۹۷ جلوی این گرفته شد و در قانون بودجه نیامد و متوقف شد. ما هم دنبال اجرای این نیستیم چون آسیب زیادی به مجموعه ما زد و برنامه‌ای برای خرید یا جریمه مشمولین غایب نداریم. این سربازان باید در اولین فرصت خود را آماده سربازی کنند.
طرح‌هایی برای به کارگیری اینها داریم. اگر متأهل باشند به محل سکونت خود اعزام می‌شوند. حق تأهل می‌گیرند اما اینکه خدمت سربازی را به یک طریقی انجام ندهند را در دستور کار نداریم. این بهترین فرصت است چون بکارگیری یک فرد در محل سکونت امتیاز بزرگی است. متأهل هم هست و غایب هم بوده ولی غیبت او را چشم پوشی می‌کنیم و می‌گوئیم در محل سکونت به مدت ۲۱ ماه بکارگیری شوند.
*به دلیل شیوع کرونا در کشور کنکور کارشناسی و دکترا به تعویق افتاده است. برخی سوال دارند چرا اعزام‌ها به تعویق نمی‌افتد؟
-کرونا یک رزمایش است و قرار نیست تمام فرآیندهای کشور معلق بماند بخاطر اینکه یک بیماری ایجاد شده است. ممکن است این بیماری را تا سال‌های آینده هم داشته باشیم. به صلاح نیست فرایند سربازی را عقب بیندازیم به دلیل اینکه کرونا وجود دارد. در مواجه با کرونا عملکرد خوبی در حوزه سربازی داشتیم. در پادگان‌ها کمترین آسیب را داشتیم و اصلاً مورد فوتی در بین سربازان نداشتیم.
فرایند تأمین نیروهای مسلح را نمی‌توان عقب انداخت که سربازان تا هر زمانی دوست دارند کنکور شرکت کنند یا منتظر قبولی باشند. شاید کنکور از این هم عقب تر بیفتد. فرایند کارهای خود را انجام می‌دهیم و طبق قانون اجازه داده شده که فرد به سربازی بیاید و در حین خدمت در صورت قبولی می‌تواند ترخیص شود.
نمی‌توان سربازی را عقب انداخت، شاید کنکور از این هم عقب تر بیفتد. فرایند کارهای خود را انجام می‌دهیم و طبق قانون اجازه داده شده که فرد به سربازی بیاید و در حین خدمت در صورت قبولی می‌تواند ترخیص شود
چون مطمئن نیستیم چه تاریخ‌هایی کنکور قطعیت دارد پس ما کارهای خود را نمی‌توانیم معطل کنیم. از یک جهتی هم نیروهای مسلح ما به سرباز و تأمین نیروهای انسانی نیازمند هستند. سربازی در طول سال فرایند جاری است. نمی‌توانیم بخشی را متوقف کنیم و در سال‌های بعد تراکم داشته باشیم و ندانیم چه زمانی باید سربازان را اعزام کنیم، ضرورتی هم برای تعویق وجود ندارد.
سربازان نگرانی هم نداشته باشند چون سربازان وقتی سر خدمت می‌روند ترس و واهمه‌ای که دارند از بین می‌رود و بسیاری حاضر نیستند دانشگاه بروند. سربازی می‌روند و می‌بینند به آن اندازه هم ترس ندارد. خدمت سربازی خدمت مشکلی نیست که نتوانند تحمل کنند. این زمانی که بین کنکور و دانشگاه از بین می‌رود با سربازی پر می‌کنند و می‌توانند برای بعد ذخیره کنند.
*یکی از بهانه‌هایی که برخی افراد از سربازی غیبت می‌کنند این است که از خانواده دور می‌شوند. برای بومی سازی چه اقداماتی انجام شده است؟ چند درصد را می‌توان گفت بومی هستند؟
-حداکثر تلاش خود را برای بومی سازی کردیم. آمایش جمعیت کشور ما متناسب با آمایش نظامی نیست. به هر حال تراکم جمعیت در برخی شهرها و استان‌ها زیادتر است و نمی‌توان همه را در شهرهایی که نیاز نداریم نگه داریم. طبیعی است که شهرها همانند تهران، اصفهان، شیراز و غیره جمعیت بالایی دارند و مجبور هستیم سربازان این شهرها را به سایر شهرها اعزام کنیم.
در حال حاضر ۵۰ درصد بومی هستیم و برخی ملاحظات وجود دارد که نمی‌توانیم بیش از این بومی کنیم. سربازی سخت است و هزینه دارد، فشارهای نظامی دارد، لباس نظامی پوشیدن سخت است. نمی‌توان گفت سربازی را آسان می‌کنیم. تلاش ما این است که شرایط برای سرباز بهتر شود اما بیشتر از این نمی‌توانیم جلو برویم و بومی سازی کنیم.
الان در حال حاضر شرایط مناسب است، سربازان ۵۰ درصد بومی خدمت می‌کنند و ۵۰ درصد لاجرم باید به مناطق دوردست اعزام شوند. تسهیلاتی پیش بینی می‌کنیم برای کسانی که غیربومی هستند تا انگیزه بیشتری برای خدمت باشد.
*درباره خوشایندسازی سربازی چه اقداماتی انجام شده است؟
-در بحث نگهداشت، بحث عدالت در خدمت، تقسیم هوشمند، بحث زی سربازی همانند آسایشگاه و سرویس بهداشتی و غیره را به شدت تلاش می‌کنیم بهتر از وضع موجود شود که خیلی بهتر شده است. البته الان در بحث بکارگیری بومی هستیم. در حوزه رفتار ورود کردیم و دستورالعمل‌های متعدد به نام میثاق یک تا ۱۲ را کار کردیم و فرماندهان در حوزه خدمت سربازی توجیه شدند. در حوزه حقوق و مزایا با دولت رایزنی می‌کنیم که وضعیت حقوق سرباز بهتر شود. قدری فشارهای اقتصادی که به کشور تحمیل شده در سربازی اثرگذار بوده ولی اقدامات خوبی در این عرصه داشتیم. قطعاً نسبت به گذشته خیلی بهتر شده است.
مطالبات سربازان در بحث خوشایند بودن دو مطالبه اصلی است. یکی بحث مدت خدمت و منطقه است که کجا خدمت کنند مثل بومی بودن است و دیگری بحث حقوق و مزایا است و بقیه موارد داخل سازمانی کار می‌کنیم.
*آیا امسال به حقوق سربازان اضافه می‌شود؟
-حقوق در قانون بودجه پیش بینی می‌شود و ما در سال ۹۹ این را پیش بینی کردیم و به دلایلی محقق نشد. دولت هم با ما همکاری کرد و بخشی را در دو ماه گذشته تأمین کرد. مجدد پیگیر از دولت و مجلس هستیم و دنبال این هستیم حقوق افزایش یابد. این منوط به تأمین اعتبار است. تا چه حدی تا پایان سال کمک می‌شود تا به سربازی اختصاص یابد، هنوز مشخص نیست. ما پیگیر هستیم و تلاش می‌کنیم تأمین اعتبار شود.
*نسبت به حقوقی که در قانون گفته شده حقوق سربازها چه میزان فاصله دارند؟
-قانون می‌گوید ۹۰-۶۰ درصد حداقل حقوق پایه باید پرداخت شود و در حال حاضر کمترین حقوق ما ۳۴۰ هزار تومان است. بیشترین حقوق در مناطق عادی ۷۰۰ هزار تومان است که پزشک هستند. در مناطق محروم این تغییر می‌کند و در مناطق امنیتی به یک میلیون تومان هم می‌رسد. به سرباز در مناطق امنیتی فوق العاده عملیاتی پرداخت می‌کنیم. تلاش کردیم حد تأهل به سرباز پرداخت شود، هزینه سفر به سرباز پرداخت می‌شود اما با قانون فاصله داریم و بار مالی نیز زیاد است و دولت در بحث تأمین دچار مشکل است. دولت با ما همکاری کرده است و قدری فشار اقتصادی و تحریم‌ها باعث شده این اعتبارات تأمین نشود.
*برخی می‌گویند یکی از مهم‌ترین ادله‌ای که از سربازی در داخل کشور دفاع می‌شود، بحث عملیاتی بودن و دفاع و رزم است. در صورتی که شاهد هستیم برخی از سربازان داخل کار اداری به کار گرفته می‌شوند و آن طور که باید به شکل سرباز نیستند.
-سربازان را از سال ۹۹ بر اساس مشاغل بکارگیری می‌کنیم. تلاش این است که همه سربازان در مشاغل منصوب شوند. شغلی برای سرباز پیش بینی شده باشد که شرایط شغل و احراز داشته باشند و در جدول سازمانی آنها باشد و این را در قالب طرح ابلاغ کرده باشیم. ممکن است برخی از رشته‌های تحصیلی مازاد باشد یا امکان بکارگیری نباشد یا خود فرد مهارت نداشته باشد و نتوان در جاهای تخصصی بکارگیری کرد. در مشاغلی بکارگیری کنند که سطح متناسب با رشته تحصیلی نباشد یا برخی یگان‌های امنیتی استقبال می‌شود اگر کسی تمایل به این داشته باشد که در یگان رزم سربازی خود بگذراند.
ما حتماً این افراد را به یگان رزم معرفی می‌کنیم. تا الان کسی را نداشتیم که بگوید می‌خواهم به یگان رزم بروم ولی من را نفرستاده‌اند. ممکن است برخی شغل‌ها در شأن سرباز نباشد، مثلاً یک سرباز لیسانس است و شغل پایین‌تر به او دادند که در تلاش هستیم اصلاح شود ولی در حال حاضر این گونه مشاغل بسیار کم شده است. در گذشته خیلی فراوانی داشت ولی با طرحی که ما دادیم الحمدالله کم شده است.
*امکان اینکه سربازی از دو سال کمتر شود وجود دارد؟
سربازی در حال حاضر هم دو سال نیست. برای دستگاه‌های دولتی ۲۴ ماه است، برای یگان‌های نظامی در مناطق عادی ۲۱ ماه است، برای مناطق محروم ۱۹ ماه است، برای مناطق امنیتی ۱۸ ماه است. این در حال بررسی است که عادلانه تر شود. بحث بومی و غیربومی هم روی این قوی‌تر تغییر یابد.