«ازدواج» سنت بسیار مقدسی است که دین مبین اسلام بسیار بر آن تاکید کرده و حتی بزرگان دینی نیز سفارش و توصیه‌های بسیاری در این رابطه بیان کرده‌اند، اما این موضوع بسیار مهم و حیاتی طی سال‌های اخیر با چالش‌هایی مواجه شده و مشکلات و موانعی بر سر راه جوانان برای ازدواج ایجاد شده است. در حال حاضر ۱۲ میلیون جوان در سن ازدواج داریم که متأسفانه نزدیک به ۱.۵ میلیون نفر از آنان در آستانه تجرد قطعی هستند.
در این گزارش با جوانان در مورد ملاک‌ها و مشکلاتشان در راه ازدواج صحبت کرده ایم.
هر یک از افراد مطابق ویژگی‌های رفتاری و سلیقه ای، ملاک‌های مختلفی را برای انتخاب همسر در نظر دارد. برخی از افراد برای انتخاب همسر تنها به ملاک‌های مادی توجه می‌کنند و بعضی معنویات را هم در انتخاب همسر پر اهمیت می‌دانند.
بنابر نظر کارشناسان در نگاه بسیاری از خانواده‌ها، گرایش جوانان به زندگی مجردی، ناشی از ترس جوانان از مشکلات اقتصادی است اما این موضوع یکی از کمرنگترین علل دوری افراد از امر ازدواج است و در واقع تغییر سبک زندگی و جانشینی باورهای اشتباه در میان این افراد، عامل اصلی افزایش سن ازدواج در بین جوانان است.
این گزارش در استان‌های آذربایجان شرقی، گلستان، همدان، چهارمحال و بختیاری، یزد و خراسان شمالی تهیه شده است.
مهرنوش ۳۰ ساله/کارشناسی ارشد / کارپرداز شرکت عمرانی / / ملاک او در درجه اول اخلاق خوب، اصالت خانوادگی، شرایط اقتصادی و شغل مناسب، داشتن حداقل‌های ظاهری است. با توجه به شرایط اقتصادی نمی‌توان انتظار داشت که یک جوان مسکن، خودرو و درآمد بالایی داشته باشد اما همت و روحیه تلاشگری برای بدست آوردن این موارد را داشته باشد، کفایت می‌کند. کاهش سطح تعهدات اخلاقی در جامعه و افزایش برخی مفاسد اخلاقی، باعث شده که دختران نتوانند مثل گذشته به خواستگارها اعتماد کنند و مجبورند حداقل با مهریه حمایت نسبی برای خود ایجاد کنند.
حسین۳۰ ساله/لیسانس مدیریت/عکاس صنعتی//هم سطح بودن خانواده از لحاظ مالی و اخلاقی مهمترین ملاک برای ازدواج من هست //گرانی قیمت ملک چه برای خرید و‌چه برای اجاره و همچنین خرج مراسم حاشیه ای ازدواجمجتبی ۳۹ ساله/ او به علت حادثه دچار معلولیت شده و روزگار خود را با موسیقی سپری می کند.// مهمترین معیارش برای زندگی وفاداری است و می گوید بقیه مسائل در زندگی برطرف می شود. او دنبال فردی است که ضمن درک مشکلات معلولیت او بتواند در زندگی کمک و همراهش باشد تا زندگی آرام داشته باشند.
جدی ترین مشکل که مانع ازدواج او شده بیکاری و افزایش هزینه های زندگی است.رضا ۲۸ ساله / لیسانس / در فروشگاه صنایع دستی مشغول به کار است / / ایمان، حیا، نجابت، تحصیلات، اهل کار و تلاش از ملاک‌های او برای ازدواج است / / او می‌گوید از بزرگترین دلایل عدم ازدواج، تورم، گرانی و همچنین ترس و اضطراب از آینده‌ای غیرقابل پیش بینی در شرایط موجود است.مونا ۳۱ ساله / لیسانس صنایع غذایی / مربی مهد کودک است / / از نظر او شخصیت و احترام طرف مقابل خیلی مهم است. انسان خوبی باشد و خوبی کردن رو دوست داشته باشد. آینده گر باشد. خانواده‌ها هم سطح هم باشند / / مواردی که باعث شده تا الان ازدواج نکند اهمیت استقلال فردی برای اوست و مورد مهم دیگردر جامعه فعلی به شناخت درستی از انسان‌ها نرسیدن است که ترسی را برای انتخاب و اعتماد وتکیه کردن به افراد در هر شخصی ایجاد می‌کند. مسائل مالی نیز بی تاثیر نیست ولی در درجات اهمیت بعدی قرارمی گیرد.
خسرو۴۸ ساله/لیسانس گردشگری/عکاس مستند و تولیدکننده لباس کودک// هماهنگی با روحیات خاص هنری و هم سطح بودن خانواده چه از لحاظ مالی و چه اخلاقی// بزرگترین مانع در سال های اخیر قطعا گرانی و ترس از عدم‌توانایی مدیریت اقتصاد خانواده استرضا ۲۵ ساله / فوق دیپلم / کافه دار / ملاک برای انتخاب همسرنجابت همسر آینده. آدم برنامه دار و با مسئولیتی باشد. با اخلاق و مهربان و دارای ظاهر زیبا / مشکلات مالی. از لحاظ فکر هنوز آمادگی زندگی در کنار کسی را پیدا نکردم.
بهارک ۳۳ ساله / کارشناسی ارشد پژوهش هنر / عکاس خبری / ملاک برای انتخاب همسر خصوصیات شخصیتی فرد، خصوصیات فرهنگی، تعهد و مسئولیت پذیری / دلایل ازدواج نکردن اعتماد نداشتن، شرایط اقتصادی نامناسب جامعه
فرشاد/ ۲۴ ساله/ کاردانی برق/ در فروشگاه لوازم برقی ساختمان فروشندگی می کند/ او در ازدواج به دنبال زندگی آرام است و معیار او برای زندگی مشترک فردی است که ساده باشد//
با این حال می گوید به دلیل گرانی و افزایش هزینه های زندگی به ازدواج فکر نمی کند و از سوی دیگر به عقیده او دختران امروزی اکثرا یا دنبال تیپ و خوش گذرانی هستند یا دنبال پول و هیچ کدام اهل زندگی نیستند.رضا ۴۷ ساله/اوکارشناس حرفه‌ای تدوین فیلم/ او شغلی ندارد. همسر متین، شکیبا، دارای فن بیان خوب و درک متقابل و با حس مسئولیت عالی، آگاه و مشرف به مسائل روز ملاک‌های او برای ازدواج است. سخت گیری والدین طرف مقابل. گرانی مسکن و حقوق پایین. عدم داشتن شغل مناسب مطابق مدرک و متاسفانه شرط اول برای استخدام در هر اداره ارائه مدرک عالی و سابقه‌ی کار بالای پنج سال است و وقتی بعد از چند سال به دنبال گرفتن آنها می‌روی و آنها را کسب می‌کنی این بار شرایط سنی پا به میدان گذاشته و می‌گویند دیگر سن شما برای استخدام گذشته است.
شیوا ۳۶ ساله/ لیسانس زبان دارد و فوق لیسانس روانشناسی گرایش مشاوره / در حال حاضر شاغل نمی‌باشد ولی به دنبال کار مناسب می گردد// از نظراو معیارهایی مانند مادی گرا نبودن و نگاه ساده به زندگی داشتن مهم است. تحصیلات هم حداقل لیسانس باشد. خانواده‌ها از نظر اعتقادات و باورها تقریباً در یک سطح باشند// از دلایلی که باعث شده ازدواج نکند سخت اعتماد کردن به آدم ها با توجه به پابرجا نبودن انسان‌ها به حرف‌ها و اعتقاداتشون و از دلایل دیگه هم می‌توان به شرایط مادی حاکم بر جامعه اشاره کرد.محمد ۳۷ ساله / و کارشناس ارشد گرافیک / شاغل در حوزه هنری / /اخلاق، خانواده، زیبایی و تحصیلات ملاک‌های او برای ازدواج است / /اما چیزی که او را از ازدواج باز می‌دارد گرانی، تورم بالا، ترس از آینده و ازدیاد طلاق در جامعه است.
انصاری ۳۰ ساله / کارشناسی / فروشنده موبایل / او می‌گوید سن مناسب ازدواج کمتر از سی سال است اما بزرگترین عامل تجرد خود را موانع اقتصادی می‌داند / / به جز موارد اخلاق و چهره، انتخاب همسر را امری حسی می‌داند و می‌گوید گزینه مطلوب باید حس دلنشینی برایش داشته باشد / /حتی مهریه ۱۰ سکه نیز برای جوانان مشکل شده و سطح توقع خانواده‌ها تعداد قابل توجهی سکه و طلاست که با قیمت بسیار زیاد نمی‌توان به ازدواج فکر کرد. هزینه‌های حداقلی یک زندگی متاهلی با کرایه مسکن و هزینه‌های جانبی بسیار بالاتر از درآمد او می‌باشد.
فرزاد۳۱ساله/ لیسانس مکانیک و فوق لیسانس نقاشی/ او مدیر فنی ساختمان است // ملاکش برای ازدواج، سطح خانوادگی و اخلاقی است و می گوید باید از لحاظ سطح سواد و شعور اجتماعی هم ردیف باشیم و کتاب خوان باشد// مشکلات زیادی باعث شده هم آدمی که‌باید پیدا نکردم و هم موانع اقتصادی باعث‌شده جدی پیگیر مسئله نباشمامین ۳۰ ساله/لیسانس مدیریت بازرگانی/تعمیرکار و فروشنده لوازم خانگی است// هماهنگی زمانی با شغل تقریبا تمام‌وقت در بازار و موقعیت مناسب مالی// با مشکلات زیادی مواجه بودم ولی بیشترین تاثیر را گرانی های افسار گسیخته و ترس از پرداخت مهریه در سال های اخیر انگیزه ی ازدواج را از بین برده است . فاطمه ۳۲ ساله/ دیپلم / طراحی کار می‌کند// در معیارهای او برای ازدواج هم سطح بودن برای من خیلی مهم است. از هر نظر چه اقتصادی و چه دینی و چه فرهنگی بهم نزدیک باشیم. از نظر اقتصادی هم دستش به دهنش برسد و اینکه تا این سن که رسیده یه کارهایی کرده باشد هر چند ناچیز هم باشه حداقل در یه حد معقولی باشد// علت ازدواج نکردن را پیدا نکردن فرد مناسب برای ازدواج عنوان کرد.صابر ۳۶ ساله/مهندس کامپیوتر/سایکل توریست و‌متخصص دوربین های امنیتی// ملاک من برای ازدواج با توجه به سلایق ورزشی که دارم این است که همراه من در سفر باشد و اهل طبیعت گردی باشد/مشکلات اقتصادی و پیدا نکردن شخصیت مورد نظر با توجه به پیچیدگی ملاک منمهرداد ۳۳ ساله / فوق دیپلم / فروشنده کتاب و لوازم التحریر / می‌گوید تمایلی به ازدواج ندارد اما می‌گوید چنانچه بخواهد روزی تصمیم خود را عوض کند، با شرایط اقتصادی و مخارج سنگین ازدواج نیز حتماً با مشکل مواجه خواهد شد. او می‌گوید درآمد اکثر مشاغل هیچ تناسبی با مخارج زندگی ندارند.
پژمان ۳۰ ساله / فوق دیپلم / کافه دار / ملاک برای انتخاب همسر نجابت و قابل اعتماد بودن. عاشق هم دیگر باشیم. خیالم از آرامش خانه و زندگی راحت باشد. / دلایل ازدواج نکردن، نداشتن راهنما در زندگی و بی اطلاع بودن از رسم و رسوم ازدواج. نداشتن کسی برای وساطت و رفتن به خواستگاری
امید ۲۹ساله/لیسانس عمران/باریستای کافه// اخلاقیات برایم اولین ملاک هست که متاسفانه تا کنون شخصی از از هر نظر با ملاک های اخلاقی من هماهنگ باشد پیدا نکردم //مشکلات اقتصادی، درآمد ناکافی و اجاره های سنگینعلی ۳۳ ساله / دیپلم کامپیوتر / در شرکت واحد در قسمت کنترل بلیط کار می‌کند / / معیار او برای ازدواج با ایمان بودن طرف مقابل است، از نظر تحصیلات هم سطح خودش باشد، سطح فرهنگ خانواده‌ها به هم نزدیک باشد / / به دلیل اینکه شغل خوب و مناسبی پیدا نکرده است و شغل ثابتی ندارد اقدامی برای ازدواج نکردم. دوست دارم ازدواج کنم اما شرایط حاکم بر جامعه مانع می‌باشد.
میلاد ۲۵ ساله / به دلیل کار کردن تحصیلات خود را ادامه نداده است / خیاط است / / به ازدواج فکر نمی‌کند به خاطر شرایط پر از نوسان جامعه. پس انداز دارد اما می‌گوید همین برای خودش کافی باشد.
حسن ۲۵ ساله/ در حال تحصیل در رشته عمران در مقطع ارشد/ در سازمان نوسازی مدارس مشغول به کارمی باشد// از جمله معیارهای او برای ازدواج احترام متقابل است. خانواده خیلی مهم است و نظر هر دو خانواده خیلی اهمیت دارد. فرهنگ و سطح خانواده‌ها بهتر است بهم نزدیک باشد. ترس از خدا در دلش باشد. دانشگاه دیده باشد و شاغل بودنش خیلی مهم نیست// خانواده حامی من است و مشکلی از نظر مالی وجود ندارد اما چون خود را آماده برای ازدواج نمی بینم ازدواج نکرده ام. احمد ۲۷ ساله / کارشناس شهرسازی است / / اخلاق خوب، باخدا، احترام به پدر و مادر، مذهبی، هم سطح از نظر اقتصادی از ملاک‌های او برای ازدواج است.// او می‌گوید: از بزرگترین دلایل عدم ازدواج، وضعیت نامناسب درجامعه، تورم و گرانی، بالا بودن سطح توقف خانواده‌ها است.
محمد ۲۳ ساله / کارشناس جواهرسازی است / او در جواهر سازی مشغول به کار است / / داشتن آرامش تنها شرط او برای ازدواج است / / او شرایط بد اقتصادی را تنها دلیل ازدواج نکردن خود می‌داند.
ریحانه ۲۵ ساله/لیسانس حسابداری/ درحال حاضر مربی ( بدنسازی) است// ریحانه می گوید دوست دارم طرف مقابلم شرایط مالی خوب و شغل مناسبی داشته باشد مسئولیت پذیر و مثل خودم اهل شوخی و مسافرت باشد// خواستگار های زیادی دارم ولی دلیل ازدواج نکردنش این است که شخص مورد اعتماد را پیدا نکرده که بتواند به او تکیه کند و نگرانی دیگرش تهیه جهیزیه با گرانی موجود در جامعه است.محسن ۲۴ ساله / فوق دیپلم / شغل آزاد / / نجابت، اخلاق و خانواده ملاک‌های او برای انتخاب همسر است / / ولی شرایط بد اقتصادی، توقع بالا خانواده‌ها، نداشتن مسکن، درآمد کافی، تورم، گرانی، اجاره بالای مسکن مانع ازدواج او شده است.
محمدرضا ۳۳ ساله/تحصیلات پیش دانشگاهی است/ خدمات کامپیوتری دارد// معیارهای او برای ازدواج با اعتقاد و با ایمان بودن طرف مقابل است و معتقد است هر دو طرف باید هم سطح باشند// مشکلاتی که در جامعه حاکم است باعث شده است تا الان ازدواج نکند از نامناسب بودن حجاب است و مسائل مالی هم گوشه‌ای از این مشکلات است.نویده ۳۳ ساله / دیپلم // معیار او برای ازدواج با ایمان بودن، وضعیت مالی و هم سطح بودن خانواده هاست// به دلایل مختلف و سخت شدن تصمیم گرفتن برای ازدواج بعد از یک سنی تا کنون ازدواج نکرده است
محسن ۲۴ ساله/ دانشجوی رشته حسابداری مالی/ پاکبان شهرداری گرگان است// می گوید معیارش برای ازدواج حجاب، وفاداری و معرفت است. محسن می خواهد اول به آرزوهایش که مهمترین آن ازدواج خواهرش و خرید خانه است برسد بعد به ازدواج فکر کند.میلاد ۲۷ ساله / لیسانس مدیریت / تولیدی دارند / / برای او اولویت خانواده دختر می باشد تا تحصیلات. از نظر او هر چقدر شخصیت خانواده بالاتر باشد شخصیت دختر نیز بالا می باشد.// از شرایط ناپایدار اقتصادی و پر از نوسان جامعه می ترسد و به این دلیل قدمی برای ازدواج بر نمی دارد با وجود شاغل بودن.
احسان ۲۴ ساله / فوق لیسانس مهندسی مکانیک / مشغول در کافی نت و دفتر فنی / ملاک برای انتخاب همسر همسر خوب و زیبا. / دلایل ازدواج نکردن بی پولی و درآمد کم. نداشتن منزل و امکانات و ماشین. بی انگیزه بودن برای ازدواج با شرایط کنونی مملکت. نبودن همسر مناسب برای زندگی در کنار هم.
مهدی ۳۵ ساله / شغل آزاد (خرید و فروش انگشتر) / / خانه دار باشد و به فکر تجملات نباشد. تحصیلاتش هم همسطح همسرش باشد. فرهنگ و سطح خانواده‌ها نزدیک بهم باشد / / و از نظر ایشون مشکلاتی که باعث شده تا الان ازدواج نکند. نداشتن شغل ثابت و مشکلات مالی و گرونی ها و تا یه سنی که ازدواح انجام نشه هر چه سن بالاتر می‌رود انتخاب و تصمیم گیری سخت‌تر می‌شود.
پیمان و اکتای هردو ۲۴ساله/ پیمان در حال تحصیل دررشته کامپیوتردرمقطع فوق لیسانس و اکتای لیسانس مدیریت دارد// طراحی سایت وبرنامه نویسی انجام می‌دهند// از جمله معیارهایی که برای ازدواج دارندهم سطح بودن خانواده هاست. اخلاق‌ها هم خوانی داشته باشند. تحصیلات خیلی مهم نیست// دلیل اصلی برای ازدواج نکردن مشکلات مالی است و از نظر آنها شجاعت می‌خواهد که در این زمانه ازدواج کنی.شاغل هستند اما چون شغلشان آزاد است درامد شان نوسان دارد. از طرف دیگر هردو هنوز به خدمت سربازی نرفته‌اند.وحید ۲۷ ساله / لیسانس معماری / دوساله شال می‌فروشد / / یکی از معیارهای او برای ازدواج داشتن حجاب مناسب است, تحصیلکرده باشد که بتواند درک کند شرایط خانواده را. شاغل بودن طرف مقابل برای او مهم نیست / / به دلیل نداشتن شغل ثابت و مناسب ازدواج نکرده است. با وجود داشتن لیسانس معماری کار مناسبی پیدا نکرده است. شرایط سختی در این شغل دارد نه جای ثابتی دارد نه شرایط مناسب و نه حقوق ثابت.
سعید ۳۰ ساله/ ده ساله آبمیوه فروشی می‌کند// معیارهای او برای ازدواج این است که هم سطح خودش باشد چه از نظر اقتصادی و فرهنگی و تحصیلات// او می‌گوید با توجه به شرایط اقتصادی امکان پس انداز کردن وجود ندارد. به دلیل گرانی و مشکلات مالی اقدامی برای ازدواج نمیشه کرد.ابراهیم ۲۸ ساله/ دیپلم الکترونیک / کار او دفن اموات است//ا و می گوید فعلا به ازدواج فکر نمی کند اما معیارش فردی خانه دار و وفادار است و طرف مقابلش با شغل ابراهیم مشکلی نداشته باشد//
از وضعیت حجاب نسل فعلی گله دارد و توضیح می دهد که به علت بی حجابی و بی وفایی فعلا نمی شود به ازدواج فکر کرد.علی اکبر ۳۵ ساله / فوق دیپلم تربیت بدنی / او مربی فوتبال است.// اخلاق پول، اخلاق، خانواده وسالم بودن فرد از ملاک‌های او برای ازدواج است.// او شرایط بد اقتصادی را دلیل ازدواج نکردن خود می‌داند.
خانم بینش/۳۰ ساله / لیسانس– خبرنگار / وی دلیل تجرد خود را نیافتن عشق حقیقی می‌داند / اگرچه تابحال خواستگارهایی با شرایط مطلوب اقتصادی داشته است اما هیچ-یک از آنها از نظر حسی برایش مطلوب نبوده / / جوانان امروز نمی‌توانند با همان شیوه پدر و مادران خود و یک جلسه خواستگاری همدیگر را انتخاب کنند تا عشق را در زندگی به وجود آورند. اگرچه در گذشته مسائل مالی را ملاک انتخاب خود قرار نداده بود اما با شرایط اقتصادی امروزه نمی‌تواند از این مورد مثل گذشته صرف نظر کند.
سجاد ۲۲ ساله / دیپلم / آشپز ساندویچی / ملاک برای انتخاب همسر دارای ظاهر زیبا و تحصیلات بالا. قد بلند. آشپزی خوب / دلایل ازدواج نکردن، نرسیدن به بلوغ فکری و روحی برای ازدواج. پیدا نکردن کسی که با شرایطم مطابق باشد.
عیسی ۳۶ ساله / دیپلم / مدیر ساندویچی / ملاک برای انتخاب همسر نجابت. دستپخت خوب. داشتن آیین همسرداری و آرامش خانه و خانواده / دلایل ازدواج نکردن نداشتن مسکن و عدم توانایی تامین وسایل خانه و زندگی
متین ۳۰ ساله / لیسانس / کافه دار / ملاک برای انتخاب همسرداشتن پدر خانم کارخانه دار که از لحاظ مالی زندگی ام را ساپورت کند / دلایل ازدواج نکردن، متاسفانه کار و درآمد فعلی کفاف زندگی مجردی را هم نمی‌دهد. نرسیدن به بلوغ فکری. پیدا نکردن نیمه گمشده خود. مهریه و زندان مشکل دیگرم است.حسین / ۲۸ ساله / کارشناسی / مستند ساز / / دلیل اصلی ازدواج نکردن را موانع اقتصادی می‌داند / مسئولیت پذیری دشوارترین بخش ازدواج است / / ازدواج قدرت ریسک پذیری افراد را کاهش می‌دهد و با توجه به در اولویت بودن برخی اهدافش در زندگی فعلاً تمایلی به ازدواج ندارد.// دوست دارد همسرآینده اش شاغل باشد، اختلاف سنی کی داشته باشند، شخصیت و اخلاق‌های هم سطح باشد / /مسائل اقتصادی و برخی رسومات را مانع بزرگ ازدواج می‌داند و معتقد است گذشتن از خیلی از رسومات چیزی از ارزش‌های ازدواج کم نمی‌کند
علی ۲۷ ساله / لیسانس / فروشنده سیسمونی / ملاک برای انتخاب همسر دروغ نگوید. قابل اعتماد بودن. از لحاظ ظاهری حد متعادل حجاب. تحصیلات و خانواده برام مهم نیست فقط خود همسر آینده ام خوب باشد. / دلایل ازدواج نکردن نبود همسر خوب. اوضاع اقتصادی کشور مناسب نیست هر زمان یه قیمت و … اگر اوضاع هم اکنون مانند ۲ سال پیش بود شاید الان دارای فرزنند هم بودم ولی با وضع موجود و گرانی‌ها نمی‌توانم ازدواج کنم. خانه و منزل هم ندارم
جوانان