به گزارش خبرگزاری مهر، فرزاد اشرافی، گفت: عقب مانده ذهنی به فردی گفته می‌شود که فعالیت‌های ذهنی او در حد قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته، ضریب هوشی کمتر از ۷۰ داشته باشد، در قدرت تطبیق وی با محیط زندگی اختلال چشمگیری وجود داشته باشد و در یادگیری و توانایی انجام مسئولیت‌های شخصی واجتماعی با اشکال مواجه باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با بیان اینکه معمولاً مجموعه این مشکلات در طی دوران رشد و نمو عصبی بروز می‌کند، درباره دسته بندی انواع کم توانی‌های ذهنی گفت: بیماران دارای بهره هوشی ۶۹-۵۰ را جز موارد خفیف (آموزش پذیر)، ۴۹-۳۵ را متوسط (تربیت پذیر)، ۲۰-۳۴ را شدید و کمتر از ۲۰ را عمیق یا پیشرفته طبقه بندی می‌کنند.
وی با بیان اینکه در اکثر بررسی‌ها، تست ضریب هوشی(IQ test) برای تأیید کم توانی و میزان شدت آن به کار می‌رود، توضیح داد: عواملی که ممکن است باعث عقب ماندگی عقلی شوند به سه گروه قبل از تولد، حین تولد و پس از تولد تقسیم می‌شوند.
این متخصص مغز و اعصاب درباره سندروم داون گفت: شایع‌ترین ناهنجاری کروموزومی که با کم توانی ذهنی همراه است، تریزومی (۲۱ سندرم داون) است که احتمال تکرار آن در حاملگی‌های بعدی یک تا دو درصد است و به نظر می‌رسد با سن مادر ارتباط داشته باشد. بروز این سندرم در مادران سنین کمتر از ۲۰ سال و بالاتر از ۳۵ سال بیشتر از سایر افراد است.
اشرافی درباره انواع علل کم توانی‌های قبل از تولد توضیح داد: اختلالات متابولیکی مادر از قبیل دیابت، کم کاری تیرویید، عوامل دارویی و تابش اشعه بخصوص در هفته‌های پنج تا هجدهم حاملگی و اختلالات متابولیکی ارثی مانند فنیل کتونوری، مصرف الکل و مواد مخدر از علل دیگر ایجاد عقب‌ماندگی‌های قبل از زایمانی هستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره عوامل کم توانی ذهنی در حین تولد گفت: این عوامل شامل خفگی زایمانی، نارس بودن جنین، خونریزی و زایمان‌های سخت، عوامل دارویی و تأخیر رشد داخل رحمی شده و باعث ایجاد حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از موارد عقب ماندگی ذهنی می‌شوند.
وی درباره عوامل ایجاد کم توانی ذهنی پس از تولد بیان کرد: این عوامل شامل ناهنجاری و نقص ساختمانی مغز، بسته شدن زودرس شکاف بین استخوان‌های جمجمه، نقص متابولیکی مادرزادی، اختلال اسیدهای آمینه مانند فنیل کتونوری، اختلال اسیدهای ارگانیک، کم کاری تیرویید، افت قند خون، عفونت‌های باکتریایی و ویروسی، حوادث، ضربه‌ها و مسمومیت‌ها به خصوص در سنین زیر پنج سال و اختلال در امر مراقبت از کودک، محرومیت‌های محیطی، اجتماعی و عاطفی و سوء‌تغذیه می‌شود.
اشرافی یادآور شد: به رغم توسعه اقدامات تشخیصی در بررسی‌های مختلف، برای ۱۲ تا ۶۵ درصد موارد عقب ماندگی ذهنی علت مشخصی یافت نشده و به عنوان نامشخص (Idiopathic ) طبقه بندی می‌شوند.
این متخصص مغز و اعصاب، یادآور شد: از جمله بیماری‌های همراه با کم توانی‌های ذهنی که در شایع‌ترین حالت در موارد شدید و بسیار شدید عقب ماندگی ذهنی دیده می‌شود، ناتوانی‌های حسی، حرکتی و صرع است.
اشرافی با بیان اینکه فقط یک سوم این افراد تحرک دارند و یک چهارم به دیگران وابسته هستند، گفت: مشکلات شنوایی و بینایی مانع دیگری برای توانایی شناختی است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، «اسپاستیسیتی»، «اتاکسی» و «آتتوز» را از دیگر ناتوانی‌های حرکتی شایع این افراد عنوان کرد.