تکتم اکبری در گفت وگو با خبرنگار مهر با اشاره به تاثیرگذاشتن شیوع بیماری کرونا بر زندگی مردم اظهار داشت: شیوع کرونا زندگی مردم را دستخوش تغییر قرار داده است و محدودیت‌های متنوعی در زمینه‌های مختلف برای آنها ایجاد کرده است.
وی افزود: تعطیلی مدارس و آموزشگاها، کاهش ارتباط با خویشاوندان و دوستان، محدود شدن تفریحات، مشکلات مالی و اقتصادی، قرار گرفتن در معرض اخبار ناگوار در ارتباط با بیماری و غیره پیامدهای نامطلوبی از لحاظ جسمی و روانی برای تعدادی از افراد ایجاد کرده است.
شیوع اضطراب، ترس، افسردگی، وسواس و اختلال استرس در ایام کرونا
این کارشناس ارشد روانشناسی با استناد به مطالعات انجام شده در این مدت تصریح کرد: اختلالاتی از جمله اضطراب، ترس، افسردگی، وسواس، اختلال استرس پس از سانحه، اختلالات خوردن در این دوران شیوع بالایی داشته‌اند.
وی افزود: اضطراب واکنش طبیعی به شرایط سخت است اما اگر شدید باشد و در طولانی مدت ادامه یابد تأثیرات نامطلوبی را در روند زندگی ایجاد می‌کند و رنج ایجاد شده در عملکرد افراد اختلال به وجود می‌آورد؛ بویژه افرادی که زمینه قبلی اختلالات اضطرابی را دارا بوده‌اند در این شرایط اضطراب بالاتری را تجربه می‌کنند.
اضطراب بیماری و مشغولیت فکری افراطی یا نامتناسب
اکبری یکی از انواع اضطراب که برخی افراد در این شرایط تجربه می‌کنند، را «اضطراب بیماری» معرفی کرد و افزود: اضطراب، بیماری هراس درباره احتمال بیمار بودن است. فرد مبتلا به این اختلال مشغولیت فکری مداوم به داشتن یا احتمال ابتلاء به یک بیماری جدی را دارد و این اشتغال ذهنی به طور آشکار افراطی یا نامتناسب است.
وی اضافه کرد: شیوع ویروس کرونا و شنیدن اخبار ناگوار و نیز درگیر شدن اعضای خانواده یا خویشاوندان به این ویروس در برخی افراد موجب شکل گیری این نوع اضطراب شده است و اگر شدید و ادامه دار باشد در عملکرد افراد اختلال ایجاد می‌کند و پیامدهایی از جمله اشکال در تمرکز، بی قراری، خلق نامنظم، کیفیت پایین خواب، اشکال در اشتها و مشکلات گوارشی را موجب می‌شود.
تشدید حملات پانیک در ایام کرونا
این کارشناس ارشد روانشناسی با اشاره به تشدید حملات پانیک که نوعی از اختلالات اضطرابی است در ایام شیوع کرونا تصریح کرد: در حملات پانیک فرد به دلیل حملات اضطراب دچار تپش قلب و تنگی نفس می‌شود و احساس خفگی پیدا می‌کند. برخی افراد تنگی نفس ناشی از این حملات را به دلیل تشابه علائم کرونا (تنگی نفس) نشانه ابتلاء به این بیماری فرض می کرده اند؛ این حملات در اغلب موارد در ظرف چند دقیقه و حداکثر تا ۱۰ دقیقه ادامه یافته و با رفتن فرد به محیط آزاد و باز برطرف می‌شود.
وی افزود: اضطراب و ترس بیش از حد می‌تواند موجب شکل گیری افکار و رفتارهای وسواسی در افراد شود. وسواس فکری به صورت اشتغال ذهنی بیش از حد، تصاویر ذهنی ناخوشایند و تداعی تصاویر در شرایط نامطلوب در مورد خود فرد یا عزیزان بروز می‌کند. معمولاً به دنبال وسواس فکری، افراد درگیر وسواس عملی می‌شوند؛ وسواس‌های عملی، اجبارها و رفتارهایی هستند که افراد برای مقابله و کنترل افکار وسواسی به کار می‌گیرند تا از این طریق با افزایش اطمینان و افزایش احساس امنیت بتوانند اضطراب خود را کاهش دهند.
اکبری یکی دیگر از اختلالات روانشناختی را اختلالات خوردن برشمرد و گفت: بر اساس تحقیقات انجام گرفته شیوع کرونا در افزایش این اختلال تأثیرگذار بوده است و بر افرادی که از قبل دچار این نوع اختلالات بوده‌اند، تأثیرات منفی زیادی گذاشته است. تغییر سبک زندگی و تغییر در برنامه‌های روزانه و نیز تغییر در دسترس بودن درمان و حمایت‌های اجتماعی روی پیشرفت و بروز مجدد این اختلال تأثیر گذار بوده است.
هشدار در ارتباط با اختلال استرس پس از سانحه در بیماران کرونایی
وی بیان داشت: یکی از مهم‌ترین اختلالات روانشناختی که می‌تواند به سلامت روان بیماران مبتلا به کووید -۱۹ آسیب وارد کند اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)است؛ اختلال استرس پس از سانحه یک مشکل روانشناختی مرتبط با استرس است و در افرادی که وضعیت تهدید کننده را تجربه می‌کنند، به وجودمی آید.
کارشناس ارشد روانشناسی با بیان اینکه تجربه بیماری‌های فیزیکی تهدید کننده زندگی مثل کویید -۱۹ می‌تواند یک علت بروز نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه باشد، تصریح کرد: در صورت عدم کنترل این اختلال ممکن است در مبتلایان، آسیب‌های روانی مثل هجوم خاطره‌های مزاحم، تحریک پذیری و کرختی هیجانی در پی داشته باشد.
وی افزود: تحقیقات انجام گرفته اخیر نشان داده است که برخی پرسنل بیمارستان که درگیر درمان کرونا بوده‌اند،علائم اختلال پس از سانحه (PTSD)را داشته‌اند و این موضوع قابل تأمل برای بررسی سلامت روان کادر درمان است.
ابتلاء به افسردگی و یا تشدید آن در ایام کرونا
اکبری یکی دیگر از اختلالات روانشناختی که در دوران کرونا شیوع بالایی داشته است را اختلال افسردگی برشمرد و گفت: اضطراب و استرس شدید در وضع موجود که ناشی از غیر قابل پیش بینی بودن اوضاع و نامشخص بودن زمان کنترل آن و نیز جدی بودن خطر ناشی از بیماری است که شرایط را برای ابتلاء برخی افراد به اختلال افسردگی فراهم کرده و نیز باعث تشدید علائم در افرادی شده است که قبلاً دچار افسردگی بوده‌اند.
وی بیان داشت: احساس ناامیدی، شاد نبودن، عدم لذت از زندگی، کاهش اعتماد به نفس، به هم ریختگی الگوی خواب و خوراک، احساس مزمن غم و بی قراری و فکر کردن درباره مرگ و داشتن افکار مربوط به خودکشی از نشانه‌های ابتلاء افراد به اختلال افسردگی است.
کارشناس ارشد روانشناسی اختلال سوگ را در دسته اختلالات افسردگی قرار داد و اظهار داشت: این اختلال زمانی به وجود می‌آید که افراد نتوانند مراحل طبیعی سوگواری را که در نهایت به پذیرش فقدان کمک می‌کند راطی کنند؛ با توجه به شرایط اخیر به دلیل عدم امکان مراسم خاکسپاری و عزاداری که تأثیر بسزایی در تخلیه روانی و پذیرش مرگ عزیز از دست رفته دارد؛ این اختلال می‌تواند در برخی افراد شکل گیرد و نیاز است برای رفع اثرات نامطلوب آن به بازسازی روانی افراد آسیب دیده پرداخت.
ضرورت شناسایی اختلالات روانی در گروه‌های مختلف مردم
وی افزود: با توجه به مواردی که درباره اختلالات شایع در دوران کرونا، نیاز است شناسایی اختلالات روانی در گروه‌های مختلف، وضع و تدوین پروتکل‌های درمانی مناسب و فراهم کردن شرایط مناسب برای ارائه خدمات روانشناختی بویژه مشاوره‌های غیر حضوری تلفنی و اینترنتی به طور جدی مد نظر قرار گیرد.