خبرگزاری مهر، گروه بین الملل رامین حسین آبادیان: «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر عراق اخیراً موعد برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام در این کشور را تعیین کرده است. وی در همین راستا اعلام کرد که انتخابات پارلمانی زودهنگام در تاریخ ۶ ژوئن سال ۲۰۲۱ میلادی (۱۶ خردادماه) برگزار می‌شود.
اعلام زمان برگزاری انتخابات زودهنگام در عراق واکنش‌های مختلفی را به دنبال داشت. برخی از شخصیت‌ها و مقامات عراقی از مشخص شدن موعد برگزاری انتخابات زودهنگام استقبال کردند و برخی دیگر نیز به مخالفت با این تصمیم پرداختند و انتقاداتی را نسبت به آن مطرح کردند. در این میان اما کمیساریای عالی انتخابات عراق اعلام کرد که از آمادگی کامل برای برگزاری این انتخابات در زمان مقرر برخوردار است.
موافقان و مخالفان تصمیم نخست وزیر عراق در خصوص اعلام موعد برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام هریک دلایل و استدلال‌های خاص خود را دارند. در این میان، «حنان الفتلاوی» نماینده پارلمان عراق در زمره اولین افرادی بود که از مشخص شدن موعد برگزاری انتخابات استقبال کرد.
وی در این پست توئیتری اعلام کرده است: «تعیین موعد برگزاری انتخابات زودهنگام گام خوبی بود و می‌تواند به بحران‌ها پایان دهد». الفتلاوی در ادامه تأکید کرده است: «تعیین موعد برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام می‌تواند ترسیم کننده نقشه سیاسی جدیدی برای کشور باشد. این نماینده پارلمان عراق همچنین اعلام کرده است: «تعیین موعد برگزاری انتخابات پارلمانی جزئی از وعده‌های دولت بود و البته این انتخابات می‌بایست پاک و شفاف باشد».
در واقع، می‌توان گفت که این نماینده پارلمان عراق به صورت مشروط با برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام موافقت کرده است. وی از یک سوی، مشخص شدن تاریخ انتخابات مذکور را جزئی از وعده‌های پیشین مصطفی الکاظمی معرفی کرده است و از سوی دیگر اعلام کرده است که لازمه این انتخابات، شفاف بودن است.
از سوی دیگر، «احمد الاسدی» از دیگر نمایندگان پارلمان عراق نیز تصمیم نخست وزیر عراق درباره انتخابات پارلمانی زودهنگام را گامی رو به جلو توصیف کرد. وی با انتشار یک پست توئیتری اعلام کرد: «ما از تعیین زمان برگزاری انتخابات توسط آقای کاظمی استقبال می کنیم».
الاسدی در عین حال گفته است: «گام مهم‌تر در جهت اصلاح و عبور از بحران اعتمادی که بین دولت و مردم به وجود آمده، این است که انتخاباتی زودهنگام و سالم با مشارکت گسترده مردم برگزار شود. ما خواستار تکمیل قانون انتخابات و فراهم شدن شرایط فنی و اداری برای موفقیت کمیساریای عالی انتخابات هستیم».
این نماینده پارلمان عراق مشخص شدن تاریخ برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام را از آن جهت که در راستای اجرای اصلاحات تعریف می‌شود، مورد استقبال قرار داده است. کما اینکه وی به برگزاری انتخابات زودهنگام به عنوان پُلی برای عبور از بحران‌های کنونی در عراق و به ویژه بحران اقتصادی، می‌نگرد. ازهمین روی، الاسدی از برگزاری انتخابات زودهنگام در تاریخ مقرر حمایت کرده است.
در همین حال، «محمد الغبان» نماینده ائتلاف الفتح از جمله دیگر افرادی است که با تعیین تاریخ انتخابات زودهنگام در عراق موافقت کرده است. وی در همین ارتباط، می‌گوید: «برگزاری انتخابات زودهنگام خواسته‌ای بود که تمام گروه‌های سیاسی و در رأس آنها ائتلاف الفتح درباره آن اتفاق نظر داشتند و تاکید می‌کردند که این موضوع باید جزو اولویت‌های برنامه دولت کنونی باشد».
وی می‌افزاید: «ما به همراه دیگر گروه‌های سیاسی برای تکمیل روند تصویب قانون انتخابات و دادگاه فدرال تلاش خواهیم کرد تا اینکه انتخابات زودهنگام در موعد مقرر خود برگزار شود. مشخص کردن زمان برگزاری انتخابات زودهنگام توسط مصطفی الکاظمی به درخواست گروه‌های سیاسی بود و ائتلاف الفتح پیشنهاد کرده بود که زمان برگزاری انتخابات از آوریل آینده فراتر نروند تا اینکه قبل از ماه رمضان و در وضعیت آب و هوایی مناسبی این انتخابات برگزار شود».
این نماینده پارلمان عراق تعیین تاریخ برگزاری انتخابات زودهنگام را به درخواست و مطالبه پیشین احزاب و جریان‌های سیاسی از مصطفی الکاظمی مرتبط ساخته است. از همین روی، وی از آن جهت که تعیین تاریخ مذکور با درخواست و مطالبه احزاب و جریان‌های سیاسی مطابقت دارد، آنها نیز نسبت به این مسأله اعتراضی نداشته و با آن موافق هستند.
«سید عمار حکیم» رهبر جریان «حکمت ملی» عراق از جمله دیگر موافقان تصمیم اخیر «مصطفی الکاظمی» محسوب می‌شود. وی با انتشار یک پست توئیتری اعلام کرد: «تعیین موعد اجرای انتخابات از جانب نخست وزیر گامی در مسیر صحیح و نشانه جدیت دولت در عمل به وعده‌هایش است». سید عمار حکیم افزود: «از نهادهای قانون‌گذاری می‌خواهیم که در کمک به دولت روند تصویب قانونی شایسته برای انتخابات را تسریع بخشند که ضامن اجرای شفاف و عادلانه انتخابات و بیانگر اراده ملت به دور از فشارها و سیاسی کاری‌ها باشد».
رهبر جریان حکمت ملی عراق نیز به تعیین موعد برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام به عنوان اقدامی در راستای جامه عمل پوشاندن الکاظمی به یکی از مهمترین وعده‌هایش نگریسته است. رهبر جریان حکمت ملی همچنین لازمه برگزاری انتخابات سالم و شفاف را تصویب و نهایی شدن قانون انتخابات در پارلمان عنوان کرده است.
«نعیم العبودی» نماینده پارلمان عراق از جمله دیگر کسانی است که با مشخص شدن زمان برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام توسط «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر این کشور موافق است.
در همین ارتباط، وی اعلام کرده است: «انتخابات زودهنگام حرکت خوب و اثربخشی است؛ چراکه وزن حقیقی هر کدام از احزاب و گروه‌های سیاسی را مشخص می‌کند و شبکه‌های اجتماعی را از اوهام خارج می‌کند. این نماینده پارلمان عراق می‌افزاید: «به همین دلیل ما خواستار مشارکت مؤثر تمام کسانی هستیم که خواستار اصلاحات و تغییرات برای شرایط بهتر هستند. همچنین لازم است که موضوع فراکسیون بزرگ‌تر نیز قبل از برگزاری انتخابات تعیین تکلیف شود تا اینکه مشکلاتی که قبلاً به وجود آمده دوباره تکرار نشود».
این نماینده پارلمان عراق تعیین موعد برگزاری انتخابات زودهنگام را گامی در راستای اجرای اصلاحات و تغییرات در این کشور ارزیابی می‌کند و معتقد است که این انتخابات می‌تواند میزان محبوبیت هریک از احزاب و جریان‌های سیاسی در نزد افکار عمومی را مشخص نماید.
در این میان اما «نوری المالکی» رهبر ائتلاف «دولت قانون» عراق «به صورت مشروط» با اقدام نخست وزیر این کشور در مشخص کردن موعد برگزاری انتخابات پارلمانی، موافقت کرده است. در واقع، نوری المالکی موفقیت انتخابات زودهنگام را در گِرو تحقق ۶ شرط اصلی دانسته است.
در همین ارتباط، وی گفته است: «در صورتی که انتخابات، زودتر، شفاف، بدون تقلب، با فرصت‌های برابر، مشارکت در دسترس و عاری از خشونت و سلاح باشد که دولت هم درباره آن تضمین داده است و در صورتی که در چارچوب درست مطابق با قانون اساسی باشد، آن وقت است که انتخابات آغازگر حل معضلاتی است که عراق با آن درگیر است و بیانگر اهتمام به مشارکت ملی در فرآیند سیاسی خواهد بود».
رئیس ائتلاف دولت قانون همچنین به فرایند انحلال پارلمان پیش از انتخابات زودهنگام نیز اشاره کرده است. المالکی گفته است: «انحلال مجلس نمایندگان شامل دو مرحله است. مرحله اول مربوط به طرف‌هایی است که حق درخواست انحلال را دارند در مراحل دوم طرف‌هایی هستند که تصمیم انحلال در دست آنها قرار دارد. انحلال پارلمان با رأی اعضای پارلمان محقق می‌شود و هیچ طرفی اختیار انحلال مجلس بدون موافقت خود مجلس را ندارد».
المالکی افزوده است: «نخست وزیر و رئیس جمهوری تنها حق درخواست انحلال را دارند. همچنانکه یک سوم اعضای مجلس نمایندگان نیز می‌توانند درخواست انحلال پارلمان را بدهند. اما در هر دو حالت تنها با تصویب مجلس مبنی بر انحلال خود است که این اتفاق با رأی اکثریت مطلق اعضا صورت می پذیرد».
با وجود تمامی آنچه که گفته شد، تصمیم «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر عراق مبنی بر تعیین موعد برگزاری انتخابات زودهنگام در این کشور مخالفانی نیز دارد. «محمد الحلبوسی» رئیس پارلمان عراق از جمله اولین افرادی بود که مخالفت خود با تصمیم الکاظمی را اعلام کرد و خواستار برگزاری نشست فوق العاده پارلمان به منظور بررسی تصمیم اخیر نخست وزیر شد.
در همین ارتباط، وی خواستار آن شد تا انتخابات پارلمانی در موعدی زودتر از آنچه که الکاظمی اعلام کرده است، برگزار شود. الحلبوسی تأکید کرد: «شرایط کنونی در عراق می‌طلبد که انتخابات پارلمانی زودتر از آنچه که الکاظمی اعلام کرد، برگزار شود».
در واقع، علت اصلی و اساسی مخالفت الحلبوسی با تعیین موعد برگزاری انتخابات زودهنگام عراق ضعف و نارسایی در ارائه خدمات عمومی به مردم در این کشور باز می‌گردد. وی معتقد است که عمل نکردن دولت‌های مختلف به تعهداتشان در قبال مردم موجب ظهور و بروز نارضایتی در میان آنها شده است و از همین روی می‌بایست که انتخابات با هدف جلب رضایت مردم در تاریخی زودتر از موعد مقرر، برگزار گردد.
علاوه بر محمد الحلبوسی، «حسن سالم» نماینده پارلمان عراق نیز اعلام تاریخ برگزاری انتخابات زودهنگام از سوی الکاظمی را فاقد ارزش توصیف کرد. وی در این خصوص گفته است: «تا زمانی که نظام پارلمانی در کشور تغییر نکند، برگزاری انتخابات فاقد ارزش خواهد بود». این نماینده پارلمان عراق در ادامه تأکید کرد: «اگر قانون اساسی کشور اصلاح نشود و نظام پارلمانی جای خود را به نظام ریاستی ندهد، برگزاری انتخابات چه ارزشی می‌تواند داشته باشد»؟
این نماینده پارلمان عراق عدم تغییر نظام پارلمانی به نظام ریاستی را به عنوان علت مخالفتش با برگزاری انتخابات زودهنگام بیان می‌کند. در واقع، وی معتقد است که تلاش برای تغییر نظام پارلمانی در عراق بر برگزاری انتخابات زودهنگام ارجحیت دارد؛ در غیر این صورت، برگزاری هرگونه انتخاباتی هیچ محلی از اعراب ندارد.
از سوی دیگر، «سیف صلاح الهیتی» روزنامه نگار عراقی نیز در مخالفت با تاریخ تعیین شده برای برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام سخن گفته است. وی تأکید کرده است: «انتخابات زودهنگام به تنهایی ضامن تحقق تغییرات مورد نظر در عراق نیست.
این روزنامه نگار عراقی می‌افزاید: «باید برگزاری سالم این انتخابات تضمین شود. پس از آن است که شما می‌توانید به برگزاری انتخابات خوشبین و یا بدبین باشید؛ چه انتخابات زودهنگام باشد و چه انتخابات زودهنگام تر». لذا این روزنامه نگار عراقی نیز تضمین سلامت و شفافیت انتخابات را خواستار شده و بر این باور است که تا زمانی که چنین مسأله ای تضمین نشود نمی‌توان از برگزاری انتخابات زودهنگام یا هر انتخابات دیگری حمایت کرد.
بر اساس تمامی نظرات، مواضع و دیدگاه‌های مذکور باید گفت که ازجمله عوامل اصلی و اساسی استقبال موافقان از تصمیم تعیین موعد برگزاری انتخابات زودهنگام در عراق می‌توان به اجرای اصلاحات، کاهش شکاف میان حاکمیت و مردم، مشخص شدن وزن احزاب و جریان‌های سیاسی، جامه عمل پوشاندن دولت به یکی از مهمترین وعده‌های خود، مطالبات احزاب سیاسی، خواسته‌های مردمی، برون‌رفت از بحران‌های کنونی و… اشاره کرد.
این درحالی است که مخالفان این تصمیم نیز دلایل خاص خود را دارند. برخی از آنها معتقدند که مشکلات و معضلات کنونی در کشور از جمله مشکلات و معضلات اقتصادی می‌طلبد که انتخابات در موعدی زودتر از آنچه که اعلام شده است، برگزار گردد. برخی دیگر نیز بر این باور هستند که اساساً برگزاری انتخابات در چنین شرایطی نمی‌تواند هیچ کمکی به بهبود وضعیت کشور کند، چراکه تا زمان تداوم حاکمیت نظام پارلمانی در عراق، نمی‌توان به بهبود امور چشم دوخت. برخی دیگر نیز معتقدند که تا سلامت و شفافیت انتخابات تضمین نشود، نمی‌توان از آن استقبال کرد.