به گزارش خبرنگار مهر، از سال ۸۹ به بعد، اداره کل فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار نسبت به خریداری نرم افزار اتوس اقدام کرد که در تمام سال‌های پس از استفاده از این نرم افزار، همواره هسته معاملات با ایراداتی روبه رو بوده است اما از آنجایی که بازار سرمایه با معامله گران محدودی سروکار داشت، این باگ نرم افزاری هیچ گاه مورد توجه افکار عمومی نبود اما طی ماههای گذشته با رونق تاریخی معاملات بورس و ورود بسیاری از سهامداران خرد به این بازار، این اختلالات تشدید شد.
هرچند که تلاش‌های تیم نرم افزاری سازمان بورس توانست باگ نرم افزاری اتوس را تا حدودی اصلاح کند اما این مشکلات هیچ گاه به صفر نرسید و مرتفع نشد؛ حتی بارها این نرم افزار با هزینه‌های بالا آپدیت و به روز رسانی شد ولی این باگ از بین نرفت.
نهایتاً با افزایش تحریم‌ها از یک سو - که شرکت پشتیبانی کننده حاضر به اصلاح آن نشد- و از سوی دیگر، افزایش حجم معاملات بورس در یکسال گذشته، رفته رفته ایرادات هسته معاملات به چالشی دائمی و روزمره برای سرمایه گذاران بورسی تبدیل شد.
علت بروز این اختلال در هسته معاملات، سینک نشدن درخواست و سفارش گیری مشتری با حافظه سامانه و نرم افزار است به این صورت که مشتری، سفارش خرید یا فروش را ثبت می‌کند؛ ولی به دلیل اینکه در حافظه نرم افزار نمی‌تواند سینک و «بر هم نشست» داشته باشد، پیام خطا به سفارش دهنده ارسال می‌کند.
هسته معاملات همان سیستم پردازشگر اطلاعات مختلف و انجام معاملات بورس است که با توجه به حجم بالای اطلاعات و کاربری‌های مختلف، نیاز به سرعت بالا و ماژول‌های مختلف داشته و به همین دلیل، یک ابر سامانه پیچیده محسوب می‌شود.
کارشناس بازار سرمایه: اختلال هسته معاملات، ریسک معاملات را افزایش داده است
مهدی محمود رباطی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره مشکلات هسته معاملات اظهار داشت: برخی سرمایه گذاران فکر می‌کنند مشکلات و ایراداتی که در هسته معاملات بروز می‌کند به خاطر عدم سرمایه گذاری سازمان بورس در این حوزه است و اعلام می‌کنند که چرا علی رغم کارمزدی که سازمان بورس از معاملات دریافت می‌کند، برای خرید سامانه جدید اقدام نمی‌شود.
وی افزود: این در حالی است که ۹۰ درصد مشکلات هسته معاملات به تحریم‌ها برمی‌گردد؛ هسته معاملات بورس ۹۰ درصد کشورها از ۲ یا ۳ شرکت بین المللی خریداری می‌شود که پشتیبانی و به روز رسانی‌ها را هم همین شرکت‌ها انجام می‌دهند.
عضو کانون شرکت‌های کارگزاری بورس ادامه داد: شرکتی که هسته معاملات را به ایران واگذار کرده، به دلیل تحریم‌های ظالمانه علیه ایران حاضر به آپدیت آن نیست از آنجایی که این سامانه، از پیچیدگی بسیار بالایی برخوردار است، امکان اصلاح و به روز رسانی آن هم در داخل وجود ندارد.
وی یکی دیگر از عواملی که موجب فشار مضاعف به سامانه و تشدید اختلالات می‌شود را پیشنهادگیری و معامله مستقیم سرمایه گذاران و سهامداران در بورس عنوان کرد و گفت: این در حالی است که در دیگر کشورها، سرمایه گذاران به کارگزاری‌ها سفارش خرید یا فروش می‌دهند و کارگزاری برای آنها معاملات را انجام می‌دهد.
به گفته کارشناس بازار سرمایه، ورود مستقیم سرمایه گذاران به معاملات، سبب حجیم شدن هسته پردازش اطلاعات شده و این در حالی است که هسته معاملات امکان پاسخگویی به همه کاربران را ندارد.
وی این اتفاق را سبب وارد آمدن آسیب‌هایی نسبتاً جدی به اصل معاملات دانست و افزود: این اتفاق ریسک فعالیت در بازار را افزایش داده و امکان مظنه گیری را از کاربران گرفته است. درنتیجه معاملات افت کرده و بسیاری از معامله گران ترجیح می‌دهند در روزهایی که بازار با اختلال هسته معاملات روبه رو است، وارد فضای خرید و فروش سهام نشوند.
سامانه معاملات دو هسته‌ای می‌شود
علی صحرایی، مدیرعامل بورس تهران نیز در واکنش به اختلال هسته معاملات و تدبیر سازمان بورس برای حل این چالش گفت: برای رفع مشکلات در سامانه معاملات به زودی تغییراتی بنیادین انجام می‌دهیم. سهام حاضر در بازار بورس تهران به واسطه تراکنش‌های زیاد و مشکلات سامانه در کوتاه مدت و خیلی موقت در دو تایم زمانی معامله می‌شوند.
به گفته صحرایی، در این تغییرات، صنایع در دو زمان مختلف و دوره معاملاتی جداگانه سفارش گیری می‌شوند. بخشی از معاملات در زمان زودتر شروع می‌شود از سوی دیگر، صنایعی که بیشترین سهام را در دل خود جای داده‌اند و چند صنعت دیگر هم در زمان دیگری که حدوداً تا ساعت ۱۵ طول می‌کشد، معامله خواهند شد. این اتفاق صرفاً برای یک دوره کوتاه مدت است.
مدیرعامل بورس تهران تصریح کرد: در تصمیمی دیگر همان طور که در سال ۹۷ هسته معاملاتی فرابورس و بورس را جدا کردیم، برای بورس تهران هم دو سامانه معاملاتی جدا در نظر گرفته‌ایم و به زودی دو هسته معاملاتی برای معاملات شرکت‌های حاضر در بازار سهام فعال می‌شود