خبرگزاری مهر- گروه استانها- مریم ساحلی: دیو بیکاری سال‌ها است که در گیلان تنوره می‌کشد و زندگی گیلانیان را در تنگنا قرار داده است. افزایش مشاغل کاذب، چالش‌های موجود بر مسیر سرمایه گذاری، رسیدن بسیاری از جوانان به سن میانسالی بی آنکه از شغل مناسب یا امنیت شغلی برخوردار باشند، کارگاه‌ها و کارخانجات دچار رکود و عدم پیگیری مناسب در مورد سرنوشت کارخانجاتی که تحت پوشش سازمان‌های دولتی بودند و پس از واگذاری به بخش خصوصی تعطیل شدند، از جمله مشکلاتی است که در این عرصه نیازمند توجه ویژه مسئولان است.
سخن از ایجاد فرصت‌های شغلی، حمایت از تولید و سرمایه گذاری مدتهاست که به گوش می‌رسد، اما آنچه بیش از همه پیش چشم ماست، معضلات ناشی از بیکاری است که بر جامعه سایه افکنده و بستر بروز آسیب‌های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بروز بزه را مهیا ساخته است.
استاندار گیلان خرداد ماه امسال از عملیاتی شدن بیش از ۱۰ هزار شغل در قالب پروژه‌های اقتصاد مقاومتی در سال جاری خبر داد و گفت: نرخ بیکاری گیلان در سال ۹۷ بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی دولت ۱۱.۴ درصد بوده که با تلاش‌های صورت گرفته و فعالیت بخش خصوصی در پایان سال گذشته به ۱۰.۳ درصد کاهش یافته است.
«ارسلان زارع» تک رقمی شدن نرخ بیکاری در استان گیلان را نیازمند اعتبار ۱۵۰ میلیارد تومانی دانست و اظهار کرد: برای رسیدن به این نرخ هدف گذاری شده است.
نرخ ۹ درصدی بیکاری گیلان در بهار امسال
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه نرخ بیکاری در استان بر اساس آخرین آمار منتشر شده مرکز آمار ایران در بهار ۹۹ به میزان ۹ درصد، اظهار کرد: این نرخ در سطح کشور و نرخ بیکاری کل کشور به میزان ۹.۸ درصد بوده است.
آرش فرزام صفت در ادامه با بیان اینکه بر اساس تعریف مرکز آمار ایران افراد ۱۵ ساله به بالاتر زمانی بیکار تلقی می‌شوند که دارای سه ضابطه باشند، افزود: ضابطه اول این است که فرد دارای اشتغال مزد بگیری یا خود اشتغالی نباشند.
وی با بیان اینکه دومین ضابطه این است که فرد در هفته مرجع و سه هفته قبل از آن جویای کار باشد به این معنا که اقدامات مشخصی را به منظور جستجوی اشتغال مزد بگیری و یا خود اشتغالی انجام داده باشد، گفت: سومین ضابطه این است که فرد در هفته مرجع و یا هفته بعد از آن برای اشتغال مزد بگیری یا خود اشتغالی آماده برای کار باشد. افرادی که به دلیل آغاز به کار در آینده و یا انتظار بازگشت به شغل قبلی جویای کار نبوده، ولی فاقد کار و آماده برای کار بوده‌اند نیز بیکار محسوب می‌شوند. لازم به ذکر است که زمان آماری برای تعیین وضعیت فعالیت، دومین و سومین هفته تقویمی (شنبه تا جمعه) ماه میانی هر فصل است که هفته مرجع نامیده می‌شود.
اهمیت سرمایه گذاری
فرزام صفت با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر با ابلاغ سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی، قانون جلب و حمایت از سرمایه گذاری خارجی، زمینه افزایش مشارکت بخش خصوصی بر امر سرمایه گذاری فراهم شده است، تصریح کرد: گیلان با برخورداری از پتانسیل‌های صنعتی، کشاورزی و گردشگری با تنظیم راهبردهای مناسب اقتصادی توانسته از ظرفیت‌های قانونی ایجاد شده در جهت جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی استفاده کند.
وی ادامه داد: البته با شناسایی مشکلات و موانع سرمایه گذاری و تولید و ارائه راهکارهای مناسب از جمله ارتقای حمایت از سرمایه گذار خارجی، هماهنگی با بازارهای سرمایه بین المللی، تدوین برنامه راهبردی بازار سرمایه، ایجاد ساختار مناسب نهادی و قانونی برای حمایت از سرمایه گذاران خارجی، شفافیت و تسهیل در قوانین مرتبط با سرمایه گذاری خارجی، متنوع سازی ابزارها، رعایت استاندارسازی گزارشگری‌های بین المللی مالی و … می‌توان در جهت بهبود و ارتقا وضعیت فعلی گام‌های موثرتری برداشت.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری گیلان با بیان اینکه به منظور افزایش سهم کشور در اقتصاد جهانی و دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی پایدار، حمایت از سرمایه گذاری داخلی و خارجی الزامی بوده و در همین راستا حذف برخی از قوانین و مقررات مخل در این امر و همچنین انجام برخی از اقدامات لازم و ضروری است، افزود: علی رغم وجود مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها، میزان سرمایه گذاری خارجی مصوب ۳۶۱ میلیون دلار و میزان جذب شده ۸۴ میلیون دلار در سال گذشته بوده و استان گیلان رتبه چهارم کشور را دارد.
وجود ۱۲۰۰ واحد غیر فعال در استان گیلان
وی با بیان اینکه مجموع واحدهای صنعتی غیر فعال در استان گیلان در حال حاضر هزار و ۲۰۰ واحد است، اظهار کرد: در سال گذشته ۱۲۸ واحد راکد با حمایت کارگروه‌های مختلف استانی فعال شده است. همچنین بر اساس تکلیف تعیین شده در برنامه امسال استان، احیای حداقل ۱۰ درصد از واحدهای فوق در دستور کار قرار دارد.
فرزام صفت به تملیک ۶۹ واحد تولیدی توسط بانک‌های عامل در استان گیلان تملیک ۶۹ واحد تولیدی توسط بانک‌های عامل در استان گیلان اشاره کرد و افزود: برنامه ریزی برای کاهش ۳۰ درصدی این واحدها در دستور کار قرار دارد. همچنین در سال گذشته ۳۵ واحد تحت تملک بانک با استفاده از روش‌های مختلف (اقاله، اجاره به شرط تملیک و سرمایه گذاری جدید) احیا شده است.
وی با اشاره به اینکه واحد بحرانی در استان گیلان نداریم، گفت: البته تعداد واحدهای مشکل دار کارگری استان هفت واحد و کل واحدهای مشکل دار در استان حدود هزار و ۲۰۰ واحد است که از طریق کارگروه رفع موانع تولید مشکلات آنها مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.
فرزام صفت افزود: با توجه به اینکه نظارت بر فعالیت واحدهای صنعتی و کارخانجات بر عهده سازمان صنعت، معدن و تجارت است، نظارت بر کارخانجات از طریق کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید استان و دبیری سازمان صمت انجام می‌شود.
بهره مندی بیش از ۲۲ هزار گیلانی از بیمه بیکاری ایام کرونا
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه دولت برای حمایت از مشاغل و واحدهای آسیب دیده از کرونا برنامه‌هایی را تدارک دید تا به واحدهای تولیدی و خدماتی آسیب دیده کمک کند، اظهار کرد: در نظر گرفتن تسهیلات ویژه با سود کمتر نسبت به سود جاری بانک‌ها برای ۱۴ رسته شغلی که در جریان همه گیری کرونا دچار آسیب شده‌اند، تمهیدی است که دولت اتخاذ کرده است.
عباس علیزاده با بیان اینکه دولت برای واحدهای خدماتی و تولیدی در ایام شیوع بیماری کرونا شرایطی فراهم کرد تا این واحدها و کارکنانشان بتوانند ۳ ماه از اعتبار صندوق بیمه بیکاری استفاده کنند، افزود: در واقع کارفرمایان واحدهای آسیب دیده می‌توانستند، پرسنل خود را به بیمه بیکاری معرفی کنند تا از محل صندوق تأمین اجتماعی مقرری دریافت کنند.
وی با اشاره به اینکه ۲۶ هزار نفر برای بهره مند شدن از بیمه بیکاری در گیلان ثبت نام کردند، ادامه داد: پس از انجام پالایش و بررسی‌های لازم بیش از ۲۲ هزار و ۶۸۶ نفر از این افراد مشمول این طرح قرار گرفتند و از این بیمه استفاده می‌کنند.
نگاهی به چالش‌های موجود
کارشناس و پژوهشگر علوم اقتصاد در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: وضعیت اشتغال نه تنها در گیلان بلکه در کشور مناسب نیست.
غلامرضا خانکشی پور با بیان اینکه اشتغال به سرمایه گذاری وابسته است و وضعیت سرمایه گذاری در گیلان و کشور مناسب نیست، افزود: سرمایه گذاری در گیلان تابع دو شاخص ملی و استانی است. در واقع نمی‌شود آنچه که در سطح کشور اتفاق می‌افتد و یا باید رخ دهد را از اوضاع استانی منفک بدانیم. به عنوان مثال نرخ سود تسهیلات بانکی بی‌تردید بر سرمایه گذاری مؤثر است. چرا که بازده سرمایه گذاری در کشور خیلی بیشتر از سود تسهیلات نیست و این تصمیم گرفتن برای سرمایه گذاری را دچار مشکل می‌کند.
وی با اشاره به اینکه دولت برای حمایت از تولید و سرمایه گذاری برنامه دارد اما این برنامه‌ها در آن حد از کارآمدی قرار ندارد که بتواند در این عرصه ایجاد جهش کند، افزود: از سوی دیگر شرایط رقابت و دانش تولید در بخش دولتی و خصوصی دچار نقصان و مشکل است شرایط رقابت و دانش تولید در بخش دولتی و خصوصی دچار نقصان و مشکل است. وقتی سخن از دانش تولید به میان می‌آید یعنی اینکه سرمایه گذاری الزاماً باید نقطه سر به سر مناسب خود را بیابد. یعنی حجم سرمایه گذاری و هزینه ثابت در سرمایه گذاری باید به صورتی باشد که بشود به سودآوری پروژه فکر کرد.
خانکشی پور در ادامه تصریح کرد: وقتی حجم هزینه ثابت بسیار بالا رفته و نقطه سر به سر را جلو می‌برد در حالی که سطح تولید نمی‌تواند به نقطه سر به سر برسد، طبیعتاً قیمت تمام شده افزایش پیدا می‌کند و بدین ترتیب به بازار رسانی محصول و تأمین تقاضا به اندازه کافی برای آن سرمایه گذاری دچار مشکل می‌شود و این همان نقصان دانش در مبحث سرمایه گذاری است که در سطح کشور وجود دارد و گیلان را هم در بر می‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه حمایت مردم از تولید ملی یک امر ضروری است، ادامه داد: هم در گیلان و هم در کشور رغبتی که نسبت به محصولات خارجی وجود دارد یا روندی که در حوزه ورود محصولات قاچاق به کشور به چشم می‌خورد تولید داخلی را دچار مشکل می‌کند. همچنین درآمد ملی و ضریب میل به سرمایه گذاری و پس انداز در کشور دچار نقصان است و تأمین کننده نیاز به سرمایه گذاری نیست. بنابراین وقتی سرمایه گذاری دچار این نواقص باشد به دنبال آن تولید و اشتغال هم دچار نقصان می‌شود.
خانکشی پور با تاکید بر اهمیت کارآمدی مدیریت در این عرصه، اظهار کرد: متأسفانه مدیران ما با توجه به توانمندی خود در جایگاه مدیریتی قرار ندارند. به عنوان مثال ممکن است مدیری که در حوزه اقتصاد مشغول به کار است یا امر تولید را هدایت می‌کند؛ تخصص و تجربه این کار را نداشته باشد.
عدم شناسایی بسترهای سرمایه گذاری در گیلان
خانکشی پور با اشاره به اینکه بسترهای سرمایه گذاری در گیلان دچار مشکل است، افزود: بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس گذشته، گیلان از نظر آسیب‌های حوزه سرمایه گذاری در نقطه بسیار پایین قرار داد. یعنی برابر پژوهش‌های انجام گرفته گیلان در حوزه امنیت سرمایه گذاری از پایین‌ترین استانها محسوب می‌شود. در واقع موانع تولید در استان گیلان بسیار جدی است.
وی با بیان اینکه از زمانی که شخصی برای سرمایه گذاری در استان تصمیم گرفته و طرحش را تهیه کرده تا زمانی که می‌تواند آغاز به تولید کند، بعضاً ممکن است حتی بیش از ۱۰ سال طول بکشد، گفت: جدای از این موضوع شیوه‌های سرمایه گذاری نیز مطرح است. مثلاً برای انجام یک سرمایه گذاری که می‌تواند با هزینه حدود ۵۰ میلیون تومان انجام شود باید پروتکل‌هایی رعایت شود که عملاً ترجمه و وارداتی هستند و سرمایه گذاری را بسیار سنگین می‌کنند اما تصور بر این است که حتماً باید اجرایی شود.
خانکشی پور اختیارات اعتباری که در اختیار رؤسای بانک‌ها در استان را یکی دیگر از مشکلات عنوان کرد و ادامه داد: این اختیارات برای سرمایه گذاری‌های بزرگ مناسب نیست و بعضاً تصمیم گیری ها باید در تهران اتفاق انجام شود.
وی یادآور شد: موضوع دیگر هم که باید به آن توجه کرد، توانمندی‌های حرفه‌ای و کارآیی تولید که جنبه‌های اثربخشی کار بوده در گیلان ضعیف است؛ یعنی استان گیلان نظام آموزشی توانمندی برای تربیت نیروی حرفه‌ای لازم را ندارد.
توانمندی گیلان در تولید اشتغال
خانکشی پور با اشاره به اینکه موضوع شناسایی ظرفیت‌ها در گیلان جدی نیست؛ یعنی ظرفیت‌هایی که می‌توانند سرمایه گذار را ترغیب کنند به صورت واقعی و میدانی شناسایی نشده ظرفیت‌هایی که می‌توانند سرمایه گذار را ترغیب کنند به صورت واقعی و میدانی شناسایی نشده است اند و تنها یک سری عناوین تکراری مطرح می‌شوند، اظهار کرد: گیلان استانی کشاورزی است و به این بهانه صنعت و گردشگری و خدماتش مورد رسیدگی قرار نمی‌گرفت؛ بعد در یک زمانی آن را صنعتی کردند اما در این حوزه هم بسیاری از کارخانجات یکی پس از دیگری تعطیل یا راکد شدند.
وی با بیان اینکه در حوزه گردشگری هم کار ویژه ای در گیلان مشاهده نمی‌شود، گفت: وجود طرح‌های معیوب، کهنه و بی برنامه در حوزه گردشگری اتفاق لازم را رقم نزد، اما بهانه‌ای شد که از بخش‌های کشاورزی و صنعت هم غفلت شد. واقعیت این است که باورهای راهبردی در این حوزه دچار مشکل است. بخش کشاورزی نمی‌تواند تأمین کننده اشتغال در این حوزه باشد بلکه سرریز اشتغال در روستاها باید توسط بخش‌های دیگر اقتصادی در استان تأمین شود.
خانکشی پور با تأکید بر اینکه اشتغالزایی در گیلان گرچه یک ضرورت است و نسبت به بسیاری از استانها عقب افتادگی دارد، اما گیلان از ظرفیت و توانمندی لازم برای تولید اشتغال برخوردار است، افزود: ایجاد اشتغال وقتی محقق می‌شود که با مشارکت نخبگان، اندیشه و رویکردی نو که سهم دولت در آن بسیار بارز است، برنامه‌ای جامع تدوین شود. بدین ترتیب گیلان قطعاً دارای ظرفیتی است که اشتغال آن را تأمین کند و حتی محلی برای جذب نیروی بیکار سایر استانها باشد.