به گزارش خبرنگار مهر، فلسفه تحلیلی یا نقدی تاریخ شاخهای از فلسفه علم است که از مبانی، مفاهیم بنیادی و گزارههای موجود در علم تاریخ، ذیل عنوانهای معرفتشناسی، روششناسی، ارزششناسی «علم تاریخ» بحث میکند. فلسفه تحلیلی یا نقدی تاریخ در واقع تحلیل فلسفی معرفتهای تاریخی است که به توصیف، تبیین و بیان سازوکار منطقی و عقلانی آنچه مورخان انجام دادهاند، میپردازد.
منظور از فلسفه تحلیلی یا نقدی تاریخ در این کتاب عبارت است از: ۱. بررسی صورتبندیها و پارادایمهای حاکم بر معرفتها و مطالعات تاریخی گذشته و معاصر؛ ۲. تأثیر پیشفرضها و مفروضات مورخان بر معرفت تاریخی؛ ۳. معرفتشناسی و روششناسی علم تاریخ؛ ۴. فهم و بیان همگراییها و واگراییهای علم تاریخ و سایر علوم هممرز و نزدیک که ناشی از همگراییها و واگراییها در مبانی فلسفی آنها است؛ البته معنای پنجمی نیز فلسفه علم دارد، یعنی تحلیل و تشریح مفاهیم مورد استفاده در نظریههای علمی که چون علم تاریخ فاقد نظریه است، در این اثر نمیتواند مورد نظر قرار گیرد.
فهرست مطالب این کتاب عبارت است از:
فصل اول: کلیات
فصل دوم: اصول علم تاریخ
فصل سوم: انواع فلسفه تاریخ
فصل چهارم: علمیّت تاریخ
فصل پنجم: مطالعات تاریخی
فصل ششم: مطالعات تاریخی و پارادایم علمی
فصل هفتم: معرفت شناسی و روش شناسی معرفتهای تاریخی
فصل هشتم: حقیقت تاریخ و سنجش آن
فصل نهم: توصیف و تبیین
فصل دهم: عینیت
فصل یازدهم: علم تاریخ در دوران جدید
فصل دوازدهم: علم تاریخ فمینیستی
فصل سیزدهم: رویکرد انتقادی راهی برای رهایی از اختلافهای مورخان
نویسنده در بخش مقدمه این اثر در معرفی این اثر مینویسد: اگرچه فلسفه علم، معرفتی جدید است و در آثار اندیشمندان گذشته تعریفی برای آن یافت نمیشود؛ اما در میان آثار اندیشمندان گذشته دو نوع بحث از علم و چگونگی شکل گیری آن وجود داشته است که هم گرایی های ی با بحثهای فلسفه علم جدید دارد: یکی بحث مبادی تصوری و تصدیقی هر علم که در ابتدای علوم طرح می شده است و دیگر تاریخ شکل گیری و تحولات آن علم. افزون بر این در لایه لای آثار تاریخی و فلسفی اندیشمندان مسلمان نیز مطالبی هم راستا با بحثهای فلسفه علم جدید دیده میشود.
کتاب «فلسفه تحلیلی تاریخ؛ تحلیل فلسفی معرفتهای تاریخی» اثر مجید کافی عضو هیأت علمی گروه جامعهشناسی پژوهشکده علوم اجتماعی و معاون پژوهشی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به بهای ۴۲,۰۰۰ تومان منتشر شد.