خبرگزاری مهر -گروه هنر- عطیه مؤذن: «هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه‌ای است که در پایان هر هفته به بازخوانی اهم تحولات خبری مرتبط با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هفته می‌پردازد.
در این بسته خبری هفتگی تلاش کردیم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم‌نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به‌رغم غیررسمی بودن می‌توانستند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.
امروز پنجشنبه ۲۳ مرداد می‌توانید با پنجاهمین بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور متن و حاشیه اتفاقات تلویزیون در هفته‌ای که گذشت، با ما همراه شوید.
چهره هفته؛ محسن کیایی
طی هفته آینده آخرین قسمت از سریال «هم گناه» منتشر خواهد شد. سریالی که مصطفی کیایی آن را کارگردانی کرد و محسن کیایی در سمت نویسنده و یکی از بازیگران اصلی آن ظاهر شد. محسن کیایی در این سال‌ها و به ویژه در دهه نود، بیشتر با بازی در فیلم‌های سینمایی برادرش شناخته و دیده شده است. فیلم‌هایی که در اغلب آنها کاراکتری طناز و سرخوش دارد و همین باعث شده است بیشتر به عنوان بازیگر سینما به‌خصوص فیلم‌های کمدی شناخته شود.
اگرچه که طی همین سال‌ها در چند سریال تلویزیونی در نقش‌هایی کوتاه بازی کرد که متفاوت‌ترین و پررنگ‌ترین آنها به سریال «پرده‌نشین» به کارگردانی بهروز شعیبی بازمی‌گردد که نقش طلبه‌ای جوان را البته باز هم با همان طنازی‌ها ایفا کرد.
با این حال در همه این سال‌ها شاید وجهی از فعالیت او کمتر دیده شد که البته به دلیل غلبه بازیگری بر آن بوده است، کیایی در نگارش برخی از فیلم و سریال‌ها همکاری هم داشته است؛ او طراح فیلمنامه سریال تلویزیونی «خوب، بد، زشت» به کارگردانی منوچهر هادی و سریال «مهمانان ویژه» به کارگردانی جواد رضویان بود و همچنین فیلمنامه سینمایی «لونه زنبور» را به نگارش درآورده است. با این حال جدی‌ترین فیلمنامه‌ای که تا به حال آن را به نگارش درآورده احتمالاً سریال پرمخاطب این روزهای شبکه نمایش خانگی یعی «هم گناه» است که برخلاف کارهای قبلی وی فضایی ملودرام هم دارد.
فیلمنامه‌ای که کیایی بیش از یک سال روی آن کار کرده است و طی این مدت یکی از سریال‌های موفق شبکه خانگی شده که با اقبال زیاد مخاطب هم همراه شد و تلاش کرد بیشتر از روایت عاشقانه صرف، به مسائل و مصائب اجتماعی چند خانواده‌های ایرانی در بستری ابتدا طنازانه و بعد ملودرام بپردازد.
کیایی اگرچه در این سریال هم مثل اغلب سریال‌های شبکه خانگی سراغ طبقه متوسط به بالا رفته با این حال قرار نبوده مثل اغلب آن سریال‌ها صرفاً رفاه و زندگی لاکچری و تجملات این طبقه را به رخ مخاطب بکشد. بلکه برعکس ویژگی‌های درونی، روان شناسانه و معضلات اجتماعی را هم آشکار کرده است.
او اگرچه در این سریال در نقش آرمان ظاهر می‌شود که شباهتی هم با نقش‌های قبلی خود دارد با این حال هم در طول داستان حضورش در این نقش متفاوت می‌شود و هم اساساً در مصاحبه‌ای که با خبرنگار مهر پیش از این انجام داده بود، توضیح می‌دهد که خودش علاقمند بوده است نقش پیمان (پدرام شریفی) را بازی کند که به توصیه برادرش مصطفی کیایی کارگردان سریال همان آرمان را بازی کرده است.
سریال «همگناه» در ۲۴ قسمت نوشته شد و این هفته با توزیع و انتشار آخرین قسمت، پرونده آن به‌عنوان یکی از سریال‌های موفق شبکه خانگی بسته خواهد شد.
حاشیه هفته؛ بحران اجرا در تلویزیون
به نظر می‌رسد شرایط اجرا در تلویزیون به یک وضعیت بحران دچار شده است! هر روز باید شاهد صحنه‌ای جنجالی از مجریان تلویزیون و یا سلبریتی هایی باشید که در مقابل ویترین رسانه ملی ظاهر می‌شوند و سخنان حاشیه‌ای یا جنجالی یا زرد آنها به یک «داغ مجازی» تبدیل شده و بارها در شبکه‌های اجتماعی وایرال می‌شود.
این هفته هم تلویزیون از این حواشی خالی نبود حواشی‌ای که یکی از یکی عجیب‌تر می‌نمود.
مورد اول مربوط به مجتبی پوربخش مجری برنامه «فوتبال یک» در شبکه ورزش بود که ویدئوی شوخی‌های زشت و زننده‌اش با سرمربی یکی از تیم‌های فوتبال آن هم روی آنتن زنده در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد و نشان داد مجریانی از این دست برای دیده شدن از هیچ کاری ابایی ندارند. نکته عجیب اینکه پوربخش تازه‌کار هم نیست و چندین سال است که این برنامه را روی آنتن دارد و قطعاً مناسبات تلویزیون و حتی آنتن زنده را می‌دانسته و همین شدت قبیح بودن کارش را بیشتر هم می‌کند.
جالب اینجاست که هیچیک از مدیران شبکه ورزش و یا مدیران بالادستی هم به صورت رسمی توبیخ یا تذکری نسبت به عمل او نداشتند و انگار تلویزیون تا منافعش به خطر نیفتد و طرف مقابل وارد جدل و شکایت نشود، هیچ گاه برخوردی با مجری خاطی حتی در موارد اخلاقی نخواهد داشت. برعکس مورد دو هفته قبل یعنی رضا امیراحمدی مجری دیگر تلویزیون که شوخی او باعث دلخوری باشگاه پرسپولیس شده بود و مشاور مدیر شبکه یک سیما طی توئیتی خبر داد که او برکنار شده است. در این مورد اما از اطلاع‌رسانی و موضع رسمی خبری نبود و تنها در فضای مجازی این شایعه مطرح شد که این مجری برکنار شده و تولید و پخش برنامه هم متوقف شده است.
حاشیه بعدی مربوط به ویدئویی از اجرای سام درخشانی در مسابقه «ایران» بود که این بار به کم اطلاعی مجری برنامه نسبت به سوال و جواب‌هایی که با یکی از شرکت‌کنندگان طرح شد مربوط می‌شد. دیالوگ‌هایی که نشان می‌دهد نه تنها مجری برنامه اطلاعی نسبت به جغرافیا و تاریخ «ایران» و شخصیت‌ها و چهره‌های تاریخ معاصر که اساساً در این برنامه با نام «ایران» روی آن تاکید می‌شود، ندارد بلکه برنامه ساز و تهیه کننده هم از این آگاهی برخوردار نبوده‌اند تا اجازه ندهند چنین گاف‌هایی در یک برنامه تولیدی روانه آنتن پخش نشود و حداقل در تدوین مجدد آن را اصلاح کنند.
حضور هنرمندان و سلبریتی ها طی سال‌های اخیر در تلویزیون با انتقادهایی مواجه بوده است که یک دلیل آن همین نداشتن تخصص‌های لازم است. با این حال می‌توان حداقل در بهره‌گیری از چهره‌ها برای اجرای یک برنامه تلویزیونی مخصوصاً در یک برنامه تولیدی و غیر زنده، او را با سوالات، فضا و اطلاعات مورد نیاز برنامه آشنا کرد یا حتی در فضای برنامه‌های تولیدی کات داد تا آنچه از ویترین تلویزیون پخش می‌شود به جای آنکه مضحکه و سرگرمی داغ‌های مجازی باشد بتواند فضایی برای آموزش و آگاهی رسانی باشد.
اتفاق ویژه هفته؛ وقتی تلویزیون بازی «برده» را واگذار کرد!
در کنار همه حواشی تلویزیونی که در فضای مجازی به شکلی زرد و غیراصولی «داغ» می‌شود، این بار یک گفتگوی جنجالی در قالب همان پکیج رسانه‌ای، توانست گوی رقابت را از فضای مجازی برباید و در صدر اخبار و رسانه‌های مجازی و رسمی قرار بگیرد.
اتفاقی که فارغ از مهمان مدعو به تلویزیون و حتی صحت و سقم مواضعش، صرفاً به دلیل قرار گرفتن در قالب «شفاف‌سازی» توانست به محتوایی تبدیل شود که برای مدتی فضای مجازی را تحت تأثیر این محتوا قرار داد و موجی از واکنش‌ها و بازخوردهای مخاطبان و حتی نهادها و ارگان‌های رسمی را در بر داشت و اتفاق ویژه‌ای برای تلویزیون محسوب شد.
پرویز فتاح رئیس بنیاد مستضعفان این هفته در برنامه زنده «نگاه یک» حضور پیدا کرد و با طرح صحبت‌هایی باعث شد تلویزیون به عنوان تریبون مطرح کننده این مباحث از سایر مدیوم‌های رسانه‌ای و رقبا پیشی بگیرد و نقطه آغاز یکی از مهمترین جریان‌های خبری ماه‌های اخیر باشد. برنامه‌ای که می‌توانست با طراحی رسانه‌ای دقیق‌تر تبدیل به یک دستاورد ویژه برای این روزهای بحرانی تلویزیون شود.
فتاح در این برنامه سخنانی را مطرح کرد که اگرچه مجری برنامه نه میان سخنانش پرید و نه یک باره آنتن از او گرفته شد با این حال حضور یک مجری مطالبه گر و پرسشگر در همان برنامه و مجوز دعوت از افراد و نهادهایی که اسمشان در برنامه آمد در برنامه‌های بعدی می‌توانست بردی دو چندان برای تلویزیون به همراه داشته باشد و ضریب نفوذ این رسانه را به عنوان یک تریبون مطالبه‌گر هم در جامعه بیشتر کند. به ویژه که فتاح چند ماه پیش در برنامه «تهران ۲۰» با اجرای محمد دلاوری حضور یافته و جسارت و عدم محافظه کاری این مجری باسابقه، توانست گفتگویی چالشی را هم رقم بزند و نفس حضور چنین مجری‌ای در این برنامه هم می‌توانست به گفتگویی دو سر برد و چالشی برای رسانه ملی و مخاطبانش منجر شود.
شاید بسیاری به خاطر داشته باشند که در همین شبکه و در ویژه برنامه تحویل سال «فرمول یک» با اجرای علی ضیا، امیرحسین رستمی مباحثی را مطرح کرد که یک باره آنتن تلویزیون از او گرفته شد و ضیا بدون هیچ چالشی با مهمان، فارغ از محتوای آنچه بیان کرده است، نتیجه‌گیری و قضاوت را به فضای مجازی سپرد. اینجا هم اگرچه این اتفاق رخ نداد اما حضور مجریان آگاه می‌تواند بحث‌های جدی تری را رقم بزند و در ادامه هم امکان از دست ندادن فرمان و واگذاری میدان به فضای مجازی وجود داشت.
تلویزیون اما در ادامه، اتفاق عجیب و ویژه‌تری را رقم زد! خود در برابر بحث‌های مطرح شده در فضای مجازی در قبال برنامه خود سکوت اختیار کرد آن هم در حالی که می‌توانست با پرداختن به آنها ضریب برنامه جنجالی خود را در راستای شفاف‌تر شدن فضای بحث موردنظر افزایش دهد. از آن عجیب‌تر حذف سخنان فتاح از آرشیو تلوبیون سایت متعلق به برنامه‌های تلویزیونی بود که این رسانه را دوباره به سمت فضایی منفعل در برابر شبکه‌های اجتماعی برد و با واگذاری دوباره میدان به رقبای رسانه‌ای دیگر و فضای مجازی بازی‌ای که می‌رفت برد- برد باشد به بازی دو سر باخت تبدیل کرد!
نکته هفته؛ اولین واکنش رسمی درباره نظارت بر فضای مجازی
در شرایطی که پروانه ساخت جدیدی برای سریال‌های خانگی صادر نمی‌شود و گفته می‌شود مسئولیت صدور مجوزها به نهادی وابسته به صداوسیما واگذار شده است هنوز هیچ مسئولی از رسانه ملی در این باره سخنی نگفته است؛ نه واکنشی به همه اخبار و حواشی که در این زمینه طرح شده وجود دارد و نه کسی حاضر به پاسخگویی است، نه ادعاهای مطرح شده تأیید می‌شود و نه حتی چیزی تکذیب شده است!
ماجرای نظارت بر فضای مجازی و مشخص‌تر از آن تفویض اختیار نظارت بر ساخت سریال‌های خانگی از وزارت ارشاد به صداوسیما از چند ماه پیش در فضای رسانه‌ای مطرح است و در هفته‌های اخیر نشانه‌های تحقق این جابه‌جایی مسئولیت پررنگ‌تر هم شده است؛ با این همه اما به رغم اهمیت موضوع، مسئولان هر دو سوی میدان سکوت در پیش گرفتند. سکوتی که این هفته بالاخره شکسته شد.
حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی در نشست خبری این هفته خود که به صورت مجازی برگزار شد، در پاسخ به سوال خبرنگاری که درباره تعیین تکلیف وظیفه نظارت بر فضای مجازی پرسیده بود، گفت: ما در فناوری‌های نوپدید از جمله وی او دی‌ها نیازمند تعریف جدیدی در حکمرانی فرهنگی در فضای مجازی هستیم که برداشت‌های متفاوت دستگاه‌ها اصلاح شود. مراجع قانونگذاری همچون شورایعالی انقلاب فرهنگی و شورایعالی فضای مجازی در این زمینه تصمیم‌گیر هستند و جمع بندی توسط آنها مبنای عمل همه دستگاه‌ها خواهد بود.
انتظامی در پاسخ به سوال دیگری که صراحتاً درباره چرایی واگذاری اختیار سازمان سینمایی در بخش صدور مجوز نمایش خانگی به صداوسیما مطرح شده بود، بار دیگر تأکید کرد: باز هم تأکید می‌کنیم ما منتظر تعیین تکلیف مراجع بالادستی هستیم تا تکلیف دستگاه از جمله وزارت ارشاد را روشن کند.
این موضع‌گیری رئیس سازمان سینمایی را می‌توان اولین موضع‌گیری رسمی درباره تفویض اختیار نظارت بر فضای مجازی از ارشاد به صداوسیما محسوب کرد؛ موضعی که صراحتاً مشخص می‌کند اعضای دو شورای مهم «انقلاب فرهنگی» و «فضای مجازی» باید در این زمینه تصمیم نهایی را اتخاذ کنند.
پیشنهاد هفته؛ یاد درگذشتگان در سیما
در آستانه نزدیک شدن به ماه محرم تلویزیون ترجیح داده است با یک تنفس دادن به خود برای شروع محرم دورخیز کند و این روزها آنتن را به بازپخش برنامه‌ها و سریال‌های قدیمی بسپارد.
مهران مدیری که اخیراً در یک نشست خبری، وعده پخش سه قسمت پایانی «دورهمی» را داده بود در ویدئویی که شب گذشته از شبکه نسیم پخش شد، بیان کرد که به دلیل کسالت هفته گذشته‌اش قسمت‌های پایانی ضبط نشده است و حالا در روزهای باقی مانده پخش قرار است «دورهمی» با یاد درگذشتگان روی آنتن برود.
ماه‌چهره خلیلی این هفته درگذشت و یکی از چهره‌هایی بود که در این مجموعه برنامه روی آنتن رفت. جمشید مشایخی، داریوش اسدزاده، عارف لرستانی، پرویز بهرام و حسین عرفانی دوبلورهای مطرح و بهنام صفوی خواننده از دیگر درگذشتگانی هستند که قرار است حضورشان در «دورهمی» این هفته روی آنتن شبکه نسیم مرور شود.
ماه چهره خلیلی البته پیش از این در سریالی با نام «مرضیه» هم حضور داشت که محرم سال گذشته روی آنتن رفت و حالا قرار است یک بار دیگر از شبکه دو سیما به پخش برسد. این سریال که توسط فلورا سام کارگردانی شد سال گذشته به تولید رسید و بعد از آن مجید اوجی تهیه‌کننده سریال و ماه‌چهره خلیلی بازیگر آن طی یک سال گذشته دار فانی را وداع گفتند.