خبرگزاری مهر، گروه استانها: فصل چهارم کاوش آبراهه‌های تخت جمشید توسط پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با همکاری پژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور و دانشگاه هنر شیراز از ۵ مرداد ماه آغاز شده است و تا ۱۸ شهریور ماه سال جاری به مدت ۴۵ روز، ادامه خواهد داشت.
عضو هیئت علمی بخش باستان شناسی دانشگاه هنر شیراز و سرپرست تیم کاوش آبراهه‌های تخت جمشید در گفتگو با خبرنگار مهر، هدف اصلی کاوش فصل چهارم را شناسایی امتداد آبراهی دانست که در بخش شرقی دروازه ناتمام واقع شده و به سمت شمال بنای مذکور ادامه دارد.
علی اسدی، در مورد زمان و دلیل ساخت این آبراهه بیان کرد: با توجه به نتایج کاوش، این آبراه در مراحل متاخر تری نسبت به دیگر آبراهه‌های تخت جمشید ساخته شده است؛ به عبارت دیگر زمان شکل گیری و ساخت این آبراه پس از بنای کاخ صد ستون، بخش‌های ابتدایی دروازه ناتمام، مجموعه تالار سی و دو ستونی و خیابان سپاهیان، انجام گرفته است.
وی ادامه داد: هرچند به طور کلی شبکه آبراهه‌های تخت جمشید برای دفع آب‌های سطحی این مجموعه در هنگام نزولات جوی ایجاد شده‌اند و عمدتاً دریچه‌هایی از سطح مجموعه به داخل آبراهه‌ها تعبیه شده، اما وضعیت برای آبراهه خاوری دروازه‌های ناتمام، متفاوت است.
اسدی عنوان کرد: تاکنون دریچه‌ای مربوط به دوره هخامنشی در سقف این آبراه، شناسایی نشده است.
اسدی در رابطه با احتمال اتصال این آبراهه به ضلع شمالی تختگاه تخت جمشید، عنوان کرد: این وضعیت، کارکرد دیگری را برای آبراه مذکور محتمل ساخته است و آن اینکه امتداد شمالی آن به دیواره شمالی تختگاه متصل بوده و جهت ورود آب از دره شمالی تخت‌جمشید به داخل شبکه آبراهه‌ها، ساخته شده است.
عضو هیئت علمی بخش باستان شناسی دانشگاه هنر شیراز عنوان کرد: ادامه کاوش‌ها به این احتمال و فرضیه، پاسخ قطعی خواهد داد.
شناسایی یافته‌های دیگر در آبراه
سرپرست فصل چهارم کاوش آبراهه‌های تخت جمشید همچنین از شناسایی یافته‌های دیگری در این آبراه، خبر داد و افزود: در بخشی از این آبراهه، تمرکزی شامل بیش از ۱۰ اسکلت انسانی و حیوانی، شناسایی شده است که بخشی از این مجموعه اسکلت‌ها در فصل سوم و ادامه آنها نیز در فصل جاری، در حال شناسایی است.
اسدی گفت: اسکلت‌های شناسایی شده عمدتاً در بخش پایینی و میانی رسوبات داخل آبراهه‌ها به دست آمده و ویژگی مهم موارد شناسایی شده، این است که عمدتاً به صورت پراکنده و نه به شکل تدفین، یافت شده‌اند؛ از این رو قرار گرفتن آنها در کانال‌ها، بیشتر مربوط به عوامل ناگهانی به ویژه درگیری و زد و خوردها، برآورد می‌شود.
نمونه‌های آزمایشگاهی به زودی به سوالات در مورد اسکلت‌ها پاسخ می‌دهد
وی ادامه داد: ممکن است برخی از اسکلت‌های شناسایی شده که در سطوح پایین رسوبات، قرار دارند مربوط به حادثه حمله اسکندر به این مجموعه در پایان دوره هخامنشی باشد.
اسدی بیان کرد: نمونه‌های آزمایشگاهی برداشته شده، اطلاعات کامل‌تری را در ارتباط با جنسیت، پیوندهای ژنتیکی و تاریخ دقیق این یافته‌ها، به ما خواهد داد.
به گزارش خبرگزاری مهر، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید نیز در این باره اظهار داشت: در دو فصل اخیر، فصل سه و چهارم احیای آبراهه‌ها، بقایایی استخوانی از انسان و حیوان کشف شد.
حمید فدایی با اشاره به کشف اسکلت در حین مرمت و احیای آبراهه‌های تخت جمشید عنوان کرد: این کشفیات در قالب برنامه کاوش و احیای آبراهه‌ها بوده است، مجاری این آبراهه‌ها گسترده و از لحاظ حجاری و مهندسی یک شگفتی محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه آبراهه‌ها در تخت جمشید برای هدایت و دفع نزولات جوی بوده است، گفت: این آبراهه‌ها در دوره‌های تاریخی پر شده بود و از زمانی که مؤسسه شرق‌شناسی کاوش را آغاز کرد، بخش‌هایی از آن پاکسازی شد اما پس از آن تا دهه ۸۰ به فراموشی سپرده شد.
مطالعات در مورد اسکلت‌ها کامل نشده است
مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید با بیان اینکه این پایگاه پاکسازی آبراهه‌ها را در چند فصل تعریف کرد و در دستور کار قرار داد، افزود: علت اصلی برای مرمت و احیای آبراهه‌ها این بود که کاخ‌ها آبگیر بودند و ممکن بود که به آنها آسیب وارد شود به همین دلیل برای حفظ کاخ‌ها احیای کانال آبراهه‌ها مجدد در دستور کار قرار گرفت.
فدایی با بیان اینکه در پاکسازی‌های انجام شده قطعات سنگ و قطعات سفال کشف شده که به لحاظ تاریخی و باستان‌شناسی دارای اهمیت است، بیان کرد: در دو فصل اخیر، فصل سه و چهارم احیای آبراهه‌ها، بقایایی استخوانی از انسان و حیوان کشف شد.
وی با تشریح جزئیات این کشف تصریح کرد: در دروازه نیمه تمام که کاوش‌ها را به سمت حیاط صد ستون لایروبی می‌کردیم به این بقایای اسکلتی برخوردیم که البته چرایی وجود این استخوان‌ها در این مکان جای سوال است و مطالعات درباره اینها کامل نشده است.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با بیان اینکه شاید در آینده بتوان جوابی درباره وجود این اسکلت‌ها پیدا کرد، یادآور شد: در کاوش امسال به بقایای اسکلتی از حیوان نیز برخوردیم که در هر صورت اینها قطعاً تاریخی هستند و مربوط به بعد از ساخت تخت جمشید است.
فدایی با بیان اینکه در قطعات استخوانی کشف شده آشفتگی دیده می‌شود، تصریح کرد: اینکه مربوط به دوره اسلامی یا پیش از اسلام باشد مشخص نیست و نکته جالب این است که این استخوان‌ها در ارتفاع دو متری از کف آبراهه‌هاست پس مشخص است که در لایه‌های تاریخی بوده اما تشخیص زمان مشخص نیست.
وی با بیان اینکه این کشفیات یک سناریو است که در تراکم و آثاری که در کنارشان است، جواب پیدا می‌کند، گفت: هدف اصلی احیای آبراهه‌ها بود.