خبرگزاری مهر - گروه استانها: ماه‌هاست که کرونا مردم جهان را درگیر خود کرده و باعث شده سبک زندگی افراد کاملاً متفاوت شود. شاید قبل از محرم کسی فکر نمی‌کرد به دلیل شیوع کرونا و تأکیداتی که از سوی ستاد ملی کرونا در خصوص چگونگی برگزاری مراسم عزاداری اعلام‌شده، مراسم عزای حسینی به‌گونه‌ای برگزار شود که آن را بیش از سال‌های قبل در اذهان ماندگار و در تاریخ ثبت کند.
شرایط جدید باعث شد که هیئات مذهبی، فضای جدیدی را تجربه کنند و این فضای جدید همراه با خلاقیت‌ها و نوآوری‌هایی بود که زیبایی مراسم امسال را بیش‌ازپیش کرد؛ تمام این عاشقان برای برپایی مراسم امسال یک دلیل مهم را در دست داشتند و آن‌هم عشق به حسین (ع) بود، آنها با شوری که در کوچه و خیابان‌های شهر ایجاد کردند، بار دیگر این سخن رسول خدا را به یادمان آوردند که «همانا برای شهادت حسین (ع) حرارتی در قلب‌های مؤمنان است که هرگز سرد نخواهد شد».
مشهدالرضا که پایتخت قلب‌های عاشقان اهل‌بیت در ایران اسلامی است نیز در کوچه کوچه‌های خود شاهد عرض ارادت‌های پاک و خالصانه عاشقانی است که به دلیل شیوع کرونا، فرصت حضور در مراسم عزاداری مثل سال‌های گذشته را ندارند اما این موضوع باعث نشد که مجالس عزای سید و سالار شهیدان کم رونق شود و شهر رنگ و بوی عاشورایی نداشته باشد.
نمی‌گذاریم چراغ محفل سیدالشهدا (ع) خاموش شود
حامد سلطانی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه خادمان حسینی حاضر هستند زحمات چند برابری را متحمل شوند، اما چراغ محفل سیدالشهدا (ع) خاموش نشود، اظهار کرد: روشنایی چراغ بصیرت و بلوغ فکری و معنوی آحاد مردم در گرو روشن ماندن چراغ هیئت‌ها است.
مسئول هیئت‌الشهدا مشهد بیان کرد: نمی‌گذاریم رنگ و بوی محرم ذره‌ای در شهر و محله‌ها کم شود. از صدای مداحی در خودروهای شخصی و نصب پرچم و پلاکارد اعلان عزا و سیاه پوش کردن درب منازل و روضه‌های خانگی با جمعیت محدود گرفته تا برگزاری مجلس در فضای باز و به صورت پارکینگ خودرویی و هیئت خانوادگی و غیره؛ همه اینها کارهایی است که می‌شود برای متوجه ساختن قلوب به ایام عزای اهل بیت (ع) انجام داد.
وی افزود: حالا که ایستگاه‌های صلواتی و چایخانه‌های هیئت تعطیل شده‌اند می‌شود همان چای را به صورت خشک و کاملاً بهداشتی در بسته‌های کوچک تقدیم مردم کرد تا لااقل لذت چشیدن چای روضه را در منزلشان از دست ندهند. خیلی از هیئات به هر دلیلی امسال نتوانستند مجلس خود را برپا کنند لذا این عزیزان می‌توانند هزینه‌ای که برای مجلس محرمشان در نظر گرفته بودند را همراه با پیوست محرمی و امام حسینی صرف دستگیری از نیازمندان کنند.
همه شهر عشق حسین (ع) را فریاد می‌زند؛ در یک محل، مداحی و سخنرانی در مقابل منازل انجام می‌شود و در جای دیگر به جای توزیع غذای نذری در مجلس، آن را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در آشپزخانه‌ای پخت کرده و در انتهای مجلس بین عزاداران توزیع می‌کنند.
امسال حاشیه شهر مشهد محرم متفاوتی را نسبت به قبل سپری کرد. از توزیع غذای نذری و بسته‌های معیشتی تا مداحی مادحان حسینی؛ اقداماتی است که امسال به طور خاص در حاشیه شهر انجام می‌شود.
مداحی امیر کرمانشاهی در مجلسی کوچک در حاشیه شهر مشهد یکی از اقدامات خودجوش و زیبای محرم امسال است. وی شب‌ها در جمع بیش از هزار نفری عزاداران حسینی در ورزشگاه تختی مشهد مداحی می‌کند.
کمک‌های مومنانه خط اول همدلی در محرم امسال
امسال کمک‌های مومنانه که با شیوع کرونا در شهر مشهد مثل سایر شهرها جلوه دیگری از کمک به همنوع را نشان داد. این کمک‌ها با شروع محرم، رنگ دیگری به خود گرفت و برخی از هیئات غذای نذری خود را در آشپزخانه‌های مجهز طبخ کرده و در حاشیه شهر توزیع کردند. برخی هیئات نیز اقدام به تهیه و توزیع بسته‌های معیشتی کرده‌اند تا گره‌ی از مشکلات مردم در این شرایط اقتصادی باز کنند.
محمد ذاکرین در گفت‌وگو با خبرنگار مهر به مشارکت هیئات مذهبی مشهد در رزمایش کمک مومنانه اشاره کرد و گفت: از ابتدای ماه محرم هیئات استان با توزیع غذا در حاشیه شهر و نیازمندان در این رزمایش حضور یافتند که این طرح تا شب عاشورا ادامه دارد.
به گفته مسئول سازمان بسیج مداحان خراسان رضوی، هیئات مجمع الذاکرین آل الله و فاطمیه تا پایان ماه محرم هر شب دو هزار پرس غذای گرم پخت کرده که علاوه بر توزیع بین مردم، همزمان در سه هیئت مذهبی حاشیه‌نشین مشهد نیز توزیع می‌کنند.
وی ادامه داد: هیئت خیمه‌العباس (ع) نیز از ابتدای محرم هر شب دو هزار و ۵۰۰ پرس غذا در حاشیه مشهد توزیع می‌کند. همچنین هیئت جان نثاران علی اصغر (ع)، قرارگاه مواسات و کمک مؤمنانه را به نام شهید محمدی راه اندازی کرده که در این قرارگاه، بسته‌های معیشتی تهیه و توزیع می‌شود. هیئت محبان امیرالمومنین (ع) نیز در تولید ماسک فعالیت می‌کند.
دسته روی و حمل علم و نمادهای هیئات مذهبی، امسال از ممنوعات مراسم عزاداری است اما کاروان محرم نه تنها در مشهد تعطیل نشده بلکه در خیابان‌های شهر با حضور همه اقشار به گونه‌ای دیگر به راه افتاده است.
در گوشه‌ای، گروه سرود آوای رضوان متشکل از نوجوانان مشهدی به اجرای برنامه در کوچه و پس کوچه‌های شهر می‌پردازند و در گوشه دیگر خودروهای سیار و یا حسینیه سیار به جای حرکت دسته‌های عزاداری، حال و هوای سوگ حسینی را به کوچه‌های شهر آورده‌اند.
منازلی که به حسینیه تبدیل شده است
جعفر ملائکه در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: خدا را شکر امسال هم مجلس عزای سالار شهیدان بسیار پرشور در حال برگزاری است، با این تفاوت که امسال علاوه بر هیئات عزاداری، منازل مردم نیز تبدیل به حسینیه شده است.
این مداح اهل بیت با بیان اینکه امسال صدا و سیما نیز پر فروغ تر از قبل در این زمینه فعالیت کرده و شور و حال حسینی را بیش از گذشته به خانه‌های مردم آورده است، افزود: آشنایی با مکتب امام حسین (ع) و راه ایشان، محور برگزاری جلسات عزاداری است.
وی بیان کرد: وقتی این معرفت از جلسات حسینی حاصل شود نه تنها شاهد حضور پر شور مردم در مراسم هستیم بلکه با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی به مراسم می آیند. احترام به حقوق یکدیگر و حفظ سلامتی انسان‌ها، چیزی جدا از آنچه مکتب اهل بیت (ع) به ما آموخته، نیست.
محسن درستکار نیز در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: خوشبختانه آنچه ما امسال دیدیم، این است که مسائل بهداشتی در هیئات رعایت می‌شود. همه مردم امسال دست به دست هم داده‌اند که علاوه بر جلوگیری از انتقال بیشتر ویروس کرونا، مجالس عزای اباعبدالله (ع) را به صورت شایسته‌تری برگزار کنند.
این مداح مشهدی مجالس حسینی را فرصتی برای توسل به ائمه (ع) دانست و اظهار کرد: ما در هر جای زندگی که دچار مشکل می‌شویم به اهل بیت (ع) متوسل می‌شویم و گره گشایی را از این خاندان با کرامت می‌خواهیم.
وی در ادامه بیان کرد: در تاریخ داریم زمانی که ویروس وبا در سامرا شیوع پیدا کرده بود، میرزای شیرازی جهت جلوگیری از این بیماری، خواندن هر روزه زیارت عاشورا را توصیه کرده بود، ما که سال هاست هر روزمان در ماه محرم به ذکر فرازهای زیارت عاشورا گره خورده است، بیاییم امسال این زیارت را با این نگاه و رفع کامل بیماری کرونا بخوانیم.
مجلسی عزاداری به وسعت تاریخ
هر سال خانه‌ها و مساجد و حسینیه‌ها مراسم عزای حسینی را برگزار می‌کردند اما امسال کوچه‌ها نیز محلی برای ذکر اباعبدالله (ع) شده است. برای سخنرانان و مادحان فرقی نمی‌کند که این مجالس با حضور حداکثری عزاداران در فضاهای باز برگزار شود و یا اینکه تنها چند نفر حتی کمتر از تعداد انگشت‌های دست در مجلس حضور یابند. اصل مهم، همان برگزاری مجلس سوگ حسینی است. مجلسی که سابقه آن به وسعت همه تاریخ است.
شهدا؛ مهمانان ویژه مجالس حسینی
بسیاری از هیئات برگزاری مراسم خود را به کوچه‌هایی منتقل کردند که منزل یکی از شهدا در آن واقع شده بود. روضه خوانی در مقابل منزل شهدا با حضور مردم همان کوچه، صفایی دیگر به در و دیوار شهر داده است. امسال گویی شهدا، مهمانان ویژه مجالس حسینی هستند.
هیئت لبیک مشهد از هیئاتی است که امسال ساعتی از مراسم عزاداری خود را به عزاداری در حیاط یا مقابل درب منزل شهدای مدافع حرم و سلامت اختصاص داده است. تاکنون فرش عزای حسین (ع) در منازل شهیدان حریری، بختی، محمدی مفرد و زوار در حیاط و یا مقابل درب منزل آنها پهن شده است. در ادامه برنامه‌های این هیئت فرش عزای حسینی در مقابل منزل شهید عقیلی، شهید مدافع سلامت پهن می‌شود.
فرش حرم رضوی زیر پای عزاداران در مجالس هیئات مشهد
برخی از هیئات بزرگی که امسال در محیط‌های باز مراسم عزاداری را برگزار می‌کنند غیر از متفاوت بودن مکان عزاداری، فرش عزایشان نیز متفاوت شده است. عزاداران حسینی در سطح شهر مشهد پا بر فرش‌های حرم رضوی می‌گذارند و به سوگواری می‌پردازند. این اقدام آستان قدس به دلیل درخواست هیئات برای برگزاری مراسم در فضاهای باز بوده است.
امین بهنام با بیان اینکه برای نخستین بار ۹ هزار تخته فرش حرم رضوی به هیئات مذهبی، مساجد و حسینیه های شهر مشهد تحویل داده شده است، گفت: البته سال گذشته هزار و ۵۰۰ تخته فرش در دهه پایانی ماه صفر به ایستگاه‌های صلواتی بین راهی داده شد اما امسال به دلیل نیاز هیئات در مشهد، این اقدام صورت گرفت.
معاون خدمات زائرین حرم رضوی اظهار کرد: این فرش‌ها به صورت امانی در اختیار هیئات قرار گرفته و پس از پایان دهه اول، به کارگاه فرش کنه‌بیست منتقل می‌شود تا بعد از گندزدایی و شستشو، در دهه پایانی صفر در داخل حرم و یا ایستگاه‌های بین راهی ارسال شود.
امسال غیر از کوچه و خیابان، مجالس حسینی در فضاهایی برگزار شد که تاکنون شاهد آن نبوده‌ایم. برگزاری مراسم هیئات در مدارس یکی دیگر از فرصت‌هایی بود که باعث شد این بار دانش آموزان به همراه والدین خود پای درس مکتب حسین بنشینند و چه زیباست زمانی که این دانش آموزان برای فراگیری درس‌های خود در مدارس حضور می‌یابند، خاطره این عزاداری را با هم یادآوری می‌کنند. به طور قطع، یاد این عزاداری برای سال‌ها در ذهنشان باقی می‌ماند.
برگزاری مجلس عزاداری سرور و سالار شهیدان در مکان‌های تفریحی ورزشی مشهد
پارک‌های مشهد از جمله ملت و کوهسنگی و ورزشگاه‌هایی مثل امام رضا (ع) و تختی نیز در محرم ۱۴۴۲، رنگ و بوی حسینی گرفته و با سیاه پوشی و آماده سازی فضا، میزبان عزاداران اباعبدالله (ع) شدند. امسال گویا همه چیز دست به دست هم داده بود که همه مردم در هر لباس و جایگاهی که هستند، در مجالس عزای حسینی حضور یابند، خواه پارک و ورزشگاه باشد، خواه کوچه و بازار و خواه حرم رضوی.
فاطمه حضرتی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: امسال قطعاً حضور در مراسم عزاداری، به دلیل رعایت پروتکل‌ها سختی‌های خود را داشت اما هیچ وقت مثل امسال شاهد برپایی مجالس عزاداری نبودیم.
یکی از عزاداران حسینی بیان کرد: تا جایی که من خاطرم هست همیشه محل عزای حسینی در منازل بود و حسینیه‌ها؛ اصلاً حسینیه‌ها برای همین در تاریخ کشور ما ایجاد شده‌اند که محلی برای عزای حسین باشند ولی امسال زمین و زمان دست به دست هم دادند تا غیر از حسینیه‌ها هم این مراسم برگزار شود.
وی ادامه داد: این شور و حرارتی که از امام حسین (ع) در قلب‌های مؤمنان است نه تنها با مشکلاتی مثل ویروس کرونا کم نمی‌شود بلکه بیشتر هم می‌شود. نمونه این صحبت را می‌توان در عزاداری‌های امسال و نحوه حضور مردم مشاهده کرد. اصلاً کرونا باعث شد که ما برخلاف سال‌های گذشته بیشتر در مراسم حضور یابیم.
وی افزود: در مراسم عزاداری در فضاهای بسته امکان بردن بچه‌ها نبود و سختی‌های خاص خود را نداشت اما وقتی این مراسم در فضاهای بازی مثل پارک‌ها برگزار می‌شود برای افرادی که فرزند کوچکی دارند فرصت خوبی است تا از برکات این مجالس بهره ببرند. حتی با برگزاری این مجالس در کوچه و خیابان‌ها، افراد بیمار و مسنی که سال‌های قبل امکان حضور در مراسم را نداشتند، در مقابل خانه خود و کوچه خود می‌توانند عزاداری کنند. واقعاً عشق حسین (ع)، شوری در قلب‌ها ایجاد می‌کند که هیچوقت قابل پیش بینی نیست.
عزاداری کادر درمان در بیمارستانها
یکی دیگر از جلوه‌های عزاداری حسینی را می‌توان در بیمارستان‌های مشهد مشاهده کرد. علاوه بر بیماران به ویژه بیماران کرونایی که دل‌هایشان با مجالس عزای حسینی است، امسال پرستاران نیز برخلاف سال‌های گذشته امکان حضور در مجالس عزاداری را ندارند.
کادر درمان ماه هاست در بیمارستان مشغول خدمت رسانی به بیماران هستند ولی با سیاه پوشی متفاوت فضای بیمارستانها، حضور پرچم گنبد بارگاه امام حسین (ع) در بین این خادمان سلامت و برگزاری مراسمی مثل قرائت زیارت عاشورا، روحشان را که این مدت درگیر سختی‌های رسیدگی به بیماران کرونایی بوده، جلایی دوباره داده و بر مصائب خاندان اهل بیت اشک ماتم ریختند.
محوری ترین مراسم عزاداری در بارگاه منور رضوی
و اما همیشه محوری ترین مراسم عزاداری در بارگاه منور رضوی برگزار می‌شود؛ بارگاهی که در سال‌های اخیر در روزهایی مثل دهه اول محرم و به ویژه تاسوعا و عاشورا، میزبانی زائرانی از سراسر کشور است. این زائران می‌آمدند تا در کنار امام رئوف به عزاداری بپردازند ولی امسال امکان تشرف با توجه به شرایط به وجود آمده و وضعیت قرمز برای مردم وجود ندارد و بیشتر افرادی که به حرم رضوی مشرف می‌شوند، از مجاوران امام رئوف هستند.
خیابان‌های اطراف حرم همه ساله با آغاز محرم، مملو از هیئاتی بود که خود را از سراسر کشور به این خطه از جغرافیای ایران می‌رساندند تا در کنار ثامن الحجج (ع) به عزاداری بپردازند. این هیئات با علم و دسته به سمت حرم ثامن الحجج (ع) حرکت کرده و در محضر امام هشتم عزاداری می‌کردند اما امسال با ممنوعیت حرکت دسته‌ها، اطراف حرم را خالی از این عرض ارادت‌ها می‌بینیم ولی داخل حرم رضوی تمامی صحن و سراهای بارگاه حضرت میزبان زائران است.
همچنین امسال برخی از صحن‌های حرم رضوی از جمله صحن قدس به برپایی روضه‌های خانگی اختصاص یافته است. روضه‌هایی که همیشه در منازل برگزار می‌شد، امسال به دلیل ضرورت برگزاری در فضای باز، این مراسم را به صحن‌های حرم منتقل کرده‌اند، مراسمی که تعداد مخاطبان بیشتری را در حرم به خود جذب کرده است.
البته به دلیل محدودیت‌های ایجاد شده و عدم حضور مشتاقان زیارت امام رئوف در این ایام، موکب ابناء الحسین (ع) در دو بخش کودک و نوجوان و بزرگسال فعالیت خود را با آغاز محرم آغاز کرده است. این برنامه که ده‌ها هزار نفر مخاطب آن هستند، با سخنرانی و بخش‌های جذابی همراه است. علاقه مندان می‌توانند از صفحه رسمی آستان قدس این موکب مجازی را دنبال کنند.
ویروس کرونا در کنار همه مشکلات، تجربه‌های جدیدی را برای مردم به ارمغان آورد که باعث شد نوآوری‌هایی در عزاداری ایام محرم شکل بگیرد و البته این نوآوری‌ها تنها به محرم امسال محدود نخواهد شد و الگویی برای مناسبت‌های بعدی خواهد بود.