خبرگزاری مهر، گروه بین الملل رامین حسین آبادیان: «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر عراق اخیراً از طرحی تحت عنوان «شام جدید» رونمایی کرده است. نخست وزیر عراق پس از بازگشت از سفر خود به ایالات متحده آمریکا از این سفر رونمایی کرد. وی در جریان نشست سه جانبه با سران اردن و مصر نیز «طرح سرزمین جدید شام مثل اتحادیه اروپا» را مطرح و درباره آن گفتگو کرده بود.
پروژه «شام جدید» در ظاهر یک پروژه اقتصادی است. بر اساس پروژه «شام جدید» نوعی همگرایی اقتصادی گسترده میان ۳ کشور عراق، مصر و اردن صورت خواهد گرفت. طبق آنچه که پروژه «شام جدید» مد نظر دارد، یک خط لوله انتقال نفت از بندر «بصره» در جنوب عراق تا بندر «العقبه» در اردن و سپس مصر کشیده خواهد شد. بدین ترتیب، به نفت عراق با تخفیفی بالغ بر ۱۶ دلار به ازای هر بشکه، دست خواهند یافت.
دولت عراق قصد دارد با ساخت این خط لوله صادرات نفت خود را افزایش دهد، در حالی که اردن که ۹۸ درصد از نیازهای انرژی خود را وارد می‌کند، امیدوار است که از این طریق نیازهای خود در زمینه نفت خام خود را تأمین کند. در همین حال، در پروژه «شام جدید» مصر به دنبال انعقاد قراردادهای تجاری با عراق و به دست آوردن سهمی از بازسازی این کشور است که برای یک دوره ۱۰ ساله بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
در نقطه مقابل، طبق پروژه «شام جدید» عراق انرژی برق مورد نیاز خود را از اردن و مصر وارد خواهد کرد و در عین حال، به جذب سرمایه از این ۲ کشور اقدام می‌کند. نخست وزیر عراق پیشتر گفته بود که پروژه شام جدید بر مبنای الگوی اتحادیه اروپا ارائه شده است. درست به همین دلیل است که پروژه مذکور از حمایت اتحادیه اروپا برخوردار بوده و از آن به عنوان «نسخه کوچک‌شده اتحادیه اروپا» در منطقه یاد می‌شود.
در واقع، پروژه «شام جدید» به طور خاص مسائل مربوط به انرژی، اتصال شبکه برق و افزایش مبادلات تجاری را دنبال می‌کند. البته عراق، اردن و مصر به دنبال ترغیب دیگر کشورهای عربی برای پیوستن به این پروژه هستند. در حالی که سران سه کشور مذکور از پروژه «شام جدید» تحت عنوان «طرح وحدت عربی» یاد می‌کنند اما بسیار سخت است تصور کنیم آمریکایِ خواهان ایجاد «خاورمیانه جدید» و تجزیه کشورهای منطقه به دنبال وحدت در جهان عرب باشد.
پایگاه القدس العربی با انتشار مطلبی پیرامون پروژه «شام جدید» با بیان اینکه اهداف این پروژه صرفاً اقتصادی نیست و در ورای خود اهداف دیگری را دنبال می‌کند، تأکید کرد: «سؤالات و ابهامات زیادی پیرامون پروژه شام جدید وجود دارد که هنوز به آنها پاسخ داده نشده است».
این پایگاه عرب زبان در ادامه مطلب خود آورده است: «اکنون این سوال وجود دارد که آیا پروژه شام جدید یک پروژه مستقل عربی است؟ آیا آمریکا آن را ارائه نکرده است؟ اساساً هدف از تشکیل ائتلافی تحت عنوان پروژه شام جدید مقابله با ایران است؟ به راستی، موضع کلی ائتلاف پروژه شام جدید در قبال کشورهای محور مقاومت در منطقه چیست؟ آیا نباید پاسخی برای این سوالات پیدا کرد»؟
نکته قابل تأمل در این زمینه ماهیت طرف‌های عضو ائتلاف پروژه شام جدید است، چراکه مصر و اردن دارای بیشترین روابط با رژیم صهیونیستی هستند و اکنون ابهام نقش آفرینی رژیم صهیونیستی در ظهور و بروز پروژه مذکور نیز وجود دارد. افزون بر این، رونمایی از این پروژه پس از اعلام علنی عادی سازی روابط امارات با صهیونیست‌ها نیز خود به ابهامات در خصوص شام جدید اضافه کرده است.
پایگاه «المعلومه» عراق با انتشار مطلبی پیرامون پروژه شام جدید می‌نویسد: در جهانی به سر می بریم که شاهد تغییرات بی سابقه است و تغییرات عمیقی در دنیا این روزها در حال رخ دادن است. دنیا به سرعت در حال تغییر است. آمریکا و رژیم صهیونیستی از مشکلات بی سابقه‌ای که آن‌را تهدید می‌کند رنج می‌برند و بسیار سخت است که باور کنیم واشنگتن طرح وحدت عربی را در چنین شرایطی ارائه دهد.
برخی از کارشناسان و ناظران سیاسی نیز بر این باورند که پروژه شام جدید ممکن است نسخه کوچک و البته محترمانه «معامله قرن» باشد. در همین ارتباط، ناظران سیاسی می‌گویند که ملت‌های جهان عرب مخالفت صریح و آشکار خود با معامله قرن را اعلام کردند و طرف‌های خارجی با ارائه طرح شام جدید به دنبال آن هستند تا نظر مثبت افکار عمومی جهان عرب نسبت به معامله قرن را جلب کنند.
کارشناسان و ناظران سیاسی اعتقاد دارند که افکار عمومی خیلی راحت‌تر با پروژه «شام جدید» کنار خواهند آمد و آن را خواهند پذیرفت. در واقع، هدف آمریکایی‌ها از حمایت از پروژه شام جدید فراهم کردن زمینه برای وارد ساختن بیشتر رژیم صهیونیستی در منطقه و نزدیک تر کردن آن به کشورهای جهان عرب است. حال باید منتظر ماند و دید که آیا پروژه مذکور می‌تواند به دروازه‌ای جدید برای ورود صهیونیست‌ها به نقاط مختلف منطقه باشد یا خیر.