به گزارش خبرنگار مهر، مجید مجیدی کارگردان سینمای ایران امروز یکشنبه ۱۶ شهریورماه در نشست خبری فیلم سینمایی «خورشید» پس از اکران این فیلم در جشنواره فیلم ونیز در پاسخ به‌سوالی درباره نسبت معضلات اجتماعی به‌تصویر کشیده شده در این فیلم با وضعیت سیاسی و اجتماعی امروز ایران، گفت: آنچه در این فیلم روایت می‌شود روایت یک معضل جهانی است و محدود به یک کشور خاص نمی‌شود. اما می‌توان گفت آسیب‌هایی که برخی کشورهای خاورمیانه به دلیل جنگ‌افروزی‌ها متحمل می‌شوند، بیشتر است.
وی افزود: کشور ما نزدیک به ۴۰ سال است که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد و همین الان که من با شما صحبت می‌کنم و در وضعیت کرونایی قرار داریم که یک درد مشترک جهانی است، جالب است بدانید یکی از معضلات مهم کشور ما بحث تحریم‌های دارویی است. در این شرایط سخت دارو وارد کشور ما نمی‌شود چرا که تحت تحریم‌های آمریکا هستیم. ۴۰ سال است در این شرایط سخت ناشی از تحریم‌های غیرانسانی آمریکا، مردم ایران زندگی می‌کنند.
بیشترین آسیب جنگ متوجه کودکان و خانواده‌ها است
مجیدی تأکید کرد: از سوی دیگر کشورهای اطراف ما کشورهایی هستند که مدام در جنگ به سر می‌برند؛ عراق، پاکستان، افغانستان، ترکیه و… ما در یک منطقه پر از بحران هستیم که متأسفانه آسیب‌های این بحران‌ها هم بیش از هر چیز متوجه بچه‌ها و خانواده‌ها است. خانواده‌های بی‌بضاعت مدام فقیر و فقیرتر می‌شوند و این شرایط معضلاتی را برای همه جوامع به‌خصوص کشور ما به همراه داشته است.
کارگردان فیلم سینمایی «خورشید» گفت: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های ما این است که به دلیل مرز گسترده‌ای که با کشور افغانستان داریم، بخشی از مردم آسیب‌دیده این کشور به شکل غیرقانونی وارد کشور ما می‌شوند. آمارهای رسمی بین ۳ تا ۴ میلیون نفر است اما به نظرم آمار غیررسمی خیلی بیشتر از این‌ها است و شاید چیزی در حدود ۸ تا ۹ میلیون مهاجر افغان ما در کشورمان داریم. از سوی دیگر به واسطه جنگ عراق، مهاجرینی از عراق داشته‌ایم. از سوی پاکستان هم به همین صورت بوده است. مجموعه این‌ها باعث آسیب‌پذیری کشور ما و مواجهه‌اش با چالش‌های بزرگ شده است.
مجیدی: من در فیلم «خورشید» مسئله‌ام حکومت‌ها و دولت‌ها نیستند، بلکه می‌گویم مردم باید مسئولیت اجتماعی خود را بپذیرند. جامعه مانند یک خانواده است و وقتی یک خانواده آسیب ببیند، مانند آسیب دیدن همه جامعه است مجیدی بار دیگر با اشاره به داستان فیلم خود و معضل کودکان آسیب‌دیده از شرایط اجتماعی تأکید کرد: این داستان یک داستان جهانی است و محدود به یک کشور و دولت خاص نیست.
وی افزود: نکته دیگری که در فیلم «خورشید» هست و می‌خواهم بر آن تأکید کنم مسئولیت‌هایی است که در هر جامعه‌ای وجود دارد و گاهی فراتر از وظایف دولت‌ها و قانون است. من در این فیلم مسئله‌ام حکومت‌ها و دولت‌ها نیستند، بلکه می‌گویم مردم باید مسئولیت اجتماعی خود را بپذیرند. جامعه مانند یک خانواده است و وقتی یک خانواده آسیب ببیند، مانند آسیب دیدن همه جامعه است. آسیب‌های جامعه هم وارد خانواده همه ما می‌شود. نسبت به معضل کودکان کار در هر جامعه‌ای هم به نظر مسئولیت‌پذیری مردم نقش بسیار جدی دارد. مردم باید مشارکت کنند و کمک کنند تا این معضل حل شود.
این کارگردان سینما ادامه داد: در این فیلم مطرح می‌کنیم که این کودکان مجبورند کار کنند و چاره‌ای نیست، اما می‌گوییم در کنار کار این‌ها باید آموزش ببینند و درس بخوانند. این ایده را هم از فعالیت گروهی مردمی گرفتم که خودشان مدرسه‌ای راه انداختند و بچه‌هایی که امکان تحصیل نداشتند را می‌پذیرفتند. همین شمیلا هیچ مدارک هویتی نداشت و به‌طور طبیعی امکان تحصیل نداشت اما همین مدرسه سبب شد که شمیلا درس‌خوان شود آن هم با کمک مردم. مشارکت مردمی به‌عنوان خانواده بزرگ‌تر این بچه‌ها بسیار می‌تواند کمک‌کننده باشد.
چالش اصلی کار با کودکان در فیلم، انتخاب بازیگر بود
کارگردان فیلم سینمایی «خورشید» در پاسخ به سوالی درباره انتخاب بازیگران این فیلم و کار کردن با کودکان بازیگر این فیلم گفت: کار کردن با بچه‌ها برای من سابقه‌ای طولانی دارد. از اولین فیلم‌های من «بچه‌های آسمان»، «پدر» و «باران» فیلم‌هایی بوده‌اند که درآن‌ها عمدتاً محور بچه‌ها بوده‌اند و به همین دلیل تجربه خوبی در این عرصه داشته‌ام. سخت‌ترین بخش این کار مرحله انتخاب است. برای «خورشید» هم کار سخت انتخاب بچه‌هایی بود که خودشان کودک کار باشند و با فضای کار در خیابان و مترو آشنا باشند. این یک چالش جدی برای ما بود که در نهایت به انتخاب ترکیب فعلی حاضر در فیلم منتهی شد.
مجیدی افزود: همان‌طور که می‌دانید بازی مقابل دوربین اساساً کار سختی است به خصوص برای کودکان. کودکان حاضر در این فیلم به دلیل نوع زندگی‌ای که داشتند در زمینه کارهای خودشان هم چالش‌ها و مشکلاتی داشتند. سختی‌ای که این کودکان در زندگی کشیده بودند، به کمک ایجاد فضایی که می‌خواستیم در فیلم باشد، آمد. مانند شمیلا که از ۷ سالگی کار کرده و به همراه برادرش که هر دو در فیلم حضور دارند، کودکانی هستند که از بچگی کار کرده‌اند و در عین کار کردن درس خوانده‌اند و سخت‌کوش بوده‌اند.
وی ادامه داد: امیدوارم فیلم «خورشید» به این بچه‌ها و دیگر کودکان کار نه فقط در ایران که در کل جهان کمک کند تا شرایط بهتری داشته باشند.
شرایط اقتصادی حاکم بر جهان، سفره‌ها را کوچک و کوچک‌تر کرده است
یکی از خبرنگاران حاضر در نشست از مجید مجیدی درباره تقدیم فیلم «خورشید» به ۱۵۲ میلیون کودک کار در سراسر جهان پرسید و اینکه چه شد که به اینجا رسیده‌ایم. مجیدی در پاسخ گفت: به هر حال این یک واقعیت بسیار تلخ در همه جای دنیا است که آمارش خیلی بیشتر از این حرف‌ها است. در هند که سال‌ها در آنجا کار کرده‌ام این آمار تقریباً بی‌شمار است. به دلیل شرایط اقتصادی حاکم بر جهان، کشورهایی مدام ضعیف و ضعیف‌تر شده‌اند و سفره‌های خانواده‌ها کوچک و کوچک‌تر شده است. همه این شرایط باعث شده که بچه وارد میدان کار شوند که بسیار هم تلخ است.
وی افزود: بچه‌ها سرمایه‌های هر کشوری هستند که به راحتی هرز می‌روند. این بچه‌های کار از همه چیز محروم شده‌اند و خطرات زیادی هم آن‌ها را تهدید می‌کند. شمیلا که از بازیگران فیلم است، جزو جمعیت چند میلیونی مهاجران افغان در ایران است. افغانستان که در همسایگی ما قرار دارد سال‌ها است که سایه جنگ را برسر خود می‌بیند و مردمش رنگ آسایش را ندیده‌اند. جنگ‌افروزی در همه جای دنیا سبب آسیب‌دیدن کودکان شده است. همین امروز در سوریه و یمن ببینید چه فجایعی در جریان است. اثرات این جنگ‌افروزی‌ها بیشتر روی بچه‌ها خواهد بود.
شمیلا شیرزاد: از ۵ سالگی کار کرده‌ام
شمیلا شیرزاد بازیگر نوجوان فیلم «خورشید» در ادامه نشست در پاسخ به سوالی درباره تجربه حضور در این فیلم گفت: من از این فیلم چیزهای زیادی یاد گرفتم. از آقای مجید مجیدی چیزهای زیادی یاد گرفتم و از او سپاسگزارم.
وی افزود: من در ایران به دنیا آمده‌ام و در مدرسه‌ای که مختص کودکان کار بود، تحصیل می‌کردم. آقای مجیدی من را از همان مدرسه برای حضور در فیلمشان انتخاب کردم. من و برادرم تا پیش از این برای کار به مترو می‌رفتیم و آنجا کار می‌کردیم. من از ۵ سالگی کار کرده‌ام و امروز یازده سال دارم.
جواد عزتی: کودکان باید حقوق خود را بشناسند
در بخش دیگری از این نشست خبری، جواد عزتی بازیگر فیلم سینمایی «خورشید» درباره تجربه همکاری با مجید مجیدی در فیلم «خورشید» گفت: افتخار داشتم که در این فیلم حضور داشته باشیم به دلیل جنس رمان‌گونه‌ای که همواره فیلم‌های مجید مجیدی دارد. مضاف‌بر اینکه این فیلم خاص به موضوع کودکان کار هم می‌پرداخت و این چیزی نبود که ما ندیده باشیم، پدیده‌ای نبود که ما چه از نزدیک و چه از طریق فیلم‌های مستند آن را ندیده باشیم.
وی افزود: درباره ارتباط خودم با کودکان باید بگویم که شخصاً از سال‌های دور تئاتر کودک کار می‌کردم و در مدارس با کودکان تئاتر کار می‌کردم و ارتباط خوبی با آن‌ها داشتم. کودکان و نوجوانانی که در فیلم «خورشید» حضور داشتند، به‌شدت باهوش و نازنین بودند به همین دلیل خیلی زود با آن‌ها ارتباط برقرار کردم. آنچه فیلم به آن اشاره می‌کند این است که شاید از نظر اقتصادی ما نتوانیم این پدیده را به‌طور کامل ریشه کن کنیم، اما آنچه لازم است بیشتر به آن بپردازیم فقر فرهنگی در مواجهه با این پدیده است.
جواد عزتی ادامه داد: کودکان باید حقوق خود را بشناسند و بدانند در هر مقطع سنی چگونه باید زندگی کنند. این مهمترین نکته‌ای است که فیلم «خورشید» به آن اشاره می‌کند.