خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - مرتضی کریمی- آذر مهدوان: فعالیت اکتشاف انرژی ترکیه در مدیترانه شرقی با مخالفان مهمی همچون فرانسه، یونان، قبرس جنوبی، مصر و اتحادیه اروپا همراه شده است.
هر چند دبیرکل ناتو می‌گوید یونان و ترکیه مذاکراتی برای کاهش خطر دّرگیری نظامی یا وقوع حادثه‌ای ناخواسته بین نیروهای دو کشور را آغاز کرده‌اند، اما مقامات یونان ادعای دبیرکل ناتو مبنی بر توافق با ترکیه بر سر آغاز گفتگوها را رد می‌کنند. آتن معتقد است که ترکیه باید پیش از هر چیز کشتی‌های خود را از منطقه اکتشافی مورد اختلاف خارج کند.
خبرگزاری مهر، در خصوص آخرین تحولات مدیترانه شرقی، گفتگویی با «دوغو پرینچک»، رهبر حزب وطن و یکی از نامزدهای ریاست جمهوری ترکیه در سال ۲۰۱۸ میلادی انجام داده که مشروح آن از نظر می‌گذرد:
*جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، هشدار داد که در صورت عدم پیشرفت در - گفتگوها بر سر بحران مدیترانه شرقی، تحریم در انتظار آنکارا خواهد بود. از نظر شما امکان تحریم ترکیه از سوی اتحادیه اروپا وجود دارد؟
احتمال اعمال تحریم ازسوی اتحادیه اروپا وجود دارد. ترکیه با اتحادیه اروپا به خصوص کشور آلمان روابط تجاری گسترده‌ای دارد. در اصل پس از روسیه و چین، آلمان سومین کشوری است که با ترکیه مراودات اقتصادی دارد. میزان صادرات ملزومات صنعتی ترکیه به آلمان زیاد است، برای همین احتمال اعمال تحریم‌های تجاری علیه ترکیه وجود دارد.
اما قطعاً ترکیه در مقابل تحریم‌های اروپا سر خم نخواهد کرد. ضمن اینکه در صورت تحریم، خود اروپا بازنده این میدان خواهد بود. همانطور که ایران در مقابل تحریم‌های آمریکا مقاومت می‌کند، ترکیه هم مقاومت خواهد کرد.
هم اکنون تحریم‌هایی از سوی آمریکا اعمال می‌شود اما ترکیه تا به این لحظه تسلیم نشده است، تسلیم تحریم‌های اروپا هم نخواهد شد. تحریم‌ها، ترکیه را نمی‌تواند تهدید کند.
*ترکیه سال هاست در تلاش است تا عضو اتحادیه اروپا شود. اما این روزها شاهد مخالفت اروپا نسبت به فعالیت آنکارا در مدیترانه شرقی هستیم. این موضوع روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا را تا چه حد متأثر خواهد کرد؟
ترکیه عضو اتحادیه اروپا نخواهد شد، چنین چیزی محتمل نیست. آمریکا هم می بیند که ترکیه به سمت آسیا متمایل شده است. از این پس دوست ترکیه، کشورهای ایران، روسیه و چین هستند و در آسیای میانه هم جمهوری‌هایی مانند آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان دوست ترکیه هستند. ترکیه در جبهه آسیا استقرار یافته است.
از وقتی که آمریکا دید ترکیه به سمت آسیا گرایش یافته، اروپا را ترغیب کرد تا ترکیه را پشت درهای اتحادیه نگه دارد. حتی نخست وزیر سابق آلمان به این موضوع اعتراف کرد. ترکیه عضو اتحادیه اروپا نخواهد شد. اتحادیه اروپا باشگاه مسیحیان است، حتی ستاره‌های پرچم اتحادیه اروپا، نشان دهنده همین موضوع است. برای همین خواهان حضور یک کشور مسلمان در جمع خود نیستند و معتقدند کشور غیر مسیحی جایگاهی در فرهنگ اروپا ندارد.
*ترکیه این روزها نه تنها با یونان بلکه با فرانسه نیز وارد مناقشات لفظی شده است. دلیل مخالفت‌های فرانسه با ترکیه در موضوع مدیترانه شرقی چیست؟
فرانسه در حال پر کردن جای خالی آمریکا در غرب آسیا است. سیاست آمریکا در سوریه، ایران، عراق و ترکیه شکست خورده است و فرانسه در تلاش است تا وارد این مناطق شود. البته این به این معنی نیست که فرانسه ادامه دهنده مسیر آمریکا است، زیرا فرانسه با آمریکا تفاوت‌هایی دارد.
آمریکا قدرتی در غرب آسیا داشت اما به مرور آن قدرت را از دست داد و حالا فرانسه در حال پر کردن خلأ او در منطقه است. پس از جنگ جهانی اول، سوریه و لبنان تحت قیومیت فرانسه بود، در نتیجه از گذشته تا به امروز این دو کشور تحت نفوذش است و اکنون با تکیه بر همین نفوذ در حال به دست آوردن قدرت و حاکمیت امپریالیستی است.
*هفته نامه اشپیگل در مقاله‌ای با تحلیل مساله مدیترانه شرقی نوشته است که اردوغان وارد خطر درگیری با یونان شده است. از نظر شما احتمال دیگری میان دو کشور وجود دارد؟
تصمیم جنگ در مدیترانه شرقی را آمریکا خواهد گرفت. ترکیه مصمم به حفاظت از حقوق خود در مدیترانه شرقی در چارچوب دکترین وطن آبی (ماوی وطن) است. ترکیه برای حفاظت از حقوق خود هم قدرت دارد، هم تجهیزات نظامی و دفاعی دارد و هم مردمی با فرهنگ و تاریخی عظیم دارد.
یونان به تنهایی وارد جنگ با ترکیه نمی‌شود و تصمیم نهایی جنگ را آمریکا خواهد گرفت. آمریکا قبل از چنین اقدامی باید محاسبات خود را به درستی انجام دهد. زیرا نتیجه جنگ در مدیترانه شرقی، قطع رابطه آمریکا با ترکیه خواهد بود.
البته آمریکا فکر از میان برداشتن دولت ترکیه و جایگزینی دولت خود با آغاز چنین جنگی را ممکن است داشته باشد. اگر آمریکا به این نتیجه برسد که از این جنگ سودی خواهد برد در آن صورت اقدام می‌کند. چون واشنگتن که گرایش آنکارا به غرب آسیا را مشاهده می‌کند، احتمال دارد برای ضعیف‌تر کردن ترکیه در زمینه‌های نظامی و اقتصادی، اقدام به جنگ کند.
البته در خصوص سیاست آمریکا علیه ترکیه اختلاف نظرهایی وجود دارد، برخی سیاستمداران آمریکا خصومتی آشکار با ترکیه دارند و برخی سیاستمداران آمریکایی معتقدند نباید سیاستی که آنکارا را مقابل واشنگتن قرار می‌دهد، اعمال کرد.
*از نظر برخی کارشناسان شرایط جغرافیایی مدیترانه شرقی به گونه‌ای است که انجام هر توافقی مانع اجرایی شدن توافقات دیگر می‌شود. مثلاً توافق دریایی ترکیه و لیبی مانع اجرایی شدن توافق یونان و مصر است و برعکس؛ نظر شما در این مورد چیست؟
منافع مصر در مدیترانه شرقی همسو با ترکیه است، پس مصر نباید در جبهه یونان و آمریکا قرار بگیرد.
ما نیز سال‌ها به عنوان «حزب وطن»، دیدارهایی با دولت و احزاب مصر انجام داده‌ایم و گفته‌ایم که در صورت همکاری مصر با جبهه مقابل، موجب شکستشان در مدیترانه می‌شود. همچنین در صورت همکاری مصر با یونان از دنیای اسلام و عرب جدا خواهد افتاد. در این دیدارها پاسخ معقولی از مصر دیدیم.
ترکیه و ایران با همفکری می‌توانند مصر را به سمت خود متمایل کنند. ترکیه و مصر روابط مختلفی در سطح پایین بر قرار کرده‌اند.
*چرا دولت آنکارا تا به امروز رژیم حقوق دریایی خود در دریای اژه را حل نکرده است؟
در خصوص مدیترانه شرقی راه حلی روی میز نیست. هر چند از نظر حقوق بین الملل حق با ترکیه است اما در مقابل آن کشورهای امپریالیستی قرار گرفته‌اند.
دریای اژه و مدیترانه شرقی بزرگترین مرز ترکیه را در برگرفته است، اما چون یونان در دریای اژه بر برخی جزایر کوچک حاکمیت دارد، با ادعاهای بزرگی وارد میدان می‌شود. هیچکدام از رفتارهای یونان، حقوقی و قانونی نیست. یونان حقوق کشورهایی مانند ترکیه، لیبی، مصر و سوریه که سواحل طویلی در مدیترانه شرقی دارند را پایمال می‌کند. کلید حل مسائله مدیترانه شرقی داشتن دولتی قوی است.
دلیل اصلی حل نشدن مسئله دریای اژه این است که آمریکا دست از اهداف خود برنمی دارد. آمریکا در اهدافش مقابل سوریه، ایران و ترکیه با شکست مواجه شده است و حالا بر مسئله مدیترانه شرقی تمرکز کرده است. برای همین قانع کردن آمریکا در میز مذاکره غیر ممکن است.
ما نقشه دوستی در دریای سیاه و مدیترانه را به مقامات محترم ایران ارائه داده‌ایم. جبهه‌ای از «دریای سیاه» تا «تنگه هرمز» وجود دارد، در این جبهه اختلافاتی هم هست. در این اختلافات آمریکا و اسرائیل را می‌بینیم که امارات، عربستان سعودی، فرانسه و یونان هم در کنارشان قرار گرفته‌اند. برای همین ما باید در مقابل آنها متحد باشیم. ما در موضوع تحریم‌های آمریکا در کنار ایران خواهیم بود.