خبرگزاری مهر، گروه استانها – محمد حسین عابدی: بیش از ۹ سال است که معدن بوکسیت تاش در شاهوار، این بلندترین قله البرز شرقی مشغول به فعالیت معدنی، پاک تراشی و استخراج سنگ و به جای گذاشتن باطله‌ها از آن است معدنی که بالاخره سال گذشته با فشار مردم، مسئولان وقت و گروه‌های مردمی، تشکل‌های زیست محیطی و ورزشی موقتاً تعطیل شد.
مسئولان معدن ادعا کرده‌اند که این معدن به دلیل قرار نداشتن در نواحی چهارگانه محیط زیستی شامل منطقه حفاظت شده، شکار ممنوع و… نیاز به استعلام از محیط زیست نداشته است در نتیجه معدن بوکسیت تاش اصلاً مجوزی از محیط زیست ندارد.
قانون رعایت نشده است
پس از چند سال اسنادی به دست خبرگزاری مهر استان سمنان رسیده که ثابت می‌کند ادعای این معدن بی پایه و اساس است. نخست اینکه دستورالعملی که به معادن می‌گوید به موجب ماده ۲۴ قانون نیاز به استعلام از محیط زیست در مکان‌هایی که خارج از نواحی چهارگانه محیط زیست هستند، وجود ندارد متعلق به سال ۹۲ است یعنی تقریباً روزهای آخر ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد اما اسنادی وجود دارد که ثابت می‌کند این معدن در سال ۸۹ پروانه اکتشاف گرفته و قبل از سال ۹۲ فعالیت داشته تا جایی که حتی در سال ۹۰ منابع طبیعی از آن شکایت هم می‌کند.
بگذریم که چطور می‌شود یک معدن در بلندترین قله البرز شرقی، کانون آب ساز و حیات بخش که زیستگاه گونه‌های نادر گیاهی و جانوری مانند خرس قهوه‌ای، عقاب سانان، قوچ اوریال و … است، سال‌های سال بدون مجوز و استعلام از محیط زیست به تخریب کوه شاهوار پرداخته و چطور می‌شود مجوز منابع طبیعی از مقداری محدود در سال ۹۰ به یک هزار و ۳۱۳ هکتار افزایش می‌یابد و هیچ اتفاقی برای معدن کاران نمی‌افتد!
اما این موضوع را نمی‌توان نادیده گرفت که اگر مردم عادی یک خانه کوچک کارگری را در باغ خودشان بسازند بلافاصله با بولدوزرها تخریب می‌شود، چطور با شرکت آلومینای جاجرم که به زعم اداره کل منابع طبیعی استان سمنان ۱۶۵ هزار و ۲۲۰ متر مربع زمین ملی را تصرف عدوانی کرده است، برخوردی صورت نمی‌گیرد.
به این سند که به دست خبرگزاری مهر استان سمنان دقت کنید:
نامه شماره ۹۵۳-۷-۹۸ مورخ یازدهم تیرماه ۹۸ از اداره کل منابع طبیعی استان سمنان به دادگاه عمومی بخش بسطام که تصویر آن نیز در بالا قابل مشاهده است، می‌نویسد: معدن بوکسیت تاش بدون اخذ مجوزهای لازم و قانونی اقدام به تخریب و تصرف عدوانی ۱۶۵ هزار و ۲۲۰ متر مربع اراضی ملی در پلاک ۱۱ اصلی از بخش ۱۰ ثبت شهرستان شاهرود موسم به تاشین، کرده است.
برای ایجاد مسیر دسترسی به معدن این شرکت اقدام به احداث مسیری هفت هزار و ۲۹۰ متری و در عرض ۱۲ متر کرده است که با بررسی‌های انجام شده مشخص شد مسیر احداث شده نسبت به صورت وضعیت تنظیمی از سوی این اداره کل (اشاره به نامه‌ای که در سال ۹۰ شرکت متعهد می‌شود که الزامات منابع طبیعی و محیط زیست از جمله جاده سازی، قطع درختان ممنوعه‌ای مانند اورس و … را انجام ندهد که البته این کارها را نیز انجام می‌دهد و در ادامه به آن می‌پردازیم، دارد) کاملاً متفاوت و جابجا شده است.
در همین نامه آمده است: در اثر عمل خلاف این شرکت ۲۴۷ هزار و ۸۳۰ اصله بوته گون، سه هزار و ۳۰۵ بوته گون ۸۲۶ بوته زرشک و ۴۱۳ اصله درخت ممنوع قطع اورس نابود شده‌اند همچنین خاکبرداری به میزان ۲۲۵ هزار و ۳۰۰ متر مکعب سبب بروز خسارات بسیاری به منابع ملی به میزان ۵۱ میلیارد و ۳۲۱ میلیون و ۱۱۰ هزار ریال شده است.
این سند و دیگر اسناد به دست آمده به ویژه گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره شاهوار، به خوبی نشان می‌دهد که نه تنها معدن بوکسیت تاش اقدامی برای دریافت استعلام و مجوزهای لازم محیط زیستی نداشته بلکه بدون التزام به تعهدات سابق، تخریب‌هایی را نیز در شاهوار انجام داده است از سوی دیگر سخن دوست داران محیط زیست این است که وقتی شرکتی ۹ سال به محیط زیست بی توجه بوده و هیچ برنامه مدون و مورد تأییدی برای محیط زیست نداشته چطور می‌تواند صلاحیت ادامه کار را داشته باشد.
زمزمه‌های آغاز دوباره کار معدن بوکسیت تاش در شاهرود نگرانی‌های مردم را به دنبال داشته است تا جایی که در هفته گذشته مردم این شهرستان در دو گردهمایی با حضور در مقابل دفتر امام جمعه شاهرود و بسطام خواستار توقف کامل فعالیت‌های معدن بوکسیت تاش شدند زیرا اراده از سوی این معدن برای کاهش مخاطرات زیست محیطی وجود ندارد برای مثال این معدن در ابتدا می‌بایست به صورت تونلی بوکسیت را استخراج می‌کرد اما برای تسهیل در کار و هزینه کمتر راحت‌ترین روش را انتخاب و با انفجار هفت سال تمام بوکسیت را از شاهوار منتقل کرد این موضوع نگرانی‌های جدی را برای مسدود شدن و تأثیرات منفی بر منابع آبی زیرزمینی شاهوار را به همراه دارد.
سند شکایت سال ۹۰
به گفته مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در کوه شاهوار معادل سد کرج آب نهفته است و این در حالی است که شاهرود تنها شهرستان با تنش آبی بالا در سال ۹۸ در سطح استان سمنان شناخته شد و سالانه میلیاردها تومان اعتبار از بیت‌المال صرف پروژه‌های آبی در این استان خشک می‌شود. عقلانیت اما به ما می‌گوید که می‌توانیم منابع موجودمان را حفظ و سپس به دنبال دیگر منابع آبی باشیم.
موضوع دیگری که در پایان باید به آن اشاره کرد این است که نخستین شکایت از معدن بوکسیت تاش در سال ۹۰ و در دادگاه بخش بسطام انجام شده است در نتیجه همین سند که تصویر آن را نیز مشاهده می‌کنید نشان می‌دهد معدن قبل از سال ۹۲ فعالیت داشته و می‌بایست استعلام‌ها و مجوزهای محیط زیستی را اخذ می‌کرده است.
امروز در کنار نگرانی منابع آب، گرادیان هوا، مسدود شدن راه آب‌ها و نابودی درختان، وحوش، پوشش گیاهی و … نگرانی از جاده هفت هزار و ۲۰۰ متری معدن تا ارتفاع بیش از سه هزار متر و عرض ۱۲ متر معادل یک جاده استاندارد بین شهری است که می‌تواند مسیر تردد شکارچیان به مناطق شمالی شاهرود از تاش و شاهکوه تا ابر و قلعه نو خرقان باشد موضوعی که کار محیط زیست و مأموران پایش آن را دشوار می‌کند زیرا با فعالیت‌های معدن این روزها حتی با پراید هم می‌تواند تا ارتفاع سه هزار و ۵۰۰ متری قله شاهوار که کمی بیش از سه هزار و ۹۰۰ متر ارتفاع دارد، رفت!