به گزارش خبرگزاری مهر، جام جم نوشت: در شرایطی که شیوع کووید -۱۹ نسبت به ماه‌های گذشته فروکش چندانی نکرده، هفته گذشته خانواده‌هایی که فرزند دانش‌آموز دارند با نگرانی، ترس و استرس زیادی از بابت حضور فیزیکی فرزندشان در کلاس‌های حضوری مدارس دست و پنجه نرم کردند. این نگرانی‌ها در مورد دبستانی‌ها که قادر به رعایت نکات بهداشتی برای مدت طولانی نیستند، به مراتب بیشتر است. نتایج بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد کودکان می‌توانند نه‌تنها سلامت خود بلکه جان بزرگسالان را نیز در صورت آلودگی با ویروس کرونا به‌صورت ناقل بدون علامت تهدید کنند. با این تفاسیر، با وجود اعلام وزیر آموزش و پرورش مبنی بر اجباری نبودن آموزش حضوری دانش‌آموزان، پای صحبت‌های احمد یاری، مدرس دانشگاه و مشاور صنایع در حوزه سلامت، ایمنی و محیط‌زیست (HSE) نشستیم تا از شرایط ضروری برای تأمین سلامت و ایمنی مدارس در صورت برگزاری کلاس‌های حضوری بیشتر بدانیم.
شرایط بهداشت محیط در کلاس درس برای حضور دانش‌آموزان در دوران شیوع کووید -۱۹ از حیث تهویه هوای محیط و تأکیدی که بر چرخش هوا در داخل فضای بسته شده، باید چگونه باشد تا خطر آلودگی به حداقل برسد؟
در مورد کرونا واقعاً هنوز اطلاعات زیادی در دسترس نیست و اطلاعاتی که به عنوان شرایط و دستورالعمل یا توصیه عنوان می‌شود، عمدتاً براساس پژوهش‌های گذشته است. نکته حائز اهمیت، نگرش مبتنی بر ریسک در این حوزه است. به عنوان مثال شنیده می‌شود برای حضور دانش‌آموزان در کلاس بهتر است ده بار در ساعت (یا هر شش دقیقه) هواس کلاس تعویض شود. تاکید می‌کنم تعویض هوا با هوای تازه و نه چرخش و جابه‌جایی هوای کلاس. در این رابطه برخی از متخصصان هر پنج دقیقه را مطرح می‌کنند.
البته تعداد بسیار معدودی از مدارس کشور که غالباً مدارس غیردولتی هم هستند ممکن است به لحاظ استفاده از سیستم‌های تهویه مشکل کمتری داشته باشند و شرایط استفاده نکردن مجدد از هوای داخل مدرسه خود را فراهم کنند. به این صورت که سیستم تهویه را دو ساعت قبل از ورود و دو ساعت بعد از خروج دانش‌آموزان فعال و روشن نگه می‌دارند. این تازه شروع ماجراست و نگرانی ویژه از زمانی است که با سردترشدن هوا در آبان یا اواخر مهر پنجره‌ها باید بسته شود و بعید می‌دانم امکان برقراری شرایط ذکرشده مهیا باشد.
فاصله‌گذاری اجتماعی بر رعایت فاصله ۵/۱ تا دو متر افراد از یکدیگر تاکید دارد. رعایت این فاصله به‌ویژه در دانش‌آموزان دبستانی که تقریباً ساکن ماندن آنها در یک جا و در زمان بالای یک ساعت غیرممکن است، چگونه قابل اجراست؟
در توصیه‌های مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های ایالات متحده برای بازگشایی مدارس فاصله حداقل ۱۸۰ سانتی‌متری برای هر دانش‌آموز مطرح شده که این خود چالش بزرگی برای مدارسی است که با تعداد ۳۰ تا ۴۰ دانش‌آموز در هر کلاس روبه‌رو هستند.
البته مدیران بحث گروه‌بندی دانش‌آموزان به مثلاً گروه‌های ده یا ۱۵ نفره یا بیشتر را مطرح می‌کنند که در این صورت باید حواسمان به ضدعفونی سطوح بعد از هر بار اتمام کلاس دانش‌آموزان و همچنین شرایط ایمنی مرتبط با استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده سطوح باشد. به‌یاد داشته باشیم با ورود دانش‌آموزان جدید به کلاس، ضدعفونی قبلی از اعتبار ساقط خواهد شد. حتی یکی از مواردی که در محافل معتبر بین‌المللی بر آن تاکید می‌شود به‌اشتراک نگذاشتن و قرض ندادن و امانت نگرفتن تجهیزات و نوشت‌افزار از سوی دانش‌آموزان و اولیای مدرسه است.
شرایط بهداشتی دستشویی‌ها و آبخوری‌های مدارس در اوضاع فعلی چگونه باید باشد؟
طبق دستورالعمل مراقبت و کنترل کرونا ویروس (کووید -۱۹) در مدارس، ضدعفونی دستشویی‌ها و آبخوری‌ها، حداقل دو مرتبه در روز عنوان شده است که به نظر باید بیشتر باشد. ولی باز هم اجرایی شدن آن از حیث عملی به نظر ساده نیست. همچنین نصب مایع دستشویی و مواد ضدعفونی‌کننده مجاز بسیار ضروری است. نکته حائز اهمیت برای دستشویی‌های مدارس که شاید کمتر به آن توجه می‌شود، تهویه مناسب آن است که در صورت عطسه یک فرد مبتلا یا ناقل، خطر ابتلاء بدون تهویه هوا ممکن است تا دقایقی بعد از عطسه و حضور وی در محل باقی باشد. توصیه دستورالعمل یادشده بر استفاده از آب‌های بسته‌بندی شده است که بیرون ظرف محتوی هم شسته و تمیز باشد. به نظرم اجرای کامل آن واقعاً بعید به‌نظر می‌رسد. همچنین این دستورالعمل به استفاده و همراه داشتن لیوان‌های کاغذی توسط دانش‌آموزان و کادر مدارس تاکید دارد.
آیا دانش‌آموزان مقطع ابتدایی که کم‌سن‌تر هستند، به ملاحظات و مراقبت‌های ویژه‌تری نیاز ندارند؟
علی‌رغم تکنیک آموزش داده‌شده به نظرم بچه‌های پایه‌های اول تا پنجم و ششم ابتدایی واقعاً به مراقبت بیشتری برای رعایت موارد یادشده در دستورالعمل‌ها نیاز دارند. نگرانی ما فقط به‌خاطر دانش‌آموزان نیست که عنوان می‌شود کمتر از ۵ درصد موارد ثبتی ابتلاء به کووید -۱۹ در جهان به کودکان و افراد زیر ۱۸ سال تعلق دارد. این کودکان به‌عنوان ناقلان خاموش و بی‌علامت و کم‌علامت می‌توانند نقش مهمی در انتشار این ویروس و انتقال آن به سایرین از جمله افراد سالمند یا خطرپذیرتر داشته باشند.
تردد دانش‌آموزان در مدارس با چه ملاحظاتی باید صورت بگیرد؟
بحث سرویس‌ها و تعداد بچه‌ها در آنها و استفاده از ماسک و تهویه سرویس و ضدعفونی شدن سرویس‌ها باید مدنظر قرار گیرد. دیگر نمی‌توان مثل گذشته تعداد زیادی دانش‌آموز را در یک سرویس مستقر و به مدرسه برد. علاوه‌بر این افرادی که از وسایل نقلیه عمومی استفاده می‌کنند، باید خیلی مراقب بهداشت خود باشند.
پایش سلامت هر دانش‌آموز با دیدن چه نشانه‌هایی از حیث خطر آلودگی باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد؟
کودکان، غالباً تا امروز جزو آن گروه از بیماران یا ناقلانی دسته‌بندی می‌شوند که بیشتر علائم خفیف داشته یا بی‌علامت هستند و این مسأله، غربالگری را تا حدودی سخت می‌کند. ولی می‌توان موارد خودمراقبتی و دیگرمراقبتی را به کار بست که شامل موارد پایشی نظیر پایش وضعیت و حال عمومی دانش‌آموز (خستگی، بی‌حالی، بیماری گوارشی و…) دمای بدن، سرفه و عطسه، شرایط شبیه سرماخوردگی یا آنفلوآنزا می‌شود. نکته مهم دیگر، توجه به سلامت روان کودکان و دانش‌آموزان است. به‌عنوان نمونه در بین بزرگسالان نیز ترس از رفتار غیرصحیح دیگران گاهی اوقات باعث کتمان بیماری می‌شود. حال فرض کنید کودکی در مدرسه مبتلا به بیماری کووید -۱۹ تشخیص داده شده و مثلاً دو هفته یا بیشتر نیز از محیط دور شده است. آیا پس از بازگشت، رفتار سایرین با او عادی خواهد بود؟ ضروری است به این موارد نیز توجه داشته باشیم.
اگر در مدارس از ضدعفونی‌کننده‌های خاص استفاده شد...
آیا مدارس براساس استانداردهای بهداشتی ملزم به استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های خاصی هستند؟ در این صورت باید به چه نکاتی توجه کنیم؟ احمد یازی، کارشناس حوزه سلامت و ایمنی در پاسخ می‌گوید: فقط در صورت استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های بر پایه کلر باید حواسمان به رنگ‌بری و آسیب‌های این مواد به ریه، پوست و چشم‌ها باشد و در صورت برنامه‌ریزی برای ورود گروه بعدی دانش‌آموزان به کلاس باید فاصله زمانی و تهویه مناسب برای آن اختصاص داده شود. همچنین در صورت استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده سطوح بر پایه الکل در مقادیر زیاد علاوه‌بر تحریکات پوستی باید مراقب اشتعال و انفجار به واسطه تشکیل بخارات قابل اشتعال بود. گر چه ضدعفونی سطوح با امکان تماس بالا در دستورالعمل مراقبت و کنترل کووید -۱۹ به‌میزان حداقل دو بار در روز عنوان شده، ولی کفایت دو مرتبه ضدعفونی و زمان‌های این کار و صحیح اجراشدن آن واقعاً جای تردیداست.
مسأله تغذیه زنگ تفریح دانش‌آموزان
بی‌شک دانش‌آموزان در فاصله هر کلاس درسی، گرسنه یا تشنه می‌شوند. خیلی از اولیا و معلمان می‌پرسند در شرایط کنونی آیا بچه‌ها مجازند ماسک‌ها را در فواصل هر زنگ درسی بردارند و تغذیه بخورند؟ این کارشناس حوزه سلامت و ایمنی معتقد است شرایط تئوری و این‌که واقعاً در عمل چه شرایطی پیش خواهد آمد با هم متفاوت است. در صورتی که دانش‌آموزان در فضای آزاد و با فاصله حداقل دو متری از هم باشند و دست‌ها و صورت و ماده غذایی (پوشش بیرونی بسته‌بندی) تمیز باشد، شاید بتوان عنوان کرد ریسک ابتلاء کاهش می‌یابد. ولی به یاد داشته باشیم این فاصله ممکن است در فعالیت‌های ثابت قابل کنترل باشد. ولی برای دانش‌آموزان پرجنب و جوش بعید به‌نظر می‌رسد که مقدور باشد. البته به گفته برخی متخصصان قرار است مدت کلاس‌ها در صورت برگزاری، کمتر از ۳۵ دقیقه باشد که در این صورت عدم تداخل و همزمانی حضور بچه‌ها در حیاط مدرسه می‌تواند بسیار تعیین‌کننده باشد.