به گزارش خبرنگار مهر، چهل سال پیش در چنین روزهایی ملت ایران که از بند جور و ستم رژیم طاغوت رسته و طعم شیرین پیروزی انقلاب را مزمزه می‌کرد، ناباورانه شاهد تجاوز ارتش بعث عراق به فرماندهی صدام به مرزهای غربی و جنوبی کشورش شد؛ تجاوزی که از سوی قدرت‌های غربی بالاخص آمریکا مورد پشتیبانی قرار گرفت و نهایتاً به عنوان طولانی‌ترین جنگ در سده‌های اخیر شناخته شد!
به همین مناسبت با مراجعه به جلد نهم روزشمار مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با عنوان «تصمیم صدام به جنگ علیه ایران» حوادث آن روزها را مورد بازخوانی قرار می‌دهیم.
زدوخورد و درگیری‌های خونین میان مدافعان ایرانی و قوای مهاجم عراق در مرزهای شمال‌غربی
سه‌شنبه بیست و سوم شهریورماه، مناطق مرزی قصرشیرین، نفت‌شهر و سومار صحنه زدوخوردها و درگیری‌های خونین میان مدافعان جمهوری اسلامی ایران و قوای مهاجم عراق است. با استقرار توپخانه عراق همراه ۶ دستگاه تانک به‌حالت آماده در سمت جنوب‌غربی شرکت نفت بانمیل (به فاصله ۱۰۰۰ متری)، [۱] ارتش عراق از ساعت ۹:۴۰ دقیقه بامداد از منطقه بانمیل، پاسگاه ولدکشته تابع گروهان قصرشیرین را زیر آتشباری شدید توپخانه خود داد که با پاسخ نیروهای مدافع این پاسگاه مواجه شد.
گزارش لشکر ۸۱ زرهی در مورد تحرکات عراق در منطقه عمومی قصرشیرین حاکی است یگان‌های پدافندی دشمن نیز در ۱۰ مایلی شمال‌غربی قصرشیرین قرار دارند. در ضمن تعداد ۴۷ دستگاه تانک در اطراف قلعه‌سفید مستقر شده‌اند. [۲]
انهدام ۲ فروند میگ عراقی توسط نیروهای ارتش جمهوری اسلامی
به‌هرحال، با استقرار بیشتر نیروهای عراقی در مناطق هم‌جوار، درگیری‌ها از ظهر امروز بالا گرفت و به مناطق بیشگان، تنگ‌هوان، تنگاب و سومار نیز کشیده شد و ۲ فروند میگ عراقی نیز وارد صحنه عملیات شدند؛ اما آتشبارهای ارتش جمهوری اسلامی ایران به‌طرف آن‌ها تیراندازی کردند و باعث سرنگونی یکی از آن‌ها در منطقه تنگ ترشابه شدند. فانتوم‌های ارتش جمهوری اسلامی نیز میگ دیگر را که در حال فرار بود در آسمان بین بیشگان و زیدیحیایی به گلوله بستند و آن را منهدم ساختند. [۳] این درگیری‌های هوایی هنگامی رخ داد که رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر و هیئت همراه در حال بازدید از خطوط مقدم جبهه در نوار مرزی بودند. [۴]
میمک در سراشیبی سقوط
بااینکه منطقه میمک به اشغال نیروهای عراق درآمده، اما ارتش عراق به دلیل مقاومت نیروهای ایرانی هنوز نتوانسته موقعیت خود را در این منطقه کاملاً تثبیت کند و زدوخوردهای خونین و نابرابر همچنان ادامه دارد. [۵]
پیشروی ۲۰۰ دستگاه تانک عراقی به‌طرف پاسگاه انجیره و ارتفاعات اطراف
گزارش هنگ ایلام درباره همین منطقه حاکی است که ۲۰۰ دستگاه تانک عراقی با پوشش کامل به‌طرف پاسگاه انجیره و ارتفاعات اطراف آن حرکت کرده و شروع به حمله شدید کرده‌اند و هنگ ایلام تقاضای تقویت هوایی نموده است. [۶]
در منطقه مرزی ایلام، وضعیت پاسگاه چیلات نیز همچنان رو به وخامت است؛ به‌طوری‌که نیروهای مزدور دشمن با یک گردان مکانیزه با پشتیبانی یک گروهان کماندو از واحدهای خود در مقابل مرز چیلات گسترش‌یافته و شدیداً مواضع خود را محکم کرده‌اند و "سه‌گلال" و "عین‌منصور" که مناطق قابل‌نفوذ هستند، فاقد نیروی خودی می‌باشند و معبر "عین‌خلاه" نیز سبب می‌شود که دشمن به‌راحتی نفوذ کرده و عملیات محاصره و غافلگیری را انجام دهد. [۷]
حمله ناوچه‌های عراقی و مقابله نیروی دریایی ایران
در پی شدت یافتن درگیری‌ها در نوار مرزی خرمشهر و پاسگاه‌های تابع آن‌که از دیروز میان قوای نظامی ایران و عراق به اوج خود رسید، امروز نیز نیروهای عراقی با دو فروند ناوچه از طریق شط‌العرب و نیز با قوای زمینی خود پاسگاه خیّن ایران و اطراف آن را موردحمله قرار دادند که با مقاومت شدید مأموران خودی و ناوچه‌های نیروی دریایی ایران مواجه شدند. این درگیری موجب اعتراض شدید مرزبانی خرمشهر به مرزبان مقابل شد. [۸]
حضور کماندوهای مصری در مرز جنوب و شرکت آن‌ها در کلیه درگیری‌ها
درحالی‌که برای دومین روز متوالی، درگیری شدیدی در مرز خرمشهر و پاسگاه‌های تابع میان قوای زمینی و دریایی ایران و عراق در جریان بود، عراق در این منطقه و دیگر مناطق مرزی خوزستان بازهم دست به تحرکات و تقویت نیروهای خود زده است.
برابر تحقیقات انجام‌شده، ۱. پلی نظامی و فلزی از ساحل عراق به جنوبی‌ترین قسمت جزیره ام‌الرصاص (روبه‌روی پایگاه دریایی خرمشهر) به طول ۳۰۰ یارد زده شده که تصور می‌رود به‌منظور انجام نقل‌وانتقالات از خاک عراق به جزیره مزبور باشد. ۲. اعلام سماجا مبنی بر احتمال حمله شبانه عراق در مورخه ۲۳/۰۶/۵۹ و دستور آمادگی به یگان‌های منطقه تابع لشکر. ۳. حضور کماندوهای مصری در مرز جنوب و شرکت آن‌ها در کلیه درگیری‌ها که رهبری عملیات را به عهده داشته‌اند. ۴. ورود دو گروه نظامی عراق در ساعت ۱۰ روز ۲۳/۶/۵۹ در منطقه کیلومتر ۲۵ و طلائیه قدیم و به عقب رانده‌شدن آن‌ها با آتش ۷/۱۲ و ژ ۳ توسط یگان‌های خودی. ۵. استقرار یک گردان توپخانه عراق در ۱۷ کیلومتری مقابل ریگ حفاری شرکت نفت (چاه شماره ۶۰ که دیدبانان خود را در پاسگاه کوشک عراق و پاسگاه عراق، مقابل طلائیه جدید مستقر نموده است). ۶. تقویت نیروهای زرهی عراق در پاسگاه چیلات. ۷. زیر آتش قرار گرفتن پاسگاه خین ایران به‌وسیله ناوچه‌های عراقی و ۸. احتمال حمله شدید عراق به خرمشهر و بوشهر در مورخه ۲۳/۰۶/۵۹ توسط هواپیماهای دشمن. [۹]
همچنین، در ادامه تقویت نیروهای عراقی در منطقه مرزی خرمشهر، یک گزارش از گروهان ژاندارمری خرمشهر نیز حاکی است که امروز عراق اقدام به اعزام ۲۰ دستگاه نفربر پر از سرباز از بصره به‌طرف شلحه نموده است. [۱۰]
علاوهبراین امروز عراق در مناطق تابع هنگ سوسنگرد و ژاندارمری بستان ازجمله در مناطق هم‌جوار پاسگاه دویرج و رشیدیه عراق [۱۱] و طاوسیه بازهم دست به تحرکات مهندسی رزمی ازجمله حفر تونل و احداث سنگر زده است. [۱۲]
[۱] سند شماره ۲۷۶۸۳۸ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کرمانشاه به فرماندهی عملیات غرب، ۲۳/۶/۱۳۵۹، بنا به گزارش فرمانده هنگ قصرشیرین.
[۲] سند شماره ۲۸۳۱۸۴ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از تهران (رکن ۳ ژاجا) به کرمانشاه، اهواز، سنندج، ارومیه، ۲۳/۶/۱۳۵۹، برابر اعلام سماجا مستند به گزارش لشکر ۸۱ زرهی.
[۳] سند شماره ۲۷۶۸۵۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران ت ف ژاجا (مرکز فرماندهی رکن ۳)، ۲۳/۶/۱۳۵۹، برابر اعلام گروهان قصرشیرین به استناد پاسگاه هدایت؛ و سند شماره ۲۸۳۱۹۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ۰۵ به فرماندهی منطقه عملیات غرب، ۲۳/۶/۱۳۵۹، گزارش هنگ قصرشیرین مستند به گزارش گروهان و پاسگاه هدایت؛ و سند شماره ۲۷۶۸۵۶ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران ف ژاجا (مرکز فرماندهی رکن ۳)، ۲۳/۶/۱۳۵۹؛ و سند شماره ۲۱۴۲۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (بانه)، ص ۲۱۷، بولتن خبری مرکز فرماندهی عملیات سپاه، ۲۳/۶/۱۳۵۹، ص ۲؛ و روزنامه کیهان، ۲۴/۶/۱۳۵۹، ص ۲، خبرنگار کیهان از قصرشیرین؛ و روزنامه جمهوری اسلامی، ۲۴/۶/۱۳۵۹، ص ۴.
[۴] روزنامه کیهان، ۲۴/۶/۱۳۵۹، ص ۲، به نقل از ستاد عملیات مشترک غرب کشور، ۲۳/۶/۱۳۵۹.
[۵] سند شماره ۲۸۳۴۱۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران (رکن ۳)، ۲۳/۶/۱۳۵۹.
[۶] سند شماره ۲۸۳۷۲۲ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ۰۵ ژاجا به فرمانده عملیات غرب، ۲۳/۶/۱۳۵۹.
[۷] سند شماره ۲۸۳۴۰۹ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ ایلام به تهران ژاجا (رکن ۳ دایره عملیات)، ۲۳/۶/۱۳۵۹.
[۸] سند شماره ۳۴۴۴۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن ۳ عملیات) به دفتر ریاستجمهوری، ۲۳/۶/۱۳۵۹، به نقل از هنگ ژاندارمری خوزستان، ساعت ۱۱:۳۰ دقیقه؛ و سند شماره ۲۱۴۲۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، شماره سریال ۸، ص ۲، ۲۳/۶/۱۳۵۹، گزارش هنگ ژاندارمری خوزستان؛ و سند شماره ۴۰۷ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، شماره سریال ۹، ص ۵، ۲۳/۶/۱۳۵۹، از ستاد لشکر ۹۲ زرهی (رکن ۲).
[۹] سند شماره ۳۴۶۰۷۶ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد لشکر ۹۲ زرهی (رکن ۲) به استانداری استان خوزستان (معاونت سیاسی، انتظامی)، ۲۴/۶/۱۳۵۹؛ و سند شماره ۴۰۳۹۲۹ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، ۲۴/۰۶/۱۳۵۹ صص ۱۵ و ۱۶.
[۱۰] سند شماره ۶۳۷۷۴ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا ۳ (مرکز فرماندهی) به نزاجا، ۲۳/۶/۱۳۵۹، ساعت ۹:۴۵.
[۱۱] سند شماره ۴۰۷ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، شماره سریال ۹، ص ۲، ۲۳/۶/۱۳۵۹، برابر گزارش هنگ ژاندارمری سوسنگرد، مستند به گزارش گروهان ژاندارمری بستان، ۲۳/۰۶/۱۳۵۹ برابر اعلام پاسگاه دویرج.
[۱۲] سند شماره ۲۹۷۷۶۲ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ ژاندارمری سوسنگرد به تهران ف ژاجا (رکن ۳ دایره عملیات)، ۲۳/۶/۱۳۵۹.