به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مرکز بانک خون بند ناف، دکتر معصومه نوری مسئول واحد تحقیق و توسعه مرکز بانک خون بند ناف گفت: ویروس کرونا توانایی فریب سیستم ایمنی را دارد و باعث عدم تنظیم مناسب در پاسخ سیستم ایمنی می‌شود. بدن انسان در فرم شدید بیماری در این عفونت ویروسی، از واکنش نامناسب سیستم ایمنی نسبت به بیماری به شدت آسیب می بیند که منجر به شروع تولید مقادیر زیادی فاکتورهای التهابی در بدن شخص بیمار به خصوص در بافت ریه می‌شود.
وی افزود: سیستم ایمنی در این موقعیت، نه تنها ویروس را از بین نمی‌برد بلکه با عدم عملکرد صحیح، آسیب بیشتری به بافت ریه می‌زند و سندرم حاد تنفسی (که یک عامل در بستری در بخش‌های ویژه بیمارستانی است) را در بیمار ایجاد می‌کند.
نوری با بیان اینکه در سندرم حاد تنفسی عملکرد ریه کاهش پیدا می‌کند و همین عامل سبب بستری بیماران در بخش‌های ICU می‌شود ادامه داد: هدف از سلول درمانی در کووید -۱۹ یافتن راهکار درمانی و کاهش عوارض ناشی از سندرم حاد تنفسی مبتلایانی است که دچار وضعیت وخیم و حاد هستند. این بیماران عموماً به عوامل کمکی مانند اکسیژن رسانی، ونتیلاتور و سیستم‌های کمک تنفسی نیازمند هستند و داروی شناخته شده‌ای هم تا کنون برای مدیریت آن پیدا نشده است.
سلول درمانی بیماران کرونایی باعث بهبود حدودی شد
وی خاطر نشان کرد: مطالعات آزمایشگاهی، حیوانی و کارآزمایی های بالینی که در گذشته انجام شده بود، نشان می‌داد که استفاده از سلول درمانی به خصوص سلول‌های بنیادی مزانشیم توانایی کنترل سندرم حاد تنفسی را دارند. بر اساس همین پشتوانه‌ها و تحقیقاتی که در بیماری‌های ویروسی دیگر مانند آنفولانزا که عفونت تنفسی ایجاد می‌کردند انجام شده بود، سلول‌های بنیادی تا حدودی توانسته بود باعث بهبود بیماری شود.
مسئول واحد تحقیق و توسعه مرکز بانک خون بند ناف گفت: با توجه به شواهد قوی که در گذشته داشتیم و نشان می‌داد سلول‌های بنیادی می‌تواند برای تنظیم عملکرد سیستم ایمنی موثر واقع شود و منجر به بازسازی بافتی شود طرح سلول درمانی بیماران کرونایی در فاز شدید و وخیم را شروع کردیم.
وی با بیان اینکه در سلول درمانی این بیماری‌ها عموماً سه انتظار داریم گفت: اول اینکه پیش بینی می‌کنیم سلول‌های بنیادی و به طور خاص سلول‌های مزانشیم، سیستم ایمنی را تعدیل کنند، چون این عملکرد از این سلول‌ها، شناخته شده است. این سلول‌ها در محیط ملتهب فاکتورهای ضدالتهابی تولید می‌کنند.
نوری ادامه داد: انتظار دوم این است که سلول‌های مزانشیم بافت صدمه دیده شش‌ها را بازسازی کنند و مانع از صدمه بیشتر به آنها شوند و به همین دلیل در پزشکی بازساختی روی آن بحث می‌شود، سلول‌های مزانشیم در بافت آسیب دیده ریه شروع به ترمیم ضایعات و عفونت‌های ناشی از ویروس کنند و علائم بالینی افرادی که دچار کرونا ویروس حاد شده‌اند را بهبود می‌بخشند.
به گفته وی، انتظار سوم این است که با سلول درمانی در بلند مدت عوارض به جا مانده از عفونت کاهش یابد.
نوری با تاکید بر اینکه نتایج و مستندات آزمایشگاهی حیوانی و کارآزمایی های بالینی موجود در دنیا ما را برای انجام کارآزمایی بالینی بر روی نوع شدید کرونا مجاب کرد افزود: دراسفند ماه سال گذشته افراد بستری در بخش مراقبت‌های ویژه و مبتلا به نوع وخیم بیماری کرونا که در شرایط حاد بودند برای سلول درمانی انتخاب شدند. از آنجایی که این افراد در ICU بستری بودند و به منابع سلول‌های بنیادی اتولوگ آنها دسترسی نداشتیم لذا به منبع سلولی آلوژنی که برای همه بیماران قابل استفاده باشد نیاز بود.
وی گفت: برای این موضوع از سلول‌های آلوژن مزانشیم بافت‌های جنینی که یک شرکت دانش بنیان با حفظ استانداردهای رایج تولید می‌کند استفاده کردیم؛ این سلول‌ها برای همه بیماران قابل استفاده بود و نیاز به تعیین HLA نداشت و از طرفی سیستم ایمنی دریافت کننده را هم تحریک نمی‌کرد.
نوری درباره نحوه انجام طرح گفت: این سلول‌ها به صورت داخل وریدی به بیماران تزریق شد. در تزریق داخل وریدی، عموماً یکی از ایرادات تزریق وریدی این است که سلول‌ها در ریه تجمع می‌کنند ولی برای بیماری کرونا، نکته مثبت همین بود. بافت آسیب دیده ریه است و تجمع سلول‌ها به نفع فرایند درمان مورد انتظار پیش می‌رفت. هفته چهارم اسفند تزریق‌ها شروع شد. در فاز اول هدف تعیین ایمن بودن سلول درمانی برای بیماران بود.
مسئول آزمایشگاه تحقیق و توسعه رویان افزود: اواسط فروردین فرآیند تولید و تزریق سلول برای ۱۲ بیمار در شرایط حاد در بیمارستان‌های مسیح دانشوری و شریعتی انجام شد. اطلاعات به دست آمده در اردیبهشت ماه جمع آوری شد و گزارش آن در حال آماده سازی برای چاپ در نشریات علمی معتبراست.
وی درباره اثربخشی سلول درمانی این بیماران گفت: در فاز اول به این نتیجه رسیدیم که فرایند سلول درمانی بیماران حاد کرونایی ایمن است و خطری برای بیمار ندارد. به طور کلی نتایج ما با تعداد محدودی از نتایج منتشر شده از سایر کشورها قرابت دارد. فاز دوم مطالعه هم روی تعداد بیشتری انجام شده در ۳ گروه مطالعاتی کنترل، تست سلول و اگزوزوم بعلاوه سلول انجام شده و نتایج آن در حال بررسی است.
نوری در ادامه گفت: فاز دوم مطالعه به بررسی اثر اگزوزوم های خارج سلولی مزانشیم و سلول درمانی پرداخته شده است که بی مارگیری و انجام مداخله پایان یافته و در حال بررسی و آنالیز نتایج به دست آمده از این فاز هستیم.