به گزارش بازرگانی خبرگزاری مهر، شاید مثل رؤیا بود یا خوابی که فقط دیدنش آدم را سرحال می‌آورد؛ اما عزم و اراده خانواده افشارنژاد آن را به حقیقت تبدیل کرد. زمانی که ایشان تصمیم به راه‌اندازی نخستین و تنها کارخانه تولید قهوه در ایران کردند سرمایه‌گذاری اولیه برای این خط تولید بالغ بر ۴۰ میلیون دلار بود. دهه ۸۰ شمسی آغاز ورود ایران به جرگه کشورهایی بود که با تولید و عرضه قهوه با برندهای خود به بازارهای جهانی به دنبال تثبیت جایگاه خود در دومین بازار پر معامله دنیا بودند. تأسیس قهوه پارت‌سازان در دهه ۸۰ شمسی این راه را هموار کرد و ایران اکنون یکی از بازیگران جدی و مطرح صنعت قهوه در منطقه خاورمیانه و دنیا است و «قهوه ایرانی» مشتریان پر و پاقرصی در داخل و خارج کشور دارد که حاضر نیستند که برند دیگری را جایگزین برند «مولتی کافه» کنند و اطمینان دارند که قهوه ایرانی شانه به شانه بالاترین استانداردها و کیفیت‌های روز دنیا حرکت می‌کند.
مولتی کافه یک تولید داخلی و ملی است که شنیدن داستان شکل‌گیری آن را با فرهاد جمال‌پور، مدیر کل بازاریابی و فروش شرکت مولتی کافه به گفت‌وگو نشستیم.
تأسیس مولتی کافه به چه سالی برمی‌گردد؟
تأسیس قهوه پارت‌سازان به دهه ۸۰ شمسی برمی‌گردد؛ قهوه پارت‌سازان عضوی از گروه شرکت‌های سرمایه‌گذاری پارت‌سازان و متعلق به خانواده افشارنژاد است. این خانواده کار خود را از دهه ۶۰ شمسی و با تولید قطعات خودرو آغاز کرد تا اینکه از اواخر دهه ۷۰ شمسی با تولید شیر خشک وارد چرخه صنایع غذایی شدند. سپس در سال ۱۳۸۴ با خرید زمینی در مشهد و سرمایه‌گذاری بالغ بر ۴۰ میلیون دلار برای تولید قهوه اقدام به خرید، انتقال و نصب دستگاه‌ها از ایتالیا و آماده‌سازی مراحل ساخت کارخانه مولتی کافه کردند که ۳ سال به طول انجامید و تولید آزمایشی قهوه در سال ۱۳۸۷ و تولید انبوه و ورود آن به بازار در سال ۱۳۸۸ انجام شد.
تا قبل از سال ۸۷ هیچ تولیدکننده قهوه‌ای در ایران نداشتیم؟
هرگز علاوه بر اینکه ایران به لحاظ شرایط آب و هوایی، امکان کاشت و تولید دانه سبز قهوه را هم ندارد.
آنچه در مولتی کافه انجام می‌شود، فرآوری قهوه است؟
بله. ما به‌عنوان نخستین تولیدکننده قهوه فوری از دانه سبز قهوه در ایران هستیم. در واقع دانه سبز قهوه وارد کارخانه می‌شود و تمام مراحل فرآروی، دم‌آوری، مخلوط کردن و دیگر مراحل آن در کارخانه انجام می‌شود.
و تنها شرکت در ایران هستید؟
تنها تولیدکننده قهوه فوری در ایران و بزرگترین تولیدکننده در خاورمیانه هستیم.
چرا قهوه؟
قهوه پس از نفت دارای بیشترین معاملات در دنیا است و بازار رو به رشدی دارد. از قدیم هم ایرانی‌ها قهوه‌خور بوده‌اند و این موضوع در کتاب ابن سینا آمده و در زمان صفویان هم قهوه‌خانه‌ها دایر شدند. علاوه‌بر این تاریخچه، بازار پررونق این محصول در دنیا و ایران که روز به روز در حال گسترش است، خانواده افشارنژاد را بر آن داشت تا قهوه را انتخاب و هم زمان به بازار داخل و بازارهای صادراتی فکر کنند. البته سرمایه‌گذاری ۴۰ میلیون دلاری کمک کرد تا ایران به‌عنوان یکی از بازیگران جدی در صنعت قهوه و تولید قهوه فوری در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشد.
دانه سبز قهوه را انحصاری از کشور خاصی وارد می‌کنید؟
تقریباً از بیشتر تولیدکنندگان قهوه از برزیل تا ویتنام و بسته به فرمولاسیون قهوه‌ای که می‌خواهیم تولید کنیم، دانه سبز مورد نظر و کشور مبدا تولیدکننده را انتخاب و آن را وارد می‌کنیم. به عنوان نمونه برای تولید قهوه ترک از دانه سبز برزیلی و برای دیگر نمونه‌ها از دانه سبز ویتنام یا اندونزی استفاده می‌کنیم. در حال حاضر سالانه برزیل بالغ بر ۶۰ هزار تن و ویتنام ۳۰ هزار تن قهوه سبز دنیا را تولید می‌کنند.
تفاوت نام قهوه‌های رایج در بازار مثل ترک، عربی، فرانسه، اسپرسو و … به چه دلیل است؟
تفاوت این نام‌ها به‌دلیل نوع فرآوری و دم‌آوری قهوه است؛ به عنوان نمونه قهوه ترک در مرحله آسیاب کردن، بسیار بسیار ریز آسیاب شده و نحوه دم کردن آن نیز متفاوت است و یا قهوه اسپرسو به خاطر فشار آب زیادی که از قهوه عبور می‌کند و دستگاه‌های خاصی که از ابتدا در ایتالیا برای دم‌آوری آن ساخته شد به این نام معروف شده است. در کنار این نام‌ها، امروزه موج سوم قهوه را داریم که دم‌آوری‌های متفاوت با دستگاه‌های جدید ارائه می‌کنند که تمرکز آنها روی دانه‌های خاص سبز قهوه از مناطق خاص جغرافیایی با طعم و عطرهای خاص است.
مولتی کافه هم تنوع تولید قهوه دارد؟
در ۱۰ سال گذشته تمرکز ویژه روی قهوه فوری داشتیم با توجه به اینکه بازار داخل هم حجم بالایی از سفارش قهوه فوری داشته است. اکنون ۹۰ درصد مصرف بازار ما، قهوه فوری است اما از قهوه دمی هم استقبال بیشتری شده و کم‌کم مصرف به سمت این نوع قهوه سوق پیدا می‌کند بنابراین در برنامه ۱۰ ساله دوم فعالیت کارخانه و باتوجه به موج سوم قهوه، تمرکز را به سمت قهوه‌های دمی و تازه و حتیSingle Origin یا تک خاستگاه برده‌ایم.
آیا می‌توان امیدوار بود همانگونه که قهوه با نام‌های خاصی در دنیا معروف است روزی برسد که قهوه‌ای با نام «قهوه ایرانی» در دنیا شناخته شده و برند شود؟
این‌گونه می‌توان پاسخ داد که امروزه انواعی از قهوه‌های محلی داریم که می‌توانند در آینده رشد قابل توجهی در ایران و خارج از ایران داشته باشند. به عنوان نمونه قهوه هل‌دار که مولتی کافه آن را تولید می‌کند در جنوب کشور به نام قهوه خلیجی معروف است و نسبت به قهوه عربی متفاوت است و دور از ذهن نیست که در خارج از کشور به نام قهوه ایرانی شناخته شده و بازار مصرف آن گسترش پیدا کند.
توجه داشته باشید که مصرف قهوه در دنیا رو به رشد بوده و روزانه ۲ میلیارد فنجان قهوه در روز مصرف می‌شود که ۵۰ درصد آن قهوه فوری و ۵۰ درصد قهوه دمی است. همچنان قهوه‌های دمی بازار خود را خواهد داشت و جا برای قهوه‌های جدید وجود دارد و به‌طور قطع به زودی قهوه‌ای با فرمولاسیون ایرانی در بازار جهانی عرضه خواهد شد.
ما توانستیم در ۱۰ ساله گذشته در ایران علاوه بر تولید و فرآوری قهوه فوری و قهوه دمی، پاسخگوی نیازهای مشتری ایرانی هم باشیم نیازهایی که با رشد مصرف تغییر کرده است.
یعنی علاوه‌بر تولید، ذائقه مشتری را هم رصد کردید؟
صد درصد. این توانمندی حاصل تحقیقاتی است که انجام داده‌ایم، آموزش‌هایی است که به پرسنل داده‌ایم و راه‌اندازی لابراتواری که با آخرین مدل دستگاه‌ها ایجاد کرده‌ایم. حتی یک مرکز ارزیابی حسی در دانشگاه فردوسی مشهد درست کردیم که علاوه بر قهوه، دیگر صنایع غذایی را نیز پشتیبانی می‌کند. همچنین روی طعم‌یادها، تکسچر و بافت محصولات مختلف تحقیقات دانشگاهی و آزمایشگاهی داشته‌ایم.
تمام این نوآوری‌ها برای این است که هم پاسخگوی مشتری داخلی باشیم و هم مشتری خارجی.
در قهوه علاوه بر کیفیت، ذائقه هم تأثیر دارد مثل قهوه‌های ترش مزه یا عربیکا که در بازار آمریکای شمالی طرفدار دارد اما در ایران طرفدار کمتری دارد. این عامل سبب می‌شود تا تولیدکننده به انتخاب محصولی دست بزند که ذائقه مصرف‌کننده ایرانی آن را بپسندد.
ب رأی ذائقه مشتری چه کردید؟
ما با استانداردهای خارجی شروع به تولید کردیم و توانستیم بهترین کیفیت و استاندارد را ارائه کنیم. از سوی دیگر بازار را هم رصد می‌کردیم و به نسبت تغییر ذائقه مشتری در سال‌های گذشته، مولتی کافه هم تغییراتی در سبد مصرفی خود به وجود آورد و حتی در پاره‌ای موارد با ارائه محصولات جدید، ذائقه مصرف‌کننده را به سوی آن محصول سوق داد. اما یک اتفاقی افتاد و آن هم حضور یکسری از برندهای خارجی بود که از استانداردهای درست استفاده نمی‌کردند. به عنوان نمونه یکی از برندهای خارجی در بازار ایران وجود دارد که فقط از اسانس استفاده می‌کند و آن هم اسانس‌هایی که استاندارد و مجوز ندارند و باعث می‌شوند تا ذائقه مشتری تخریب شود. در این‌گونه موارد تلاش کردیم با اطلاع‌رسانی درست و به موقع به مردم بگوییم آنچه مصرف می‌کنند اسانس است و قهوه نیست.
حضور دائم ما در بازار این قدرت را به ما داده تا قهوه تازه به دست مصرف‌کننده برسانیم به‌ویژه با ارائه انواع قهوه‌های دمی و محصول جدیدمان که همان قهوه سبز فوری است بهتر و بیشتر از گذشته در خدمت هموطنانمان خواهیم بود. در تحقیقات بازار به این نتیجه رسیدیم زمانیکه فاکتور برند را برمی‌داریم و آن را به مشتری عرضه می‌کنیم(Blind test)، محصول ایرانی انتخاب می‌شود. مانورهایی که در سال‌های گذشته روی تولید داخل و تولید ملی انجام شده مردم را بیش از پیش به خرید و مصرف محصولات داخلی علاقمند کرده است.
در آینده می‌توانیم بگوییم قهوه ایرانی همانگونه که می‌گوئیم چای ایرانی، پسته ایرانی، زعفران ایرانی و…؟
محصولاتی که نام بردید در ایران کشت می‌شوند، ولی باتوجه به اینکه دانه قهوه در ایران کشت نمی‌شود برندهایی با فرمولاسیون و تولید ایران در بازار جهانی قهوه جای خود را بیش از پیش باز خواهند کرد.
محصولات مولتی کافه به چه کشورهایی صادر می‌شود؟
در همه قاره‌ها بازار صادراتی داریم و به ۱۵ کشور از جمله ترکیه، یونان، مکزیک، سنگال و … قهوه صادر می‌کنیم حتی برخی از این کشورها صاحب برند قهوه در دنیا هستند اما مواد اولیه خود را از مولتی کافه خریداری می‌کنند.
ایران بازار بسیار بکری در اطراف خود دارد؛ بازار افغانستان و عراق و کشورهای آسیای میانه ( CIS). برای این کشورها برنامه صادراتی دارید؟
تاکنون به صورت فله به این کشورها صادرات داشتیم اما به‌تازگی صادرات به صورت بسته‌بندی را آغاز کرده‌ایم و در افق ۱۰ ساله آینده، حضور مؤثر در منطقه خاورمیانه را با برند مولتی کافه هدفگذاری کرده‌ایم.
سهم مولتی کافه از بازار صادراتی قهوه دنیا چه میزان است؟
مولتی کافه باتوجه به سابقه فعالیت خود به عنوان یک برند نوپا در عرصه جهانی، در افق بلندمدت در تلاش برای گرفتن سهم بیشتری از بازار صادراتی است.
میزان تولید شرکت چه میزان است؟
۱۰ هزار و ۵۰۰ تن در سال.
سهمتان از بازار مصرف داخلی چه میزان است؟
نزدیک به ۳۰ درصد بازار خرده‌فروشی داخل را با برند مولتی کافه تأمین می‌کنیم.
رقیب جدی در بازار داخل دارید؟
بله؛ اما اینکه امروز مولتی کافه در جایگاه دوم قرار دارد دستاورد خارق‌العاده‌ای است. اینکه توانسته‌ایم اعتماد مشتری را جلب کنیم و با کنار زدن برندهایی که سالهاست در بازار داخل فعال بوده‌اند، ۳۰ درصد از سهم بازار را در اختیار بگیریم. باید توجه داشت که بازار ایران برای برندهای خارجی خیلی جذاب است.
شکل حضور شما در بازار داخل با دیگر برندها متفاوت است. محصول تولیدی شما از صفر تا صد مراحل تولید را در داخل پشت سر می‌گذارد.
اغلب برندهای خارجی به صورت بسته‌بندی وارد کشور می‌شوند و از آنجا که نگاه مشتری داخلی همچنان به محصول خارجی است، رقابت را برای برند ایرانی سخت کرده است با این حال توان علمی و تخصصی متخصصان و کارشناسان مولتی کافه اکنون در جایگاه بسیار بالایی قرار دارد که توانسته اعتماد کمپانی‌های بزرگ دنیا را به خود جلب کند.
انتخاب نام مولتی کافه بر چه اساسی بوده است؟
گروه پارت‌سازان در ابتدا نام مولتی را روی برند شیرخشک خود گذاشت. مولتی یک برند مادر است و سرمایه‌گذار با این اندیشه این نام را انتخاب کرد چون قرار بود در ادامه راه پارت‌سازان، محصولات تولیدی مختلفی به این مجموعه اضافه شود که همگی در ادامه مولتی خواهند بود از جمله قهوه که مولتی کافه نام گرفت. اکنون در کنار مولتی کافه، مولتی کوکو و مولتی میت را داریم و این سبد روز به روز بزرگ‌تر خواهد شد.
چه انگیزه و علاقه‌ای برای هلدینگ وجود داشته که در صنعت غذا فعال شوند؟
موفقیت مجموعه در تولید پودر شیر (کارخانه پودر شیر مشهد) بی‌دلیل نبود و هدف آنها از ابتدا این بود که ایران را در محصولات غذایی خاصی که در دنیا وجود دارد، صاحب جایگاه و برند کنند و همانگونه که در شیرخشک این اتفاق افتاد در تولید و فرآوری قهوه نیز انجام شد و اکنون قهوه ایرانی در دنیا عرضه می‌شود.
شعار مولتی کافه چیست؟
سمفونی قهوه.
سمفونی قهوه چه حرف‌هایی برای گفتن دارد؟
تمام نیازهای قهوه مصرف‌کننده را در خود دارد و می‌خواهد همه سازهای صنعت قهوه را برای مشتریان داخلی و خارجی بنوازد.
از جمله دغدغه‌هایی که شرکت‌های ایرانی در ادامه راه فعالیت خود با آن روبه‌رو می‌شوند، دوام و ماندگاری است و متأسفانه برخی از شرکت‌ها اعم از تولیدی و خدماتی در صورت تغییر ساختار مدیریت و واگذاری آن به سایرین، دوام چندانی ندارند. برنامه مولتی کافه برای دوام و ماندگاری در صنعت قهوه چیست؟
همین امروز هم سهامداران مجموعه با انتخاب مدیران کارآمد و قوی در بخش‌های مختلف تولیدی زیرمجموعه پارت‌سازان، به‌دنبال کنترل مستقیم نیستند بلکه در تلاش هستند تا با انتخاب نیروهای شایسته، آینده‌ای ماندگار را برای برندهای تولیدی خود در خاورمیانه و دنیا رقم بزنند.
اکنون و در سال ۱۳۹۹ بالغ‌بر ۱۲ سال از عمر مولتی کافه می‌گذرد؛ راضی هستید؟
خارق‌العاده است؛ اینکه توانسته‌ایم اعتماد مردم را جلب کنیم، در سبد مشتری ایرانی قرار بگیریم و رقیب برندهای خارجی شویم، دستاورد خارق‌العاده‌ای است. مولتی کافه مشتری‌های وفادار و ثابتی دارد که هر تغییری روی محصولاتش با واکنش آنها روبه‌رو می‌شود و به‌دلیل کانال‌های ارتباطی فراوانی که برای ایشان فراهم کرده‌ایم به‌طور مستمر با مولتی کافه در ارتباط هستند.
تنوع و تعداد محصولات مولتی کافه را بفرمائید.
تمامی محصولاتی که در بازار قهوه وجود دارد شامل انواع قهوه‌های دمی و قهوه‌های فوری در چهار گروه کالایی مولتی کافه کلاسیک، مولتی کافه گلد، مولتی کافه باریستا، مولتی کافه ولنس (تندرستی) ارائه می‌شود.
علاوه‌بر این هات چاکلت با برند مولتی کوکو و کافی کریمر هم با برند مولتی میت وارد بازار شده است.
خیلی از محصولات مولتی کافه پیشینه تحقیقات دانشگاهی دارد. به‌عنوان نمونه قهوه سبز فوری که محصول منحصر به فرد شرکت مولتی کافه است، ویژه است. این محصول علاوه‌بر چربی‌سوزی بالا باعث لاغری هم می‌شود و جایگزین خوبی برای داروهای شیمیایی است که برای رژیم لاغری استفاده می‌شود.
قهوه سبز فوری چه زمان به بازار عرضه می‌شود؟
تا ۲ ماه آینده. این محصول حاصل چندین سال کار تحقیقاتی و دانشگاهی است.
از پایان‌نامه‌های دانشجویی درباره صنعت غذا و قهوه هم حمایت می‌کنید؟
این یکی از مسؤلیت‌های اجتماعی مولتی کافه بوده و انجام می‌شود.
در حوزه مسؤلیت اجتماعی چه کرده‌اید؟
راه‌اندازی مرکز ارزیابی حسی، حمایت از پایان‌نامه‌های دانشجویی، جذب دانشجویان در کارخانه و حمایت از آنها برای ارائه تحقیقات در زمینه قهوه.
برای شیرین‌سازی محصولات به جایگزینی شکر با دیگر شیرین‌کننده‌ها فکر کرده‌اید؟
بله واحد تحقیق و توسعه از مدت‌ها پیش روی این موضوع کار می‌کند اما به‌دنبال این هستیم آن جایگزینی که انتخاب می‌شود سالم و سلامت باشد.
اشتغالزایی مولتی کافه چند نفر است؟
بالغ‌بر ۲۵۰ خانوار به‌طور مستقیم در درآمد مولتی کافه سهیم هستند.
تحریم‌ها چه تأثیری بر کار و تولید شما داشته است؟
بسیار کار را برای ما سخت کرده است. در ۱۲ سال گذشته دو دوره سخت تحریم‌ها را تجربه کردیم. به‌عنوان تولیدکننده‌ای که تلاش می‌کند صادرات داشته باشد و بازار صادراتی و مشتریان خود را حفظ کند، کار بسیار دشواری است.
چه نمره‌ای به کیفیت محصولات خود می‌دهید؟
۲۰ از ۲۰، آنچه ما را از دیگران متمایز می‌کند همین کیفیت است.
قیمتگذاری محصولات به چه صورت انجام می‌شود؟
ما در بازاری کار می‌کنیم که به‌عنوان تنها تولیدکننده با برندهای خارجی‌ای رقابت می‌کنیم که روی محصولاتشان قیمت درج نمی‌شود و لزومی هم برای این کار نمی‌بینند. این موضوع ما را در شرایط سختی قرار می‌دهد از آنجایی که مغازه‌دار می‌تواند آنها را به هر قیمتی بفروشد و به کسی هم پاسخگو نیست. در همه این سال‌ها با وجود افزایش قیمت مؤلفه‌های تولید، محصولات مولتی کافه با قیمتی کمتر از رقبای خارجی به دست مشتری رسیده‌اند که دلیل آن حفظ مشتری بوده است.
قهوه یک محصول لوکس است؟
اکنون دیگر نیست. امروزه باتوجه به قیمتی که دارد و حضور آن در بازار و مدل مصرفی که پیدا کرده، دیگر لوکس نیست. در حال حاضر مصرف قهوه در ایران به‌طور روزمره انجام می‌شود. افزایش تعداد کافی‌شاپ‌ها در سطح شهر هم نشان از افزایش مصرف قهوه در کشور دارد.
به کافی‌شاپ هم می‌روید؟
بله.
از قهوه‌هایی که سرو می‌شود راضی هستید؟
خیلی و متفاوت‌تر از گذشته شده است.
پیشنهاد شما کدام کافی‌شاپ است؟
کافی‌شاپ مولتی کافه در خانه‌تان با یک لیوان آبجوش.
گردش مالی بازار قهوه در دنیا چقدر است؟
بازار قهوه در ایران سالانه بیش از یک هزار میلیارد تومان گردش مالی دارد.
مصرف قهوه در کشور سالانه چقدر است؟
حدود ۱۲ هزار تن.
مولتی کافه چند تن از این میزان را تولید می‌کند؟
بالغ بر ۴۰ درصد آن را تولید می‌کند و مابقی وارد می‌شود.
مولتی کافه در مقام تولیدکننده قهوه این روزها با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند؟
مشکلات زیاد است. برای شرکتی که به‌عنوان تنها تولیدکننده قهوه در کشور تلاش می‌کند تا پرچم تولید این محصول را در ایران بالا نگه دارد، تأمین ارز برای واردات دانه سبزقهوه در سال‌های گذشته و امسال بسیار سخت بوده و ما هر روز ناچاریم وقت خود را صرف کارهایی کنیم که می‌توانستیم آن را در امور تولید به کار گیریم.
درخواست شما از مسؤلان چیست؟
حمایت مسئولان از شرایط مناسب برای کار؛ یعنی گاهی اوقات تنها خواسته ما این است که اجازه دهند ما کار و تولید کنیم. موضوع دیگر تعرفه‌های گمرکی است. اغلب اوقات به‌عنوان تنها تولیدکننده قهوه در کشور درخواست کرده ایم تعرفه‌های گمرکی را افزایش دهند حداقل روی محصولات برند و محصولاتی که به صورت بسته‌بندی کامل وارد می‌شوند ولی متأسفانه تا امروز انجام نشده است.
تعرفه واردات چند درصد است؟
۵ و ۱۵ درصد با توجه به محصولات مختلف.
قاچاق هم که همیشه بوده است و چنانچه تدبیری برای جلوگیری از آن اندیشه شود در بحث قیمتگذاری کمک بزرگی به تولیدات داخل می‌کند. به جز مولتی کافه که تولید دارد، شرکت‌هایی هستند که فقط کار بسته‌بندی را انجام می‌دهند و بازنگری در تعرفه واردات دانه قهوه به ثبات کار آنها و افزایش تولید کمک می‌کند.
مهمترین دستگاه‌هایی که می‌توانند حامی شما و عاملی برای برداشتن موانع تولید باشند، کدامند؟
وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان غذا و دارو.