خبرگزاری مهر -گروه هنر-عطیه مؤذن: «هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه‌ای است که در پایان هر هفته به بازخوانی اهم تحولات خبری مرتبط با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هفته می‌پردازد.
در این بسته خبری هفتگی تلاش کردیم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم‌نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به‌رغم غیررسمی بودن می‌توانستند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.
امروز پنجشنبه سوم مهرماه می‌توانید با پنجاه و ششمین بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور متن و حاشیه اتفاقات تلویزیون و خارج از تلویزیون در هفته‌ای که گذشت، با ما همراه شوید.
چهره هفته؛ سعید راد
«اشتباه کردم، نباید در دل بازی می‌کردم» این اظهار پشیمانی سعید راد یکی از بازیگران اصلی سریال پرحاشیه و ضعیف منوچهر هادی و دیگر نقدهای او به سریال «دل» خیلی زود در هفته گذشته به یک جنجال رسانه‌ای تبدیل شد. به‌خصوص که این اظهارات در شرایطی طرح شد که ضعف‌های فراوان «دل» صدای همه را درآورده بود و حالا به نظر می‌رسید آش آنقدر شور شده که انتقادات به عوامل اصلی سریال رسیده و باعث شده آن‌ها هم اعتراف کنند سازندگان با این سریال تنها یک بیزنس راه انداخته بوده‌اند! مردم برای سازندگان مهم نبوده‌اند و صراحتاً اعلام کنند که خودشان هم این سریال را دنبال نکرده و ندیده‌اند چون می‌دانسته‌اند داخلش چه خبر است!
سخنان سعید راد که در یک گفتگوی زنده رادیویی طرح شد البته چندان برایش تشویق و هورا به همراه نداشت! به ویژه که خیلی‌ها مصاحبه او را در چند ماه پیش با فریدون جیرانی و در یک برنامه دیگر مرور کردند که درباره حضورش در سریال دل گفته بود «تجربه خوبی بود… همه دارند این کار را می‌کنند و باید این تجربه را می‌کردم»
برخی هم این مواضع را در کنار دیگر بازیگرانی قرار دادند که در تجربه‌هایی مشابه از حضور در یک سریال اظهار تاسف کرده بودند. در اغلب آن‌ها هم بازیگر با یک عذرخواهی یا توضیح مختصر درباره پروژه یا فیلمنامه یا تصور ابتدایی‌اش، از ادامه کار در پروژه انصراف داده بود. کاری که سعید راد انجام نداد.
سعید راد از بازیگران قدیمی سینماست که بازی در سریال «دل» اولین تجربه حضور او در شبکه نمایش خانگی محسوب می‌شود. تجربه‌ای که به دلیل فضای سخیف داستان، ضعف مفرط در شخصیت‌پردازی‌ها و بازی‌های ضعیف نه تنها قابل دفاع نیست که باعث شده خود او هم به صراحت از آن اظهار پشیمانی کند و کل ساختار سریال را زیر سوال ببرد.
مواضع اخیر راد اگرچه دیرهنگام بیان شد اما واکنشی بود به حجم انتقادات از سوی مخاطبان به این مجموعه شبکه خانگی که در این چند ماه شکل گرفت و مطالباتی را هم درباره پاسخگویی عوامل سریال شکل داده بود. اما از آنجا که سعید راد برای طرح این انتقاد و همراهی با مخاطبان تا پایان پخش مجموعه صبر کرد و حاضر به انصراف از همراهی با پروژه و لغو قرارداد میلیاردی خود برای نقش‌آفرینی در آن به‌واسطه اطلاع از ضعف مفرط ساختاری آن نشده بود، فریادهایش هواداری پیدا نکرد و انگیزه‌اش هم از سوی همان مخاطبان معترض، زیر سوال رفت!
روز گذشته پخش سریال «دل» بعد از چند ماه به پایان رسید؛ سریالی که به دلیل ضعف‌های ساختاری و محتوایی از آب بستن زیاد در داستان تا روابط و سوژه قصه همه و همه بارها مورد انتقاد قرار گرفت و حتی تهی بودن قصه برای کش آمدن در ۴۰ قسمت سوژه طنازی‌ها و انتقاد کاربران در فضای مجازی هم شد.
این سریال به تهیه کنندگی جواد فرحانی ساخته شد که پیش از این تهیه‌کنندگی فصل‌هایی از «خندوانه» را با همراهی رامبد جوان و همچنین تولید «شبی با عبدی» را در شبکه نسیم در کارنامه داشته و این اولین تجربه این تهیه‌کنندگی او در شبکه خانگی بود. منوچهر هادی هم این روزها درگیر ساخت «گیسو» یا همان «عاشقانه ۲» است و باید دید این انتقادها می‌تواند تاثیری بر کیفیت سریال جدید او داشته باشد یا خیر.
حاشیه هفته؛ چرا «آقازاده» به تلویزیون نرسید؟
حالا که بحث صدور مجوز سریال‌های نمایش خانگی توسط صداوسیما داغ است اشاره به یک نکته از حرف‌های حامد عنقا در برنامه اخیر «نقد سینما» خالی از لطف نیست که گفته بود ابتدا در نظر داشته این سریال را برای تلویزیون بسازد و اضافه کرده بود «زمانی که می‌خواستیم، شرایطش پیش نیامد!» اینکه آن شرایط چه بوده بحثی جدا است اما باید دید با تغییر رویکرد برای صدور مجوزها ممکن است شرایط تولید سریال‌های مهمی از این دست در شبکه خانگی هم دیگر پیش نیاید!؟
عنقا در برنامه «نقد سینما» و در پاسخ به این سوال که چرا سریال‌هایی مانند «آقازاده» در تلویزیون ساخته نمی‌شود گفت: حامد عنقا آرزویش این است که این اتفاق رخ دهد. من ابتدا می‌خواستم همین کار را هم در تلویزیون بسازم. مدیران هم می‌دانند. باید بپذیریم که امروز تلویزیون مهم‌ترین رسانه‌ای است که ما در اختیار داریم. اگر من نوعی سراغ تجربه‌ای در یک مدیای دیگر می‌روم، بالاخره بچه تلویزیون هستم. واقعیت این است که «آقازاده» را هم برای تلویزیون می‌ساختم، اما زمانی که می‌خواستیم، شرایطش پیش نیامد.
نویسنده و تهیه‌کننده «آقازاده» البته در این برنامه توضیحات بیشتری ارائه نکرد که چرا شرایطش پیش نیامده و چرا نتوانسته است این سریال را با چنین سوژه ملتهبی در تلویزیون به تولید برساند. به ویژه که او بعد از «قلب یخی» که نویسندگی‌اش را در شبکه نمایش خانگی بر عهده داشت، دیگر برای این مدیوم کاری نه نوشت و نه تهیه‌کنندگی کرد و بیشترین فعالیتش برای تلویزیون بود. بهرنگ توفیقی کارگردان این سریال نیز بیشتر کارگردانی تلویزیونی محسوب می‌شود و عنقا پیش از این سه مجموعه «انقلاب زیبا»، «پدر» و «بر سر دوراهی» را با کارگردانی او به تولید رساند.
حال جای این پرسش باقی است که چه کسی شرایط ساخت این سریال را برای تولید در صداوسیما فراهم نکرد و چرا امکان تولید سریالی که پرسش‌های اصلی آن با موضوعات روز جامعه درباره آقازادگی و فساد پیش می‌رود و می‌تواند با مطالبات مردمی هم‌راستا باشد در رسانه ملی نبوده است؟
البته که تلویزیون همین الان هم با این سریال در مقایسه با دیگر تولیدات شبکه نمایش خانگی همراه‌تر بوده است. اگرچه چندی پیش در گزارش بخش خبری بیست و سی علیه محصولات شبکه خانگی صحنه‌هایی از «آقازاده» هم گنجاند شده بود اما با این حال رادیو و تلویزیون فضای بیشتری را برای معرفی و گفتگو با حامد عنقا و تحلیل و بررسی سریالش در قیاس با دیگر مجموعه‌های شبکه خانگی در نظر گرفته است.
به ویژه که در قسمت اخیر «نقد سینما» امیررضا مافی مجری کارشناس برنامه با موضع‌گیری صریح به تبلیغ سریال «آقازاده» پرداخت و از آن به‌عنوان اثری «پرمخاطب» یاد کرد.
عنقا در همین گفتگو البته ارجاع دیگری به سایر سریال‌های تلویزیونی که در همین فضای ضد فساد در حال ساخت هستند داشت و از مسعود ده نمکی و ابوالقاسم طالبی یاد کرد که این روزها مشغول ساخت سریال‌های «دادستان» و «طلاق» هستند. آیا «شرایط» برای پرداختن به این سوژه‌ها تغییر کرده یا این دو مجموعه قرار نیست صراحت «آقازاده» را در ورود به سوژه‌های ملتهب خود داشته باشد؟
نکته هفته؛ تقویت جبهه منتقدان «نظارت سیما بر شبکه خانگی» و ادامه سکوت صداوسیما!
در هفته‌های اخیر بیشترین مواضع رسمی درباره تغییر رویکرد در صدور مجوز تولید سریال‌های شبکه خانگی و انتقال مسئولیت این بخش از وزارت ارشاد به صداوسیما از طرف انجمن‌ها و اتحادیه‌های صنفی سینما بوده که غالباً هم از منظر انتقاد از صداوسیما و تلاش برای حفظ قدرت ارشاد در این میدان بوده است. این هفته هم مسئولان آیفیک به‌عنوان انجمن صنفی شرکت‌ها و موسسات فیلمسازی ایران یک نشست رسمی و رسانه‌ای برگزار کرد که در بخشی از آن به این اتفاقات واکنش نشان داده شد.
امیر پروین‌حسینی رئیس هیات مدیره آیفیک در ابتدا درباره بلاتکلیفی‌های بوجود آمده در این باره سخن گفت که ارشاد برای تولیدات جدید مجوز نمی‌دهد و صداوسیما هم نه تنها مجوز نمی‌دهد بلکه می‌گوید در حال تدوین ساز و کار است.
پروین حسینی در این نشست به بیکاری نیروهایی که در این حوزه فعال بوده‌اند در زمان توقف صدور مجوزها اشاره کرد و گفت: برای تولید یک سریال ۵۰ تا ۲۰۰ نفر درگیر کار می‌شوند. این مهم اشتغالزایی می‌کند. و در حوزه توزیع نیز بخش دیگری درگیر کار می‌شوند.
در ادامه مهدی کوهیان مشاور حقوقی آیفیک نیز در سخنانی با اشاره به توقف مجوزها و به‌وجود آمدن یک معضل بزرگ‌تر گفته بود: اصولاً نظام صدور مجوز فساد می‌آورد. در ماجرای نمایش خانگی با توقف سریال نمایش خانگی، مجوز سریال خرید و فروش می‌شود.
موضع‌گیری علیه صدور مجوز شبکه خانگی از طرف صداوسیما حتی مدیران وی‌اودی‌ها را هم درگیر کرده است؛ محمد جواد شکوری مقدم از مدیران وی او دی‌های مطرح در این حوزه روز گذشته در یک گفتگویی ویدئویی به صراحت به انتقاد از عملکرد صداوسیما در چند وقت اخیر پرداخت و سخنانی را در این باب مطرح کرد.
وی که مدیریت سایت کاربرمحور «آپارات» را هم بر عهده دارد درباره نظارت‌ها توسط سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر «ساترا» بر سرویس‌های وی او دی و یو جی سی به یک بلاتکلیفی اشاره کرد. اگرچه تاکنون نظارت ساترا بر این سرویس‌ها که بحث آن پیش از صدور مجوز تولیدات خانگی بر می‌گردد یک امر مسلم و پذیرفته شده اما شکوری مقدم رویکرد اصلی ساترا در همین زمینه را هم بلاتکلیف خواند و در این باره گفته است: «ما رگولیشن سازمانی را زیر نظر صداوسیما پذیرفته‌ایم و کار می‌کنیم و همیشه از روز اول از ایشان می‌پرسیدیم که شما از رشد ما خوشحال می‌شوید یا ناراحت؟ بحث منطقی بود و اصلاً بنای دعوا و کری خواندن نبود. پاسخی که می‌شنیدم این بود که حتماً بله! به صورت کاملاً مشهود و روشن مثل خورشید، صداوسیما نه از رشد ما خوشحال می‌شود نه از پیشرفتمان. ولی موضع ساترا اینگونه نیست و فکر می‌کنم دچار یک تضاد است. هم می‌خواهد ما رشد کنیم هم نمی‌داند جواب صداوسیما را چه بدهد.»
شکوری مقدم همچنین به جلوگیری صداوسیما از برخی تولیدات اشاره و بیان کرده است: «ما یک سریال به نام جیران را سرمایه گذاری کرده‌ایم که حسن فتحی در حال ساخت آن است سریال در سطح شهرزاد و کار خوبی است. تهیه کننده با شهرک غزالی قرارداد دارد که برای تولید بروند. شروع به بازسازی و تولید کرده‌اند و صداوسیما فهمیده است که این کار برای فیلیمو و نماوا است با وجود قرارداد جلوی کار ما را گرفته است»
نکته عجیب اینکه جبهه منتقدان واگذاری این مسئولیت به صداوسیما در حالی در هر هفته‌های اخیر در حال تقویب و طرح صریح مواضع در فضای رسانه‌ای است که مسئولان صداوسیما و حتی زیرمجموعه‌هایی همچون معاونت فضای مجازی و یا ساترا که مشخصاً در این زمینه نقش‌آفرینی پررنگ‌تری باید داشته باشند، همچنان سکوت در پیش گرفته‌اند و طی یک ماه اخیر جز چند جوابیه از سوی روابط عمومی صداوسیما در پاسخ به منتقدان، شاهد رویکرد تبیینی و تشریح چارچوب اجرایی این سازمان برای قبول این مسئولیت خطیر نبوده‌ایم!
سینما در سیما؛ تلویزیون و چالش تبلیغ سینما در دوران کرونا!
در ماه‌های اخیر که سالن‌های سینمایی بسته شدند و سینمای ایران اکران آنلاین را تجربه کرد تلویزیون کمتر پای کار آمد و تیزر فیلم‌های سینمایی خیلی معدود و محدود تنها برای یکی دو اثر مثل «خروج» حاتمی کیا در شبکه‌های سیما پخش شد. اتفاقی که بارها انتقادهایی را از طرف سینماگران به همراه داشت و هیچ گاه با موضعی رسمی از طرف تلویزیون مواجه نشد.
در هفته دفاع مقدس اما یکی از فیلم‌هایی که بیشتر این بخت و اقبال را پیدا کرده است که تیزرهای سینمایی‌اش از شبکه‌های سیما به پخش برسد «آبادان یازده ۶۰» است. مهرداد خوشبخت البته این فیلم را با نگاهی به یک ایستگاه رادیویی در دوران جنگ تحمیلی ساخته است و این فیلم از زمان جشنواره فیلم فجر در سال گذشته تاکنون دو بار از طرف معاونت صدای رادیو و رییس صداوسیما مورد تجلیل هم قرار گرفت و شاید همزمانی با هفته دفاع مقدس هم مزیدی بر علت شد تا این فیلم بتواند اقبال بیشتری برای دیده شدن پیدا کند.
این فرصت برای نمایش تیزرهای سینمایی در روزهایی که سینماها باز شده است و گاه فیلم‌های خوبی هم در سالن‌ها عرضه می‌شود فراهم نیست و حتی باعث شده است برخی از مردم هنوز اطلاعی از باز بودن سالن‌های سینمایی با رعایت پروتکل‌ها نداشته باشند.
خود تلویزیون هنوز به طور رسمی درباره نمایش محدود تیزرهای سینمایی توضیحی ارائه نکرده است با این حال طی هفته‌های اخیر برخی از کارگردانان در گفتگوهایی ضمنی از مذاکراتی که با متولیان این امر در صداوسیما داشته‌اند خبر داده‌اند و اینکه تلویزیون عامدانه نمی‌خواهد مردم در این شرایط کرونایی به سینما بروند.
به طور مثال علی سرآهنگ کارگردان فیلم سینمایی «کاکا» که این روزها در حال اکران است چندی پیش با اشاره به همین شرایط کرونایی به مهر گفته بود: «دوستان صداوسیما به بچه‌های دفتر پخش فیلم ما گفته‌اند در این شرایط تیزرهای تبلیغاتی فیلم‌ها را پخش نمی‌کنند. این در حالی است که با توجه به ضدعفونی های مکرر، سالن‌های سینما واقعاً جای امنی است. این روزها رستوران‌ها و فست فودها باز، شلوغ و در عین حال پرخطر هستند. در مقایسه با این اماکن سینما واقعاً مظلوم است.»
این ادعا از طرف کارگردانان سینما چند باری مطرح شده است اما هنوز از طرف متولیان تلویزیونی تایید یا تکذیب نشده است. به ویژه که تلویزیون در همین روزهای کرونایی رپورتاژهایی برای سوق دادن مردم به فروشگاه‌ها پخش می‌کند و جای تعجب است که چرا تیزرهای سینمایی را با این حجم از محدودیت پخش می‌کند.
پیشنهاد هفته؛ فیلم کوتاهی از حاتمی‌کیا
یوسف حاتمی کیا اخیراً مجوز ساخت یک فیلم سینمایی بلند را از سازمان سینمایی دریافت کرد و البته پیش از آن چندین فیلم کوتاه هم ساخته است و حالا قرار است یکی از آثار کوتاه وی برای اولین بار از قاب شبکه آی فیلم به پخش برسد.
این فیلم کوتاه که اتفاقاً با نویسندگی و تهیه کنندگی پدرش ابراهیم حاتمی کیا کارگردان مطرح سینمای ایران ساخته شده «ملاقات شیشه‌ای» نام دارد که قرار است امشب از شبکه آی فیلم پخش شود.
«ملاقات شیشه‌ای» فیلمی ۲۵ دقیقه‌ای است که یوسف حاتمی کیا آن را در سال ۱۳۹۵ ساخته است. فیلم درباره رویارویی دو سرباز ایرانی و عراقی در عملیات بیت المقدس است و تصمیمی که سرباز ایرانی باید در زمانی که عراقی را اسیر کرده، بگیرد.
حسین پوریده، علیرضا کمالی‌نژاد، زینب قادری و سلیمه رنگزن بازیگران این فیلم کوتاه هستند.
یوسف حاتمی‌کیا کارگردان و تدوینگر، علی آقایی تصویربردار، علی نصیرنیا طراح لباس، مهدی کریمی مدیر تولید و حامد قاسمی مسئول جلوه‌های ویژه آن است.
«ملاقات شیشه‌ای» پنجشنبه سوم مهر ساعت ۲۳:۳۰ روی آنتن می‌رود و بازپخش آن نیز در ساعت ۱۷:۳۰ روز جمعه خواهد بود.