ابرهیم سحرخیز معاون اسبق آموزش متوسطه و کارشناس آموزش و پرورش در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص بیشترین دغدغه برای سال تحصیلی که در آن قرار گرفته‌ایم، گفت: به نظر می‌رسد باید به طور جدی نگران افت تحصیلی دانش آموزان باشیم. آخرین اطلاعاتی که از آزمون‌های تیمز و پرلز که اعتبار بین المللی دارند درباره خروجی ایران می‌دانیم این است که رتبه ما در این آزمون‌ها به شدت پایین آمده است. بیش از ۳۵ درصد بچه‌های ما در دوره ابتدایی خصوصاً در پایه چهارم که آزمون در آن مرحله برگزار می‌شود از سواد خواندن و نوشتن محروم هستند به این معنا که درست نمی‌توانند بخوانند و بنویسند و برای پایه چهارم این مهارت وقتی ضعیف است یعنی اتفاق درستی در آموزش نیافتاده است چون این مهارت‌ها مهارت‌های پایه آموزشی هستند.
وی ادامه داد: من گمان می‌کنم این موضوع معلول ارزشیابی کیفی و توصیفی است و این روند در دوره ابتدایی باعث افت تحصیلی پیدا و پنهان شده است. باید برویم ببینیم کشوری مانند سنگاپور که رتبه اول را در منطقه دارد چه راهکاری را پیش گرفته است. ما مدام می‌گوئیم بچه‌هایمان در مدارس مهارت یاد نمی‌گیرند و با مهارت زندگی آشنا نیستند در حالی که مهارت خواندن و نوشتن که ضروری‌ترین مهارت زندگی و ابزار پیش نیاز آموختن هر مهارتی است هم درست رخ نمی‌دهد.
وقتی کلاس‌ها دایر بود در یاد دادن مهارت خواندن و نوشتن مشکل داشتیم حالا که همه چیز مجازی است
مدام می‌گوئیم بچه‌هایمان در مدارس مهارت یاد نمی‌گیرند و با مهارت زندگی آشنا نیستند در حالی که مهارت خواندن و نوشتن که ضروری‌ترین مهارت زندگی و ابزار پیش نیاز آموختن هر مهارتی است هم درست رخ نمی‌دهد
سحر خیز با بیان اینکه در دوران کرونا احتمالاً شرایط دشوارتر می‌شود، بیان کرد: البته که جان آدم‌ها بسیار مهم است اما هیچ چیز جای آموزش حضوری را نمی‌گیرد و در پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا هم هیچ آموزشی جایگزین آموزش حضوری نشده است. وقتی مدارس ما دایر بودند و معلم‌ها سر کلاس رفته‌اند و آموزش حضوری داده‌ایم، استانداردها را احتمالاً رعایت کرده‌ایم و بر آموزش نظارت داشته‌ایم، وضعیتمان در آزمون‌های بین المللی چنین است حالا که ۹ ماه است مدارس تعطیل است و باید با شبکه مجازی و شاد بگذرانیم.
این کارشناس مسائل آموزش و پرورش با اشاره به آسیب‌های دیگر تعطیلی مدارس اظهار کرد: به نظر می‌رسد در این ایام رفتارهای پرخطر و آسیب‌های اجتماعی در خانه و بیرون از خانه به دلیل محدودیت خانواده‌ها و مسائل اقتصادی بیشتر شده است. ممکن است در این ایام خیلی از کودکان به کودک کار تعطیل شده باشند. از سوی دیگر برای آموزش مجازی خانواده‌ها عموماً نظارتی ندارند. نتیجه این دوران را باید دو سال آینده دید و بعد همه وارد می‌شوند و به وضع موجود آن زمان اعتراض می‌کنند.
هر روز می‌گوئیم ان الله به زودی مشکلات «شاد» برطرف می‌شود
سحرخیز گفت: همه این حرف‌ها معنایش این نیست که می‌توانیم کرونا را نادیده بگیریم اما حداقل می‌توانیم از آن درس‌هایی عمیق بگیریم. مثلاً کرونا نشان داد بخش فناوری‌های آموزشی و هوشمندسازی مدارس را جدی نگرفتیم و هنوز هم شبکه اجتماعی شاد با چه مشکلاتی رو به روست. هر روز می‌گویند ان الله مشکلاتش برطرف می‌شود. آموزش و پرورش به لحاظ ساختاری درد و رنجی بیش از ۲۰ سال دارد و در نرم افزار به شدت لنگ می‌زند. برای همین مجبور است در بزنگاه‌ها با بخش خصوصی قرارداد ببندد. ما این‌همه هنرآموز و هنرجو در آی تی داریم اما باید در نهایت سرورهایمان را در اختیار دیگران بگذاریم. سال‌ها پیش قرار بود با توجه به اسنادی که داریم به بسته‌های آموزشی مبادرت کنیم و محتوای الکترونیک تولید کنیم تا جایگزین کتاب‌ها شود اما این کار را نکردیم.
معاون اسبق آموزش و پرورش گفت: یکی دیگر از چالش‌های دوران کرونا قطعاً رعایت پروتکل‌های بهداشتی است. باید شفاف گفته شود این صد میلیاردی که مدیر کل سلامت گفتند برای اجرای پروتکل‌ها به مدارس دادند دقیقاً به کدام مدارس دادند چون از هر مدرسه‌ای می‌پرسید می‌گویند به ما که پولی داده نشده است. هیچ نظارتی هم در کار نیست. اصلاً یکی بگوید در روستاها و مناطق دور افتاده شما بگویید ماسک دانه‌ای هزار تومان قرار است چگونه تهیه شود.
شفاف بگویند کمبود معلم چگونه جبران شد؟
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به کمبود معلم گفت: چند ماه قبل از شروع سال تحصیلی اعلام شد که ما ۱۹۷ هزار معلم کمبود داریم اما هیچکس نگفت این کمبود چگونه جبران شد. الان هم درباره بسیاری مسائل شفاف صحبت نمی‌شود مثلاً نمی‌گویند ۳۶ ساعت حضوری معلم‌ها به صورت غیرحضوری چگونه معادله اش حل می‌شود و یا اضافه کارها چگونه محاسبه می‌شود.
حقوق معلمان کم است -البته جدیداً افزایش داشته است- اما دلیل نمی‌شود که حالا چون معیشت معلمان را خوب رسیدگی نکردیم به هر کسی بگوییم برو سر کلاس معلم باشد
وی ادامه داد: یکی از عجیب‌ترین اتفاقات این بود که رهبر معظم انقلاب در دیدار با رؤسای مناطق تاکید ویژه داشتند که باید مانع ورود معلمان بی کیفیت به آموزش و پرورش شویم ولی ۱۰ شهریور ماه معاون توسعه آموزش و پرورش بخشنامه‌ای به مدارس سراسر کشور اعلام کردند که بیایید برای تأمین معلم مناقصه بگذاریم. یعنی موسسین مدارس غیردولتی و افراد حقیقی و حقوقی به آموزش و پرورش بگویند آنجاها که کمبود معلم هست چگونه و با چه قیمتی معلم را تأمین می‌کنند و این باعث می‌شود هر پیمانکاری بتواند بگوید فلان کس معلم است. حتی با اینکه مناقصه برگزار کردند اما اجازه ترک تشریفات را هم دادند. واقعاً این سوال برانگیز است.
سحر خیز بیان کرد: در برنامه ششم توسعه صراحتاً ممنوع شده بود که به جز خروجی دانشگاه شهید رجایی و شهید باهنر معلم استخدام شود بعد هر سال رئیس جمهور در بودجه پیشنهاد معلمان خرید خدمات را به مجلس می‌دهد و در مجلس هم مخالفت می‌شود اما باز هم انجام می‌شود. ما ۱۹۰ هزار معلم کمبود داریم و در نهایت دانشگاه فرهنگیان هر سال ۲۰ هزار نفر خروجی دارد و ما انتظار نداریم آموزش و پرورش یک دفعه معجزه کند اما حداقل شرط معدل بگذارد از فیلتر آزمون و مصاحبه و دوره یکساله رد بشوند ولی اینکه خرید خدمات و پیمانکار و… را بیاوریم معلم کنیم منطق ندارد.
آموزش ضمن خدمت عملاً حذف شده است
وی گفت: ما حتی آموزش ضمن خدمت معلمان را به نوعی حذف کردیم. قبلاً می‌گفتیم معلمان بروند در آموزشگاه‌های خصوصی آموزش ببینند و به ازای ۱۷۶ ساعت آموزش تشویق می‌شدند اما این را حذف کردند و الان می‌بینیم معلمان ما کار در فضای مجازی را بلد نیستند. آموزش و پرورش آموزش حین خدمت و سنجش صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان را که باید هر ۵ سال یک بار باشد نادیده گرفته است.
این کارشناس مسائل آموزش و پرورش در پایان گفت: حقوق معلمان کم است -البته جدیداً افزایش داشته است- اما دلیل نمی‌شود که حالا چون معیشت معلمان را خوب رسیدگی نکردیم به هر کسی بگوییم برو سر کلاس معلم باشد. کسی که روش تدریس بلد نیست، آی تی نمی‌داند، کتاب‌های نونگاشت دوره ابتدایی را سر در نمی‌آورد و.... می‌فرستیم سر کلاس و خروجی همین می‌شود که داریم می‌بینیم.