خبرگزاری مهر - گروه استانها -مالک پناهی سردی: به دنبال صنعتی‌شدن و توسعه شهرنشینی که تمامی بخش‌ها و نهادها را دستخوش تغییرات کرده است، همچون سایر حوزه‌ها و نهادها، شاهد تحولات عمده‌ای در نهاد خانواده هستیم که از جمله نمودهای آن تحولات ایجاد شده در سنت‌های حمایتی این نهاد از افرادی از خانواده است که وارد دوره سالمندی که به عنوان آخرین دوره زندگی انسان به شمار می‌رود، است.
بالا رفتن سن و سالمندی به ویژه در جوامعی که رشد سریع شهرنشینی را به خود دیده‌اند، مشکلاتی نظیر بحران هویت به دنبال رشد شتابان تکنولوژی و عدم آشنایی با فضای امروزی، نبود حمایت‌های عاطفی و اجتماعی، درآمد پایین، تنها زندگی کردن، بیماری‌های جسمانی، از کار افتادگی و ایجاد مشکل در انجام فعالیت‌های روزانه را برای این قشر فراهم می‌آورد.
اما از جمله مسائلی که سبب تشدید این مشکلات در جوامع شهری و صنعتی شده و انزوای هر چه بیشتر این قشر را به دنبال دارد، نبود فضا و بستر فعالیت‌های روزانه و فعالیت‌های اجتماعی است که به دلیل نبود امکانات و زیرساخت‌ها در فضاهای شهری و عمومی برای سالمندان رخ می‌دهد.
از جمله نیازهای سالمندان برای حضور در اجتماع و انجام امور روزانه، مناسب‌سازی فضاهای عمومی و شهری و برگزاری برنامه‌های اجتماعی در قالب نشاط‌افزایی و غنی‌سازی اوقات فراغت برای حضور این افراد در جامعه برای جلوگیری از انزوای این قشر و مشکلات و تبعات ناشی از آن است.
آنچه در این میان مطرح می‌شود برنامه‌ریزی و اقدامات مسئولان امر در راستای پاسخگویی به نیاز این قشر و بسترسازی حضور مناسب سالمندان در جامعه است تا بدون مانع همانند سایر اقشار در جامعه حضور یافته و به فعالیت بپردازند چه بسا که این حضور فعالانه زمینه برای ایجاد ارزش افزوده به دنبال فعالیت‌های اقتصادی سالمندان که کوله‌باری از تجارب بیش از ۶۰ ساله دارند، را نیز به دنبال داشته باشد.
هنوز مناسب‌سازی فضای عمومی و شهری برای سالمندان در شهر اردبیل در هاله‌ای از ابهام است در حالی که بنا به اذعان کارشناسان جمعیت سالمند استان در ۳۰ سال آینده به ۳۰ درصد خواهند رسید. به‌نظر می‌رسد پاسخ درستی به این موضوع داده نشده و هنوز مناسب‌سازی فضای عمومی و شهری برای سالمندان در شهر اردبیل در هاله‌ای از ابهام مانده است و این در حالی است که بنا به اذعان کارشناسان جمعیت سالمند استان با رشدی شتابان در ۳۰ سال آینده مواجه شده و ۳۰ درصد جمعیت اردبیل را سالمندان تشکیل خواهند داد.
در صحبت با سالمندان و شنیدن دغدغه‌ها و درد دل‌های آنها نیز این موضوع مشهود است، به طوری که وقتی سر حرف را با یک سالمند ۶۸ ساله باز کردم گفت: من تنها زندگی می‌کنم و وضعیت مالی خوبی هم دارم و می‌توانم خود را اداره کنم اما مشکلی که در فعالیت‌های بیرون از منزل دارم نبود خیابان‌های مناسب برای تردد است.
او ادامه می‌دهد: برای نمونه چند ماه پیش موقع استفاده از عابر بانک یکی از بانک‌ها به دلیل نامناسب بودن استفاده از آن، زمین خورده و تا چند روز نتوانستم از شدت درد و کوفتگی راه بروم که البته در مراجعه به برخی ادارات نیز این مشکل وجود دارد.
رفیق همراه وی نیز که می‌گفتند دوستی ۳۰ ساله دارند هم گفت: درست است که ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشم که همچون دوران جوانی فعالیت داشته باشیم اما مشکل ما فقط کهولت سن و پیری نیست چون اگر فضا برای حضور ما در جامعه فراهم شود دیگر نیازی نخواهیم داشت که فعالیت‌های روزانه خود را به یکی از فرزندان بسپاریم و علاوه بر آن رسیدگی خودمان به این امورات سبب می‌شود تا احساس مفید بودن و فعال بودن داشته باشیم.
نبود سیاست‌گذاری مناسب‌سازی مانع پاسخ‌دهی به نیازهای روانشناختی و اجتماعی سالمندان
حمداله مرادبخش کارشناس روانشناسی با اشاره به تحولات دوره سالمندی و نیازهای این قشر گفت: آنچه که در بررسی وضعیت این قشر از جامعه که یکی از باشکوه‌ترین مراحل زندگی عمر انسان را تشکیل می‌دهد و از آن تحت عنوان دوران خردمندی و فرزانگی یاد کرده‌اند، قابل تأمل است، افراد سالمند در سطح شهر هستند که به تنهایی زندگی می‌کنند و توان مالی لازم برای تأمین نیازمندی‌های مادی و درمانی خود را دارند ولی به جهت شرایط نامناسب شهری و عدم سیاست‌گذاری‌های مناسب‌سازی برای ارائه خدمات رفاهی و امکانات شهری پاسخی به نیازهای روانشناختی و اجتماعی و سرزندگی خود نمی‌یابند.
او ادامه داد: اختصاص میانگین فضای استاندارد شهری و تفریحی، سالن اجتماعات فرهنگی و هنری ویژه، فضای ورزشی مناسب و سایر اقدامات فرهنگی از قبیل نصب بیلبورد با مضامین ارتقای سطح بهداشت روانی و امیدواری آنها و طراحی مجسمه‌هایی با پشتوانه اندیشه حمایتی و تربیتی برای سنین دیگر جامعه و برگزاری مسابقات ورزشی و فرهنگی ویژه این سنین از سوی نهادهای مهم شهر از قبیل استانداری و شهرداری از جمله اقداماتی هستند که به شدت کمبودشان محسوس و آزاردهنده است.
مرادبخش افزود: این اقدامات آن هم پیش چشم کودکان و فرزندانمان که با چشم بینا و هوش بالا آنها را رصد می‌کنند، الگوی فوق‌العاده مناسب تربیتی است که در هیچ مدرسه و دانشگاهی نمی‌توان این چنین عمیق در لایه‌های شخصیتی ایشان حک کرد و به اصطلاح تبدیل به عادت‌های رفتاری درونی شده نمود.
این روانشناس بیان کرد: متأسفانه در جامعه ما و بسیاری از جوامع جهان این بینش منفی نسبت به این رده سنی پربار و سرشار از تجربه وجود دارد که سالمندی یعنی ناتوانی و نشستن در گوشه منزل یا تخت آسایشگاه و مراکز نگهداری است، در صورتی که با ارائه خدمات لازم و به دنبال آن تقویت باورهای درونی و افزایش امید و سرزندگی این قشر می‌توان به عنوان ذخیره‌های گرانبها در امور مختلف بهره‌مند شد.
وی ادامه داد: در واقع هر اقدامی در این خصوص یک نوع سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود که تمامی اقشار جامعه از نشاط و سرزندگی آن بهره‌مند خواهند شد؛ البته خدمات توانبخشی، درمانی و نگهداری هم از اهمیت به خصوصی برخوردار است که بر کسی پوشیده نیست.
تغییر نگرش به سالمندان در بعد فرهنگی نیاز ضروری فرهنگ غرب است
مدیرکل امور اجتماعی استانداری اردبیل با اشاره به چالش‌های سالمندی اظهار کرد: اینکه دنیا به این نتیجه برسد که نگاهش را به سالمندان تغییر دهد یا بهبود ببخشد، اتفاق مبارکی است اما باید اذعان داشت که تمدن اسلامی - ایرانی مشکلی در نگرش خود به سالمندان نداشت تا اینکه نیاز به تغییر نگرش داشته باشد بلکه ما باید سعی کنیم بیش از پیش به فرهنگ و پیشنه تمدن خود برگردیم.
محمد سیمزاری گفت: در فرهنگ دینی و ملی ما سالمندان جایگاه رفیعی دارند، در بسیاری از ادعیه و مناجات ما به گیس‌ها و ریش‌های سفید تاکید شده و ما جهت اینکه دعاها مستجاب شود خدا را به حرمت سالمندانمان قسم می‌دهیم که در دعای مخصوص ماه رجب این موضوع مشهود است.
در جریان کرونا با اینکه جهان غرب به صراحت اعلام نکرد ولی از سیاست‌های چندگانه‌شان مشخص بود که ماحصل سخنشان چنین است که اگر کرونا قرار است سالمندان را بکشد اشکالی ندارد سیمزاری بیان کرد: تغییر نگرش به سالمندان اگر در بُعد فرهنگی و تئوری باشد نیاز ضروری فرهنگ غرب است که به همه چیز از جمله انسان به‌صورت ماتریالیستی نگاه می‌کند و طبیعی است هر قشری را که مولد نبوده و مصرف‌کننده باشد در جامعه اضافه می‌داند و در جریان کرونا با اینکه جهان غرب به صراحت اعلام نکرد ولی از سیاست‌های چندگانه‌شان مشخص بود که ماحصل سخنشان چنین است که اگر کرونا قرار است سالمندان را بکشد اشکالی ندارد، بگذار قشری که مولد نیست و برای اقتصاد جامعه سود چندانی ندارد از بین برود، در حال که از همان اول مقام معظم رهبری در بیاناتشان سالمندان جامعه را برای مراقبت بیشتر توصیه فرمودند.
شاید بتوان گفت که کرونا در کنار تمام مصائبی که داشت و دارد این حسن را داشت که اصالت و نجابت تمدن‌های دنیا را به معرض تماشا گذاشت و اثبات کرد که تمدن اسلامی - ایرانی چقدر بر پایه نجابت و انسانیت استوار است و نگاه توحیدی چقدر بهتر و شریف‌تر از نگاه ماتریالیستی است.
هر چند در دین اسلام تاکید بسیاری بر تکریم سالمندان شده اما فاصله افتادن نسل حاضر با فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی و گرایش به برخی مؤلفه‌های فرهنگ غربی ناشی از تبلیغات گسترده به خودی خود سبب شده تا سالمندان مورد بی‌مهری قرار گیرند و با وجود دارا بودن چندین فرزند واپسین سال‌ها و شاید روزهای زندگی خود را در خانه سالمندان سپری کنند.
یکی از سالمندان ساکن در خانه سالمندان که بنا به خواسته وی اسمش فاش نمی‌شود از جمله افرادی است که مورد بی‌مهری فرزندان قرار گرفته و اکنون در خانه سالمندان ساکن است، می‌گوید: من مادر ۶ فرزند از پسر و دختر هستم اما هیچکدام حاضر به نگهداری از من نشدند.
پیرزن با صدایی لرزان ادامه می‌دهد: جوان بودم که همسرم به دلیل بیماری فوت کرد هنوز ۵۰ سال را نداشتم اما بچه‌هایم را به دندان گرفتم و به هر سختی بود آنها را بزرگ کردم خیاطی می‌کردم به عنوان خدمه برای مردم کار می‌کردم تا بچه‌هایم کمبودی نداشته باشند.
اشک‌هایش را که از گوشه چشمانش روانه می‌شود با گوشه روسری گل گلی‌اش پاک می‌کند، آهی می‌کشد و می‌گوید: گلایه‌ای ندارم هر کجا هستند سالم و سلامت باشند فقط توقع دارم که زود به زود به دیدن من بیایند و به من سر بزنند، دلم برای نوه‌هایم خیلی تنگ می‌شود.
با دیدن این افراد و این حال و هوا و این حجم از دلشکستگی و دلتنگی که در تمامی سالمندان مراکز نگهداری مشهود است، نمی‌توان گفت که تغییر نگاه به سالمندان در جامعه ما نیاز نیست چرا که اگر فرهنگ تکریم از سالمندان و ارج نهادن به تجارب آنها به درستی نهادینه شده بود، با چنین آماری در خانه سالمندان روبه‌رو نبودیم.
تأمین فرصت تفریح و غنی‌سازی اوقات فراغت مهمترین نیاز سالمندان
علی یعقوبی معاون توانبخشی بهزیستی استان اردبیل در خصوص چالش‌های سالمندی می‌گوید: جمعیت کشور رو به سالمندی در حرکت است و در ۳۰ سال آینده بیش از ۲۵ میلیون نفر سالمند در کشور معادل ۳۰ درصد جمعیت خواهیم داشت و این در حالی است که در حال حاضر جمعیت سالمند ایران ۷ میلیون نفر است.
وی با اشاره به فعالیت شورای ملی سالمندان در کشور و به تبع آن شورای ساماندهی سالمندان در استان برای رفع مشکلات سالمندان بیان کرد: این شورا با شعار سالمند سالم و زندگی سالمندی سالم به برنامه‌ریزی برای این قشر می‌پردازد که خدمات خانواده محور سازمان بهزیستی برای این قشر از جامعه به صورت ویزیت در منزل از طریق تیم‌های سیار مراقبت در منزل و نیز حمایت‌های معیشتی است.
معاون توانبخشی بهزیستی استان اردبیل ادامه داد: در کنار این خدمات با مشارکت بخش خصوصی مراکز شبانه‌روزی نگهداری از سالمندان که به ازای هر نفر ۹۲۰ هزار تومان یارانه دولتی پرداخت می‌شود، در استان فعال است.
یعقوبی افزود: برای اینکه خدمات به صورت استاندارد ارائه شود خانه‌های حمایت شبانه‌روزی نیز با ظرفیت حداکثر ۱۰ نفر ایجاد می‌شود و در اردبیل یک مرکز به صورت آزمایشی فعالیت بوده که در این صورت کرامت انسانی نیز حفظ می‌شود.
وی تصریح کرد: در حال حاضر ۴ مرکز شبانه‌روزی نگهداری از سالمندان با ظرفیت هر کدام ۵۰ نفر در اردبیل فعال است که برای آقایان و بانوان هر کدام دو مرکز فعالیت می‌کند.
معاون توانبخشی بهزیستی استان اردبیل گفت: یکی از اقدامات خوب بهزیستی ایجاد مراکز روزانه برای سالمندان است که این مراکز از ساعت ۸ صبح الی ۱۴ فعالیت می‌کنند و در این مراکز خدمات درمانی و تفریحی به مراجعین ارائه می‌شود و این مرکز در شهرستان‌های اردبیل و مشگین‌شهر فعال است.
یعقوبی اظهار کرد: این مراکز مراجعین زیادی دارد چرا که در کنار دریافت این خدمات با رعایت تمامی مسائل بهداشتی سالمند ساعات باقیمانده را در کنار خانواده سپری می‌کند و بر همین اساس توسعه این مراکز در دستور کار قرار دارد، هزینه‌ای که بهزیستی برای مراجعین به مراکز روزانه به صورت یارانه پرداخت می‌کند به ازای هر نفر ۶۰۰ هزار تومان است.
اما نکته قابل تأمل در این خصوص عدم دسترسی همه سالمندان به خدمات این مراکز است و می‌توان گفت نوعی توزیع نامتوازن خدمات برای این قشر را نیز شاهد هستیم. باید قبول کنیم به جهت سوءمدیریت در منابع مالی کشور در چند سال اخیر ارزش‌های معنوی جامعه را نیز به خطر انداخته که این مسائل دامن استانی همچون اردبیل را نیز گرفته است.
وی در مورد خدمات‌رسانی مراکز نگهداری از سالمندان در ایام کرونا به خبرنگار مهر، گفت: در ایام کرونا با اینکه بیش از دو هزار نفر در مراکز ما نگهداری می‌شود ولی حتی یک نفر فوتی نداشتیم و اگر ابتلاء و مشکوک به کرونا هم داشتیم با مراقبت‌های ویژه بهبود یافتند.
معاون توانبخشی بهزیستی استان اردبیل افزود: در این ایام پویش احوالپرسی مجازی را راه‌اندازی کردیم تا خانواده‌ها از طریق تصویری با سالمندان در ارتباط باشند و به هیچ وجه توصیه نمی‌شود که حضوری در این مراکز حاضر شوند.
یعقوبی مشکل اساسی سالمندان را تأمین فرصت تفریح و نیز غنی‌سازی اوقات فراغت آنان دانست و عنوان کرد: در نظر داریم در همین راستا اجرای پویش اوقات فراغت و تفریح سالمندان را در پسا کرونا ادامه دهیم.
با راه اندازی مؤسسات مردم نهاد که اکثر فعالین این مؤسسات را جوانان دختر و پسر تشکیل می‌دهند برنامه‌های فرهنگی و هنری در برخی از مراکز نگهداری از سالمندان اجرا می‌شود که خروجی این برنامه‌ها با برنامه‌های دولتی قابل مقایسه نیست چرا که با حضور این جوانان برق شادی در چشمان سالمندان دیدنی می‌شود.
«شهر دوستدار سالمند» عقیم ماند
وی با تاکید بر برنامه‌ریزی برای سالمندان توسط کانون بازنشستگان و نیروهای مسلح بیان کرد: شهرداری برنامه خوبی را به عنوان ورزش صبح گاهی در پارک معلم برگزار می‌کند اما انتقادی که از شهرداری داریم این است که بعد از دو سال تصویب «طرح شهر دوستدار سالمند» تاکنون هیچ اقدامی از سوی شهرداری صورت نگرفته است که در قالب این طرح باید شهرداری معابر را ساماندهی می‌کرد و محوطه شهیدگاه و پارک روبه‌روی مصلی اردبیل مناسب‌سازی می‌شد.
متأسفانه بیش از ۴۰ درصد ساختمان‌های دولتی غیرقابل استفاده برای سالمندان است معاون توانبخشی بهزیستی استان اردبیل ادامه داد: باید فروشگاه‌ها، پارک‌ها و دستگاه‌های اجرایی استان برای تردد سالمندان مناسب‌سازی می‌شد که متأسفانه باید گفت بیش از ۴۰ درصد ساختمان‌های دولتی غیرقابل استفاده برای سالمندان است.
حال سوال اینجاست با اینکه به عناوین مختلف شاهد اخذ هزینه از مردم هستیم و قبوض برق، گاز، آب، تلفن و عوارض شهری با جدول‌های رنگارنگ هزینه‌ها خودنمایی می‌کند و در خیلی جاها هم سوالات بی جواب و بی سر ته در ذهن مردم ایجاد می‌کند کجاها صرف می‌شود؟! و اگر صرف می‌شود چرا برای این قشر از جامعه تاکنون کاری انجام نشده است؟
بیماری‌های قلبی و عروقی و فشار خون سالمندان را تهدید می‌کند
رئیس مرکز بهداشت شهرستان اردبیل با اشاره به جمعیت سالمند اردبیل بیان کرد: در شهرستان اردبیل ۵۵ هزار و ۲۸۴ نفر سالمند وجود دارد که از این تعداد برای ۹۵ درصد ۳ دوره غربالگری از بابت کرونا صورت گرفته است.
عمران خسروی از بازدید سرزده از مراکز نگهداری از سالمندان خبر داد و گفت: «آموزش گروهی شیوه زندگی سالمندان برای افراد سالمند و نیز رده سنی ۵۵ تا ۶۰ سال در اردبیل برگزار می‌شود تا قبل از ورود به سالمندی نکاتی را رعایت کنند که شامل شیوه زندگی، تغذیه و مراقبت‌های روحی و روانی است.
خسروی با بیان اینکه در تمام مراکز بهداشتی و درمانی کارشناس روانشناسی و تغذیه حضور دارند، افزود: ۹۷ درصد افراد سالمند در سامانه سیب ثبت‌نام کرده‌اند و تمام اطلاعات سالمندان در این سامانه ثبت شده و به دقت رصد می‌شود.
رئیس مرکز بهداشت شهرستان اردبیل از ارائه بسته‌های آموزشی به مربیان سالمندان در راستای خدمات‌رسانی مناسب به این افراد خبر داد و گفت: در مناطق روستایی نیز بهورزان حاضر در روستاها وضعیت سالمندان را پیگیری می‌کنند.
وی با اشاره به فعالیت ۷۹ خانه بهداشت، ۳۱ مرکز بهداشت و ۵۰ پایگاه در سطح شهرستان بیان کرد: تلاش و جدیت بر دسترسی تمامی سالمندان به مراکز و پایگاه‌ها برای بهره‌مندی از خدمات است.
خسروی در مورد مهمترین مشکلات تهدیدکننده سلامت سالمندان عنوان کرد: در حال حاضر بیماری‌های غیر واگیر مثل دیابت، فشار خون و … در سالمندان رایج بوده و بیماری‌های قلبی و عروقی و فشار خون سالمندان را تهدید می‌کند.
راه نرفته در حوزه سالمندان بسیار داریم
مدیرکل امور اجتماعی استانداری اردبیل با اشاره به برنامه‌های هفته سالمند گفت: امسال در گرامیداشت هفته تکریم سالمندان، امور اجتماعی و فرهنگی استانداری برنامه‌هایی تدوین و برای اجرا به همه دستگاه‌های اجرایی و فرمانداری‌ها ابلاغ کرد و پیگیر عملی شدن آنها بود که مهمترین تاکید در برنامه‌ها بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی به دلیل در معرض خطر ابتلاء به کرونا بودن سالمندان است.
سیمزاری دغدعه‌مندسازی اصحاب رسانه و مشارکت آنها برای حساس‌سازی جامعه و فرهنگ سازی در موضوع سالمندی و هماهنگی‌های لازم برای مسئولان مربوطه با امور سالمندان در خصوص کلیه طرح‌های مربوط به این قشر در خبرگزاری‌ها، صداوسیما و فضای مجازی را از برنامه‌های این هفته برشمرد و بیان کرد: گزارش‌گیری از همه دستگاه‌ها در مورد اقدامات انجام یافته در این زمینه در طول سال نیز انجام شده است.
وی از برگزاری جلسات هم‌اندیشی به‌صورت حقیقی و مجازی و تبیین چالش‌های حوزه سالمندی در سطح استان با پیگیری و حمایت جدی نماینده ولی فقیه در استان و استاندار و معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری اردبیل و برگزاری نشست حقیقی با استاندار، فرمانداران و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی جهت تقویت ساماندهی امور و حمایت از سالمندان و رفع نواقص و چالش‌های این حوزه خبر داد.
مدیرکل امور اجتماعی استانداری اردبیل ادامه داد: توجه ویژه و ارتباط مجازی مدیران و کارشناسان، استفاده از ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد در حوزه سالمندی به‌ویژه گروه‌های خاص سالمندی (والدین سالمند شهدا، سالمندان ایثارگر، سالمندان پیشکسوت هنری و ورزشی، سالمندان دارای بیماری خاص و …)، شناسایی و معرفی و تقدیر از سالمندان و بازنشستگانی که هنوز فعال اجتماعی بوده و نخبه محسوب می‌شوند و مشارکت اجتماعی بالایی دارند و ارائه مشاوره رایگان و ارائه خدمات پزشکی رایگان به سالمندان در مناطق خاص از دیگر اقدامات این هفته بوده است.
وی با اشاره به نیازمندی‌های سالمندان استان بیان کرد: نیازهای سالمندان احصاء شده و توسط مؤسسه خیریه و گروه جهادی مهرپرور و با مشارکت اداره کل کمیته امداد امام خمینی (ره) نیازهای ۱۷۶ نفر از سالمندان به ارزش بالغ بر ۱۲۰ میلیون تومان تأمین و تحویل داده شد.
سیمزاری با تقدیر از علی امیرپور مدیرعامل این مؤسسه خاطرنشان کرد: کاری که این مؤسسه برای سالمندان انجام داد برای اولین بار در سطح ملی بوده و قابل تحسین است و امیدواریم خیرین کشور از این طرح الگوبرداری کرده و ضمن سرکشی به سالمندان در جریان نیازهای آنان قرار گیرند، با وجود حرکت‌های انسان دوستانه در کشور، معتقدیم باز هم راه‌های نرفته‌ای پیش رو داریم.
احترام به سالمندان از سره‌های سنت ما است
احترام به سالمندان یکی از سره‌ها و محاسن سنت ماست که نباید بگذاریم در مرحله گذر از سنت به مدرنیته از بین برود سیمزاری با اشاره به جایگاه سالمندان در تمدن و فرهنگ ما بیان کرد: فرهنگ ما هیچ نقصی در زمینه جایگاه بایسته و شایسته سالمندان ندارد، ولی متأسفانه گاهی دیده می‌شود که نسل جوان از بایدها و نبایدهای فرهنگی‌مان فاصله می‌گیرند و همین موضوع گاهی صحنه‌های دور از عقل و شرع و انسانیت را به معرض نمایش می‌گذارد، بنده معتقدم نسل قبل بیشتر از نسل کنونی به این معادن تجربه و ذخایر معرفت، ارزش قائل بودند و حرمتشان را حفظ می‌کردند، هر چند پذیرش صفات ویژه و منحصر هر نسل را باید پذیرفت و باید قبول کرد که ما در حال گذر از سنت به مدرنیته هستیم.
وی گفت: اما وظیفه فرهنگی ما این است که سره‌های سنت خویش را حفظ و ناسره‌های آن را جلوی مهمانی به نام «مدرنیته» قربانی کنیم و اگر سره‌های سنت قربانی شوند ما از هویت تهی خواهیم شد و این بدترین سرنوشت فرهنگی است، احترام به سالمندان یکی از سره‌ها و محاسن سنت ماست که نباید بگذاریم در مرحله گذر از سنت به مدرنیته از بین برود.
در عرصه سالمندان دچار اعوجاج هستیم
مدیرکل امور اجتماعی استانداری اردبیل ادامه داد: ما ملتِ فرهنگی هستیم که در آن جوان پای خود را مقابل یک فرد ریش‌سفید یا گیس‌سفید دراز نمی‌کرد و احترام به بزرگترها را جزو فریضه‌های دینی می‌پنداشتند، فرهنگ ما فرهنگی است که توصیه می‌کند حتی در جایی که یکی از دو عالم دینی می‌خواهد پیش‌نماز شود و نماز اقامه کند در شرایط برابر علمی و عملی، اولویت پیش‌نمازی با کسی باشد که ریش سفید کرده است، اما در روزگار کنونی متأسفانه همچنان که در بسیاری از عرصه‌ها دچار اعوجاج فرهنگی هستیم در عرصه سالمندان نیز دچار اعوجاج هستیم و باید با روش‌های فرهنگی به فکر علاج باشیم.
سیمزاری افزود: اینکه خانواده‌ها رغبت کمتری برای نگهداری از سالمندان از خود نشان می‌دهند، یک مشکل فرهنگی است، ایده‌آل این است که ما خانه سالمندان داشته باشیم اما برای سالمندانی که فرزندی ندارند برای مراقبت و تر و خشک کردن آنها، نه اینکه سالمندی دارای چندین دختر و پسر رشید باشد ولی با این حال خودشان در سرای سالمندان عمر سپری کنند.
عصاره فرهنگ باید از گودی دستان سالمندان به کودکان نوشانده شود
به اذعان مدیرکل امور اجتماعی استانداری اردبیل این موضوع مشکلاتش صرفاً در بی‌احترامی خلاصه نمی‌شود، بلکه مقوله‌های زشتی چون گسست نسلی و مشکلات فرهنگی از این دست را به وجود می‌آورد.
نوه‌ها باید در آغوش مادربزرگ‌ها و پدر بزرگ‌ها و با گوش جان سپردن به قصه‌های آنها بزرگ شوند تا فرهنگ و اصالت فرهنگی جامعه حفظ شود وی ادامه داد: نوه‌ها باید در آغوش مادربزرگ‌ها و پدر بزرگ‌ها و با گوش جان سپردن به قصه‌های آنها بزرگ شوند تا فرهنگ و اصالت فرهنگی جامعه حفظ شود، «عصاره فرهنگ توسط کودکان باید از گودی دستان پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها نوشیده شود»، دستور دین، مذهب و فرهنگ ما این است که طوری سالمندان را گرامی بداریم که احساس زندگی و شادابی یک لحظه از آنها دور نشود؛ حال اگر در جامعه چنین است مطلوب همگان است ولی اگر چنین نیست ما همه اعم از دولت، مردم و نهادهای دیگر مقصریم.
سیمزاری مخالف توسعه خانه سالمندان برای آن دسته از خانواده‌هایی که توان نگهداری از سالمند کنار خودشان هستند، است و می‌گوید: ما موافق احداث، توسعه و تجهیز خانه سالمندان هستم ولی برای استفاده سالمندانی که خانواده و فامیل درجه یک ندارند نه برای همه سالمندان که این موضوع اگر توسعه یابد یک آسیب است.
رضایت کافی از خدمات خانه‌های سالمندی نداریم
مدیرکل امور اجتماعی استانداری اردبیل با انتقاد از خدمات خانه‌های سالمندان اظهار کرد: نه ما و نه خود متولیان امور رضایت کافی از خدمات خانه‌های سالمندی نداریم و هنوز راه نرفته بسیار داریم اما پیگیری‌های مجدانه‌ای در این زمینه از طرف ما، سازمان بهزیستی و سازمان‌های مردم نهاد آغاز شده است.
در این میان اما معاون توانبخشی بهزیستی استان اردبیل در پاسخ به این سوال خبرنگار مهر، که به چه میزان از خدمات مراکز نگهداری سالمندان راضی هستید و آیا نمره قبولی می‌دهید؟ گفت: با توجه به شرایط موجود در این مراکز و نیز شرایط بسیار ویژه سالمندان و اهتمام کارکنان و پرستاران شاغل در این مراکز برای ارائه خدمات به سالمندان رضایت کامل داریم و از این بابت نمره قبولی می‌گیرند.
یعقوبی اظهار نارضایتی برخی مسئولین را به دلیل عدم اطلاع از شرایط و جو حاکم بر این مراکز عنوان می‌کند، اما در واقع باید اذعان داشت که رضایت کامل را باید کسانی اعلام کنند که از این خدمات مراکز استفاده می‌کنند.
مدیرکل امور اجتماعی استانداری اردبیل تصریح کرد: ذکر این نکته هم لازم است که در مکتب ما وظایف متقابلی برای کودک و نوجوان، جوان و سالمند تعریف شده و اگر می‌گوئیم امروز توجه کم به سالمندان توسط فرزندان یک اعوجاج فرهنگی است کاملاً درست است اما باید در نظر داشت این سکه روی دیگر هم دارد.
سیمزاری افزود: مادری که بخاطر مواظبت از ظاهر الهام‌گرفته از غرب به زایمان طبیعی تن ندهد و به جای شیر طبیعی، شیر خشک تحویل کودکش دهد و به‌خاطر رسیدن به باشگاه و تفریحات متعدد خود از همان چند ماهگی کودک را در مهدها رها کند قطعاً باید قبول کند که هنگام پیری هم خود در گوشه سرای سالمندان بماند و همان کودک دیروز که اینک جوان یا میانسال است به کار خود برسد.
تعداد خانه سالمندان با مهدهای کودک برابری خواهد کرد
مدیرکل امور اجتماعی استانداری اردبیل ادامه داد: قبول کنیم که در این صورت تعداد خانه سالمندان نسبت مستقیمی با تعداد مهدهای کودک خواهد داشت و با یک نگاه آینده‌پژوهانه باید این دو مشکل را کنار هم و نه جدا از هم ببینیم.
بدیهی است نبود شناخت لازم و کافی از روحیات، نیازها و مشکلات این قشر و بی‌توجهی به رفع مشکلات آنها که از عمده‌ترین آنها ایجاد فضای فعالیت‌های اجتماعی برای سالمندان و فرهنگ سازی تکریم سالمندان است، می‌تواند برنامه‌های بلندمدت را با مشکلات و خلاءهایی روبه‌رو کند.
مشکل زمانی حادتر می‌شود که با توجه به پیش‌بینی‌های انجام شده مبنی بر رشد شتابان جمعیت سالمندان در ۳۰ سال آینده، امروز و در حال حاضر برنامه‌ای مدون و مشخص برای رویارویی با این بحران نداشته باشیم و در سال‌های پیش رو زمان برنامه‌ریزی برای این مشکل نیز از دست رفته باشد.
به‌نظر می‌رسد انجام توأم اقدامات در حوزه فرهنگی برای تکریم جایگاه سالمندان و ارج نهادن این قشر، در کنار اقدامات عمرانی در حوزه مناسب‌سازی می‌تواند تأثیرات سالمندی جمعیت کشور را در ۳۰ سال آینده تعدیل کند که در این زمینه تاکنون برنامه مدونی پیش‌بینی نشده است.
امیدواریم مسئولان و دست‌اندرکاران دخیل در این امر با واقف بودن به تبعات بی‌توجهی به این موضوع زمینه خدمات‌دهی مناسب به جمعیت سالمند استان را فراهم آورند تا این پدیده نه به عنوان یک تهدید بلکه به عنوان فرصتی برای استفاده از گنجینه تجارب این قشر مورد بهره‌برداری قرار گیرد.