به گزارش خبرنگار مهر، در آستانه فراسیدن اربعین حسینی، هفتمین نشست علمی مجازی مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه‌های علمیه با موضوع «پرسمان اربعین در دوران کرونا» با همکاری کمیته فرهنگی آموزشی ستاد اربعین حسینی و با حضور حجت الاسلام والمسلمین مجتبی کلباسی و محمدحسین رجبی دوانی به صورت وبینار برگزار شد.
در ابتدای این نشست حجت الاسلام کلباسی، رئیس مرکز تخصصی مهدویت، با اشاره به عوامل تأثیرگذار در بحث تمدن سازی، مهمترین عنصر در تمدن سازی را حرارت و شور عالمانه موجود در جامعه معرفی کرد و افزود: به همین دلیل بحث عاشورا و اربعین و … مهمترین و متحرک ترین عنصری است که می‌تواند در تمدن سازی و سوق جامعه اسلامی به سمت تمدن نوین اسلامی مؤثر باشد، چرا که حرکت عاشورا را در جهت مدنیت و ساخت تمدن اسلامی بود؛ حرکتی که مهدویت نیز در امتداد آن قابل ارزیابی است، از این روی حرکت امام حسین (ع) را می‌توان یک حرکت تمدن ساز معرفی کرد که قابلیت الگوبرداری دارد. بر همین اساس در طول تاریخ تشیع، الگوگیری از این حرکت توانسته است منجر به شکل گیری تمدن اسلامی شود، چنانکه دولت صفویه، فارغ از ضعف‌هایی که داشتند، از دو عنصر قیام حسینی و بحث مهدویت بهره گرفته و تمدنی بزرگ برپا کردند.
وی بهره گیری از قیام عاشورا را مهمترین عنصر تحرک جامعه اسلامی امروز در مسیر تمدن سازی و ساخت تمدن نوین اسلامی دانست و افزود: چنانکه ملت ایران در جریان انقلاب اسلامی و سپس دوران جنگ، به خوبی دریافتند که عاشورا راه حل بسیاری از مشکلات است و آنچه جامعه را در این مقاطع در برابر خشن‌ترین فشارها و تهدیدها حفظ کرد حادثه عاشورا بود. به همین دلیل در دوران کنونی برای ساخت تمدن نوین اسلامی باید از دو عنصر عاشورا و مهدویت بهره گرفت، هر چند ترسیم این خطوط نیازمند مهندسی بسیار جامعی است که باید مسئولان فرهنگی و اندیشمندان و سیاستمداران این بستر را فراهم کرده و جامعه را با استفاده از عاشورا و اربعین به این سمت حرکت دهند.
وی در پایان هشدار داد: باید مراقب بود تا این جریان که امتداد دارد، دچار برخی آسیب‌ها نشود و به سمت یک سری احساسات بدون جهت سوق داده نشود بلکه باید هم شعور و هم شور در کنار هم حرکت آفرین شود و اهداف بزرگ از جمله ساخت جامعه منتظر که با تشکیل تمدن نوین اسلامی باید زمینه ساز ظهور شود محقق شود.
در ادامه این نشست مجازی، رجبی دوانی، در پاسخ به سوالی در مورد بدعت یا سنت بودن زیارت اربعین، ضمن اشاره به نقل زیارت اربعین توسط امام صادق (ع) و نیز حدیثی از امام حسن عسکری (ع) که زیارت اربعین را یکی از علائم مؤمن معرفی می‌کند، همین نقل‌ها را حاکی از اصالت و ریشه دار بودن زیارت اربعین در سنت معرفی کرد.
وی دلیل اهمیت زیارت اربعین را نه فقط زیارت جابر بن عبدالله انصاری در این روز، بلکه به دلیل فعل معصوم و تالی تلو معصوم دانست که در روز اربعین وارد کربلا شده اند. زیارت اربعین به واسطه فعل معصوم و تالی تلو معصوم اهمیت پیدا کرده است یعنی باید امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) اینجا را زیارت کرده باشند و به اعتبار آن دو بزرگوار اربعین موضوعیت پیدا می‌کند که امام صادق (ع) زیارت اربعین را بیان می‌فرماید و گرنه جابر بن عبدالله هر چند صحابی بزرگواری است زیارت کردن او نمی‌تواند تبدیل به یکی از شعائر بزرگ شیعه شود و امام معصوم در ارتباط با سنت جابر بخواهد زیارتنامه ای را بیان بفرماید.
این استاد تاریخ اسلام تصریح کرد: نکته‌ای که این قضیه را تأیید می‌کند نقل ابوریحان بیرونی است که در قرن چهارم بوده است. ابوریحان بیرونی قید می‌کند که در اربعین سر مطهر امام حسین (ع) به پیکر مقدس ملحق شده است. بنده بر این باور هستم که باید عظمت و اهمیت، در زیارت اهل بیت (ع) از مرقد امام حسین (ع) و ملحق شدن سر مقدس به پیکر پاک موضوعیت پیدا کرده باشد، چرا که شرافت تن، بدن و انسان به سر اوست و سر مقدس در این روز به پیکر مقدس بازگشته است و اهمیت پیدا کرده است.
رجبی دوانی همچنین به استبعادهای موجود در مورد رسیدن اهل بیت (ع) به کربلا در روز اربعین پاسخ داد و این مسئله را با توجه به محاسباتی که وجود دارد امری ممکن دانست و علت حضور اهل بیت (ع) در کربلا را با توجه به قرار نداشتن کربلا در مسیر شام به مدینه، تحویل سرها و دفن آنها در کنار پیکرها توسط اهل بیت (ع) دانست.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین (ع) ادامه داد: در ارتباط با پیاده روی اربعین نیز با تقسیم بندی شعائر مذهبی به شعائری که مستقیماً در مورد آنها روایت وجود دارد و نیز شعائری که در عصر غیبت توسط شیعیان اجرا شده و مورد تأیید علما قرار گرفته است، هر دو دسته را مورد تأیید دین دانست که از جمله آنها سنت‌هایی همچون سینه زنی و دسته گردانی در عزاداری بر سیدالشهدا (ع) است و به همین دلیل هیچ یکی از این اعمال از جمله پیاده روی اربعین بدعت محسوب نمی‌شود، به ویژه اینکه از یک سو در جوامع روایی بر زیارت امام حسین (ع) در حالات و شرایط مختلف تاکید شده است و از سوی دیگر اصل در زیارت امام حسین (ع) پیاده رفتن به کربلاست، لذا علما از دیرباز اهتمام به زیارت امام حسین (ع) به صورت پیاده روی داشته اند، چنانکه مرحوم قاضی طباطبایی در کتاب ارزشمند اربعین به این مسئله اشاره کرده و استناداتی در این زمینه مطرح می‌کند که بر اساس آنها می‌توان دریافت این سیره علمای بزرگ بوده است که در روز اربعین با پای پیاده به زیارت امام حسین (ع) مشرف می‌شدند.