به گزارش خبرنگار مهر، تازه‌ترین مطلب پرویز قاسمی، رایزن فرهنگی ایران در قرقیزستان به تحلیل رویدادهای سیاسی این کشور و ناآرامی‌هایی که منجر به استعفای رییس جمهور شد، اختصاص پیدا کرده است. قاسمی در این یادداشت نیز وضعیت کرونایی قرقیزستان را فراموش نکرده و مختصری نیز درباره آن می‌نویسد.
این یادداشت را که بامداد امروز یکشنبه ۲۷ مهر ۱۳۹۹ نوشته شده است، در ادامه بخوانید:
سال ۹۹ آخرین سال قرن بیستم است؛ سالی متفاوت با تمام سال‌های این قرن. این سال با پدیده عالمگیری بنام کرونا شروع شد. سال ماقبلش یعنی ۹۸ را با انبوهی از اتفاقات و تحولات در حوزه‌های مختلف سیاسی؛ اقتصادی؛ اجتماعی؛ مناسبات خارجی؛ توطئه‌ها و کیدهای بدخواهان کشور و نظام از جمله تحریم‌های ظالمانه و حداکثری ایالات متحده؛ بالا گرفتن تنش‌ها در منطقه و تحولات و ناآرامی‌های عراق؛ ترور سردار سلیمانی و برخی دیگر از فرماندهان میدانی مقاومت؛ سقوط هواپیمای مسافری اوکراینی؛ مشکلات و گرفتاری‌های اقتصادی و بلایای ارضی و سماوی و… به پایان رساندیم و سال جدید را نیز با کووید ۱۹؛ محدودیت‌ها و مشکلات خاصش و درشرایطی که ۷ ماه از سال گذشته است؛ همچنان ادامه می‌دهیم.
شرایط؛ شرایط کاملاً متفاوتی است. بخش عمده‌ای از کار و انرژی دولت‌ها صرف اتخاذ تدابیر و آزمودن روش‌ها برای چگونگی مقابله موثر با کرونا شده است. کرونایی که در اکثر کشورها فراز و فرودهایی داشته است. حال که این یادداشت را می‌نویسم کرونا هم درایران و هم درقرقیزستان بار دیگر اوج گرفته است. در ایران ما علیرغم هشدارها و تذکرات مکرر از سوی مسئولان ذیربط و اتخاذ تدابیر مختلف؛ آمار مبتلایان در بسیاری از استان‌ها بار دیگر افزایشی و نگران کننده شده است. آمار مبتلایان به کرونا درقرقیزستان نیز امروز به ۵۵۴ نفر و فوتی‌ها به ۳ نفر رسیده است. این درحالیست که تقریباً بیست روز پیش آمار مبتلایان زیر ۵۰ و فوتی‌های کرونایی نیز تا مدتها صفر بوده است.
سیر حوادث؛ ناآرامی‌ها و اعتراضات مردمی در جمهوری قرقیزستان در ۲۰ سال اخیر
در کنار و همراه با کرونا و خبرها و اتفاقاتش؛ از ابتدای سال ۹۹ بخش دیگر و بلکه عمده‌ای از خبرها و تحلیل‌های رسانه‌ها به یک موضوع مهم دیگر نیز اختصاص یافته است: انتخابات امریکا. انتخاباتی که تاریخ برگزاری آن به تاریخ شمسی ما با روز تقویمی – روز ملی مبارزه با استکبار جهانی- ۱۳ آبان مصادف می‌شود! و نتیجه و سرنوشت این انتخابات هم برای خود امریکا و هم برای برخی دیگر از کشورها مهم و بلکه تعیین کننده است. خیلی‌ها در جهان نیم چشمی به سرنوشت کارزار انتخابات امریکا دارند؛ به نتیجه نهایی این انتخابات و سرنوشت ترامپ قمارباز. اینکه آمریکای پس از ترامپ یا امریکای در دوره دوم ترامپ چگونه خواهد بود و چه تغییری در رویکرد و سیاست خارجی امریکا در فردای «با» یا «بی» ترامپ صورت خواهد گرفت؛ این روزها یکی از بحث‌های اصلی تحلیگران و کارشناسان مسائل امریکا درکشورهای مختلف از جمله ایران است.
ولی درهمهمه کارزار انتخاباتی امریکا و اتفاقات و رویدادهای مختلف در مناطق پیرامونی ایران از جمله شروع دور جدید درگیری‌ها بین ارمنستان و اذریایجان بر سر قره‌باغ؛ اوضاع در قرقیزستان نیز زیاد مساعد نیست؛ هم به لخاظ کرونایی که در بالا اشاره کردم و هم به لحاظ سیاسی. از چند سال پیش و بخصوص از سال ۱۳۹۸ و بدنبال سلب مصونیت سیاسی آلماربیک آتامبایف رئیس جمهور سابق قرقیزستان و بازداشت او؛ تنش‌های سیاسی و اجتماعی دراین کشور که البته ریشه‌های دیگری نیز دارد؛ شدت گرفته است.
سپهر سیاسی قرقیزستان در طول یکی دو سال گدشته بگونه‌ای بود که هر کارشناس و تحلیلگر منطقه‌ای براحتی می‌توانست سرریز و طغیان اعتراضات و شورش‌های مردمی را دراین کشور کوچک آسیای مرکزی پیش‌بینی کند. شیوع و گسترش کرونا و تدابیر و محدودیت‌هایی که برای مقابله با آن وضع شد تا حدودی طغیان اعتراضات و شورش‌های اجتماعی را به تاخیر انداخت و این فرصت خوبی برای دولت بود که از رهگذر کرونا و خرید زمان بتواند به رتق و فتق مسائل و مشکلات و مدیریت بحران بپردازد. ولی دیگر ۴ اکتبر یواش یواش فرا می‌رسید و برگزاری انتخابات پارلمانی امری اجتناب ناپذیر بود.
برگزاری انتخابات در تاریخ مذکور و نتیجه‌ای که از صندوق‌های رای اعلام شد؛ مطلوب مخالفان و احزاب بازنده نبود و آنها گویا از قبل از اعلام نتیجه انتخابات عزم خود را برای برگزاری میتینگ‌های اعتراضی با انبوه هوادارانشان تدارک دیده بودند.
به‌عبارتی دیگر آنها عزم خود را برای پایان کار دولت قانونی و مستقر عزم کرده بودند. فردای روز اعلام نتیجه انتخابات احزاب بازنده و مخالف هوادارانشان را به بهانه نقض و تخلف در برگزاری انتخابات و خرید آرا به خیابان‌ها فراخواندند. درنتیجه اعتراضات و ناآرامی‌های گسترده در شب اول که تا صبح ادامه داشت و مخالفان از مناطق و شهرستان‌ها نیز هوادارانشان را به بیشکک فراخوانده بودند؛ برخی مراکز مهم دولتی از جمله ساختمان دولت و پارلمان به کنترل مخالفان درآمد و کاخ سفید بیشکک نیز به آتش کشیده شد.
در همین شب بود که مخالفان و معترضان همچنین توانستند برخی سیاسون بازداشتی از جمله آتامبایف رئیس جمهور سابق را نیز از زندان آزاد کنند ولی این پایان کار نبود. معترضان لغو نتایج انتخابات پارلمانی و استعفای مقامات از جمله رئیس جمهور را خواستار بودند و نهایتاً موفق شدند خواست‌های خود را بر کرسی بنشانند. کمیته مرکزی انتخابات نتیجه انتخابات پارلمانی را ملغی و باطل اعلام کرد. اندکی پس از آن نمایندگان پارلمان در نشستی فوق العاده در رزیدانس ریاست جمهوری؛ صدر جباراف یکی از رهبران اصلی مخالفان را به عنوان به نخست وزیر انتخاب کردند.
جباراف البته اندکی پیش از انتخاب اعلام کرد که با جئین بیک‌اف رئیس جمهور صحبت کرده و او قول داده است پس از تشکیل دولت و بازگشت اوضاع به حالت عادی ظرف دوسه روز آینده استعفا خواهد داد. جباراف پس از انتخابش بعنوان نخست وزیر نیز همین گفته را با ادبیاتی دیگر تکرار کرد و نشان داد که در عزم خود برای گرفتن مسئولیت دولت و اداره امور جدی است.
با توجه به اینکه شبهات و ابهاماتی بر انتخاب جباراف به‌عنوان نخست وزیر مطرح شده بود از جمله نقض قوانین در انتخاب وی و عدم حضور بیش از نیمی از نمایندگان پارلمان درجلسه رای گیری؛ رئیس جمهور قرقیزستان این انتخاب را غیرقانونی اعلام کرد. نمایندگان پارلمان فردای آن روز و در حالیکه این بار هواداران جباراف بشدت برلزوم کناره گیری جئین بیک‌اف از قدرت تاکید و اصرار می‌کردند نمایندگان پارلمان قرقیزستان در نشستی فوق‌العاده دوباره و با اکثریت آرا بر نخست وزیری جباراف رای داده و کابیته پیشنهادی او و برنامه‌هایش را مورد تایید قرار دادند. با انتخاب نخست وزیر و تشکیل کابینه دولت؛ جئین بیک‌اف رئیس جمهور قرقیزستان نیز به قول خود برای کناره گیری از قدرت عمل کرد و نمایندگان پارلمان بلافاصله پس از حضور رئیس جمهور سابق در پارلمان و سخنرانی خداحافظی او به لغو حالت فوق العاده در بیشکک که بدنبال بروز ناآرامی‌ها و درگیری‌ها برقرار شده بود؛ رای دادند.
این یادداشت امروز ۲۷ مهر ماه در بیشکک در حالی نوشته می‌شود که نتیجه انتخابات پارلمانی برگزار شده لغو شده؛ رئیس جمهور استعفا داده و و صدر جباراف از رهبران اصلی مخالفان دولت به‌عنوان نخست وزیر در مسند دولت قرار گرفته است. این درحالیست رئیس جدید پارلمان نیز اعلام کرده است که حاضربه پذیرش مسئولیت رئیس جمهور نیست. در چنین شرایطی قرقیزستان راه سخت و دشواری را برای طی این مسیر تا زمان برگزاری دو انتخابات همزمان – انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات پارلمانی- خواهد داشت.
آنچه در روزهای اخیر در قرقیزستان و بخصوص در پایتخت این کشور گذشت؛ روزهای سخت و نگران کننده‌ای از لحاظ امنیت مراکز دولتی و اموال عمومی بود. تصاویر ویدئویی پخش شده از خرابی‌ها و آسیب‌های وارد شده به کاخ سفید بیشکک که در طبقه هفتم آن دفتر رئیس جمهور واقع شده است و نیز انتشار برخی خبرها و گزارش‌ها از تلاش عده‌ای برای غارت امکانات و اموال دولتی و… موید این گفته هستند.
در شرایطی که مسائل و مشکلات اقتصادی در کنار کرونا و حالا هم نوعی بلاتکلیفی و هیجانات سیاسی این کشور کوچک آسیای مرکزی را فرا گرفته است؛ مردم قرقیزستان با نگرانی تحولات کشورشان را رصد و دنبال می‌کنند و امیدوار هستند تغییرات و تحولات صورت گرفته در مدیریت کلان سیاسی این کشور نهایتاً به بازگشت بازگشت تدریجی ثبات؛ رونق اقتصادی و کسب و کار و صلح و شکوفایی منتهی شود.
قاسمی- بیشکک
۲۷/۷/۹۹
ضمیمه:
اینفوگرافی سیر حوادث؛ ناآرامی‌ها و اعتراضات مردمی در جمهوری قرقیزستان در ۲۰ سال اخیر