به گزارش خبرنگار مهر، نشست رسانه‌ای فیلم سینمایی «خورشید» به کارگردانی مجید مجیدی، امشب پنجشنبه اول آبان‌ماه پس از اکران فیلم در قالب سی‌وسومین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، در سینما فرهنگ تهران برگزار شد.
در این نشست رسانه‌ای که اجرای آن را محمدرضا مقدسیان برگزار شد، مجید مجیدی کارگردان، امیر بنان تهیه‌کننده، جواد عزتی، روح‌الله زمانی، مانی غفوری و شمیلا و ابوالفضل شیرزاد بازیگران فیلم حضور داشتند.
این نشست که به دلیل پروتکل‌های بهداشتی با حضور محدود اصحاب رسانه برگزار شد، به صورت زنده از بسترهای ارتباطی جشنواره در فضای مجازی نیز قابل مشاهده بود.
مجیدی در ابتدای این نشست ضمن دستمریزاد به مسئولان برگزاری جشنواره کودک گفت: در شرایط خیلی سختی به سر می‌بریم. امیدوارم این شرایط به زودی ختم به خیر شود و به زودی شاهد رونق سینما و کسب و کار همه مردم باشیم.
وی افزود: فیلم خورشید به بحث کودکان کار می‌پردازد که مسئله‌ای پیچیده و بغرنج است و همه کشورها به نوعی درگیر آن هستند. طبق آمار رسمی ۱۵۲ میلیون کودک کار در دنیا داریم و معضلی است که فراتر از بحث دولت‌ها باید به آن پرداخت. نگاهی که در این فیلم دنبال می‌کردیم و براساس تحقیقات به آن رسیدم این بود که حل مسئله نیاز به مشارکت عمومی دارد و نمی‌توان تنها از دولت‌ها انتظار داشت.
مجیدی تأکید کرد: اگر از این بچه‌ها غافل شویم و نسبت به آن‌ها احساس مسئولیت نداشته باشیم، فردا این معضل گریبان همه ما را خواهد گرفت. همه این بچه‌های کار با معضلات اجتماعی همچون بدسرپرستی و یا اعتیاد مواجه هستند و به دلیل همین شرایط این بچه‌ها باید کار کنند و به نوعی برایشان اجتناب‌ناپذیر است. درست است که همه می‌گوییم ای‌کاش این بچه‌ها هیچکدام مجبور به کار نبودند اما این حالت ایده‌آلی است که می‌دانیم امروز وجود ندارد. حال که این وضعیت ایده‌آل را نداریم کاش بتوانیم بستر تحصیل برای این بچه‌ها فراهم آوریم.
در تحقیقاتم به مدرسه صبح رویش در دروازه غار رسیدم که چند خیر برای تحصیل این بچه‌ها راه‌اندازی کرده‌اند و دو بازیگر این فیلم یعنی ابوالفضل و شمیلا در همین مدرسه تحصیل می‌کردند. این‌ها در واقع یک ان‌جی‌او بودند که هیچ حمایت دولتی از آن‌ها نمی‌شد و این مصداق همان مسئولیت اجتماعی است که به آن اشاره کردم. ای‌کاش به‌واسطه این فیلم بتوانیم شرایطی را در کشور برای این بچه‌ها به‌وجود آوریم که لااقل امکان تحصیل را داشته باشند. این قدم اول است و می‌خواهیم پویش‌هایی را با همراهی مراکزی همچون بنیاد برکت راه‌بیندازیم تا مدارسی تحت همین نام «خورشید» احداث شود. اصحاب رسانه هم در این زمینه حمایت کنند که این اتفاق رخ دهد.
وی افزود: در مرحله بعد می‌توان به ایده‌های دیگری همچون کارآموزی و کارآفرینی برای این بچه‌ها هم فکر کرد. وقتی سر چهارراه‌ها این بچه‌ها را می‌بینم، همه آن‌ها را گنج‌هایی می‌بینم که نیاز به کشف دارند. همین بازیگران فیلم مشت نمونه خروار همین بچه‌ها هستند که دیدید چگونه درخشیدند. مانند روح‌الله که در فیلم درخشید و یا شمیلا که در جشنواره ونیز مانند یک سلبریتی مورد توجه بود. به همه این بچه‌ها باید به‌عنوان یک گنج نگاه کنیم که بتوانند آینده کشور را بسازند.
این کارگردان در پاسخ به سوالی درباره مسئولیت اجتماعی در مواجهه با مشکلات تحصیلی دانش‌آموزان در دوران کرونا گفت: باید به همه بچه‌ها مثل بچه‌های خودمان نگاه کنیم. خیلی‌ها شاید در منزل خود امکاناتی داشته باشند. مثلاً شاید برخی دو تلفن همراه و تبلت در خانه داشته باشند و ای‌کاش با این پویش همراه شوند که آن‌ها که دسترسی ندارند بتوانند تأمین شوند. آموزش از راه دور یکی از بحث‌های جدی امروز است که در شهرهای دورافتاده واقعاً امکان حداقلی برای آن نیست. حل این بحران جدی نیاز به حمیت ملی دارد. بحث تحصیل بحثی مهم و حیاتی است. شاید تا سه یا چهار سال درگیر این شرایط باشیم و قطعاً در این موقعیت که با معضلاتی مثل تحریم هم مواجهیم، مردم باید پای کار بیایند.
در ادامه امیر بنان ضمن مرور افتخارات داخلی و خارجی فیلم «خورشید» ابراز امیدواری کرد که با دیده شدن هرچه بهتر فیلم، معضل «کودکان کار» برای همیشه برطرف شود.
جواد عزتی: باید فرهنگ لزوم تحصیل را در خانواده‌ها جا بیندازیم
جواد عزتی بازیگر «خورشید» در ادامه مباحث مجید مجیدی گفت: ما اگر نتوانیم در خانواده‌ها این فرهنگ را جا بیندازیم که تحصیل برای کودک واجب است، ۶ تبلت هم داشته باشند اتفاقی رخ نمی‌دهد. کاری که سینما می‌تواند انجام دهد همین فرهنگسازی است و چقدر حیف که در شرایط بحرانی سینما اول از همه حذف می‌شود. اگر لزوم تحصیل تبدیل به فرهنگ شود، هر مادر حتی بدون امکانات تلاش می‌کند آموزش‌های اولیه را به بچه‌هایش بدهد.
وی درباره ایفای نقش خود در فیلم هم گفت: ما مثال واقعی داشتیم، این‌ها دوستانی هستند که فقط برای دل‌شان کار می‌کنند نه برای حقوق و مزایا. نقشی که من بازی می‌کردم بخشی از وجودش همین گونه بود که خدمت به این بچه‌ها را وظیفه خود می‌دانست.
«خورشید» به روایت بازیگران نوجوان
شمیلا شیرزاد بازیگر نوجوان فیلم گفت: خیلی خوشحالم که در فیلم آقای مجیدی بازی کردم. وقتی با این گروه در ارتباط بودم خیلی چیزها یاد گرفتم، وقتی در مترو بودم و کار می‌کردم خیلی‌ها کنایه می‌زدند که دختر چرا کار می‌کند، آقای مجیدی که گفت کار عار نیست، نگاهم تغییر کرد.
وی درباره تجربه حضور خود در جشنواره ونیز هم گفت: واقعاً خیلی شهر زیبایی بود و تجربه خوبی بود، خیلی‌ها در خیابان ما را می‌دیدند، گریه می‌کردند و می‌گفتند که چقدر فیلم ما را دوست داشتند.
روح‌الله زمانی هم در ادامه این نشست درباره غیبتش در جشنواره ونیز و حین دریافت جایزه با خنده گفت: آن جایزه ۵۰ کیلو وزنش بود و خیلی خوشحال شدم به من رسید! خوشحال شدم بچه‌ای که نمی‌توانست از محله‌اش هم دور شود، از قاره دیگری جایزه گرفت. خیلی برایم ارزشمند بود.
وی با اشاره به اینکه زمین تا آسمان نسبت به قبل از نقش‌آفرینی در «خورشید» تغییر کرده است گفت: با خیال راحت مشغول تحصیل هستیم و دیگر نگرانی مشغله و کار نداریم.
مانی غفوری دیگر بازیگر این فیلم هم ضمن آرزوی دیده شدن استعداد و تلاشش در این فیلم در جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان تأکید کرد: اولویتم اول سینما و بعد ورزش و فوتبال است. در حال حاضر در تیم نوجوانان نیروی زمینی مشغول بازی هستم.
ابوالفضل شیرزاد دیگر بازیگر فیلم هم با اشاره به افتخارش نسبت به درخشش خواهرش شمیلا در جشنواره ونیز گفت: خوشحالم که دیگر مجبور به کار نیستیم. واقعیت این است که کودک کار بودن بسیار سخت است. من و خواهرم که کار در کودکی را تجربه کردیم می‌دانیم چقدر سخت است.
محمد مهدی موسوی‌فر دیگر بازیگر نوجوان فیلم «خورشید» صحبت‌های خود را با گلایه از نادیده ماندن زحماتش در جشنواره فیلم فجر و فیلم کودک آغاز شد، گفت: اینکه برخی آرزو می‌کنند که امثال ما دیگر کار نکنیم، این شدنی نیست.
این بازیگر با طرح برخی مصادیق از رفتارهای نامناسب جمعی مردم در جامعه تأکید کرد تنها زمانی که شرایط فرهنگی و رفتارهای عمومی مردم تغییر کند، امید به اصلاح شرایط می‌توان داشت.
در کیفرخواست اختلاس‌ها، از جنایت‌ها هم بگوییم
مجید مجیدی در ادامه این نشست افزود: اینکه می‌گویند بخشی از جامعه فقیر و فقیرتر می‌شود یعنی بخش دیگری از جامعه پولدار و پولدارتر می‌شود. زمانی به برخی دوستان قوه قضائیه می‌گفتم، زمانی که کیفرخواست یک متهم را می‌خوانید که چقدر اختلاس کرده است، در همان کیفرخواست گفته شود که چقدر سفره‌ها کوچک شده و چقدر بچه‌ها ناگزیر از کار سر چهارراه‌ها شده‌اند. به صرف بازگشت پول‌های اختلاس شده کفایت نمی‌کند و باید بگوییم چه جنایتی بزرگی در این شرایط رقم می‌خورد.
وی افزود: فراهم آوردن زمینه تحصیل برای همه بچه‌ها برعهده دولت است. ظرفیت‌های بسیاری در بخش‌ها و نهادهایی که نمی‌خواهم به نامشان اشاره کنم وجود دارد که متعلق به همین مردم و همین بچه‌ها است و می‌توان از امکانات‌شان برای همین بچه‌ها استفاده کرد اما همین‌طور دارد خاک می‌خورد. در زمینه این معضل هم بحث مدیریتی دارم و هم مسئله دغدغه‌مندی جمعی تا چالش‌ها را به حداقل برسانیم. تلاش بسیاری کردیم در این فیلم به کلیشه‌ها نپردازیم و داستان را با ظرافت جلو ببریم. کمااینکه مدیر داستان در ابتدا به بچه‌ها می‌گوید چرا از دیوار وارد مدرسه شده‌اید و جواب می‌شنود که چون در بسته بود. ابتدا بچه‌ها را دعوا می‌کند اما در ادامه داستان وقتی خودش به استیصال می‌رسد فرمان می‌دهد که از دیوار بچه‌ها وارد مدرسه شوند.
مجیدی در ادامه درباره دوری از شعارزدگی گفت: سخت‌ترین کار نوشتن فیلمنامه است و باید یادی از نیما جاویدی هم داشته باشم که تحقیقات مشترک بسیاری برای این فیلم با هم داشتیم و نزدیک به یکسال وقت گذاشتیم تا تمام وجوهی که می‌توانست فیلم را شعارزده کند، کنار بگذاریم. کار سختی بود که این سوژه تبدیل به داستان شعارزده‌ای نشود.
وی با اشاره به زحمت همه عوامل تأکید کرد: هومن بهمنش در این کار تنها فیلمبردار نبود. جواد عزتی هم همین گونه بود. شاید برخی احساس کنند او فقط بازیگری است که جلوی دوربین می‌آید اما توانمندی‌های بسیاری برای حوزه‌های دیگر دارد. نگاه بسیار درستی دارد. در این کار همه مشارکت درستی داشتند و تلاش کردیم به‌گونه‌ای تصویرسازی کنیم که به دام کلیشه‌ها نیفتیم.
کارگردان «خورشید» تأکید کرد: علی‌رغم تجربه‌هایی که در فیلم‌های قبلی داشتم، گام به گام تجربه‌های تازه‌ای کسب می‌کنم و این کار را سخت می‌کند که بخواهم در هر فیلم نوآوری برای مخاطبم داشته باشم. سخت‌ترین بخش کار توجه به نکات ظریف فیلمنامه است. مثل مواجهه ناظم با دعوای علی با چند نفر که در ادامه داستان از همان آموخته استفاده هم می‌کند. انگار هم بچه‌ها به ما چیزهایی می‌آموزند و هم ما باید چیزهایی به آن‌ها بیاموزیم. این نکات بسیار برایمان مهم بود.
وی با اشاره به نقش‌آفرینی بازیگران فیلم گفت: به نظر شمیلا یکی از استعدادهای درخشان است که می‌تواند یکی از بازیگران درخشان سینمای ایران شود. همه این بچه‌ها همین ویژگی را دارند. روح‌الله زمانی می‌توان همین امروز ورکشاپ بازیگری برای بچه‌ها بگذارد. روح‌الله بعد از ۲۰ روز که از بازی‌اش گذشته بود، نوع لنز را می‌پرسید و می‌دانست که در مقابل لنزهای مختلف باید متفاوت بازی کند و واقعاً هم رعایت می‌کرد. ای‌کاش این استعدادها دیده شود و انتقال تجربه صورت بگیرد.
عذرخواهی مجید مجیدی از طناز طباطبایی
مجیدی درباره بازتدوین و کوتاه شدن فیلم پس از رونمایی در جشنواره هم گفت: برای جشنواره حساسیت‌های همیشگی بود و ما ۵ بهمن فیلم را تمام کردیم و تدوین همزمان هم داشت. این اولین فیلم من بود که با چنین بحرانی مواجه می‌شد. ساخت همین تونل زیرزمینی بسیار کار سختی بود که وقتی وارد کار شدیم متوجه سختی‌هایش شدیم. کل تونلی که در فیلم می‌بینید در پلاتو ساخته شده است و حجم سی‌جی در فیلم حدود ۵ درصد است. مراحل فیلمبرداری به همین دلیل طولانی شد و نزدیک به ۵ ماه طول کشید. تأکید من و گروه هم این بود که در هر شرایطی فیلم به جشنواره فجر برسد و بتوانیم با مردم فیلم را ببینیم.
وی ادامه داد: وقتی فیلم آماده شد تلاش کردیم به گروه‌های مختلف نشان دهیم و درباره آن تصمیم بگیریم. این یکی از اتفاقات مرسوم در جشنواره است. در این مورد ما حتی فرصت این آزمون و خطا را برای اکران‌های آزمایشی نداشتیم تا براساس بازخوردها تغییراتی در فیلم به‌وجود بیاوریم. وقتی بازخوردها در اکران جشنواره را گرفتم، منجر به بازنگری در ریتم و تایم فیلم شد. نسخه‌ای که امروز در این جشنواره دیدید، همان نسخه‌ای از فیلم است که در جشنواره ونیز نمایش دادیم. جا دارد از طناز طباطبایی تشکر کنم به دلیل حضور خوبش در این فیلم و چقدر هم خوب بودند و چقدر زحمت کشیدند و باید تشکر ویژه کنم و عذرخواهی کنم بابت حذفیات. مطمئنم که به دلیل نگاه حرفه‌ای این اتفاق را می‌پذیرند. پیش‌تر هم گفته بودم که ناگزیرم بخش‌هایی از فیلم را دربیاورم تا تمرکز بر مدرسه باشد. فیلم نیاز به جراحی داشت و طبیعتاً جراحی هم خون‌ریزی دارد. عذرخواهی می‌کنم از ایشان که نقش‌آفرینی‌های درخشان‌شان را حذف کردیم.
مجیدی درباره ایفای نقش علی نصیریان در فیلم هم گفت: این نقش بسیار دشواری بود که از ابتدا برای علی نصیریان نوشتیم. این نقش بسیار نزدیک به کلیشه بود و می‌خواستیم آن را به بازیگری بسپاریم که در نگاه اول مخاطب او را قضاوت نکند. آقای نصیریان مثل قالی کرمان هستند و هر چه می‌گذرد بیشتر و بهتر جلوه‌گری می‌کنند. این شانس را داشتیم که در این فیلم حضور داشتند و اگر شرایط کرونایی نبود، امروز هم در کنار ما می‌بودند.
جواد عزتی درباره امکان تجربه مجدد در زمینه سینمای کودک و نوجوان هم گفت: خاطرم هست زمانی که مجید مجیدی می‌خواست دعوت به کار کند، موضوع را برایم تعریف کردند و گفتند اگر می‌توانی نیا! واقعیت هم همین بود. خیلی از بچه‌ها با همین دغدغه پای کار آمدند و علتش هم نیت اولیه مجید مجیدی بود. خوشحال بودم که در این کار حضور داشتم. کمااینکه پیش‌تر هم با فیلم «همبازی» غلامرضا رمضانی در جشنواره کودک حضور داشته‌ام و بعدها هم شرایطش پیش بیاید حتماً در این حوزه کار خواهم کرد.