به گزارش خبرگزاری مهر، صبح نو نوشت: داستان تکراری است و دست‌پخت بی‌مسوولیتی مسوولانی است که هر سال یک روایت را تکرار می‌کنند و البته هر سال هم کسی نمی‌پرسد پس چرا خواب‌هایی که سال قبل دیده بودید، به خیر تعبیر نشدند تا دوباره شنونده کابوس‌های شوم‌تان باشیم؟ آلودگی هوا همان داستان تکراری و روایت تلخ زندگی شهرنشینانی است که مدام شعار ارتقای کیفیت زندگی را از حنجره مسؤولان شهرهایشان می‌شنوند اما واقعیت این است که تهران و دیگر کلانشهرهای کشور نیمه دوم هر سال با معضل آلودگی هوا مواجه می‌شوند و سلامت صدها نفر به خطر می‌افتد، آن هم به دلیل کارهایی که دیگران نکرده‌اند. شاید معضل آلودگی هوا یکی از همان مسائلی باشد که قوه قضائیه بر اساس دستورالعمل جدید رئیس این قوه درباره «ترک فعل مدیران» بتواند به آن رسیدگی کند. ماجرای آلودگی هوا که این روزها گریبان ساکنان حداقل چهار کلانشهر کشور را گرفته است، در همجواری و همراهی با کرونا می‌تواند خوابی باشد که بیدارشدن از آن تلخی مضاعف برای جامعه خواهد داشت. این روزها، سالمندان، بیماران قلبی و ریوی و حتی کودکان خردسال و زنان باردار باید هم با آلودگی هوا و هم با کرونا مبارزه کنند.
سازمان هواشناسی کشور پیش‌بینی کرده است که جو پایدار و آلودگی هوا تا نیمه آبان در شهرهای مختلف کشور وجود داشته باشد. این خبر یعنی اینکه حداقل تا ۱۰ روز آینده آش همین آش و کاسه همان کاسه است که در ماه‌مهر گذشت و همچنان باید هوای آلوده تنفس کنیم.
آقای صادق ضیائیان، مدیر کل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی گفته است: بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده تا نیمه آبان در کشور با جو پایدار و آلودگی هوا مواجه هستیم اما انتظار می‌رود که پس از آن نفوذ سامانه‌های بارشی به مناطق مختلف ایران بیشتر شود. به گفته وی، اگرچه در برخی ساعات دیروز و امروز، وزش باد تا حدودی از آلاینده‌های شهرهای بزرگ خواهد کاست اما دوباره از فردا، چهارشنبه، ۷ آبان، تا اواسط هفته آینده شرایط پایدار جوی را در کشور خواهیم داشت که نتیجه آن افزایش آلودگی هوا در شهرهای صنعتی و پرجمعیت است. گفته می‌شود این شهرها تهران، اراک، کرج و اصفهان خواهند بود که البته احتمال دارد برخی شهرهای دیگر هم به این فهرست اضافه شوند.
آلودگی از کجا می‌آید؟
اینکه چرا هوای شهرها یا حتی پایتخت آلوده می‌شود، پاسخ‌های بسیاری دارد. سیاسی‌کارها این مساله را به ساخت‌وسازهای شمال غرب تهران ربط می‌دهند و برج‌های منطقه ۲۲ را مانعی در راه وزیدن باد و رسیدن هوای سالم به تهران می‌دانند.
این در حالی است که کرج به عنوان همسایه غربی تهران که خود در مسیر باد قرار دارد، یکی از شهرهای آلوده کشور است که حتی وزش باد می‌تواند آلودگی آن شهر را به تهران برساند؛ اما نکته دیگر در پاسخ به سیاسی‌کاران به علت آلودگی هوای شهرهای دیگر چون اصفهان، اراک، کرج، مشهد، تبریز و...
باز می‌گردد. آیا در آن شهرها نیز برج‌ها مانع وزش باد می‌شوند؟ البته پاسخ‌های کارشناسی و علمی متخصصان نشان داده است که جو و فضای بالای شهرها از بابت تغییرات جوی به‌هیچ‌وجه از ارتفاع ساختمان‌های موجود در شهرهای کشور تأثیر نمی‌پذیرد. به عبارت ساده‌تر ارتفاع این ساختمان‌ها به قدری نیست که بتواند مانعی در برابر جریان باد و حتی ورود آلودگی از شهر همسایه چون کرج باشد.
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران دیروز درباره منشأ آلودگی هوای تهران که بارها به آن پرداخته شده است، با اعلام اینکه پایتخت به علت دارابودن انبوه منابع متحرک و ثابت، پتانسیل بالایی برای تولید و انباشت حجم انبوهی از آلاینده‌های هوا دارد، گفت: نبود امکان تهویه مناسب طبیعی هوای تهران، در طول سال به‌ویژه در فصول سرد، عامل بالقوه‌ای برای تشدید آلودگی هوا محسوب می‌شود. آقای حسین شهیدزاده البته با اشاره به اینکه در سال جاری به دلیل شیوع ویروس کرونا، آموزش‌های مجازی جایگزین آموزش‌های حضوری شده و همین مساله موجب کاهش برخی ترددها شده است، اظهار کرد: همزمان با سردتر شدن هوا و کاهش ارتفاع لایه مرزی، غلظت این آلاینده‌ها افزایش می‌یابد و این شرایط در زمان وقوع پدیده وارونگی دما تشدید می‌شود.
روایت تکراری نفس‌های تنگ
به گفته این مدیر شهرداری تهران، یکی دیگر از عوامل تشدید آلودگی هوا در روزهای سرد سال، افزایش میزان مصرف گاز طبیعی و اقدام برخی صنایع و نیروگاه‌های بزرگ در جایگزینی سوخت‌های سنگین به‌جای گاز طبیعی است که منجر به افزایش گوگرد دی اکسید در برخی روزها به ویژه در مناطق مجاور این واحدهای آلاینده می‌شود.
جای خالی همه متولیان رفع آلودگی هوا
برای رفع معضل آلودگی هوا در یک دهه اخیر سخنان بسیاری مطرح شده است. در زمان مدیریت دکتر محمدباقر قالیباف در شهرداری تهران طرحی ۶ ماده‌ای برای رفع کامل آلودگی هوا آماده و تحویل دولت شد. بر اساس طرح مزبور شهرداری تهران اعلام کرده بود که در صورت تخصیص منابع مالی مورد نیاز و نیز اعطای اختیارات لازم، می‌توان معضل آلودگی هوا را در چهار سال برطرف کرد. عمده‌ترین منابع آلودگی هوای تهران را نیز باید در تردد خودروهای فرسوده چون تاکسی‌ها و ماشین‌های شخصی یا ناوگان فرسوده اتوبوسرانی جست‌وجو کرد که البته در سه سال اخیر با وجود جسور نبودن مدیریت در شهرداری تهران (به گفته رئیس شورای شهر تهران) و نیز خلف وعده‌های دولت، وضعیت اتوبوسرانی و متروی تهران به وخامت رسیده است. این در حالی است که استقرار صنایع آلاینده در اطراف تهران و حتی کلانشهرهای دیگر از یک‌سو و نیز پایبندنبودن برخی از این صنایع به رعایت استانداردهای محیط‌زیستی موجب شده است تا حجم انبوهی از آلودگی‌های صنعتی وارد هوای شهرها شود. این در حالی است که استاندار تهران در آلوده‌ترین روزهای هوای تهران به قانون استقرار صنایع در شعاع ۱۲۰ کیلومتری شهر اشاره کرده و گفته است: قانون منع استقرار صنایع در شعاع ۱۲۰ کیلومتر برای استان‌های البرز و سمنان معنایی ندارد. البته آقای محسنی‌بندپی بدون اشاره به اهمیت رعایت کردن قوانین زیست‌محیطی و خسارت‌های آلودگی هوا از سوی صنایع به این مساله نپرداخته که چه مقدار از عوارض مربوط به آلودگی هوا برای این معضل اختصاص یافته است؟
بر اساس تبصره یک ماده ۳۸ قانون مالیات بر ارزش‌افزوده، صنایع و واحدهایی که در فهرست آلاینده محیط‌زیست قرار می‌گیرند، موظف هستند که یک درصد از قیمت فروش خود را به عنوان عوارض آلایندگی پرداخت کنند. طبق قانون بودجه سال ۹۹ قرار شد که از ابتدای امسال بخشی از درآمد حاصل از عوارض آلایندگی که پیش از این به طور کامل به حساب شهرداری‌ها و دهیاری‌ها واریز می‌شد، در دو سهم ۶۵ درصدی و ۳۵ درصدی به ترتیب به حساب سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها و صندوق محیط‌زیست اختصاص داده شود و محیط‌زیست با اختصاص ۳۵ درصد از عوارض آلایندگی وصول‌شده از محل، یک درصد را به درآمد حاصل از عوارض به منظور رفع آلایندگی و بهبود
محیط زیست اختصاص دهد. اگرچه درباره تخصیص این سهم و اعتبارات نیز همچنان مباحثی در مجلس مطرح است اما نکته مهم اینجاست که عوارض پرداختی به شهرداری‌ها بابت هزینه‌کرد در زمینه آلودگی هوا چقدر است و تا امروز چه مقدار از این عوارض پرداخت شده است؟