به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «تیران از گذشته‌های دور تا امروز» نوشته حسین صابری تهرانی حاوی تاریخ، جغرافیا، آداب و رسوم، شرح ناموران، گویش ادیان، هنر و معماری این شهرستان استان اصفهان است که در دو جلد توسط انتشارات یکتا چاپ و منتشر شده است.
تیران شهری در ۴۵ کیلومتری اصفهان و در مرکزیت شهرستان تیران و کرون و با جمعیت ۲۰ هزار نفر و در مجاورت شهرهای نجف آباد، سامان، عسگران، رضوانشهر و در مسیر غرب اصفهان قرار گرفته است. این‌شهر دارای آداب و رسوم، ظرفیت‌های تاریخی و باستانی، معادن، حیات وحش و قدمتی با بیش از پنج هزار سال است که در روزگارهای قدیم تفرجگاه پادشاهانی مثل شاه عباس اول و ظل السلطان بوده است.
تیران و کرون دارای ۲۷ اثر تاریخی ملی و پنج موقعیت گردشگری طبیعی مثل چشمه مرغاب، سد شهید منتظری، کوچه باغ‌های تاریخی، دربند و پارک محلی است. ساالانه بیش از ۴۰۰ هزار نفر به این مراکز سفر کرده و از محیط طبیعی استفاده می‌کنند. پارک‌ملی قمیشلو و دالانکوه هم از مناطق گردشگری حفاظت شده منطقه هستند.
نویسنده کتاب «تیران از گذشته‌های دور تا امروز» پس از معرفی جغرافیا و موقعیت این دیار به ظرفیت‌های تاریخی، معدنی، زیست محیطی و کشاورزی پرداخته و در دو جلد علت نامگذاری این شهر به نام تیران، آداب و رسوم، شخصیت‌ها، قوانین و شرح حال زندگی و اقدامات صورت گرفته از دوران‌های پادشاهان تا امروز را بررسی کرده است. این‌کتاب دو جلدی از سال‌های ۷۷ تا ۹۰ نوشته شده است.
بر اساس پژوهش‌های این‌نویسنده دیگران، تیگران، دیگراناگرد، تهران، طهران و تیران از نام‌های این خطه بوده که در گذر زمان بر آن نهاده‌اند.
جلد اول این کتاب برگرفته از مطالب جغرافیایی، موقعیت سنجی، ظرفیت‌ها، گویش‌های محلی، سال‌های قحطی، ناموران گذشته شهر است و در جلد دوم نویسنده به تغییر نام این شهر از تهران به تیران و تثبیت آن، آثار تاریخی خاص مثل یخچال طبیعی، دوازده‌های شهر، عصارخانه، باغ‌ها و قوانین تقسیم آب، سرفامیل‌ها، تاریخ مدارس و شخصیت‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی اشاره کرده است.
صابری تهرانی در جلد دوم، این‌کتاب را با عنوان تیران دیروز تیران امروز معرفی کرده است. مقاله‌ای از دایره المعارف اسلامی به قلم شیوا جعفری و مختصری از بلوک کرون برگرفته از کتاب سفرنامه اصفهان تألیف افضل الملک از دبیران عصر قاجار از ضمیمه‌های این دو جلد کتاب است.