محمدرضا مهدیار اسماعیلی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه منابع ارزی در اختیار بانک مرکزی می‌تواند نرخ ارز را وارد مدار کاهشی کند، گفت: بانک مرکزی با کنترل توأمان عرضه و تقاضا می‌تواند نرخ ارز را تا کمتر از ۲۰ هزار تومان کاهش دهد ولی اگر صرفاً روی سمت عرضه و بازگشت ارز صادراتی تمرکز کند، می‌تواند نرخ ارز را تا حدود کمتری نسبت به حالت قبل کاهشی کند.
وی با بیان اینکه با وضع قوانین هوشمندانه‌تر، می‌توان عرضه و تقاضا را بهتر مدیریت کرد، اظهار داشت: در کشورهای توسعه یافته که حتی تحت تحریم نیز نیستند، در حوزه مدیریت منابع ارزی صادرکنندگان موظف به برگرداندن هرچه سریع‌تر منابع خود به چرخه اقتصاد هستند. همچنین برای واردکنندگان و تقاضا کنندگان ارز قوانینی وضع شده که چرخه اقتصاد کشورشان از روال خارج نشود.
محدودیت‌های تجاری و ارزی در سایر کشورها
این کارشناس اقتصادی افزود: برای مثال در کشور چین به صادرکنندگان فرصتی بین ۱ تا ۲ ماه برای برگرداندن ارز حاصل از صادرات داده می‌شود. اگر در بازه زمانی مشخص شده این انفاق رخ ندهد، صادرکننده موظف خواهد بود، علاوه بر مالیات اصلی تجارتش، ۳۴ درصد مازاد آن را نیز به عنوان جریمه پرداخت کند.
وی ادامه داد: در حوزه تقاضا نیز واردکننده چینی که ساکن خارج از آن کشور است، نمی‌تواند منابع ارزی را در خارج از کشور خود دریافت کند و دولت چین از تجارت این بازرگان جلوگیری خواهد کرد. به عبارتی دیگر امکان مبادله منابع هنگفت به شرطی است که بازرگان در داخل کشور سکونت داشته باشد و دولت چین از مبادله دلار و یوان در داخل کشورش مطمئن شود.
در استفاده از منابع ارزی کج سلیقگی شد!
اسماعیلی با بیان اینکه بانک مرکزی در شرایط فعلی ابزار و توان لازم برای مدیریت بازار ارز را دارد، گفت: تقارن زمانی کاهش نرخ ارز با انتخابات آمریکا باور مردم را بر آن داشت که نتیجه انتخابات آمریکا در کاهش نرخ ارز مؤثر بوده است. بانک مرکزی زمانی ابزار مدیریتی بازار ارز را به کار گرفت که مردم تصور کردند، روند کاهشی نتیجه انتخابات آمریکا است. این اتفاق موجب ورود دلارهای خانگی به بازار و کاهش شوک‌وار نرخ ارز شد.
این استاد دانشگاه با اشاره به نتایج قابل تأمل شوک کاهشی نرخ ارز افزود: جذابیت بازار ارز به واسطه ریزش سنگین نرخ‌ها، بانک مرکزی و فعالان بازار را به جلوگیری از این ریزش سنگین ترغیب کرد. چرا که کاهش شدید و یکباره نرخ ارز، صادرکنندگان را متضرر و صعود مجدد نرخ‌ها کام مردم را تلخ کرد.
وی تأکید کرد: کج سلیقگی در زمان استفاده از ابزار مدیریتی بازار ارز مقارن با انتخابات اخیر آمریکا، که علت و معلول بیرونی هم نداشته، منجر به کاهش و بازگشت نرخ ارز در بازه کوتاه و کم‌اثر شدن بکارگیری سیاست ارزی بانک مرکزی شد.
شیوه انتقال منابع ارزی، موجب تنفس دلالان می‌شود
اسماعیلی درباره فعالیت دلالان در بازار ارز اظهار داشت: عدم شفافیت و نظارت در مسیر عرضه‌های سنگین ارز در بازار از سوی بانک مرکزی، باعث شده تا در بخش‌های تاریک از مسیر انتقال منابع ارزی همیشه رشد دلال‌ها را شاهد باشیم.
وی افزود: همچنین صرافی‌هایی که نوک پیکان دریافت منابع از بانک مرکزی هستند و در مسیر جابه‌جایی ارز «حضور در سایه» دارند، بستر شکل‌گیری دلالی را فراهم می‌کنند. مشخص نیست با چه امتیاز و قاعده‌ای صرافان نسبت به یکدیگر مستحق دریافت منابع ارز بیشتر و مرغوب‌تر هستند. این بخش‌های تاریک از انتقال منابع ارزی، همیشه موجب رشد و تنفس دلالان در بازار شده که طبعاً تمایل دارند در محدودیت‌ها، نرخ ارز را مبتنی‌بر منابع خودشان بالا و پایین ببرند.
این کارشناس اقتصادی در پایان با اشاره به استعداد فراوان نرخ ارز برای گرایش به سمت روند کاهشی گفت: با ایجاد شفافیت در مرحله عرضه ارز، دلال‌ها از منابع کلان بانک مرکزی ارتزاق نخواهند کرد و به معاملات خرد کوچه و بازاری محدود می‌شوند که رفع این مسئله هم سیاست متناسب خود را می‌طلبد.