خبرگزاری مهر- گروه استانها: «کشف ۹۰ تن سیمان تیپ دو معمولی در خراسان رضوی» و «کشف ۲۷ تن سیمان خارج از سیستم عرضه در ساوجبلاغ» دو نمونه از چندین خبری بود که طی هفته اخیر به سر خط رسانه‌ها رفت تا این روزها که بازار سیمان دستخوش پستی‌وبلندی‌های زیادی شده است علامت سؤال‌هایی در این زمینه شکل بگیرد.
کمی آن‌طرف‌تر در خراسان شمالی «سید محمد پاک مهر»، نماینده بجنورد در مجلس شورای اسلامی در تذکری خطاب به رئیس‌جمهور به وضع بازار سیمان اشاره کرده و گفته است: دولت باید در خصوص وضعیت بازار تدبیری بیندیشد زیرا حال عمومی معیشت مردم خوب نیست، تورم افسارگسیخته است و نظارت‌ها کم‌رنگ شده‌اند و قیمت‌ها به ثانیه تغییر می‌کنند. اوضاع بازار مسکن، خودرو، سکه و ارز، آهن‌آلات و سیمان را دریابید. قیمت‌ها نجومی شده‌اند، تدبیر کجا است؟
گشتی در بازار سیمان در برخی استانها حکایت از تغییرات روزانه قیمت‌ها می‌دهد. مردی که برای انجام تعمیرات ساختمانی به مغازه سیمان فروشی مراجعه کرده می‌گوید: دیروز قیمت گرفتم و امروز که برای خرید آمده‌ام شاهد افزایش قیمت نسبت به‌روز گذشته هستم و نرخ‌ها مستمر در حال تغییر است.
این در حالی است که سیمان به‌عنوان یکی از مصالح موردنیاز در پروژه‌های عمرانی و ساخت سازها همواره از جایگاه مهمی برخوردار بوده اما کمبود و افزایش قیمت آن مردم در برخی استانها ازجمله استان‌های جنوبی کلافه و ناراضی کرده است.
در این روزهای سخت اقتصادی قطار افزایش قیمت‌ها به سیمان رسید؛ موضوعی که باعث کند شدن ساخت‌وسازها شده و از طرفی دستیابی به این کالا در این روزها سخت شده است.
با توجه به شرایط آب و هوایی استان‌های جنوبی زمان کنونی بهترین وقت برای کار کردن است که متأسفانه کمبود سیمان روند کار را با کندی پیش می‌برد؛ شاهد مثال اخبار و گزارش‌هایی است که از استان‌هایی چون بوشهر و هرمزگان به گوش می‌رسد.
ملزم به تأمین سیمان طرف خارجی هستیم
مدیرعامل کارخانه یک کارخانه سیمان در دشتی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: این کارخانه با ظرفیت روزانه سه هزار تن مشغول به فعالیت است و علی‌رغم تعمیرات دو هفته قبل ولی کار متوقف نشد و تلاش کردیم سیمان استان را تأمین کنیم.
محمدحسین عظیمی افزود: دو هزار و ۳۰۰ تن در بازار داخل توزیع می‌شود و مابقی آن نیز صادرات انجام می‌شود که با توجه به تعهدات بلندمدت با طرف خارجی عدم تأمین سیمان خسارت‌های زیادی به مجموعه سیمان وارد می‌کند و در همین راستا ملزم به تأمین سیمان آن‌ها هستیم.
وی ادامه داد: کمبود سیمان که عمده آن به دلیل تعمیرات کارخانه سیمان دشتستان است باعث شده تأمین سیمان در استان با مشکل مواجه شود.
عظیمی اضافه کرد: از دو هزار و ۳۰۰ تن سیمانی که در بازار توزیع می‌شود ۵۰۰ تن آن به پروژه‌های عمرانی ازجمله نیروگاه اتمی اختصاص‌یافته و مابقی آن بین عاملین فروش توزیع می‌شود.
عظیمی با بیان اینکه بخشی از سیمان استان باید از طریق سیمان کنگان تأمین شود، اظهار کرد: اصلی‌ترین عامل گرانی این روزها در استان و حتی در کشور قیمت غیرمنطقی سیمان در مقایسه با سایر کالاها در بازار است.
وی اضافه کرد: سیمان به‌عنوان محصول استراتژیک در خیلی از پروژه‌ها و ساخت‌وسازها استفاده می‌شود از طرفی قیمت پایین این کالا نسبت به دیگر اجناس دیگر باعث استفاده بیشتر مردم می‌شود.
عظیمی خاطرنشان کرد: همچنین افزایش قیمت فولاد در ساختمان‌سازی باعث شده مردم در ساخت‌وسازها بیشتر از بتن استفاده کنند و در حال حاضر ۹۰ درصد ساختمان‌سازی به‌صورت بتنی است که یکی از عوامل کمبود سیمان به شمار می‌رود.
وی گفت: کنترل قیمت سیمان و اجازه ندادن قیمت منطقی باعث می‌شود دلال‌ها کنترل بازار را به دست بگیرند و سود غیر متصوری برای خودشان در نظر بگیرند که همین عامل باعث رانت در بازار شود و تولیدکننده و مصرف‌کننده از این موضوع منفعت نبرند.
مدیر کارخانه سیمان دشتستان نیز با اشاره به تعمیرات در این کارخانه گفت: در حال حاضر ۶۰ درصد تعمیرات کارخانه پشت سر گذاشته‌شده و سعی ما این است که به‌موقع این تعمیرات را به پایان برسانیم.
مسعود حبیبیان افزود: کارخانه سیمان دشتستان که تأمین‌کننده بخش عمده‌ای از سیمان استان و منطقه است، تعمیرات اساسی آن از ۲۶ مهرماه سال جاری شروع‌شده و این تعمیرات که پنج ماه قبل باید انجام می‌شود ولی به دلیل اینکه سیمان در منطقه موردنیاز بود تمام تلاش خود را کردیم تا جایی که امکان دارد تعمیرات را عقب بیندازیم و درنهایت در مهرماه دیگر امکان تولید وجود نداشت و ما تعمیرات را شروع کردیم.
وی بیان داشت: حدود ۲۵ روز زمان برای تعمیرات پیش‌بینی‌شده بود ولی با توجه به اینکه تولید سیمان جز اولویت‌ها در منطقه بود ما تعمیرات را به ۱۸ روز کاهش دادیم.
تحویل سیمان متوقف نشد
مدیر کارخانه سیمان دشتستان افزود: در حال حاضر نیز چیزی حدود ۳۵۰ نفر در حال انجام عملیات تعمیرات هستند و در این تعمیرات تمام خط تولید تا سنگ‌شکن و دپارتمان پخت در حال تعمیر هستند و در حال حاضر نیز ۶۰ درصد تعمیرات پشت سر گذاشته‌شده و سعی ما این است که به‌موقع این تعمیرات را به پایان برسانیم.
وی بیان داشت: در ابتدای آغاز تعمیرات ذخیره‌ای که ما داشتیم برای اینکه در مدت تعمیرات سیمان را تحویل به بازار دهیم حدود ۱۴ هزار تن بود که این سیمان به‌مرور تحویل بازار شده و در حال حاضر نیز این روند ادامه دارد و سعی کردیم هیچ روزی نباشد که تحویل سیمان متوقف شود و در حال حاضر نیز این روند ادامه دارد.
حبیبیان تصریح کرد: بیش از این میزان سیمان تحویلی از طرف کارخانه سیمان دشتستان مقدور نیست و ما تمام سعی‌مان را می‌کنیم که با اتمام تعمیرات نرم معمول تولیدی سیمان که روزانه بین ۳۵۰۰ تا ۴ هزار تن بوده است را انجام دهیم.
لزوم تأمین نیازهای داخل
این سخنان در حالی مطرح می‌شود که معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار بوشهر گفت: هرچند تولید و صادرات غیرنفتی در اوج تحریم‌ها و نیاز کشور به درآمدهای ارزی اهمیت زیادی دارد، اما این موضع نباید ما را از تأمین نیاز داخل غافل کند.
سعید زرین فر افزود: در روزهای اخیر صادرات سیمان مشکلات زیادی در اجرای برخی طرح‌های عمرانی ایجاد کرده است و در پی این کمبود، استاندار بوشهر از امروز به کارخانه‌های این استان اعلام کرد درصورتی‌که نیاز بازار داخلی استان را تأمین نکنند به‌هیچ‌وجه اجازه صادرات نخواهند داشت.
وی با بیان اینکه حمایت از حقوق مردم و تأمین نیاز داخلی مهم‌ترین اولویت مسئولان استان است؛ گفت: در راستای حمایت از حقوق مردم و تأمین نیاز داخلی هرگونه مسامحه‌ای پذیرفتنی نیست.
سه کارخانه سیمان در استان بوشهر فعالیت دارند که ظرفیت اسمی کارخانه‌های سیمان دشتستان و دشتی سالانه یک‌میلیون تن و کارخانه کنگان سالانه دو میلیون تن است، اما ۷۰ درصد تولیدات کارخانه سیمان کنگان کلینکر است که مصرف عمومی ندارد و صادر می‌شود.
در این میان اوضاع مشابهی در هرمزگان هم حاکم است تا مسئولان این استان نیز به شرکت‌های سیمان هشدار دهند.
خط قرمز تأمین نیاز بازار
ایرج حیدری معاون اقتصادی استانداری هرمزگان در جلسه ستاد تنظیم بازار با محوریت بررسی مسائل و مشکلات حوزه سیمان عنوان کرد: تأمین نیاز بازار استان به سیمان خط قرمز است و ضروری است شرکت سیمان خمیر با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط با حساسیت ویژه تحقق این مهم را دنبال کند.
حیدری عنوان کرد: با همه توان و ظرفیت از فعالیت صنایع در استان با رفع موانع و مشکلات احتمالی حمایت می‌شود ولی ضروری است صنایع نیز ابتدا به مردم استان خدمات مناسب ارائه کنند سپس اقدام به ارسال محصولات تولیدی به سایر استانها کنند.
وی خاطرنشان کرد: باوجود شرکت‌های بزرگ حمل‌ونقل و در هرمزگان ایجاد وقفه در زمینهٔ حمل‌ونقل سیمان به مناطق مختلف هرمزگان پذیرفته نیست.
به گفته حیدری، مردم هرمزگان از مزایای استقرار صنایع مختلف در استان بهره‌مند شوند، شرکت سیمان خمیر یکی از صنایعی است که انتظار است سیمان را قیمت متعارف و مناسب در مناطق مختلف استان توزیع کند.
معاون اقتصادی استانداری هرمزگان تصریح کرد: دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط برنامه‌ریزی مدون و هدفمندی برای سازمان‌دهی حمل‌ونقل سیمان به مناطق مختلف هرمزگان ارائه کنند. سپردن حمل‌ونقل سیمان به مناطق مختلف استان به شرکتی قوی بسیاری از مشکلات این بخش را مرتفع می‌کند.
وی تأکید کرد: نظارت بر عاملین توزیع سیمان در هرمزگان برای جلوگیری از بروز تخلفات احتمالی از اهمیت بسزایی برخوردار است و در این زمینه دستگاه‌های مسئول وظیفه مهمی دارند.
این اظهارات در حالی است که همچنان کار صادرات سیمان از هرمزگان بی‌وقفه ادامه دارد.
صادرات یا کمبود؟
فریدون همتی استاندار هرمزگان در این رابطه از صادرات ۶۰ هزار و ۵۰۰ تن سیمان به ارزش بیش از یک‌میلیون و ۴۹۶ هزار دلار با کشتی ۳۳ هزار و ۵۰۰ تنی با این حجم تناژ برای نخستین بار از پارسیان، خبر داد و عنوان کرد: این صادرات در قالب دو کشتی بر اساس مصوبه کارگروه تسهیل و رفع موانع صورت گرفت که در کشتی اول، ۲۷ هزار تن محموله سیمان به ارزش ۶۶۹ هزار دلار صادر شد.
وی ادامه داد: در یک محموله دیگر نیز صادرات ۳۳ هزار و ۵۰۰ تن سیمان به ارزش ۸۲۷ هزار و ۵۰۰ دلار صورت گرفت.
استاندار هرمزگان افزود: این دو کشتی شامل محموله‌های سیمان تولیدی در کشور بودند که از طریق شهرستان پارسیان در استان هرمزگان به کشور کویت، صادر شدند.
به‌هرروی به نظرم می‌رسد مشکلات موجود در بازار سیمان بیش از آنکه کمبود باشد به عدم نظارت بر روند توزیع، فروش و تعادل در قیمت‌گذاری برمی‌گردد، موضوعی که نیازمند ورود متولیان است.