به گزارش خبرگزاری مهر، نشست مجازی «گسترش زبان فارسی در جهان و معرفی بهتر ایران» با حضور معاونان بنیاد سعدی به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی در صفحه اینستاگرام خانه کتاب و ادبیات ایران و بنیاد سعدی به صورت زنده پخش شد. در این نشست، شهروز فلاحت پیشه معاون امور بین‌الملل بنیاد سعدی و رضامراد صحرایی معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی، مسعود حسنی رئیس گروه کانون استادان، ایوب دهقانکار مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و دانش آموختگان بنیاد سعدی حضور داشتند.
در ابتدا، حسنی به عنوان دبیر نشست، درباره نقش و اهمیت زبان فارسی گفت: زبان فارسی، به پشتوانه ادبیات سترگ آن، به عنوان یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌های هویت ایرانیان بستر انتقال تاریخ و فرهنگ بشری و شکوفایی حوزه وسیعی از تمدن‌ها بوده است.
وی افزود: این زبان در عصر طلایی تمدن اسلامی، به زبان دوم جهان اسلام تبدیل شد و طی قرن‌های متمادی علاوه بر ادیبان و شاعران خوش قریحه، به واسطه طیف‌های گوناگونی از مردم این سرزمین همچون بازرگانان، امیران و عارفان در فراسوی مرزهای ایران فرهنگی نفوذ داشته است.
حسنی یادآوری کرد: زبان فارسی، امروز در عصر ارتباطات و در میدان رقابت جهانی شدن فرهنگ‌ها و با وجود هجمه‌های هولناک سیاسی و تاریخی رقیبان، همچنان به‌عنوان یک زبان زنده و پویا خودنمایی می‌کند. لزوم توجه به مناسبات جهان امروز و فعالیت در عرصه گسترش زبان، ما را بر این می‌دارد که در اتخاذ سیاست‌های این حوزه ژرف‌تر بیاندیشیم.
در ادامه دهقانکار درباره نقش سازمان‌های فرهنگی در این رابطه، با اشاره به امضای تفاهم‌نامه‌ای با رئیس انجمن روابط بین‌الملل که به تازگی صورت گرفته، گفت: در روابط بین‌الملل اولین موضوع مهم روابط سیاسی است، اما همه به این نتیجه رسیده‌ایم که نباید روابط بین‌الملل محصور به حوزه سیاست شود و مصادیق بسیاری از جمله عرصه فرهنگ و دیپلماسی فرهنگی برای روابط بین‌الملل وجود دارد.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با تأکید بر اینکه یکی از بارزترین مصادیق دیپلماسی فرهنگی برای تمام کشورها دیپلماسی مبتنی بر زبان است، افزود: اگر در فضای مجازی جست‌وجویی مختصر انجام دهید با هزاران مقاله درباره اهمیت زبان روبه‌رو می‌شوید. وقتی درباره ساحت زبان صحبت می‌کنیم باید ارجاعی به نظریات زبانشناسی دنیا نیز داشته باشیم.
دهقانکار ادامه داد: نوام چامسکی زبان را به دو شاخه تقسیم کرد که اولی مربوط به توانایی زبانی است که در وجود تمام انسان‌ها به ودیعه گذاشته شده است. دومی هم به توانایی فراگیری انواع زبان اعم ژاپنی، چینی و انگلیسی مربوط می‌شود. هر مکتبی که تئوری درباره ماهیت تفکر و شیوه فراگیری انسان مطرح کرده بدون استثنا اشاره‌ای هم به زبان داشته است و تمام مکاتب فلسفی به زبان پرداخته‌اند که نتیجه آن تئوری‌ها و نظریه‌های مختلف است.
وی با اشاره به چند تئوری در خصوص نقش و جایگاه زبان توضیح داد: اولی تئوری نسبیت زبانی است که توسط دو دانشمند به نام ساپیر و ورف مطرح شد و در این نظریه جهان بینی هر فرد متأثر از زبانی است که با آن تکلم می‌کند. بعدها دانشمندان دیگری یک سطح بالاتر رفتند و تئوری جبر زبان را دارند؛ یعنی شاکله فکری ما محصور در زبان ماست و اندیشه را همان زبان دانستند. گاهی اوقات هم به امپرسیونیسم زبانی می‌رسیم؛ یعنی فرد معتقد به برتری زبان خودش است.
دهقانکار درباره علت بین‌المللی شدن زبان انگلیسی تشریح کرد: بین‌المللی شدن زبان انگلیسی متأثر از شرایط پس از جنگ جهانی دوم و علاوه بر این، اقتصاد و قدرت به دست کشورهای انگلیسی زبان بود. در آنجا نقش زبانشناسان و کسانی که به اهمیت زبان پی بردند، مشخص شد و مدرسان زبان شروع به پرورش این بذر کردند؛ یعنی اگر کتاب‌های مربوط به حوزه زبان انگلیسی به عدد سه رقمی هم نمی‌رسید، بعد از جنگ جهانی دوم زبانشناسان علم آموزش زبان، جهاد فرهنگی انجام دادند و مقالات حوزه آموزش زبان رشد چندهزار برابری داشت. این گسترش زبان در کشورهای مختلف توسط غیرانگلیسی زبان‌ها اتفاق افتاد.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به نقش بنیاد سعدی در گسترش زبان فارسی گفت: دوستان در بنیاد سعدی زحمت زیادی در حوزه گسترش زبان فارسی می‌کشند، اما قطعاً باید حمایت زیادی از آن صورت بگیرد، چون وقتی زبان فارسی گسترش یابد اندیشه، تفکر و فرهنگ فارسی را با بلیغ‌ترین حالت ممکن می‌توانید انتقال دهید.
وی درباره نقش دولت در زمینه گسترش زبان تشریح کرد: نقش دولت باید در سیاست‌گذاری، هدایت و حمایت خلاصه کرد و هر واژه‌ای در هر زبانی سکه طلاست و حتی در کشور ترکیه گاهی برای یک واژه جشن می‌گیرند. حالا محاسبه کنید که خود زبان می‌تواند چه اهمیتی داشته باشد و زبان فارسی بسیار بزرگ‌تر از مجموع واژگانی است که در زبان فارسی وجود دارد.