به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از صداوسیما، عبدالناصر همتی در برنامه گفتگوی ویژه خبری دوشنبه شب شبکه دو گفت: ما بر مبنای دلار نیمایی ۱۷ هزار تومان پیش بینی کردیم که تورم متوسط یکساله منتهی به خرداد ۱۴۰۰ را به ۲۲ تا ۲۴ درصد برسانیم و تا آن زمان ۶ ماه فرصت داریم.
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به آمارهای تجارت کشور گفت: در حال حاضر صادرات کشور به ۲۶ و نیم میلیارد دلار و واردات به ۲۵ میلیارد دلار رسیده که تراز تجاری یک و نیم میلیارد دلار مثبت است.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه عده‌ای اطلاعات ناقص می‌دهند و میگویند بانک مرکزی ارز نمی‌دهد گفت: یک عده کالاهای خود را نگه داشتند به این امید که ارز ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان شود سپس ترخیص کنند.
وی افزود: اعلام کرده‌ایم کسانی که کالا، اعتباری وارد کرده‌اند بیایند تعهد بدهند که کالا را سریع ترخیص کنند تا تضمین چندماهه بدهیم ارزشان را تأمین کنیم.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: واردات کالا بدون انتقال ارز اصلاً یعنی چه؟ من نمی‌خواهم زیاد توضیح بدهم اما یک میلیارد دلار مجوز ترخیص دادیم اما این اتفاق رخ نداد.
وی با بیان اینکه بعد از سررسید دستور رئیس جمهور اجازه انتقال ارز برخلاف ضوابط بانک مرکزی را نمی‌دهیم افزود: اجازه نخواهیم داد ارز بابت کالاهایی که در اولویت نیازهای مردم نیستند تحت عنوان واردات بدون انتقال ارز وارد کشور شود.
همتی گفت: تعهد بانک مرکزی برای ارز ۴۲۰۰ تومانی، هشت میلیارد دلار است و بانک مرکزی به تعهد خود پایبند بوده و تا کنون ۷ میلیارد دلار تأمین شده است.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه بیش از یک میلیارد دلار تاییدیه ارز دادیم ولی ترخیص کالا صورت نگرفته است. گفت: بانک مرکزی کالاهای وارداتی اعتباری را به شرط ورود فوری به کشور تأمین ارز می‌کند.
وی افزود: از ابتدای سال تاکنون ۲۶.۵ میلیارد دلار صادرات و ۲۵ میلیارد دلار واردات انجام شده است. در ۲.۵ سال تحت شدیدترین تحریم‌ها بانک مرکزی اجازه نداد کمبودی برای مایحتاج ضروری مردم ایجاد شود.
همتی ادامه داد: وزارت صمت باید ثبت سفارش را بر اساس برآورد درآمدهای ارزی انجام دهد و مدیریت تقاضا را به درستی انجام دهد.
رئیس بانک مرکزی گفت: من مسئول ارزش پول ملی هستم و باید مقاومت کنم، اما به من میگویند چرا منابع در اختیار قرار نمی‌دهم.
همتی با بیان اینکه بانک مرکزی تا جایی که بتواند از بازار سرمایه حمایت می‌کند گفت: منابع بودجه سال ۱۴۰۰ محقق می‌شود. باید خرج‌های بودجه کم شود. ما باید از متغیرهای کلان مراقبت کنیم.
اجرای تدریجی شرایط جدید صدور چک
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه شرایط جدید در صدور چک را به تدریج اجرا می‌کنیم گفت: در شورای پول و اعتبار هم مطرح شد و از رئیس جمهور هم درخواست کرده‌ایم که به علت شرایط کرونا شرایط جدید صدور چک را به تدریج اجرا کنیم.
همتی با اشاره به اینکه از اواخر این ماه مردم می‌توانند به روش‌های جدید چک صادر کنند افزود: از ۲۲ آذر دیگر چک در وجه حامل نخواهیم داشت و به طور کلی حذف می‌شود.
رشد ۸۰ درصدی نقدینگی در ۳ دولت گذشته
رئیس کل بانک مرکزی گفت: رشد حجم نقدینگی در کشور در ۲۰ سال گذشته و در ۳ دولت قبلی و فعلی، متوسط حدود ۸۰ درصد بوده است.
همتی در پاسخ به سوالی درباره افزایش حجم نقدینگی در دوره فعلی افزود: این روزها برخی میگویند در دوره ما نقدینگی بیشتر شده است اما باید توجه کرد اکنون در شرایط استثنایی بسرمی ریم و در دوران پس از انقلاب اسلامی هرگز با چنین تحریم‌هایی و با چنین فشارهای روبرو نبوده‌ایم و با توجه به این شرایط، نقدینگی رشد آن‌چنانی نداشته است.
وی با نمایش نموداری از افزایش حجم نقدینگی در ۲۰ سال گذشته گفت: بررسی وضع نقدینگی از سال ۱۳۷۹ تا سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که ما معمولاً در هر دوره یک قله ۳۸ درصدی از افزایش نقدینگی داشتیم که این مسئله نیز به علت اتفاقات خارجی بوده است.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: اگر بخواهیم افزایش حجم نقدینگی در ۳ دولت اصلاحات، دولت آقای احمدی‌نژاد و دولت فعلی را بررسی کنیم این آمارها نشان می‌دهد که تقریباً در هر ۳ دولت، میانگین حدود ۸۰ درصد رشد نقدینگی داشته‌ایم که این مسئله بیانگر آن است که افزایش نقدینگی به مشکلات ساختاری باز می‌گردد.
همتی با بیان اینکه در دولت فعلی از مرداد ۹۲ تا مهر ۹۸ یعنی در بازده ۷۸ ماهه رشد نقدینگی ۸۳ درصد شده است گفت: این آمار نشان می‌دهد در دوره فعلی در مقایسه با دوره‌های قبل نقدینگی رشد محسوسی نداشته و البته بخشی از افزایش نقدینگی در این دوره مربوط به مؤسسات مالی غیرمجاز است.
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به رهنمودهای اخیر مقام معظم رهبری درباره کنترل نقدینگی در کشور و تأمین کسری بودجه از طریق فروش اوراق و واگذاری سهام دولت افزود: ما از ابتدای امسال تاکنون هرگز اسکناس جدید چاپ نکرده‌ایم و تا الان رشد پایه پولی فقط ۱۳ درصد رشد کرده است.
وی با بیان اینکه افزایش قیمت‌ها چندان ارتباطی به افزایش نقدینگی ندارد گفت: افزایش قیمت‌ها بیشتر ناشی از رشد افزایش قیمت ارز و رشد تقاضا ناشی از انتظار تورمی است.
همتی ادامه داد: بیماری کرونا نیز در این باره بی تأثیر نبوده است و ما در ابتدای امسال به علت شیوع بیماری کرونا با کاهش تولید مواجه بودیم و وقتی تولید لطمه می‌خورد موجب می‌شود تا قیمت تولید با قیمت دارایی‌ها بالا برود و افزایش قیمت دارایی‌ها نیز انتظار تورمی ایجاد می‌کند و انتظار تورمی به افزایش قیمت‌ها منجر می‌شود.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه تا بخشی از افزایش نقدینگی مربوط به شیوع کرونا است گفت: امسال برای مقابله با بیماری کرونا ما یک میلیارد یورو ارز از صندوق ذخیره ارزی برداشت کرده‌ایم و ناچار شدیم آنها را به ریال تبدیل کنیم که تقریباً تا امروز بالای ۷۰۰ میلیون یورو از آن را به ریال تبدیل کرده‌ایم و تقریباً روزانه ۱۶ هزار میلیارد تومان پرداخت کرده‌ایم.
همتی با اشاره به برخی گلایه‌ها از سوی متصدیان امر بهداشت و درمان کشور مبنی بر اینکه بانک مرکزی معادل ریالی برداشت از صندوق ذخیره ارزی را پرداخت نمی‌کند گفت: من مسئول حفظ ارزش پول ملی هستم و باید مقاومت کنم و به نحوی این پول را تزریق کنیم که افزایش نقدینگی نداشته باشد.
رئیس کل بانک مرکزی با انتقاد از برخی اظهار نظرهای مبنی بر اینکه بانک مرکزی نتوانست نقدینگی را کنترل کند گفت: بانک مرکزی امروز با یک معادله چند مجهولی مواجه است و در بدترین شرایط ۳۰ سال گذشته، رشد نقدینگی فقط ۳ درصد بیشتر شده است. حالا نمی دانم چرا برخی‌ها میگویند بانک مرکزی نتوانست نقدینگی را کنترل کند.
همتی درباره کمک این بانک به بازار سرمایه نیز افزود: تا امروز به بورس کمک کرده‌ایم که البته وظیفه ماست و از این به بعد هم کمک خواهیم کرد و فعالات بازار سرمایه مطمئن باشند که بانک مرکزی هر کمکی از دستش بر بیاید انجام می‌دهد.
رئیس کل بانک مرکزی درباره بودجه هم گفت: وظیفه ما نیست که به جزئیات بودجه ورود کنیم اما بر تأثیر بودجه بر متغیرهای کلان نظارت داریم و باید مراقبت کنیم تا برخی شاخص‌های کلان دچار تغییر نشود.
همتی با بیان اینکه من به آینده بسیار خوشبینم گفت: از ابتدای امسال تاکنون نسبت به ۶ ماه سال گذشته کارگاه‌های صنعتی ما ۱۰ درصد رشد کرده است و من بسیار خوشبینم.
وی افزود: همچنین فکر می‌کنم رشد نفت ما از این ماه مثبت خواهد شد و انشاالله چند روز آینده آمارش را منتشر می‌کنیم.
همتی با اشاره به تأمین کسری بودجه از طریق فروش اوراق و سهام دولت گفت: برنامه ششم پیش بینی کرده است تا ۴۰ درصد از تولید ناخالص ملی را دولت می‌تواند به صورت اوراق منتشر کند و تا الان این رقم به ۳۸ درصد رسیده است.
فروش اوراق و تأثیر آن بر دولت بعد
رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه فروش اوراق ممکن است دولت بعد را بدهکار کند گفت: باید به این مسئله توجه کنیم که این مسئله مربوط به دولت‌ها نیست بلکه برای یک نظام یکپارچه است و باید نگران اداره کشور بود و این را هم دقت کنید که ممکن است دولت فعلی طرح‌هایی را اجرا کند که سودش به دولت بعد برسد.
همتی درباره اجرای قانون جدید چک هم افزود: قانون جدید چک از ۲۲ آذر امسال اجرایی خواهد شد و ۷۰ درصد کارهایی که باید بانک مرکزی انجام می‌داده است نظیر صدور بخشنامه‌ها و آئین نامه‌ها را انجام داده اما بخشی از این کار نیازمند راه‌اندازی سامانه است که مردم از این به بعد وقتی می‌خواهند چکی بنویسند باید مبلغ و تاریخ چک را در این سامانه درج کنند و کسی که چک را می‌گیرد نیز حتماً باید در سامانه اعتبار آن را بررسی و تاییدیه بگیرد.
وی بابیان اینکه این سامانه آماده شده اما تعامل مردم با آن نیازمند آموزش است گفت: به همین علت درخواست کرده‌ایم تا اجرای این قانون، تدریجی انجام شود تا مردم با مشکلی مواجه نشوند.
همتی با بیان اینکه در شورای پول و اعتبار نیز در این باره بحث شده است افزود: بانک مرکزی آمادگی اجرای قانون جدید چک را دارد و از ۲۲ آذرماه نیز اجرایی خواهد شداما در ابتدا سختگیری نمی‌کنیم تا این روال، تدریجی انجام شود.
رئیس کل بانک مرکزی در همین حال تاکید کرد: از ۲۲ آذر به هیچ عنوان چک در وجه حامل نخواهیم داشت و همانطور که از ۲ سال پیش واگذاری چک‌های تضمینی به غیر را محدود کرده بودیم از ۲۲ آذر نیز هیچکس نمی‌تواند چک در وجه حامل صادر کند و از این تاریخ، چک در وجه حامل، کامل از صحنه جمهوری اسلامی خارج خواهد شد.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا بانک‌ها نسخه‌ای از قرارداد تسهیلات را به مشتری‌ها نمی‌دهند گفت: این کار بسیار بدی است و ابلاغ کردیم و از بانک‌ها خواسته‌ایم حتماً نسخه‌ای از قرارداد را به مشتری بدهند و اگر بانکی سرپیچی کند با آن برخورد می‌کنیم ضمن آنکه از مردم نیز انتظار داریم موارد این چنینی را به بانک مرکزی اطلاع دهند تا پیگیری کنیم.
رئیس کل بانک مرکزی درباره دریافت سود مرکب توسط بانک‌ها هم گفت: بانک‌ها هم از طرف شورای پول و اعتبار و هم از جانب شورای فقهی بانک مرکزی از این کار منع شده‌اند و اگر متوجه شویم بانکی سود تسهیلات خود را مرکب حساب کرده است قطعی با آن برخورد خواهد شد و مطمئن باشند بانک مرکزی در فرایند نظارت خود مبالغی که در قالب سود مرکب دریافت شده باشد را به اشخاص برمی گرداند.
سیاست عملیات بازار باز در حال اجراست
رئیس کل بانک مرکزی گفت: سیاست عملیات بازار باز در حال اجراست و دامنه نرخ سود کوتاه مدت ۱۰ تا ۲۲ درصد بین بانکی است و امروز نرخ بین بانکی بیست و پنج دهم درصد است و امکان پایین‌تر آمدن این نرخ هم وجود دارد.
همتی درباره عملیات بازار باز هم افزود: شرایط ایده آل با شرایط فعلی کمی متفاوت است و در حال حاضر با تورمی روبرو هستیم که ناشی از شوک عرضه است که این شوک عرضه با تقاضا نیازمند تدابیر خاص است.
وی ادامه داد: در حال حاضر ناترازی نظام بانکی را داریم یعنی اگر نرخ سود را بالا ببریم ناترازی بانک‌ها بیشتر خواهد شد و همچنین باید از بازار سرمایه هم مراقبت کنیم چون برای توسعه اقتصادی کشور مهم است.
همتی افزود: تسهیلاتی که در سال جهش تولید پرداخت می‌کنیم اول باید از رکود خارج شویم بنابراین امکان بالا بردن بیش از حد نرخ سود را نخواهیم داشت.
وی گفت: سیاست عملیات بازار باز در حال اجراست و دامنه نرخ سود کوتاه مدت ۱۰ تا ۲۲ درصد بین بانکی است و امروز نرخ بین بانکی بیست و پنج دهم درصد است و امکان پایین‌تر آمدن این نرخ هم وجود دارد.
رئیس کل بانک مرکزی درباره تأثیر نرخ سود سپرده از نرخ سود بین بانکی هم گفت: آثار نقدینگی‌های سال قبل و شرایط کرونایی کشور موجب روبرو شدن بانک‌ها با مازاد منابع شد که نرخ سود را کاهش داد.
وی افزود: در حال حاضر در شرایطی هستیم که نرخ سود را مدیریت خواهیم کرد ولی با رکود باید مبارزه کنیم چرا که اهداف این تحریم نابودی تولید و ابرتورم بود که توانستیم از آن و نابودی تولید جلوگیری کنیم.
همتی ادامه داد: در حال آماده سازی یک کار بسیار مهم برای کنترل نقدینگی نسبت به محدودیت‌های ترازنامه بانک‌ها هستیم که از هفته آینده اجرایی خواهیم کرد.
شرایط بازار ارز خوب و در مسیر بهتر شدن است
همتی درباره بازار ارز هم گفت: شرایط بازار ارز خوب و در مسیر بهتر شدن هم قرار دارد البته که متغیرهای زیادی از جمله شوک‌های سیاسی و روانی در بازار ارز مؤثر است و برای بانک مرکزی متغیرها برون زا هستند و اطمینان دارم که روند خوبی در پیش است و انتظارات تورمی کاهنده و گویای بازار با آرامش بیشتر است.
رئیس کل بانک مرکزی درباره تأمین واکسن کرونا هم افزود: تمام تلاش خود را انجام می‌دهیم و حدود یک ماه معطل کره جنوبی بودیم چون کره جنوبی برای انتقال پول حتماً باید U-turn را طی می‌کرد یعنی این حواله از مسیر آمریکا می‌گذرد و ایران از کره جنوبی تضمین این حواله را درخواست کرد چرا که به امریکایی‌ها اعتمادی نیست ولی کره‌ای ها نتوانستند این تضمین را به ما بدهند.
وی ادامه داد: صندوق بین المللی پول هم قول‌هایی برای هزینه‌های کرونا داده بود که بر اساس آخرین اطلاعات، با فشار آمریکا فعلاً مقدور نیست.
همتی گفت: راه‌های دیگر را برای تهیه واکسن کرونا شروع کردیم ولی برای تأمین واکسن کرونا مشکل ارزی نداریم و تنها مشکل انتقال وجود دارد و در حال مذاکره با دو کشور در صورت مجوز اوفک هستیم و این در صورتی است که امریکایی‌ها تاکنون اجازه ندادند.
وی افزود: اگر راه انتقال باز شود ما حواله خواهیم کرد و مشکلی از نظر پرداخت نداریم.
همتی درباره تحویل کارت اعتباری به دارندگان سهام عدالت توسط نظام بانکی هم گفت: دستورالعمل آن به بانک‌ها داده شده است و بر اساس اطلاعات موجود تقاضای کمی برای دریافت وام بوده است البته که یکسری از بانک‌های مهم این وام را پرداخت کردند ولی مردم درخواست فروش سهام عدالت را داشتند.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: در حال حاضر مصوباتی در شورای عالی بورس داشتیم که سرمایه صندوق‌های با درآمد ثابت را بالا بردیم و همچنین الزام خرید ۵۰ درصد سهام عدالت را برای صندوق‌ها داشتیم و تکالیفی را شورای عالی بورس در نظر گرفته است که به بازار سرمایه کمک خواهد کرد.
سرنوشت ادغام ۵ بانک در بانک سپه
وی با بیان اینکه ادغام بانک‌ها در بانک سپه یکی از خواسته‌های مهم مقام معظم رهبری بود گفت: این طرح بسیار بزرگی است که با کمک ستاد نیروهای مسلح، همکاری بانک سپه و وزارت اقتصاد پیش رفته است و بالاخره توانستیم این طرح بسیار عظیم بانکی را انجام دهیم که در تاریخ این نوع ادغام بی سابقه است.
همتی ادامه داد: در این طرح ۵ بانک با حدود ۳ هزار شعبه، ۳۰ هزار کارمند و ۲۰۰ هزار میلیارد تومان منابع در بانک سپه ادغام شده و تمامی مشکلات آن رفع شده است و در دو روز آینده بانک قوامین و در پایان ماه هم بانک انصار ادغام می‌شود.
وی افزود: در پایان آذرماه پرونده این ادغام تمام می‌شود و تمامی تابلوها به بانک سپه تغییر خواهد کرد.
مبادله روزانه ۳ تا ۵ میلیون دلار در بازار متشکل ارزی
همتی درباره بازار متشکل ارزی هم گفت: بازار متشکل ارزی در حال حاضر، روان فعالیت می‌کند و در این بازار روزانه بین ۳ تا ۵ میلیون دلار مبادله و تأمین اسکناس در آنجا انجام می‌شود و نرخ آن از میانگین بازار هم پایین‌تر است و تعداد قابل توجهی صرافی در آن فعال هستند.
رئیس کل بانک مرکزی درباره کسری بودجه دولت تا پایان سال هم افزود: در این باره جدی هستیم و در جلسه کمیته بند «ک» تصمیماتی گرفته شد که تا پایان سال بخش قابل توجهی اوراق و همچنین فروش سهام توسط دولت انجام خواهد شد.