به گزارش خبرنگار مهر، در لایحه بودجه ۱۴۰۰، دولت در راستای توسعه زیرساخت‌های ریلی، اعتبارات نسبتاً مناسبی برای برخی پروژه‌های با اولویت بالاتر پیشنهاد داده است.
از مهمترین پروژه‌هایی که از ردیف اعتبار در لایحه بودجه ۱۴۰۰ برخوردارند، قطار برقی تهران-مشهد، قطار سریع السیر تهران-قم-اصفهان و همچنین متروی تهران-لاریجان-آمل با اعتبار ۶ هزار میلیارد تومانی است که در سال‌های اخیر با انتقاد گسترده کارشناسان صنعت ریلی مواجه بوده و به پروژه پر حاشیه مشهور شده است.
چرا احداث پروژه راه آهن برقی تهران-آمل-لاریجان، خسران بزرگی برای اقتصاد کشور است؟
در قانون بودجه سال ۹۷ نیز بیش از ۶.۴ هزار میلیارد تومان برای اجرای پروژه ریلی و غیر اقتصادی تهران-آمل در نظر گرفته شده بود که با این مبلغ می‌شد یک پنجم پروژه‌های ریلی مهم را با صورت وضعیت و هزینه‌های ساخت و احداث خطوط ریلی در آن سال، اجرا کرد.
بر اساس برآوردی که در این مصوبه از سوی شرکت ساخت اعلام شده، هزینه هر کیلومتر خط آهن تهران - آمل ۵۳ میلیارد تومان محاسبه شده بود.
این در حالی است که آنگونه که مسئولان شرکت ساخت و توسعه اعلام کرده بودند، هزینه احداث خط آهن در دشت و کوهستان در همان سال، بین ۳ تا ۹ میلیارد تومان- برای هر کیلومتر ریل گذاری- هزینه در بر داشته است.
با این حساب هزینه هر یک کیلومتر خط آهن رودهن- آمل-لاریجان ۱۴ تا ۱۷ برابر هزینه احداث یک کیلومتر راه آهن چابهار زاهدان است. با این تفاوت که راه آهن مسافری تهران- آمل می‌تواند حداکثر روزانه ۵ هزار نفر را در بهترین حالت (در صورت تأمین مالی خرید ریل باس و استفاده حداکثری از ظرفیت این خط و استقبال مسافران) جا به جا کند.
با این حال شرکت ساخت و توسعه هیچ گزارشی از تخصیص یا عدم تخصیص این رقم در بودجه سنواتی سال‌های قبل و نیز میزان پیشرفت این پروژه منتشر نکرده است.
تخصیص بودجه به پروژه گران و بی فایده؛ در لایحه ۱۴۰۰
در لایحه بودجه سال آتی (۱۴۰۰)، رقم در نظر گرفته شده، ۶ هزار و ۱۸ میلیارد تومان است که اندکی بیش از ۵۰ میلیون تومان به ازای هر یک کیلومتر، هزینه ساخت خط آهن در نظر گرفته شده است.
با فرض تکمیل احداث این پروژه ظرف یک سال و عدم نیاز به منابع مالی جدید برای تکمیل این خط آهن و همچنین با احتساب هر فقره بلیت قطار برقی تهران-آمل (مثلاً) ۵۰ هزار تومان، سالانه ۹۱ میلیارد تومان این خط آهن از محل بلیت فروشی درآمد خواهد داشت.
اگر هزینه بلیت و جمعیت مسافران این خط ثابت باشد، ۶۶ سال طول می‌کشد تا صرفاً از محل بلیت فروشی، هزینه احداث این پروژه مستهلک شود! اما اگر سالی ۲۰ درصد به نرخ بلیت و ۵۰ درصد به جمعیت استفاده کنندگان، افزوده شود، این دوره زمانی به حدود یک سوم (کمی بیش از ۲۲ سال) کاهش خواهد یافت.
این در حالی است که خط آهن چابهار-زاهدان به گفته مدیران شرکت ساخت، حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان هزینه احداث آن خواهد بود که تا تا پایان سال آینده، این خط تکمیل می‌شود و می‌تواند سالانه ۷.۵ میلیون تن بار (ظرف بازه زمانی ۵ ساله) اعم از ترانزیتی، وارداتی و صادراتی به خود جذب کند.
درآمد خط آهن چابهار-زاهدان به گفته کارشناسان، رقمی معادل فروش نفت در ایام پیش از تحریم فروش نفت خواهد بود که در سال‌های اخیر (پیشاترامپ) بسته به قیمت هر بشکه نفت، بین ۵۰ تا ۶۰ میلیارد دلار (حدود ۱,۵۰۰ هزار میلیارد تومان با احتساب هر دلار ۲۵ هزار تومان) بوده است که به معنی بازگشت هزینه احداث خط آهن چابهار-زاهدان در یک دوره زمانی یک ساله است.
خاطرنشان می‌شود بودجه عمرانی سال جاری ۸۸ هزار میلیارد تومان است و دولت در لایحه بودجه سال آتی، ۱۰۴ هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی (تملک دارایی‌های سرمایه‌ای) پیشنهاد شده است.
پروژه‌های عمرانی اولویت دار بخش ریلی به این شرح است:
۱. راه آهن میانه-اردبیل به طول ۱۷۵ کیلومتر و با اجرای شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور با اعتبار ۶ هزار و ۳۴۴ میلیارد و ۶۴۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان
۲. راه آهن زنجان-تبریز و همدان-سنندج از مسیر بیجار به طول ۱۲۰ کیلومتر و با اجرای شرکت ساخت و توسعه با اعتبار هزار و ۱۸۲ میلیارد و ۵۴۰ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان
۳. راه آهن اسلام آباد-ایلام به طول ۸۰ کیلومتر و با اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۸۲۲ میلیون و ۶۷۲ هزار و ۵۰۰ تومان
۴. راه آهن چابهار-زاهدان به طول ۵۸۰ کیلومتر با اجرای شرکت ساخت و اعتبار ۲ هزار و ۲۸۴ میلیون و ۸۴۵ هزار و ۳۰۰ تومان
۵. اتصال سبزوار- بردسکن- خلیل آباد و کاشمر به راه آهن بافق - مشهد به طول ۲۲۰ کیلومتر و با اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۲ هزار و ۱۷۲ میلیارد و ۹۲۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان
۶. اتصال دوغارون به شبکه ریلی به طول ۲۰۰ کیلومتر و با اجرای شرکت ساخت با اعتبار هزار و ۸۷۸ میلیارد و ۱۴۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان
۷. اتصال راه آهن یزد-اقلید به راه آهن اصفهان- شیراز به طول ۲۶۴ کیلومتر با اجرای شرکت ساخت و اعتبار هزار و ۱۹۲ میلیارد و ۸۵۵ میلیون و ۱۱۰ هزار تومان
۸. اتصال سبزوار به شبکه ریلی به طول ۴۵ کیلومتر و با اجرای شرکت ساخت و اعتبار ۴۷۵ میلیون و ۹۰۶ هزار تومان
۹. اتصال سراب به شبکه ریلی به طول ۱۵۵ کیلومتر با اجرای شرکت ساخت و اعتبار ۷۷۸ میلیارد و ۹۷۷ میلیون تومان
۱۰. اتصال یاسوج به شبکه ریلی به طول ۱۷۰ کیلومتر با اجرای شرکت ساخت و اعتبار هزار و ۶۱۵ میلیارد و ۲۹۵ میلیون تومان
۱۱. احداث آنتن ایستگاه راه آهن جوین-اسفراین-بجنورد-شیروان به طول ۱۷۰ کیلومتر با اجرای شرکت ساخت و اعتبار هزار و ۲۱۳ میلیارد و ۳۲۸ میلیون تومان
۱۲. احداث خط دوم راه آهن تهران-میانه-تبریز به طول ۴۴۰ کیلومتر و اجرای شرکت راه آهن با اعتبار ۸۸۱ میلیون و ۶۴۴ هزار تومان
۱۳. احداث راه آهن تهران - همدان - سنندج به طول ۴۳۰ کیلومتر با اجرای شرکت ساخت و اعتبار ۳ هزار و ۲۹۱ میلیارد و ۲۸۷ میلیون تومان
۱۴. احداث راه آهن اراک - خمین- گلپایگان- میمه- اصفهان به طول ۱۶۵ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار هزار و ۵۶۹ میلیارد و ۲۳۳ میلیون تومان
۱۵. احداث راه آهن اصفهان - داران- ازنا به طول ۳۲۲ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۳ هزار و ۱۷۰ میلیارد و ۱۲۱ میلیون تومان
۱۶. احداث راه آهن بافق - مشهد و راه آهن تربت حیدریه - سنگان - هرات به طول ۹۷۷ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۷۰۰ میلیون تومان
۱۷. احداث راه آهن حومه‌ای قزوین - محمدیه به طول ۲۰ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار یک میلیارد و ۲۸۸ میلیون تومان
۱۸. احداث راه آهن دورود- خرم آباد- اندیمشک و درود - بروجرد - ملایر به طول ۳۹۴ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۴ هزار و ۲۳ میلیارد و ۳۵۳ میلیون تومان
۱۹. احداث راه آهن تهران - لاریجان- آمل به طول ۱۲۰ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۶ هزار و ۱۸ میلیارد تومان!
۲۰. احداث راه آهن زاهدان -زابل- بیرجند و اتصال آن به راه‌آهن بافق - مشهد به طول ۷۶۰ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۷ هزار و ۴۱۲ میلیارد و ۶۵ میلیون تومان
۲۱. راه آهن سریع السیر تهران - قم - اصفهان و قم - اراک به طول ۴۰۵ کیلومتر و اجرای شرکت راه آهن با اعتبار ۲۷ هزار و ۴۴۱ میلیارد و ۴۶۵ میلیون تومان
۲۲. احداث راه آهن شیراز - اصفهان به طول ۵۰۶ کیلومتر با اجرای شرکت راه آهن و اعتبار ۸۹۰ میلیون تومان
۲۳. احداث راه آهن شیراز - بوشهر و خط آنتنی جهرم به طول ۵۷۲ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۵ هزار و ۲۴۷ میلیارد و ۵۰۲ میلیون تومان
۲۴. احداث راه آهن غرب کشور و خط آنتنی نهاوند به طول ۵۷۹ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۴ هزار و ۶۳۳ میلیارد و ۴۷۶ میلیون تومان
۲۵. احداث راه آهن قزوین - رشت - انزلی به طول ۲۱۸ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت و اعتبار ۲ هزار و ۵۱۱ میلیارد و ۴۲۹ میلیون تومان
۲۶. احداث راه آهن کرمان - زاهدان به طول ۵۴۵ کیلومتر و اجرای شرکت راه آهن با اعتبار هزار و ۱۵ میلیارد و ۵۹ میلیون تومان
۲۷. احداث راه آهن گرگان - بجنورد و راه آهن شیروان-مشهد به طول ۵۲۰ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۵ هزار و ۲۱۶ میلیارد و ۴۱۲ میلیون تومان
۲۸. برقی کردن راه آهن گرمسار - گرگان - اینچه برون به طول ۴۹۵ کیلومتر و اجرای شرکت راه آهن با اعتبار ۱۳ هزار و ۲۸ میلیارد و ۵۹۴ میلیون تومان
۲۹. احداث راه آهن گل گهر-نیریز-استهبان-فسا-شیراز و آنتنی داراب-زادمحمود-لار به طول ۵۱۷ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۴ هزار و ۶۲۶ میلیارد و ۱۹۲ میلیون تومان
۳۰. احداث راه آهن مبارکه - سفید دشت- شهرکرد به طول ۹۰ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار هزار و ۷۰۰ میلیارد و ۹۶۲ میلیون تومان
۳۱. احداث راه آهن مراغه - ارومیه به طول ۱۸۰ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۷۳۲ میلیارد و ۶۹۴ میلیون تومان
۳۲. احداث قطار حومه‌ای تهران - ورامین - پیشوا- گرمسار به طول ۱۲۰ کیلومتر و اجرای شرکت راه آهن با اعتبار ۸۹۳ میلیارد و ۴۳۰ میلیون تومان
۳۳. احداث قطار حومه‌ای تهران _قم و آنتنی فرودگاه امام خمینی و احداث راه آهن کمربندی قم و انتقال و جمع آوری راه آهن از داخل شهر قم به طول ۱۵۴ کیلومتر و اجرای شرکت راه آهن با اعتبار ۴۰۸ میلیارد و ۱۶۱ میلیون تومان
۳۴. احداث محور جدید راه آهن میانه - تبریز به طول ۲۰۰ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۲ هزار و ۵۴۳ میلیارد و ۲۵۲ میلیون تومان
۳۵. برقی کردن راه آهن تهران - مشهد به طول ۹۷۵ کیلومتر و اجرای شرکت راه آهن با اعتبار ۱۶ هزار و ۵۱۱ میلیارد و ۵۷۶ میلیون تومان
۳۶. مشارکت در احداث راه آهن شیراز - ج هرم- لار- بندر عباس به طول ۵۳۵ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۸۳ میلیارد و ۹۶۰ میلیون تومان
۳۷. احداث راه آهن دو خطه برقی اصفهان - اهواز و کمک به احداث راه‌آهن شلمچه- بصره به طول ۴۸۴ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۳ هزار و ۱۳۰ میلیارد تومان
۳۸. احداث راه‌آهن سیرجان- کرمان به طول ۲۰۰ کیلومتر با اجرای شرکت راه آهن با اعتبار ۷۰۸ میلیارد و ۳۳۷ میلیون تومان
۳۹. احداث راه آهن رشت - آستارا به طول ۱۷۰ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۳ هزار و ۹۳۹ میلیارد و ۲۰۶ میلیون تومان
۴۰. مطالعه و اجرای راه آهن میاندوآب به سقز به طول ۱۰۰ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان
۴۱. احداث راه آهن خواف-هرات به طول ۶۵ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۴۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان
۴۲. احداث راه آهن بم -جیرفت به طول ۱۷۴ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۳ هزار و ۲۱۰ میلیارد و ۳۳۷ میلیون تومان
۴۳. احداث راه آهن ملایر - همدان به طول ۹۶ کیلومتر و اجرای شرکت ساخت با اعتبار ۵۳۱ میلیارد و ۹۷ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان