با توجه به پیشینه این حرفه در شهرکرد و تعدد کارگاههای نمد مالی در شهرکرد، از نمد به عنوان محصول صادراتی این شهر یاد میشود و شهرداری شهرکرد محلهای را به عنوان کوی «نمد مالان» نامگذاری و فضا سازی کرده است. تولید محصولات نمدی مختلف باعث ثبت شهرکرد به عنوان شهر ملی نمد شده است همچنین نمد چهارمحال و بختیاری دارای نشان یونسکو و نشان ملی مرغوبیت صنایع دستی ایران است.
شهرکرد، شهر ملی نَمَد
چهارمحال و بختیاری مهمترین استان تولید کننده نمد کشور است و شهرکرد در سال ۱۳۹۷ بهعنوان شهر ملی نمد معرفی شد که سابقه تاریخی در تولید این محصول دارد. هم اکنون مقدمات جهانیشدن این شهر از سوی یونسکو فراهم شده است.
کيفيت توليدات نمدي شهرکرد به حدي بالاست که در بازارهاي آمريکا و سوئد رونق فروش مطلوبي دارد.
کپنک بالاپوشی گشاد و ضخیم از جنس نمد است. چون نمد عایق سرما است در مناطق سردسیری آن را بر روی لباس های دیگر در فصل زمستان می پوشند و در گذشته لباس چوپانان ساربانان و روستاییان و درویشان و جنگجویان بوده است. به ادعای نمدمالان نمد خیس را شمشیر نمی بُرد .
فروشگاه های عرضه محصولات مختلف نمدی در قسمتهای مختلف شهرکرد به چشم می خورد.
اقای حبیب پور از استادکار های قدیمی این حرفه در شهرکرد می باشد که حدود ۶۰ سال به این حرفه مشغول می باشد و در کارگاه کوچک خود انواع کپنک و محصولات نمدی را تولید می کند.
جور کردن پشم و قالب ریزی از مراحل اولیه ساخت نمد تن پوش چوپانی یا (کَپنک) می باشد.
برای تهیه نمد (نمدمالی) عمل بافتن انجام نمیشود بلکه با ایجاد فشار و رطوبت و حرارت، موجب درهم رفتن الیاف پشمی میشوند. دو خاصیت جعدیابی و پوستهای شدنِ پشم امکان تولید نمد را فراهم میکنند.
فضای خالی هشتی شکلی برای آستین نماها (کرگوش ها) در نظر گرفته می شود و قسمت پایین نمد به داخل دوخته می شود.
در مرحله ی قالب زدن قالب حصیری یا کرباسی را پهن می کنند و به وسیله ی کِلک لایه ی اول پشم را روی قالب می گذارند.
برای مالیدن نمد در نقاط مختلف ایران روشهای مختلف وجود دارد استفاده از کتیرا در برخی نقاط رایج است برای در هم آمیختن پشم باید محیط را قلیایی کرد برای این منظور میتوان از صابون یا مایع ظرفشویی استفاده کرد. محیط قلیایی باعث میشود نوک رشتهها به چند رشته تبدیل شده و بهتر به هم گره می خورنند.
بعد از تمام شدن مالش، پشمها تغییر کرده و به صورت مسطح تغییر شکل دادهاند، سپس استاد کار ناصافیها را با دست هموار میکند و اگر قسمتی از نمد نازکتر باشد آن را با مقداری پشم ترمیم میکند.
پشمی که برای تولید نمد به کار میرود پشم بهاره گوسفند با الیاف بلند است. از صابون و زرده تخممرغ نیز میتوان برای بهتر شدن کیفیت کار استفاده کرد. مقدار پشمی که برای هرمترمربع نمد لازم است با مقدار پشم لازم برای تولید قالی برابر است اما چون زمان تولید نمد بسیار کوتاه تر است (حدود یک روز) قیمت آن پایین است.
نمد را لوله کرده و با ساقهای دست شروع به مالیدن می کنند هر یک ساعت دوباره لوله را باز کرده و از طرف دیگر لوله میکنند چند بار از جهت افقی و چند بار از جهت عمودی تا وقتی که به حالت اصلی نمدی خود برسد.
هر دو سمت نمد باید مالیده شود و برای این کار باید نمد های ضخیم پشت و رو شوند.
نمد مالان باید روزانه هشت تا ده ساعت به مالیدن نمد بپردازند از این رو آب و صابون باعث میشود که سطح مورد مالش نرم تر شده و آن قسمت از دست که تماس بیشتری با نمد دارد سالم بماند.
آماده سازی کف صابون مخصوص نمد مالی جهت قلیایی کردن نمد.
حرارت دادن باعث شده تا تمام تارهای پشم در هم تنیده شوند و ساختار آن یکنواخت شود.
شهرکرد، شهر ملی نَمَد
بهتر است برای جلوگیری از بوی بد نمد بعد از اتمام کار آن را کامل بشویند تا چرکاب صابون خارج شود و هم نقش ان روشن تر شود. عده ای ممکن است در نمد چسب یا چیزهای دیگری به کار برند که خاصیت نمد اصلی را ندارد.
شهرکرد، شهر ملی نَمَد
هنگام خوابیدن روی نمد گرمای حاصل از تماس بدن شما با نمد تشدید می یابد به همین سبب گردش خون به راحتی انجام میشود و هر گونه گرفتگی عضلات را تسکین می دهد.
شهرکرد، شهر ملی نَمَد
نمد در آسیا به ویژه در ایران از زمان های قدیم به عنوان لباس، كلاه و خیمه و زیرانداز به كار می رفته و در شرایطی سخت تولید می شده است. تهیه و ساخت نمد در ایران همچنان به صورت سنتی صورت می گیرد وهنرمند ایرانی با نقش و نگار و دستان توانمند وهنرمندانه خود بدان روح تازه ای می بخشد.
شهرکرد، شهر ملی نَمَد
۵۰۰ هنرمند نمد مال در استان چهارمحال و بختیاری فعالیت می کنند. امروزه در چهارمحال و بختیاری (شهرکرد) و خراسان رضوی (شهرچناران) و برخی شهرهای دیگر نمدمالی رواج دارد.
نمدهای ایران، در هر منطقه از این سرزمین، رازی سر به مهر دارند كه با شكل های تجریدی و نمادین و رنگ های برگرفته از طبیعت، بخشی از فرهنگ هنرهای عامیانه ما را تشكیل می دهند.
برای تهیه نمد از پشم بهاره گوسفندان با الیاف بلند استفاده می شود. در حال حاضر افزایش قیمت پشم و نبود مواد اولیه در مدت زمان طولانی این هنر چندین ساله را با خطر رکود و عدم تولید روبهرو میکند.