به گزارش خبرنگار مهر، «کلیات شیوه نامه آزمون‌های برخط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» به صورت پیش‌نویس منتشر شده است.
در این پیش‌نویس به بخش‌های «قوانین و فرایندهای ارزیابی‌های برخط»، «حوزه ارزیابی‌های تکوینی»، «آزمونسازی، طراحی و بارگذاری سؤالات»، «فرایندهای آزمون»، «تخلفات و تنبیهات» و راهنماها تقسیم بندی شده است. این پروتکل با استفاده از خرد جمعی صاحبنظران تمام دانشگاه‌های علومپزشکی، تهیه و تدوین شده است.
در بخش‌هایی از این شیوه نامه آمده است:
قوانین و فرایندهای ارزیابی‌های برخط
ساختار مدیریت آزمون‌های برخط: لازم است در کوتاه‌ترین زمان ممکن، بسته به شرایط دانشگاه یا دانشکده، مدیریت آزمون‌های مذکور به صورت شفاف تعریف شود. کمیته راهبردی، کمیته اجرایی و کمیته ارزشیابی و ارتقا آزمون برخط و مبتنی بر رایانه با حضور معاونان و مدیران دانشگاه تشکیل شود.
حوزه ارزیابی‌های تکوینی
لازم است دانشگاه تمهیداتی را در نظر بگیرد تا با نظر اعضای هیات علمی و با در نظر گرفتن ماهیت درس و رشته مربوطه و به منظور آشنایی هرچه بیشتر اساتید با سطح علمی فراگیران، آزمون‌هایی به صورت مستمر از دانشجویان گرفته شده و نمره آن در ارزیابی نهایی دانشجو اعمال شده و وزن آزمون نهایی، کاهش یابد.
تبصره: سهمی از ارزیابی‌های تکوینی می‌تواند شامل مشارکت فعال دانشجو، انجام تکالیف، ارائه بازخورد به همتایان و یا سایر موارد، به تشخیص اساتید باشد.
آزمونسازی، طراحی و بارگذاری سؤالات
با توجه به ماهیت آزمون برخط، شایسته است سؤالات بسته به نیاز درس، عمدتاً به صورت کوتاه پاسخ، MCQ، Matching، EM(Extended Matching) در نظر گرفته شده و حتی‌الامکان از طرح سؤالات با پاسخ‌های تشریحی بلند که مستلزم دریافت زمان زیادی برای پاسخ دهی است، پرهیز شده تا زمان کلی آزمون، به حداقل برسد.
در ارزیابی‌های تراکمی، حتی‌الامکان سؤالات به صورت تحلیلی، مفهومی و تاکسونومی بالا بوده به طوری که ارزیابی شبه آزمون جزوه باز بوده و داوطلبان امکان جستجو در اینترنت، یا استفاده مستقیم از جزوه را نداشته باشند.
زمان ۴۵ ثانیه برای سؤالات چهار گزینه‌ای در نظر گرفته شود: زمان هر سؤال، در طراحی سؤالات با توجه به نظر استاد مربوطه در نظر گرفته شود، در عین حال برای سؤالات چهار گزینه‌ای، متوسط زمان ۴۵ ثانیه در متون علمی، پیشنهاد شده است.
لازم است اساتید ۴۸ ساعت قبل از برگزاری آزمون، سؤالات را به واحد فناوری اطلاعات تحویل دهند و از صحت اجرای آن، اطمینان حاصل کنند.
نمایش سؤالات: لازم است هر سؤال در یک صفحه نمایش داده شود. با توجه به زیرساخت‌های فعلی، از درج سوالاتی حاوی مالتی مدیا، حتی‌الامکان، پرهیز شود. لازم است زمان بندی هر سؤال به صورت شفاف در صفحه نمایش سؤال، نشان داده شود.
امکان بازگشت به عقب و ویرایش سؤال پاسخ داده شده، برای دانشجو وجود نداشته باشد و این موضوع، مؤکداً قبل از برگزاری آزمون به داوطلب، اطلاع رسانی شود. تبصره: با توجه به اینکه دواطلب امکان بازگشت به سؤال قبل را نخواهد داشت، از ارتباط دادن سؤالات به یکدیگر، پرهیز شود.
پیشنهاد می‌شود علاوه بر چیدمان تصادفی سؤالات، سوالاتی نیز به صورت اضافی طرح شود به همه داوطلبان سؤالات یکسان داده نشود. این امکان تقلب را کاهش خواهد داد. سؤالات به صورت تصادفی نمایش داده شود و در صورتی که سؤالات به صورت چندگزینه‌ای است، گزینه‌ها نیز به صورت تصادفی، چیده شوند.
فرایندهای اجرایی قبل از آزمون
بسته به امکانات دانشگاه، برنامه زمانبندی آزمون‌ها، به نماینده دانشجویان و کلیه دانشجویان از طریقه سامانه آموزش دانشگاه و سایت دانشکده، ارسال ایمیل یا پیامک، ابلاغ شود. برنامه زمانی آزمون‌ها از ساعت ۸ صبح الی ۱۸ عصر، تنظیم شود.
قبل از برگزاری آزمون، نیازمندی‌های نرم افزاری و سخت افزاری به داوطلبان اعلام و به صورت مستند در پایگاه اطلاع رسانی دانشگاه / دانشکده مربوطه، درج شود. دانشجو ملزم است قبل از بازه امتحانی، دسترسی خود به ابزار لازم و اعلامی دانشگاه (اینترنت، رایانه شخصی، تلفن همراه، تبلت و …) را فراهم آورد.
در صورت عدم دسترسی دانشجو به اینترنت یا سایر ملزومات آزمون برخط، ضروری است یک هفته قبل از آزمون، هماهنگی‌های لازم با آموزش دانشکده را انجام داده و با لحاظ شرایط بیماری کرونا، به صورت حضوری در سایت دانشکده خود، در آزمون شرکت داده شوند.
ایجاد مرکز پاسخگویی تلفنی به مشکلات دانشجویان با شماره اعلامی، قبل و حین برگزاری آزمون متشکل از یک نفر کارشناس آموزش از کلیه دانشکده‌ها، کارشناسان مرکز آزمون و کارشناسان فنی، ضروری است.
فرایند اجرایی نزدیک به زمان آزمون
داوطلبان نیم ساعت قبل از شروع آزمون، ملزم به ورود به سامانه آزمون بوده و چنانچه خللی در ورود به سامانه وجود دارد به اطلاع کارشناس مربوط مسئول رسانده شود. تبصره: لازم است در این خصوص به داوطلب اطلاع رسانی شود و به آنها تأکید شود؛ مسئولیت هرگونه تأخیر به عهده شخص دانشجو است.
لازم است قبل از شروع آزمون داوطلبان فرم مربوط به رعایت اصول اخلاقی را (پیوست) به صورت آگاهانه تکمیل کرده و تیک مربوط به آن را در سامانه آزمون فعال کنند.
فرایند اجرایی حین آزمون
داوطلبان حداکثر ۱۰ دقیقه بعد از شروع آزمون، مجاز به شرکت در آزمون هستند. پایان آزمون برای این داوطلبان شبیه سایر داوطلبان بوده و زمان اضافی به آنها داده نخواهد شد. به عبارت دیگر اگر داوطلب بخواهد به سوالات آخر برسد؛ لازم است پاسخگویی سوالات اولیه را سریع‌تر از زمان در نظر گرفته شده برای هر سوال انجام دهد.
در صورتی که دانشجویی در ابتدا یا میانه آزمون به دلیل بروز مشکلات نرم افزاری یا سختافزاری (مانند قطعی برق، قطعی اینترنت و…) دچار قطعی اینترنت شود، لازم است در اسرع وقت با کارشناسان مرکز آزمون تماس بگیرد و نسبت به ورود مجدد به سامانه، هماهنگی و اطلاع رسانی کند.
حداکثر مدت زمان مجاز برای اطلاع رسانی قطعی اینترنت توسط دانشجو به کارشناس آزمون ۵ دقیقه است. عدم تماس دانشجو با کارشناسان مرکز آزمون، به منزله عدم شرکت در آزمون است.
حضور آنکال اساتید در حین برگزاری آزمون جهت پاسخگویی به دانشجویان برای رفع ابهام در برخی سؤالات، ضروری است. برنامه‌ریزی آن بر عهده دانشکده‌ها خواهد بود.
فرایند اجرایی بعد از آزمون
در صورتی که دانشجو نتواند در بازه زمانی معین در آزمون برخط شرکت کند، تصمیم گیری در خصوص وی پس از ارائه مستندات، با توجه به تعداد موارد و نظر معاون آموزشی دانشگاه، توسط شورای آموزشی دانشکده / دانشگاه است. در صورت غیبت غیر موجه، طبق آیین نامه، نمره دانشجو در آزمون، صفر لحاظ شود.
لازم است نمرات نهایی حداکثر ۱۰ روز بعد از برگزاری آزمون در سامانه آموزشی دانشگاه ثبت موقت و حداکثر یک هفته بعد، نمرات نهایی شود. ضمناً مهلت اعتراض دانشجو به نمرات حداکثر ۳ روز بعد از ثبت اولیه نمرات است.
در صورت وجود اعتراض از سوی دانشجویان به شیوه برگزاری آزمون و یا نتیجه ارزیابی در دروس مختلف، معاون آموزشی دانشکده مربوطه باید بعد از اخذ نظرات گروه آموزشی مشکل را به همراه مستندات به اداره کل آموزش دانشگاه جهت بررسی ارسال کند.
ارزشیابی فرایند برگزاری آزمون‌های برخط
به منظور بررسی ارزیابی کیفیت آزمون‌های حضوری و غیر حضوری، واحد ارزیابی و آزمون مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی دانشگاه موظف به پایش عملکرد نحوه اجرای آزمون‌های برخط در پایان هر نیمسال تحصیلی در تمامی دانشکده‌ها و مراکز آموزشی درمانی است.
تبصره: با توجه به بخشنامه ۹۴۳/۵۰۰/ د ۲۶ خرداد ۹۹ معاونت آموزشی وزارت بهداشت و در راستای بررسی صحت و سلامت آزمون، تعدادی از نتایج به صورت تصادفی انتخاب و با نمرات ماقبل دانشجو (ترم‌های قبل و یا سایر نمرات دانشجویان) مقایسه خواهد شد. در صورت وجود اختلاف معنادار یا اثبات تقلب، مطابق ضوابط با دانشجو برخورد خواهد شد.
تخلفات و تنبیهات
با توجه به اینکه فضای آزمون‌های برخط، نسبت به آزمون‌های حضوری، محافظت نشده است، به منظور آگاهی داوطلبان با عواقب و تنبیهات مورد انتظار باید مفاد مندرج در آیین نامه انضباطی به نحو مقتضی، به کلیه داوطلبان، اطلاع رسانی شود. همچنین با توجه به اینکه تقلب در این دست از آزمون‌ها، باعث از بین رفتن اعتماد عمومی به برونداد ارزیابی‌های برخط خواهد شد، شایسته است در هر حوزه، بالاترین تنبیهات برای تقلبات محرز در نظر گرفته شود.
تنبیهات مطابق با ماده ۱۲ آیین نامه انضباطی دانشجویان:
۱. احضار و اخطار شفاهی بدون درج در پرونده انضباطی دانشجو
۲. تذکر کتبی بدون درج در پرونده انضباطی دانشجو
۳. اخطار کتبی بدون درج در پرونده انضباطی دانشجو
۴. تذکر کتبی و درج در پرونده انضباطی دانشجو
۵. توبیخ کتبی و درج در پرونده انضباطی دانشجو
۶. دادن نمره ۰.۲۵ در درس، آزمون یا تکالیف مربوط به تخلف
۷. محرومیت از تسهیلات رفاهی دانشگاه یا ایجاد تغییر در آنها، از قبیل وام، خوابگاه و غیره از یک ماه تا مدت زمان باقیمانده از تحصیل
۸. دریافت خسارت از دانشجو در مواردی که تخلف منجر به ایجاد ضرر و زیان شده باشد.
۹. منع موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال یا از ۱ تا ۶ ماه بدون احتساب سنوات
۱۰. منع موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال یا از ۱ تا ۶ ماه با احتساب سنوات
۱۱. منع موقت از تحصیل به مدت دو نیمسال یا از ۶ تا ۱۲ ماه بدون احتساب سنوات
۱۲. منع موقت از تحصیل به مدت دو نیمسال یا از ۶ تا ۱۲ ماه با احتساب سنوات
۱۳. منع موقت از تحصیل به مدت سه نیمسال یا از ۱۳ تا ۱۸ ماه بدون احتساب سنوات
۱۴. منع موقت از تحصیل به مدت سه نیمسال یا از ۱۳ تا ۱۸ ماه با احتساب سنوات
۱۵. منع موقت از تحصیل به مدت چهار نیمسال یا از ۱۸ تا ۲۴ ماه با احتساب سنوات
۱۶. منع موقت از تحصیل به مدت چهار نیمسال یا از ۱۸ تا ۲۴ ماه با احتساب سنوات
۱۷. تغییر محل تحصیل دانشجو
۱۸. تبدیل دوره تحصیلی دانشجو از دولتی به شهریه پرداز
۱۹. اخراج دانشجو از دانشگاه، با حفظ حق شرکت مجدد در آزمون ورودی
۲۰. اخراج دانشجو از دانشگاه با محرومیت از تحصیل در کلیه دانشگاه‌ها تا ۵ سال
حوزه تخلفات آزمون
مطابق با ماده ۳۳ آیین نامه انضباطی دانشجویان، تقلب عبارت است از استفاده محرز دانشجو از اطلاعات، تجهیزات یا امکانات به نحوی که مجاز نباشد، با قصد قبلی برای ارائه نتیجه یک فعالیت آموزشی موظف.
متخلف به تنبیه بند ۶ (در درس یا آزمون‌های مربوطه) و متناسب با نوع تقلب، به یکی از تنبیهات بندهای ۱ تا ۵ و در صورت تکرار علاوه بر تنبیه بند ۶، به یکی از تنبیهات بندهای ۹ تا ۱۲ محکوم می‌شود. علاوه بر این مطابق با ماده ۳۵ آیین نامه انضباطی و با توجه به اینکه احتمال تقلب‌های قراردادی در آزمون‌های برخط بالاتر از سایر آزمون‌هاست.
چنانچه داوطلبی دیگری را به جای خود در امتحان قرار دهد، به تنبیه بند ۶ در امتحان مربوطه و یا یکی از تنبیهات بندهای ۹ تا ۱۲ محکوم می‌شود و در صورت تکرار، تنبیه تا بند ۱۴ قابل تشدید خواهد بود.
در صورت شرکت به جای دیگری در امتحان، متخلف به یکی از تنبیهات بندهای ۹ تا ۱۲ محکوم شده و در صورت تکرار، تنبیه تا بند ۱۴ قابل تشدید خواهد بود.
در خصوص به اشتراک گذاری سؤالات یا پاسخ‌ها در فضای برخط، مطابق با ماده ۳۶ آیین نامه انضباطی، متخلف علاوه بر محکومیت به بند ۶ به یکی از تنبیهات بندهای ۹ تا ۱۲ محکوم شده و در صورت تکرار، تنبیه تا بند ۱۴ قابل تشدید خواهد بود.
شاخص‌های عمومی تخلف:
۱. ثبت نام در آزمون با هویت جعلی یا شرکت در جلسه آزمون، به جای داوطلب اصلی
۲. کمک به سایر داوطلبان در خارج از ضوابط برگزاری آزمون، جهت پاسخ به سؤالات
۳. تبانی با داوطلبان یا افراد خارج از حوزه
۴. به اشتراک گذاری سؤالات و یا پاسخ‌های سؤالات آزمون در اختیار سایر داوطلبان همانند شبکه‌ها یا فضای برخط
۵. استفاده از کتاب، یادداشت، جزوه و هر آنچه استفاده از آن توسط دانشگاه در زمان آزمون، ممنوع اعلام شده است.
۶. تشابه در پاسخ‌های تشریحی ارسالی داوطلبان (با تشخیص استاد درس)
۷. تشابه عکس‌ها، فایل یا مالتی مدیای ارسالی داوطلبان
۸. هرگونه تخلف در زمینه IT در زمان آزمون که به تشخیص نماینده کارشناسان فنی فناوری اطلاعات محرز شده باشد.
در حوزه تخلفات رایانه‌ای و مخابراتی در این حوزه آزمون‌ها، ماده ۳۳ آیین نامه انضباطی تاکید کرده است:
«در صورت ارتکاب هر یک از تخلفات در فضای برخط از قبیل هک کردن، ویروسی کردن، سابوتاژ رایانه‌ای (تغییر، محو، متوقف سازی و…)، تخریب رایانه (نرمافزاری یا سخت افزاری) از طریق نفوذ به سیستم، جاسوسیکردن و دستیابی غیرمجاز به اطلاعات، ضبط صدا یا تصویربرداری‌های بدون مجوز یا انتشار آنها، فروش، افشا یا انتشار اسناد، اطلاعات یا داده‌های مربوط به دانشگاه
وارد شدن به حریم خصوصی افراد در فضای وب یا استفاده ابزاری یا سوء استفاده از اطلاعات، تصاویر یا محصولات صوتی و تصویری صفحات شخصی افراد حقیقی یا حقوقی (اعم از اخاذی، افشا، انتشار، … یا تهدید به اقدام در این موارد یا موارد مشابه) شنود غیرقانونی، تهیه سایت‌ها و وبلاگ‌های غیراخلاقی و ضد امنیت ملی، تهدید و هتک حرمت اشخاص، اهانت به مقدسات دینی
نفوذ به سایت‌های دولتی، ارسال ایمیل‌های مخرب، ایجاد دسترسی غیرمجاز یا اخلال در سطح دسترسی افراد، بارگذاری، دانلود یا انتشار موضوعات غیراخلاقی و کلیه جرایم عمومی در فضای وب، متخلف به تناسب تخلف، به یکی از تنبیهات بندهای ۴ تا ۱۰ محکوم می‌شود.»
تبصره: در صورتی که تخلف تکرار شود یا دارای ابعاد گسترده‌ای باشد به نسبت سطح تأثیر تخلف، تنبیه تا بند ۲۰ قابل تشدید است.
راهنماها (گایدلاین‌ها)
مواردی که لازم است از سوی دانشجویان برگزار کننده آزمون‌های برخط رعایت شود:
دانشجویان موظف هستند، شئونات آزمون را مطابق با آنچه در آزمون‌های حضوری وجود دارد، رعایت کنند. این شئونات شامل نوع پوشش ظاهری، خوردن یا آشامیدن در زمان آزمون، ترک غیر موجه محل آزمون و … است.
توصیه می‌شود دانشجویان هنگام آزمون حداقل یک دستگاه دیگر مانند لپ تاپ، موبایل، تبلت و … نزد خود داشته باشند تا در صورت بروز هرگونه اختلال در دستگاه اول، پس از هماهنگی با کارشناسان مرکز آزمون از وسیله دوم جهت ورود به سامانه آزمون استفاده کنند.
دانشجویان وضعیت اینترنت خود را قبل از شروع بازه امتحانات بررسی و اگر به اینترنت مناسب دسترسی ندارند، حتماً در فرصت باقیمانده نسبت به تهیه اینترنت با کیفیت اقدام کند چنانچه به امکانات سخت افزاری، نرمافزاری و یا اینترنت مناسب دسترسی ندارند، یک هفته قبل از شروع بازه امتحانات، آموزش دانشکده را برای شرکت در آزمون حضوری، مطلع سازند.