خبرگزاری مهر - گروه استانها، علی نواصر: «ام حسین» یکی از اهالی کوی انقلاب اهواز است که این روزها چشم‌های نگرانش همیشه حرکت ابرهای آسمان را رصد می‌کنند؛ مثل هزاران اهوازی و به‌خصوص ساکنان کوی انقلاب با بارش باران دلهره به جانش می‌افتد؛ باران که می‌بارد، ساکنان کوی انقلاب اهواز باید شروع به سد زدن مقابل خانه و انتقال وسایل گران‌قیمت و بچه‌های کوچک به خانه سایر اقوام کنند.
در آخرین بارندگی آنها باوجوداینکه در مقابل خانه سد زده‌اند و راه‌های خروجی فاضلاب را بسته بودند و بچه‌ها کاسه به دست آب‌های باران را به‌سرعت به بیرون از حیاط پرتاب می‌کردند ولی از خروجی فاضلاب داخل خانه که اتفاقاً آن را نیز بسته بودند، غافل شدند و قدرت فاضلاب پارچه‌هایی را که برای بستن فاضلاب استفاده کرده بودند، به بیرون پرتاب کرد و ناگهان فاضلاب کل خانه آنها را فراگرفت و تا زانو بالا آمد.
ام حسین می‌گوید: با خون‌دل به تلاطم فاضلاب در داخل اتاق‌ها نگاه می‌کردم که چگونه هر چه من و همسر و بچه‌هایم با تحمل سختی‌های فراوانی خریداری کرده بودیم، از بین رفت. یخچال، اجاق‌گاز، تخت خواب نوه‌ها و… این‌ها حاصل سال‌ها پس‌انداز ما و بچه‌ها بود که در فاضلاب از بین رفت.
این زن حدود ۷۰ ساله می‌گوید: چه شده که ما در اهواز دیگر از باران می‌ترسیم؟ چند سال است که ما در کوی انقلاب از بارش رحمت الهی دچار اضطراب و نگرانی می‌شویم. آیا می‌توانیم از خدا بخواهیم باران رحمتش را برای ما نازل نکند؟ محال است چنین دعایی کنیم چرا که باران با خود آبادی و نشاط و خیر و برکت را می‌آورد ولی ما در کوی انقلاب دچار عذاب می‌شویم.
«ام حسین» می‌گوید: زمانی که در روستا بودیم، باران که می‌آمد، شادی همه وجودمان را می‌گرفت؛ پدرم سجده شکر می‌کرد و مادرم به برکت باران، بهترین غذای ممکن را برایمان درست می‌کرد؛ بعد از باران روستایمان سرسبز می‌شد و ما بچه‌ها را در دنیایی از شادی و بازی غرق می‌کرد اما اکنون متأسفم که بگویم شرایط دیگر اینگونه نیست.
نگرانی در ترسالی و خشک‌سالی
این زن اهوازی عنوان می‌کند: من کارشناس مسائل شهری نیستم که بگویم چه کسی مقصر است و چه کسی نیست ولی می‌دانم این آب‌گرفتگی‌هایی که خانه و زندگی مردم را از بین می‌برد، ناشی از یک کم‌کاری است.
این شرایط هزاران خانواده اهوازی در چند سال اخیر است، زمانی اهوازی‌ها تاوان خشک‌سالی را با جیره‌بندی آب و برق می‌دادند و در این سال‌ها تاوان ترسالی را با از بین رفتن زندگی خود می‌دهند، ظاهراً برای اهواز این قسمت رقم خورده که آنها در هر حالتی نباید رنگ خوشحالی را به چهره داشته باشند.
همانگونه که این زن ۷۰ ساله اهوازی می‌گوید «قطعاً یک جای کار لنگ می‌زند که اهوازی‌ها از باران ترسیده‌اند».
اهوازی‌ها با اولین بارش باران پاییزی باید درون خانه فرار کنند تا مبادا دچار تنگی نفس ناشی از فعالیت‌های آلاینده صنایع نفتی شوند و با اولین باران شدید باید از خانه فرار کنند تا غرق نشوند؛ مدیریت‌های فشل و ناکارآمدی که با سفارش و لابی و نه از روی تخصص و دانش فنی و مدیریتی در خوزستان روی کار آمده‌اند، شرایط را برای زندگی مردم در اهواز بسیار سخت و عذاب‌آور کرده‌اند به‌گونه‌ای که اهوازی‌ها همه در فکر مهاجرت از شهر خود هستند و آمار مهاجرت‌ها در سال‌های اخیر این مسئله را تأیید می‌کند.
مردم تاوان سوءمدیریت‌ها را می‌دهند
نماینده مردم اهواز، در مجلس نیز در همین زمینه با اشاره به سوءمدیریت‌ها و با انتقاد از نحوه مدیریت منابع در استان خوزستان، می‌گوید: مردم نباید تاوان این سوءمدیریت‌ها را بدهند.
مجتبی یوسفی عنوان می‌کند: استان خوزستان با انباشتی از مشکلات مواجه است که در مقاطع زمانی مختلف مردم را با بحران‌هایی همچون سیل، فاضلاب، گردوغبار و… مواجه می‌کند.
نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: مردم اهواز تقریباً هر ماه با یک مشکل مواجه شده‌اند که این در شأن ملت شریف مرزنشین و ولایتمدار این منطقه نیست که پیوسته حافظ منافع کشور هستند.
وی تصریح می‌کند: اینکه اکنون ما در حوزه زیرساخت‌ها با انباشت مشکلاتی در حوزه‌هایی همچون فاضلاب و تأمین آب شرب مواجه هستیم، بر کسی پوشیده نیست و از سوی دیگر از مدت‌ها قبل گفته‌ایم که اگر از قدیم برای توسعه شبکه فاضلاب تنها شهر اهواز اقدام شده بود، در شرایط کنونی با این حجم از مشکلات مواجه نمی‌شدیم.
فقط ۳۵ درصد شبکه فاضلاب
یوسفی بیان می‌کند: در اهواز نزدیک به ۳۵ درصد شهر فاقد شبکه فاضلاب است در حالی که این کلان‌شهر دومین تولیدکننده ناخالص ملی کشور بعد از تهران بوده که میزان تولید آن در این بخش ۱۴.۳ درصد است.
وی تأکید می‌کند: البته کوتاهی و نبود مدیریت صحیح شهرداری‌ها در حوزه آب‌های سطحی نیز از دیگر عوامل ایجادکننده مشکل در این منطقه است که باز هم دولت و هم شهرداری‌ها با مدیریت وزارت کشور باید در این زمینه کمک کنند تا منابع به درستی هزینه شود.
یوسفی اظهار می‌کند: مدیریت شهری باید به گونه‌ای منابع را مدیریت کند که آب‌های سطحی ناشی از بارندگی به سمت خانه‌های مردم جریان پیدا نکند و باعث نشود در این شرایط نامطلوب اقتصادی که در بازار با افزایش افسارگسیخته قیمت لوازم منزل مواجه هستیم، به دلیل سوءمدیریت به آنها آسیب برسد.
وی می‌گوید: مردم خوزستان در تابستان خواستار تأمین آب شرب هستند آن هم در شرایطی که دو روستای این منطقه در مجاورت پنج رودخانه بزرگ کشور قرار دارند اما از آب شرب بی‌بهره هستند؛ همچنین انتظار دارند که فاضلاب از خانه‌هایشان خارج شود که توقع زیادی نیست و این نگاه حداقلی برای دریافت خدمات شهری است.
یوسفی عنوان می‌کند: سوءمدیریت در این منطقه باعث شد تا منابعی که در گذشته به این بخش تخصیص داده شده بود، به دلیل نداشتن اولویت‌بندی مطلوب به درستی مدیریت نشود و این در حالی است که باید استانداری و وزارت کشور بر این روند نظارت می‌کردند.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم بیان می‌کند: امسال میزان بارندگی در اهواز به اندازه یک‌سوم سال گذشته بود، اما سیلاب در مناطقی که سال گذشته با این مشکل مواجه نبودند، هم جاری شد که ناشی از سوءمدیریت و رفع آن نیز در گروی برنامه‌ریزی مناسب است چرا که مردم نباید تاوان این سوءمدیریت‌ها را بدهند.
معضل هرساله
سال قبل هم اهواز و کارون با آبگرفتگی شدید مواجه و مردم بی‌شماری دچار خسارت شدند؛ همان زمان مدیران گفتند غافلگیر شدیم و این مسئله دیگر تکرار نمی‌شود ولی این مسئله تکرار شد؛ استاندار هم قول داده بود که امسال آبگرفتگی در اهواز به شدت سال‌های قبل نخواهد بود ولی شد؛ حالا مسئولان برای اینکه نشان دهند کارهایی کرده‌اند در حال شمارش خیابان به خیابان اهواز هستند که مثلاً فلان نقطه که سال قبل آبگرفتگی داشت، امسال نداشت.
متأسفانه در پنج سال اخیر مدیریت در خوزستان با ضعف‌های جدی مواجه شده است و آنان به جای برنامه‌ریزی برای انجام اقدامات ماندگار در حال توجیه عملکرد ضعیف خود هستند متأسفانه در پنج سال اخیر مدیریت در خوزستان با ضعف‌های جدی مواجه شده است و آنان به جای برنامه‌ریزی برای انجام اقدامات ماندگار در حال توجیه عملکرد ضعیف خود هستند؛ بسیاری از شهرهای کشور مثل شیراز موفق شده‌اند که معضل آبگرفتگی خود را با کار اصولی حل کنند ولی در اهواز هنوز کار روی زمین مانده است؛ هنوز هنگام آبگرفتگی شهرداری، آبفا را مقصر می‌داند و آبفا می‌گوید «شهرداری مقصر است» و در این جاروجنجال و «من نبودم تو بودی» این مردم اهواز هستند که تاوان بی‌کفایتی‌ها را با از دست دادن خانه و وسایل خانه خود می‌دهند و در نهایت قرار است دولت برای جبران این همه بدبختی و خسارت‌های مالی و روحی، اندکی وام بلاعوض و مقداری تسهیلات با سود نسبتاً بالا بدهد!
۷۰ نقطه بحرانی
درعین‌حال «افشین حاتمی» مدیر بخش فاضلاب شرکت آبفا ی اهواز در خصوص آبگرفتگی اخیر اهواز می‌گوید: متأسفانه بعد از بارندگی، حجم عظیمی از رواناب در سطح شهر جاری می‌شود که با توجه به ظرفیت شبکه دفع فاضلاب طبیعتاً شاهد ماندن آب به مدت زمان طولانی هستیم.
وی افزود: ماند آب متأثر از شدت و میزان بارندگی است که در خوش‌بینانه‌ترین حالت شبکه دفع فاضلاب در یک شبانه‌روز قدرت دفع ۲۹۰ تا ۳۰۰ هزار مترمکعب را دارد.
مدیر بخش فاضلاب شرکت آبفا اهواز گفت: بعد از بارش‌های اخیر باران ۷۰ نقطه بحرانی شناسایی شده‌اند که عمدتاً در اطراف خطوط جمع کننده اصلی آب هستند و دچار نشست و ریزش شده‌اند.
وی ادامه داد: امیدواریم با اقداماتی که در حال انجام است، سریع‌تر این مشکلات حل شود و دفع آب به حداقل‌ترین زمان ممکن برسد.
افشین حیدری تصریح کرد: لزوم احداث شبکه دفع آب‌های سطحی به‌شدت احساس می‌شود و از تمامی مسئولانی که توانایی حل این معضل را دارند، تقاضای همکاری می‌شود.
کم‌کاری شهرداری
این در حالی است که دو نماینده اهواز در مجلس در بیانیه‌ای شهرداری را به کم‌کاری و سیاسی‌کاری متهم کردند و نوشته‌اند: «شهرداری اهواز به عنوان متولی دفع آب‌های سطحی به‌جای پاسخگویی مستدل و محترمانه و انجام اقدامات لازم در این خصوص، با فراری روبه‌جلو از زیر بار مسئولیت شانه خالی نموده است. به‌عنوان خادمان مردم بر خود لازم می‌دانیم شهرداری اهواز را از چنین رویه‌ای که در پیش گرفته نهی و به عمل و اقدام سازنده و مؤثر دعوت نمائیم».
در بیانیه سید کریم حسینی و مجتبی یوسفی عنوان‌شده است: «بدون شک با اعمال مدیریت علمی و کارآمد می‌توان بر کمبودها و کاستی‌های احتمالی غلبه نمود و با استفاده از حداقل امکانات، حداکثر بهره را برد. دست‌کم همانگونه که بسیاری از معضلات شهری از طریق فروش املاک و مستغلات مازاد شهرداری حل‌وفصل گردید، می‌توان با همین رویه بر مشکل آبگرفتگی و جمع‌آوری آب‌های سطحی به‌عنوان بزرگ‌ترین چالش شهری فائق آمد و به رنج و محنت کم‌سابقه مردم خاتمه داد».
در این بیانیه تأکید شده است: «ضمن اینکه عزل و نصب‌های مبهم در سازمان‌ها و مدیریت‌های زیرمجموعه شهرداری اهواز نگرانی‌های زیادی را در پی داشته است و این سوال را پیش می‌آورد که در شرایط بسیار وخیم و بحرانی کلان‌شهر اهواز در حالی که حل معضل آبگرفتگی ثبات مدیریتی را می‌طلبد عزل و نصب‌های شبانه دو ماه پیش که ۱۲ شهردار و مدیرعامل سازمان جابجا شدند».
در بیانیه دو نماینده اهواز در مجلس تأکید شده است: «جابجایی دو مدیر آن هم درست یک روز قبل از بارندگی‌های اخیر و وقوع بحران آبگرفتگی چه معنایی دارد؟ آیا یک مدیر در مقطع چندماهه فرصت کافی برای اثبات کارآمدی یا ناکارآمدی داشته است؟ اگر ملاک شایستگی و کارآمدی است پس در پیش گرفتن چنین رویه‌ای خبر از وضعیتی مبهم و خطرناک در پس پرده مدیریت شهری می‌دهد که همین امر پرداختن به مشکلات و نابسامانی‌ها و معضلات شهری نظیر آبگرفتگی را با اختلالاتی عمیق مواجه نموده است».
وام بانک جهانی کجاست؟
اما سال ۸۴ هجری شمسی، بانک جهانی برای حل مشکل فاضلاب اهواز وامی ۱۴۹ میلیون دلاری به ایران پرداخت کرد که به راحتی می‌شد که معضل فاضلاب اهواز را با آن حل کرد ولی از سرنوشت این وام هیچ خبری در دست نیست و کمترین مشکلی از گرفتاری‌های اهواز در این بخش حل نشده است.
یوسفی، نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی در خصوص این وام بانک جهانی می‌گوید: بانک جهانی در سال ۸۴ هجری شمسی، وام ۱۴۹ میلیون دلاری را برای اصلاح و تکمیل شبکه آب و فاضلاب شهرهای اهواز اختصاص داد و این در حالی است که در آن زمان به شیراز ۱۲۷ میلیون دلار اختصاص داده شد و مشکل فاضلاب شیراز برای همیشه رفع شد؛ اگر این مبلغ را به دلار امروزی تبدیل کنیم رقم بسیار زیادی می‌شود که مسئولان ارشد وقت باید در خصوص نحوه هزینه کرد آن به مردم پاسخ دهند.
این در حالی است که صادق حقیقی پور، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان خوزستان می‌گوید: در خصوص جذب اعتبار در سنوات گذشته از بانک جهانی، خود ما در ردیف اول شاکیان و منتقدان هستیم و خواهان شفافیت و روشنگری در این رابطه‌ایم؛ در خصوص جذب اعتبارات مصوب در یکی دو سال اخیر نیز از هر گونه تحقیق و تفحص و نظارت بر میزان دریافت و شیوه مصرف، نه تنها استقبال می‌کنیم بلکه اقدامات مهم را در راستای کمک و تسریع در جذب و تحقق و مصرف این اعتبارات لازم می‌دانیم.
مشکل پول هست؟
اکنون نیز مدیران خوزستان و در رأس آنها استاندار خوزستان اعلام کرده‌اند که برای حل مشکل اهواز و همسایه آن یعنی کارون نیاز به ۱۴۰ میلیون یورو اعتبار دارند که رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز با اختصاص ۱۰۰ میلیون یورو از محل صندوق توسعه ملی برای حل مشکل فاضلاب اهواز و کارون موافقت کردند؛ ۵۰ میلیون یورو در بودجه سال ۹۹ و ۵۰ میلیون یورو در بودجه سال آینده به فاضلاب اهواز و کارون اختصاص یافته است ولی آیا مدیرانی که ۱۴۹ میلیون یورو تسهیلات بانک جهانی را به باد فنا دادند، قادر خواهند بود با این حجم از اعتبار مشکل کهنه فاضلاب اهواز را حل کنند؟ به خصوص اینکه از هم‌اکنون زمزمه‌های انحراف در هزینه کرد اصولی اعتبار صندوق توسعه ملی شنیده می‌شود.
آیا مدیرانی که ۱۴۹ میلیون یورو تسهیلات بانک جهانی را به باد فنا دادند، قادر خواهند بود با این حجم از اعتبار مشکل کهنه فاضلاب اهواز را حل کنند؟ چند روز قبل با دستور رئیس‌کل دیوان محاسبات کشور، هیئت حسابرسی ویژه رسیدگی به عملکرد مالی طرح‌های عمرانی و سرمایه‌گذاری بخش آب و فاضلاب استان خوزستان تشکیل شد و هم‌اکنون گزارش بررسی‌ها و حسابرسی‌های این هیئت تهیه و برای ارسال به دادسرای دیوان محاسبات کشور نهایی شده است.
آغاز انحراف
در بخشی از این گزارش آمده است: «بر اساس این گزارش، از محل بند (ه) تبصره (۴) قانون بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور مبلغ ۵۰ میلیون یورو از محل اعتبارات ملی با عنایت و اجازه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) برای حل مشکلات آب و فاضلاب شهر اهواز و کارون (کوت عبدالله) اختصاص یافته که ۱۳ میلیون یورو معادل ۲۷۰ میلیارد تومان از مبلغ فوق در قالب وجوه نقدی به حساب شرکت مذکور واریز گردیده است. لیکن به دلیل ضعف مدیریت مسئولان شرکت آب و فاضلاب خوزستان مبالغ فوق در جهت توسعه و ترمیم شبکه آب و فاضلاب اهواز و کارون (کوت عبدالله) هزینه نشده و مبلغ ۱۴۳ میلیارد تومان از مبلغ ۲۷۰ میلیارد تومان فوق، بابت جبران خسارت‌های ناشی از سیل سال ۱۳۹۸ بدون مبادله موافقت‌نامه و انعقاد قرارداد پرداخت‌شده است».
در ادامه این گزارش عنوان شده است: «علاوه بر تخلفات فوق، می‌توان به موارد متعددی دیگری از سو مدیریت‌های این شرکت از جمله؛ طولانی شدن اجرای پروژه‌های عمرانی و افزایش هزینه‌های ساخت و اجرا، عدم نظارت کافی بر اجرای قراردادهای مربوطه، تمدید قراردادها برخلاف مقررات، فقدان کیفیت و بهداشت آب شرب اهواز به دلیل فرسوده و قدیمی بودن لوله‌ها و تأسیسات شهر و وجود انشعابات غیرمجاز، به‌کارگیری افراد از سایر شرکت‌های غیردولتی، دریافت کمک برخلاف قوانین و مقررات، عدم پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده، عدم انجام معاملات متوسط و بزرگ از طریق سامانه تدارکات الکترونیکی، افزایش حقوق و مزایای اعضای هیئت‌مدیره شرکت برخلاف قوانین و مقررات لازم‌الاجرا، پرداخت برای خدمات رفاهی بیش از سقف مقرر قانونی به کارکنان، به‌کارگیری مشاور بدون پیش‌بینی در چارت سازمانی و… اشاره کرد».
همین موارد است که مردم خوزستان و نمایندگان آنها در مجلس عقیده دارند که مشکل خوزستان سوءمدیریت است نه مسائل مالی و اعتباری. مدیرانی که با پول ۱۴۹ میلیون دلاری بانک جهانی نتوانستند حتی نصف مشکل فاضلاب اهواز را حل کنند قطعاً نمی‌توانند با ۱۰۰ میلیون یورو مشکلی از مشکلات اهواز را رفع کنند و به همین دلیل هزینه کرد این مبالغ نیاز به نظارت قوی و انتخاب افراد اجرایی باتجربه دارد.
خلق بحران
بحران‌هایی که یکی پس از دیگری در حال اکران در اهواز هستند، باعث شده تا نماینده مردم اهواز بگوید که «ما در اهواز خلق بحران داریم».
«سید کریم حسینی» در نشست نمایندگان استان خوزستان در مجلس با رئیس سازمان بازرسی کل کشور با بیان اینکه در مدیریت استان در بخش آبفا و شهرداری مشکلاتی داریم، عنوان کرد: عوارض آلایندگی اگر پرداخت شود، دیگر بسیاری از مشکلات استان حل می‌شود؛ همچنین عدد مشخصی از درآمدهای نفتی در استان ارائه نمی‌شود و به همین دلیل عددی که باید برای حق آلایندگی ضریب بخورد و ارزش‌افزوده دیگر مشخص نمی‌شود.
رئیس مجمع نمایندگان خوزستان بیان کرد: پروژه فاضلابی که قرارگاه خاتم‌الانبیاء نوشته شده است، از یک ماه قبل کلنگ زنی شد ولی شروع نشده است چرا که هیچ اعتباری به پیمانکار اختصاص نداده‌اند.
وی عنوان کرد: در استان خوزستان «خلق بحران» داریم و مشکلاتی را در استان داریم که اگر به خوبی مدیریت نشوند، خوزستان دچار بحران می‌شود؛ برخی از مسئولان حتی آدرس غلط می‌دهند و این در حالی است که بیشتر مشکلات خوزستان را ناشی از مدیریت ضعیف می‌دانیم.
اهواز به کارگاه تبدیل شده
صادق حقیقی پور، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان خوزستان که انتقادات بی‌شماری نسب به عملکرد وی وجود دارد، در خصوص شرایط این روزهای پروژه‌های عمرانی آب و فاضلاب اهواز می‌گوید: اهواز امروزه به لطف عنایت مقام معظم رهبری و پیگیری دیگر مسئولان کشوری و استان، تبدیل به کارگاه دائمی آب و فاضلاب شده و روند ترمیم و بهسازی و توسعه این شبکه بدون توقف ادامه دارد.
وی می‌افزاید: سیستم دفع فاضلاب اهواز فرسوده است و همه سعی ما این است که این شبکه در یک افق چندساله به وضعیت مطلوبی برسد؛ اگر چه شبکه فاضلاب برای دفع و جمع‌آوری آب‌های سطحی تعبیه نشده و مختص دفع فاضلاب خانگی است و شبکه دفع و هدایت آب‌های سطحی موضوع دیگری است و مسئول آن شهرداری است ولی شرکت آب و فاضلاب با همه امکانات ماشینی و انسانی مشغول یاری رساندن به نیروهای شهرداری در این رابطه است؛ ضمن اینکه شهرداری و شورای شهر، امسال برخلاف سال‌های پیش توجه بیشتری به بحث مشکل آب‌های سطحی داشتند و امیدواریم تا ایجاد یک شبکه مستقل جمع‌آوری آب سطحی به این رویه ادامه داده شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوزستان، ضمن رد تأثیرپذیری و حاشیه پردازی مجموعه آب و فاضلاب استان و اهواز، بیان می‌کند: مجموعه خدماتی آب و فاضلاب در تمام شهرهای خوزستان با پرهیز از به حاشیه راندن خدمت به مردم، وظیفه خود را به نیکی دنبال می‌کند و تابع هر تصمیم قانونی است و شفافیت و تبعیت از قانون را رمز موفقیت در هر سیستمی می‌داند.
به گزارش خبرنگار مهر، این وعده‌های رنگارنگ آیا می‌تواند نگرانی را از چشمان «ام حسین» هنگام نگاه کردن به آسمان در فصل باران برباید و امید و خوشحالی را به این شهروند هدیه بدهد. تجربه بی‌کفایتی‌ها در خوزستان که در پنج سال اخیر به اوج خود رسید، این خواسته را به آرزویی محال تبدیل کرده است.