خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه: امروز برابر است با نخستین سالگرد شهادت سردار رشید اسلام حاج قاسم سلیمانی. سال گذشته در چنین روزی حاج قاسم سلیمانی توسط آمریکایی‌ها و به فرمان دونالد ترامپ در عملیاتی ترور شد و به شهادت رسید.
می‌توان عمده‌ترین دلیل برای این ترور را حضور قدرتمند سردار در خط مقدم جبهه مقاومت و در نتیجه کمتر شدن منافع نظام سلطه جهانی در منطقه خاورمیانه دانست. عجیب نیست که پس از ترور سردار سلیمانی، مساله و روند سازش رژیم‌های مرتجع منطقه با رژیم صهیونیستی به جریان می‌افتد. پس از شهادت سردار کتاب‌های متعدد و متنوعی پیرامون زندگی و سال‌های مبارزه ایشان منتشر شد که در قسمت‌های گذشته پرونده «سردار سلیمانی در آئینه مکتوبات یکساله» به برخی از آنها پرداختیم. در ششمین قسمت کتابی را معرفی خواهیم کرد که در تبیین نظام فکری سردار سلیمانی و علت مبارزه او با استکبار و رژیم صهیونیستی موفق عمل کرده است.
ساختار کتاب «سردار مقاومت، سرباز ولایت»
کتاب «سردار مقاومت، سرباز ولایت» نوشته حجت‌الاسلام والمسلمین قاسم نصیرزاده توسط انتشارات خادم الرضا برای نوبت اول در تابستان امسال (۱۳۹۹) با شمارگان دو هزار نسخه، ۱۳۰ صفحه و بهای ۱۹ هزار تومان منتشر شد. این کتاب بسیار مورد استقبال قرار گرفت و بیش از ۲۵ چاپ را تجربه کرد.
کتاب پنج فصل به ترتیب با این عناوین دارد: «مفهوم مقاومت در آیات و روایات»، «مقاومت و مؤلفه‌های آن در کلام رهبری»، «سردار سلیمانی اسوه بارز مقاومت»، «نگرشی بر اندیشه‌های سردار شهید سپهبد قاسم سلیمانی» و «خاطراتی از سردار شهید سپهبد سلیمانی».
مقاومت تباری قرآنی دارد
کلام الله مجید «اسوه – متن» در تمدن اسلامی است و سعادتمندان دنیا و آخرت کسانی هستند که برنامه‌های خرد و کلان خود را بر پایه کلام خدا پیش ببرند. مفهوم «مقاومت» ریشه‌ای قرآنی دارد. در آیه ۲۵۰ سوره بقره داریم: «وَ لَمَّا بَرَزُوا لِجالُوتَ وَ جُنُودِهِ قالُوا رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَیْنا صَبْراً وَ ثَبِّتْ أَقْدامَنا وَ انْصُرْنا عَلَی الْقَوْمِ الْکافِرینَ.» هنگامی که سپاه طالوت با لشکر جالوت روبه‌رو شدند، گفتند: پروردگارا، «مقاومت» در برابر دشمن را بر ما سرازیر کن و گام‌هایمان را استوار دار، و ما را بر این دشمنان کافر پیروز بگردان.
پیشرفت جوامع اسلامی بستگی به استقلال و همبستگی این جوامع دارد و استقلال نیز با مقاومت به دست می‌آید. بنابراین تشکیل جبهه مقاومت اسلامی که سردار سلیمانی جان خود را برای تقویت آن فدا کرد، قدمی است برای پیشرفت مسلمانان در همه جهات همچنین خداوند در زمان دعوت پیامبر مکرم اسلام (ص) و آغاز مبارزه ایشان علیه جهل و کفر در آیه ۱۱۲ سوره مبارکه هود فرموده است: «فَاسْتَقِمْ کَما أُمِرْتَ وَ مَنْ تابَ مَعَکَ وَ لا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصیرٌ.» ترجمه آیه چنین است: همان‌گونه که به تو فرمان داده‌ایم، بر این دین، پایداری کن. کسانی هم که از شرک، توبه کرده و همراه تو ایمان آورده‌اند باید در این مسیر پایداری کنند. مبادا دست از مقاومت بردارید و طغیان کنید و از بندگی خدا منحرف شوید، که او به کارهای شما بیناست و در صورت عقب‌نشینی، شما را مؤاخذه خواهد کرد.
آیات دیگری نیز در کلام الله مجید درباره مقاومت وجود دارد و این نشان دهنده فرمان و توجه خداست به این مفهوم. فرمانی که با توجه به ویژگی‌های خود قرآن، فارغ از مقوله‌های زمانمندی و مکانمندی است. مساله دیگر در این است که خداوند متعال در آیاتی دیگر از کلام الله مجید دوستی و رحمت با مسلمانان و دشمنی با کفار را یکی از ویژگی‌های پیروان راستین اسلام برشمرده است. آیه ۲۹ سوره مبارکه فتح ناظر به این معناست: «محَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ» (محمد ص پیامبر خداست و کسانی که با اویند بر کافران سختگیرند و با همدیگر مهربان).
همچین بنا به کلام خدا اگر جامعه ایمانی از گروه دیگر درخواست کمک کرد یاری و نصرت بر گروه نخست واجب است و حتی فراتر از آن اگر گروهی از مسلمین مورد هجوم کفار قرار گرفته باشند، مسلمین دیگر حتی نباید منتظر ندای کمک خواهی آنان باشند، بلکه وظیفه آنان است که بی فوت وقت به کمک بشتابند. آیه ۷۵ از سوره مبارکه نساء ناظر به این معناست:
«وَمَا لَکُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ نَصِیرًا». ترجمه آیه چنین است: «و چرا شما در راه خدا [و در راه نجات] مردان و زنان و کودکان مستضعف نمی‌جنگید همانان که می‌گویند پروردگارا ما را از این شهری که مردمش ستمپیشه اند بیرون ببر و از جانب خود برای ما سرپرستی قرار ده و از نزد خویش یاوری برای ما تعیین فرما.»
نصیرزاده در فصل نخست از کتاب «سردار مقاومت، سرباز ولایت» به بحث درباره مفهوم مقاومت در آیات و روایت می‌پردازد و در تفسیر آیات مقاومت موفق عمل می‌کند. او در این فصل این مباحث را مطرح کرده است: «مفهوم مقاومت در قرآن»، «فرهنگ ایثار و مقاومت در قرآن»، «ایثار، نشانه مؤمن»، «وعده الهی به یکتاپرستان پایدار بر حق»، «صبر و استقامت عامل پیروزی»، «معنای دیگری از مقاومت» و «فرهنگ مقاومت».
مساله مقاومت از نگاه رهبری
رهبر معظم انقلاب نیز به عنوان یک متفکر ادامه دهنده راه قرآن و سنت بارها بر مساله مقاومت تاکید کرده و راهکار برون رفت جهان اسلام از مشکلاتش را در مفهوم قرآنی مقاومت دانسته‌اند. ایجاد ترم «اقتصاد مقاومتی» نیز از همین نکته نشأت گرفته است. از نخستین سال‌های زعامت آیت‌الله خامنه‌ای تاکنون، مفهوم مقاومت بارها در کلام ایشان تکرار شده است و این مساله نشان دهنده دشمنی ادامه دار نظام سلطه با ملت آزاده ایران و آزادی خواهان سراسر جهان است.
آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار ششم آذر ۱۳۹۸ با بسیجیان فرمودند: «بنده بارها گفته‌ام، هر کاری که آمریکا و نظام سلطه همراه آمریکا، درباره ایران و علیه ایران و ملّت ایران و نظام جمهوری اسلامی می‌توانستند انجام بدهند، انجام داده‌اند؛ هر کاری نکردند، چون نمی‌شده بکنند، یک دلایلی وجود داشته، به خاطر آن دلایل نمی‌شده انجام بدهند؛ هر کاری ممکن بوده انجام بدهند، انجام داده‌اند در دشمنی. و نتیجه این است که مشاهده می‌کنید؛ این درخت عظیم، این شجره طیّبه، شجره طوبیٰ، روزبه‌روز اقتدار پیدا کرده؛
این بنای مستحکم، هر روز مستحکم‌تر از گذشته خودش را به رخ دشمن می‌کشد. آن وقت اینجا است که واژه مقاومت معنا پیدا می‌کند؛ اینکه ما می‌گوئیم «نیروهای مقاومت، جریان مقاومت، جبهه مقاومت»، یعنی این؛ یعنی یک حقیقتی به نام اسلام در دوران معاصر سر بلند کرده است که این حرکت عظیم اسلامی، صد سال پیش، پنجاه سال پیش نبود، امروز وجود دارد که گریبان نظام سلطه را محکم می‌گیرد و برای آزادی و عدالت اقدام می‌کند؛ این به وجود آمده؛ آنها هر توانی که دارند، می‌خواهند در مقابل این به خرج بدهند که این را عقب برانند؛ اینجا است که «فَلِذٰلِکَ فَادعُ وَاستَقِم». هم دعوت لازم است، هم استقامت لازم است؛ مقاومت یعنی این.» کلام رهبری نشان دهنده آن است که پیشرفت جوامع اسلامی بستگی به استقلال و همبستگی این جوامع دارد و استقلال نیز با مقاومت به دست می‌آید. بنابراین تشکیل جبهه مقاومت اسلامی که سردار سلیمانی جان خود را برای تقویت آن فدا کرد، قدمی است برای پیشرفت مسلمانان در همه جهات. مسلمان برای پیشرفت راهی ندارد جز اینکه سلطه پذیری را نفی کند و قدم‌های عملی در این راه بردارد.
قاسم نصیرزاده در فصل دوم کتاب به خوبی توانسته مؤلفه‌های مقاومت از نگاه رهبری را تبیین کند و برای این منظور بسیاری از سخنرانی‌های رهبری در موضوع مقاومت را مطالعه کرده و در آن دقیق شده است. مباحث مطرح شده در فصل دوم کتاب از این قرار است: «وحدت کلمه»، «تشکیل جبهه مقاومت»، «فرهنگ مقاومت»، «مساجد»، «استکبار ستیزی» و «نفی سلطه پذیری».
سردار سلیمانی و تقویت جبهه مقاومت
در قبل اشاره شد که در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای جبهه مقاومت اصلی ضروری برای پیشرفت جهان اسلام است. جبهه مقاومت اصل سلطه پذیری جوامع مسلمان را نفی کرده است، جوامعی که پیشتر تمام وجود و ماهیت خود را در ذیل نظام استکبار جهانی می‌دیدند. راهبری جوامع مسلمان نیاز به این تفکر دارد و به عبارتی برای قدرتمند شدن باید این راه را رفت.
سردار سلیمانی به عنوان فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران در تحقق این اندیشه رهبری سخت کوشید. یکی از ویژگی‌های شخصیتی سردار که بسیاری از بزرگان نظام و همرزمانش به آن اشاره کرده‌اند، اصل ولایت پذیری است و همین ویژگی نیز ایشان را به حضور سلحشورانه در منطقه کشاند. جمهوری عربی سوریه دهه‌هاست که به عنوان یکی از بازوهای اصلی جبهه مقاومت در منطقه عمل کرده است و همیشه پناهگاه امنی برای مبارزان فلسطینی و لبنانی علیه رژیم اشغالگر قدس بوده است. هدف نظام سلطه در تجهیز تروریست‌های تکفیری برای ایجاد اغتشاش در سوریه فلج کردن یکی از بازوهای اصلی جریان مقاومت بود. تشکیل داعش و رها کردن این خونخواران در جهان اسلام نیز در همین راستا ارزیابی می‌شود. سردار توانست به خوبی از عهده مقابله با توطئه‌های نظام سلطه برآید و بنا به امر رهبری مدافع مرزهای جهان اسلام باشد و از اسارت آنها به دست نظام سلطه جلوگیری کند.
همچین بنا به کلام خدا اگر جامعه ایمانی از گروه دیگر درخواست کمک کرد یاری و نصرت بر گروه نخست واجب است و حتی فراتر از آن اگر گروهی از مسلمین مورد هجوم کفار قرار گرفته باشند، مسلمین دیگر حتی نباید منتظر ندای کمک خواهی آنان باشند، بلکه وظیفه آنان است که بی فوت وقت به کمک بشتابند سردار همیشه در خط مقدم جبهه مقاومت حضور داشت و این باعث شد تا شخصیت‌های مهم جبهه مقاومت از جمله سیدحسن نصرالله به تحسین او برآیند. نویسنده در فصل سوم کتاب «سردار مقاومت، سرباز ولایت» به خوبی توانسته به تبیین نقش سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در تقویت جبهه مقاومت بپردازد. مباحث مطرح شده در این فصل از این قرار است: «ظهور داعش در سوریه و عراق»، «تهدید مکرر به ترور و تحریم به وسیله مقامات آمریکایی»، «حضور در خط مقدم جبهه مقاومت»، «توصیف شهید قاسم سلیمانی در کلام فرماندهی کل قوا»، «سردار سلیمانی از نگاه سید حسن نصرالله»، «واکنش‌های گروه‌های مقاومت اسلامی به شهادت سردار سپهبد قاسم سلیمانی» و «دیدگاه شخصیت‌های آمریکایی پیرامون سردار سلیمانی».
هندسه فکری سردار سلیمانی از سخنرانی‌ها و خاطراتش
نویسنده در فصل چهارم کتاب تلاش کرده تا با ارائه محتوای برخی از سخنرانی‌ها و گفتارهای سردار حاج قاسم سلیمانی به تبیینی از منظومه فکری این سرباز ولایت و فرمانده اسطوره‌ای ایرانیان در میدان نبرد علیه استکبار بپردازد.
عناوین گفتارهای حاج قاسم در این فصل خود موید تفکرات این فرمانده شهید است: «حماسی‌ترین آیات قرآن مربوط به جهاد و شهادت است»، «هجرت نخستین منزلگاه برای مقام شهادت است»، «دستاورد مهم پیروزی انقلاب سیر صعودی جهان اسلام است»، «شهدای دفاع مقدس کمتر از مالک اشتر نبودند»، «حفظ عزت کشور در گرو اطاعت از رهبری است»، «مسلمانان غزه و لبنان خط مقدم ما هستند»، «مدافعان حرم، مدافعان حریم انسانیت هستند»، «جنگ در سوریه سبب حفظ آرامش و امنیت در ایران شد»، «مسجد یک قرارگاه فرهنگی است»، «حفظ انقلاب و جمهوری اسلامی، با جذب اقشار مختلف جامعه محقق می‌شود» و… خاطراتی نیز که از سردار در فصل انتهایی این کتاب روایت شده جملگی از مشی فکری و سلوک معنوی سردار حکایت دارند که مخاطبان عزیز را به مطالعه آنها دعوت می‌کنیم.