به گزارش خبرنگار مهر، دستگاه‌های بازرسی کانتینر و کامیون ایکس‌ری با استفاده از سیستم تصویربرداری پرسرعت و به‌صورت آنی، ناوگان سنگین حمل‌ونقل را تحت بازرسی خود قرار می‌دهد. با استفاده از این سامانه‌های هوشمند در جاده‌ها و مبادی ورودی کشور، می‌توان کالاهای موجود در کانتینرها را بدون توقف‌های طولانی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن بررسی کرده و مورد رصد قرار داد.
سردار قاسم تقی زاده جانشین وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، از ایران به عنوان ششمین کشور سازنده این دستگاه نام برده است؛ به گفته وی با بومیسازی دستگاه ایکس‌ری شاهد کاهش هزینه‌های ارزی کشور خواهیم بود؛ بر این اساس سامانه ایکس‌ری قابلیت تشخیص کالای قاچاق، مواد مخدر، مواد منفجره و قاچاق انسان داشته و سرعت بازرسی کامیون‌ها را به صورت چشمگیری افزایش خواهد داد.
البته چندی قبل، برخی از رانندگان ناوگان سنگین نسبت به استقرار و استفاده از دستگاه‌های ایکس‌ری جاده‌ای ابراز نارضایتی کردند؛ نگرانی آن‌ها به شایعاتی برمی‌گردد که این روزها در فضای مجازی دست به دست می‌شود. ادعاهایی از جمله اینکه ممکن است استفاده از این سامانه و تردد رانندگان از بین اشعه‌های ایکس‌ری، سلامتی آن‌ها را به خطر انداخته و در طولانی مدت باعث بروز بیماری‌های گوناگون مانند سرطان شود.
پیش از این حامد گودرزی، رئیس دفتر نظارت بر فرآیندهای گمرکی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در خصوص اهمیت سلامت رانندگان ناوگان سنگین گفته بود که تمامی دستگاه‌های تولید شده در حین به کارگیری مورد نظارت و بازرسی قرار گرفته و هیچکدام از آن‌ها نمی‌توانند خارج از استانداردهای جهانی اشعه مورد استفاده قرار گیرند.
استفاده از اسکنرهای «ایکس‌ری» هزینه‌های زمانی و مالی رانندگان را کاهش می‌دهد
در همین زمینه، محمدامین پاکشیر، مسئول حفاظت پرتویی سامانه ایکس‌ری کشور در گفتگو با خبرنگار مهر با تأکید بر ضرورت هوشمند شدن فرآیند نظارت بر ناوگان باری کشور گفت: متأسفانه کشور ما گرفتار قاچاق کالا و ترانزیت مواد مخدر بوده و بازرسی‌های فیزیکی نمی‌توانند به صورت هوشمند و کارآمد تخلفات را کشف کنند.
وی با بیان اینکه استفاده از سامانه‌های ایکس‌ری، هزینه‌های مالی و زمانی رانندگان ناوگان باری را کاهش داده است، افزود: در گذشته بسیاری از گلوگاههای مهم قاچاق کالا تحت پوشش نهادهای نظارتی قرار نمی‌گرفت و در مسیرهای تحت بازرسی فیزیکی نیز رانندگان مجبور بودند در صف‌های طولانی قرار بگیرند.
پاکشیر ادامه داد: در بازرسی‌های غیر سیستمی متأسفانه هزینه‌های بسیاری به نهادهای مربوطه مانند نیروی انتظامی تحمیل می‌شد؛ از طرف دیگر، گاهی اوقات بازرسی‌ها بر اساس سلایق شخصی انجام می‌پذیرفت و به طور کلی بازرسی‌های غیر هوشمند ناعادلانه صورت می‌گرفت.
از واردات دستگاه‌های بی‌کیفیت چینی تا امکان صادرات «ایکس‌ری» داخلی
وی با اشاره به اینکه بکارگیری دستگاه‌های ایکس‌ری کامیونی از دهه گذشته آغاز شده است، گفت: در آن زمان اسکنرها از شرکت‌های چینی خریداری می‌شد که متأسفانه علی‌رغم هزینه‌های زیاد کارایی مناسبی برای کشور نداشت و عملاً دستگاه‌ها از پشتیبانی فنی لازم برخوردار نبودند.
مسئول حفاظت پرتویی سامانه ایکس‌ری کشور افزود: دستگاه‌های چینی نه تنها کیفیت مناسبی نداشتند بلکه ارز بسیار زیادی نیز برای خرید آن‌ها از کشور خارج می‌شد. البته از سال ۱۳۹۵ دستگاه‌های اسکنر توسط شرکت‌های بومی ساخته شدند و تاکنون ۴ دستگاه تحویل نهادهای نظارتی شده است.
پاکشیر با اشاره به اینکه دستگاه‌های ایکس‌ری بومی، روند مبارزه با قاچاق کالا و مواد مخدر را تسریع کرده است، گفت: استفاده از این سامانه بومی، توان بازدارندگی قاچاق را افزایش داده و بر همین اساس دستگاه‌های بیشتری در حال ساخت و تحویل به نهادهای نظارتی است؛ همچنین در حال حاضر می‌توانیم این دستگاه‌ها را به خارج از کشور صادر کنیم.
وی اظهار داشت: امروزه شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی نیز امکان رقابت با بازار جهانی و صادرات به خارج از کشور را دارند، ضمن آنکه سرریز دانش کسب شده در این حوزه تخصصی پرتویی در سایر زمینه‌ها به مانند پرتودرمانی و تصویربرداری پزشکی در حال بهره‌گیری است.
این مقام مسئول افزود: با استقرار اسکنرهای ایکس‌ری فرآیند انجام بازرسی برای هر خودرو ناوگان سنگین ۲۰ تا ۳۰ ثانیه است و هزینه‌های زمانی بسیار کاهش می‌یابد؛ همچنین باید به این موضوع اشاره کرد که در حال حاضر خسارت‌های وارد شده به بار و محموله‌ها در طی انجام بازرسی فیزیکی کاهش یافته است چرا که تنها موارد مشکوک به حمل کالای‌های قاچاق بازرسی می‌شوند.
پرتوهای سامانه «ایکس‌ری» برای رانندگان خطری ندارد.
پاکشیر با تأکید بر اینکه دستگاه‌های ایکس‌ری مورد استفاده در زمینه حفاظت اشعه از استانداردهای لازم برخوردار هستند، گفت: مطابق قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب مجلس شورای اسلامی، انجام هر گونه فعالیت در ارتباط با منابع مولد پرتو شامل تولید، ساخت، تملک و بکارگیری آن‌ها مستلزم اخذ مجوز از سازمان انرژی اتمی بوده و دفتر حفاظت در برابر اشعه این سازمان پس از آزمایش‌ها و ارزیابی‌های مختلف پرتویی و فنی بر مبنای استانداردهای جهانی نسبت به ارائه مجوزهای لازم جهت بهره‌برداری از آن‌ها اقدام می‌کند.
وی ادامه داد: پس از اخذ مجوزهای مربوطه و شروع بهره‌برداری از اسکنرها نیز ارزیابی‌های پرتویی و فنی از دستگاه‌ها تداوم یافته و به صورت مستمر توسط کارشناسان تکرار می‌شود. بنابراین با اطمینان کامل می‌توان گفت که فعالیت اسکنرها برای اپراتورها و رانندگان محترم ناوگان‌ها مخاطره آمیز نیست.
این مقام مسئول با انتقاد از افرادی که فضای رعب و وحشت در مورد استفاده از اسکنرهای ایکس‌ری ایجاد می‌کنند، گفت: نادیده گرفتن دستاوردهای بزرگ بکارگیری اسکنرهای کمک بازرسی کامیونی در حوزه امنیت و نیز مبارزه با موارد مخدر و قاچاق کالا و مزایای ارزشمند ارائه شده برای رانندگان محترم ناوگان‌ها دور از انتظار بوده و کم لطفی است.
وی در پایان افزود: گاهی اوقات همکاران ما در محل اسکنرها حضور یافته و با برخی رانندگان محترم که امکان وجود عوارض پرتویی را مطرح می‌کنند، مواجه می‌شوند. البته در این مواقع همکاران ما نیز در کنار رانندگان در فرآیند اسکن حضور یافته و عدم مخاطره پذیر بودن فرآیند اسکن را تأکید می‌کنند.
به گزارش خبرنگار مهر، بنابر توصیه مقام معظم رهبری در مورد لزوم بازرسی کامل کانتینرهای کالا در بنادر به جهت جلوگیری از ورود کالاهای قاچاق در سال ۹۶، چندین شرکت دانش‌بنیان از جمله سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع اقدام به طراحی و ساخت دستگاه‌های ایکس‌ری جاده‌ای و کامیونی کردند. مهدی میراشرفی رئیس گمرک نیز به نقش تأثیرگذار شهید فخری زاده در طراحی بومی این دستگاه اشاره کرده است؛ شهید فخری زاده با مدیریت و تلاش خود توانست ایران را در زمره معدود کشورهای سازنده دستگاه مهم ایکس‌ری کامیونی قرار دهد. این در حالی است که پیش از این واردات هر دستگاه ایکس‌ری نزدیک به ۴ میلیون دلار هزینه ارزی به کشور تحمیل می‌کرده است.