خبرگزاری مهر، گروه استانها: سالانه دو میلیون و ۸۰۰ هزار تن مرکبات در مازندران تولید می‌شود اما ۲۰ درصد آن معادل ۲ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان چیزی حدود بودجه سالانه این استان به دلیل ضعف در زیرساخت‌ها و صنایع تبدیلی دو روز می‌شود.
ماه اول زمستان روبه پایین دست و شانه‌های درختان از میوه‌های پاییزی و یاقوت طلایی خالی می‌شود اما در زیرپای درختان مملو از درختان پوسیده و فاسد شده است که فضای باغ را پرکرده است.
دور ریز و فاسد شدن مرکبات در مازندران غصه هر ساله باغداران شمال است و باغداران هر روز مجبورند چند فرغون از پرتقال‌های به زمین ریخته و فاسد شده را یا در کنار رودخانه‌ها بریزند و یا روانه دریا کنند.
با آنکه امسال فصل برداشت و مرکبات خوب بوده اما همچنان فاسد و ضایع شدن مرکبات رسم دیرینه باغات است و یک حساب و کتاب سرانگشتی نشان می‌دهد سالانه بخشی از اقتصاد کشاورزی استان به ضایعات تبدیل می‌شود.
ضایعات ۱۵ تا ۲۰ درصدی، از برداشت تا مصرف
هادی ایزدی مدیرباغبانی جهاد کشاورزی مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر میزان ضایعات را بین ۱۵ تا ۲۰ درصد از زمان برداشت تا روانه شدن به بازار مصرف بیان می‌کند و می‌گوید: تلفات میوه هر سال وجود دارد.
وی با اظهار اینکه پنج درصد تلفات در باغات ناشی از آفت و یا مدیریت برداشت است، می‌گوید: باید به مدیریت برداشت میوه و انبارداری آن توجه بهینه شود تا ضایعات را کاهش دهیم.
وی استانداردسازی سالن‌ها، قارچ کشی و گرما درمانی را در کاهش میزان ضایعات مؤثر دانست و گفت: بخشی از ضایعات مربوط به سرباغات و ناشی از آفات و ویروس‌ها است.
ایزدی یادآور شد: کمبود عناصر غذایی و فیزیولوژی در ماده غذایی منجر به آفات و ضایعات می‌شود و دسته دیگر ضایعات در انبارها رخ می‌دهد که از دو میلیون و ۵۰۰ هزار تن غالباً ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار تن دچار ضایعات می‌شود که بین پنج تا ۱۰ درصد است.
مدیر باغبانی جهاد کشاورزی مازندران درباره اقدامات کاهش میزان ضایعات گفت: طی سال‌های اخیر با گرما درمانی و قارچ کشی میزان ضایعات به یک ۱۰ درصد کاهش یافته و از ۵۰۰ هزار تن محصولی که وارد انبارها می‌شود یک درصد شامل پنج هزار تن ضایعات است که اگر هر کیلوگرم را ۱۰ هزار تومان قیمت گذاری کنیم رقم ضایعات ۵۰ میلیارد تومان خواهد شد.
از ۵۰۰ هزار تن محصولی که وارد انبارها می‌شود یک درصد شامل پنج هزار تن ضایعات است که اگر هر کیلوگرم را ۱۰ هزار تومان قیمت گذاری کنیم رقم ضایعات ۵۰ میلیارد تومان خواهد شد
وی با اشاره به اینکه وضعیت ضایعات به انبارداری بستگی دارد، محلول پاشی کود تقویتی کلسیم بوده که به شکل کلسیوم بر در بازارها موجود است و این محلول پاشی سبب می‌شود بافت میوه سفتی لازم را برای انبارداری و کاهش ضایعات پیدا کند.
ایزدی یادآور شد: همچنین باید بیماری‌های قارچی در فصل برداشت به ویژه پاییز کنترل شود و در این راستا باید علف‌های هرز پای درخت پاکسازی و زیر شاخه‌های پایینی قیم گذاری شود تا میوه‌ها با زمین فاصله کافی داشته باشند.
وی بر لزوم رعایت نکات فنی در زمان برداشت میوه تاکید کرد و گفت: باید میوه‌های قسمت دامنه درخت و پایینی که نزدیک زمین هستند به انبارها منتقل نشوند زیرا در اثر بارندگی‌ها به قارچ‌های خاک زنی آلوده هستند که با ورود به انبار سبب آلودگی سایر میوه‌ها می‌شوند.
باغداران مازندرانی که سالانه بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن محصول تولید می‌کنند کامشان در ماه‌های پایانی برداشت و فصل فروش با فاسد شدن میوه‌ها تلخ می‌شود. این در حالی است که مازندران بیشترین سهم را از بازار مرکبات کشور برعهده دارد.
در عین حال عزیزالله شهیدی فر رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر با اظهار اینکه کمتر از ۱۰ درصد مرکبات تولیدی در استان مصرف می‌شود و بقیه صادر و یا به دیگر استان‌های کشور صادر می‌شود.
وی به توسعه ظرفیت انبارداری و فنی در استان اشاره کرد و در حال حاضر ضایعات میوه‌های برداشت شده سالم در انبارها به کمتر از یک درصد رسیده است اما درگذشته این میزان تا ۱۰ درصد نیز بوده است.
وی با بیان اینکه ضایعات بالا مربوط به مرکبات درجه سه و چهار است که به درصد بازار صادرات نمی‌خورد، گفت: این میوه‌ها باید در صنایع تبدیلی و تکمیلی مورد فرآوری قرار گیرد.
شهیدی فر با بیان اینکه مجوز صنایع تبدیلی را صمت صادر می‌کند خواستار اقدام در این بخش شد.
تعطیلی کارخانه‌های فرآوری
درحالی متولیان امر از فرآوری محصولات کشاورزی سخن می‌گویند که برخی از صنایع تبدیلی و تکمیلی مرکبات نظیر کارخانه‌های افشرده سازی در غرب استان یا تعطیل شدند و یا دیگر رمقی برای تولید ندارند.
هر ساله حجم زیادی از مرکبات تبدیل به ضایعات تبدیل می‌شود و به دلیل بازارنپسند بودن و ریز بودن، باغداران چاره‌ای ندارند که روزانه چند فرغون محصول را دو ریز کنند و خریداران نیز طالب آن نیستند.
محمدرضا شعبانی مدیرعامل اتحادیه باغداران مازندران نیز گفت: از مجموع مرکبات تولید ۲۰ درصد ریز بوده و باید تبدیل شوند اما در حال حاضر بسترها و زیرساخت‌ها برای فرآوری آن وجود ندارد.
وی خواستار توسعه صنایع تبدیلی در استان شد و گفت: در گذشته کارخانه فرآوری زیادی داشتیم که کار فرآوری را انجام می‌دادند و باید برای احیای آن اقدام کرد.
وی گفت: می‌توان با فرآوری محصولات کشاورزی و تبدیل آن به کنسانتره و آبشوره آن را به چرخه اقتصادی بازگردانیم.
شعبانی گفت: در صورت عدم توجه به توسعه زیرساخت‌ها سبب ورود ضرر به باغداران و تولیدکنندگان می‌شود.
نبود صرفه اقتصادی برخی کارخانه‌های تبدیلی را تعطیل کرد
در حالی صمت مازندران یک پای احیای و ایجاد صنایع تبدیلی است که حسینقلی قوانلو رئیس سازمان صمت مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر، کمبود صنایع تبدیلی و تکمیلی را از جمله ضعف‌ها می‌داند و می‌گوید: برخی کارخانه‌ها به دلیل نداشتن صرفه اقتصادی تعطیل شدند.
وی با بیان اینکه باید ۲۰ درصد مرکبات ریز و نامرغوب با کمک صنایع تبدیلی فرآوری شود، گفت: در راستای احیای واحدهای تولید در حال برنامه‌ریزی برای رونق دوباره یک یا دو کارخانه فرآوری محصولات کشاورزی هستیم.
وی ادامه داد: همچنین در تلاش هستیم تا با خروج برخی واحدهای تبدیلی از تملک بانک‌ها، زیرساخت‌های فرآوری کشاورزی را توسعه بخشیم.
بیش از ۱۱۳ هزار هکتار باغ در مازندران وجود دارد که ۱۸۰ هزار بهره بردار در آن فعالیت می‌کنند و ضایعات و دورریزشدن بخش قابل توجهی از محصولات، درآمد فعالان این بخش را هر سال کمتر می‌کند و می‌توان با ایجاد صنایع تبدیلی این تهدید را به فرصت سودآور تبدیل کرد.
سرجمع اعتبارات سالانه مازندران در بخش‌های مختلف به سختی به ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان می‌رسد و معادل همین رقم در درون باغات و پای درختان به هدر می‌رود.