به گزارش خبرنگار مهر، سی‌ونهمین قسمت از یادداشت‌های غیراداری پرویز قاسمی، رایزن فرهنگی ایران در قرقیزستان، که تاریخ ۱۰ آبان ۱۳۹۹ را با خود دارد درباره مسئله قره‌باغ و جدال بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان است.
قاسمی یادداشت دیگری نیز درباره این موضوع دارد که در شماره آینده منتشر خواهد شد.
این یادداشت را در ادامه بخوانید:
این روزها منطقه ما اتفاقات و التهابات مختلف و پیچیده‌ای را تجربه می‌کند. علاوه بر کرونایی که کل کشورهای منطقه و ایران را فرا گرفته و فراز و نشیب‌هایی دارد و علاوه بر ویروس شناخته‌تر دیگری به نام تحریم‌های ظالمانه امریکا، آتش جنگ و درگیری دوباره محیط پیرامونی ما را فرا گرفته است. این بار آتش درگوشه دیگری از مرزهای خارج نزدیک ما زبانه کشیده است: در قره باغ، یعنی محل اختلاف چندین دهه دو کشور همسایه آذربایجان و ارمنستان در قفقاز.
زخم‌های نزدیک به ۳۰ سال حالت نه جنگ و نه صلح اعلام شده توسط گروه بی خاصیت مینسک، در جنگی که به جنگ دوم قره‌باغ مشهور شد، سر باز کرده است. گویا برتری نسبی با جمهوری آذربایجان است و این کشور تا اینجا توانسته است بخشی از اراضی اشغالی خود را از دست نیروهای ارمنی بازپس گیرد. گویا این جنگ بسان جنگ‌های کوتاه و مقطعی سال‌های گذشته که با وساطت و دخالت روسیه به آتش‌بس منتهی می‌شد؛ نیست. اتفاقات و معادلات جدیدی در منطقه در حال شکل گرفتن است.
تبعات این جنگ در فضای مجازی ایران نیز به‌خوبی رخ نمایانده است. از بررسی و ارزیابی دیدگاه‌ها و تحلیل‌های صورت گرفته در رسانه‌های مکتوب گرفته تا پست‌ها و کامنت‌ها و به اشتراک گذاری مطالب در گروه‌های تلگرامی و واتساپی و صفحات فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در موضوع قره باغ می‌توان نتیجه گیری‌های زیادی به‌عمل آورد.
مسئله قره‌باغ بهانه و محملی شده است تا برخی دیدگاه‌ها و تحلیل‌های گفته نشده فرصت بروز و طرح شدن پیدا کنند و این میان اندک شماری نیز موقعیت را مناسب دیده؛ هرچه می‌توانستند در له یا علیه طرفین درگیر و غیر درگیر در جنگ و نحوه مشارکت و نقش آفرینی کشورهای دیگری همچون ایران؛ ترکیه و روسیه در قفقاز و خاصه مواضع جمهوری اسلامی ایران و سیاست خارجی‌اش دیدگاه‌های افراطی خود را به خورد مخاطبان دهند. چنانچه برخی از این دیدگاه‌ها را دسته بندی کرده و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم؛ آنچه دستگیر آدم می‌شود؛ چیزی نیست جز ایجاد اختلاف و تفرقه، نفرت پراکنی قومی؛ دامن زدن به تحریکات قومی و...
کلید واژه‌هایی که بیشترین کاربرد را در این نوشته‌ها و کامنت‌ها داشتند از این قرار است: تمامیت ارضی، رژیم باکو، جمهوری باکو، اشغالگر، عراقچی، روسیه، ترکیه، عثمانی، اردوغان، شردوغان، ایرانشهری، پانترکیسم، داشناکسیون، ناسیونالیسم، آذربایجان، تشییع، شیعه، خاک اسلام، شوشا، خانکندی، استپاناکرت، آرتساخ، تکفیری، مساجد، اذان، پهپاد، اسرائیل، پاشینیان، علی‌اف و…
سایت‌ها و گروه‌های تلگرامی که بیشترین مطالب از آنها به گروه‌های تخصصی تلگرامی به‌صورت فله‌ای فوروارد می‌شوند: سایت آذری‌ها، سایت اخبار سوریه، موسسه هور، سایت ایراس؛ صفحه تلگرامی خبرگزاری اسپوتنیک در آذربایجان و ارمنستان؛ برخی کانال‌های تلگرامی فارسی زبان، هفته نامه دنیز و...
عملکرد برخی از معدود از سایت‌ها و صفحات و بویژه برخی افراد که در این موضوع ورود کرده و به بارگذاری و انتشار مطالب می‌پردازند؛ در مواردی نفرت پراکنی قومی و دامن زدن به شکاف‌ها و اختلافات قومی را برای مخاطب القا می‌کند. برای بسیاری از کسانی که کم و بیش ارتباط و یا اطلاعاتی از مسائل منطقه داشته و تحولات آن را رصد و پیگیری می‌کنند؛ هدف این عملکردها و مواضع مشخص و شناخته شده است.
در بحبوحه جنگ کارزار رسانه‌ای نیز به شدت فعال است و مباحثات داغ صورت گرفته در رسانه‌های مجازی نوعی دوقطبی را در بین کارشناسان و تحلیلگران در نگرش به مسئله قره‌باغ و نوع سیاست خارجی ما نسبت به دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان بوجود آورده و یا حداقل این تعارضات نهفته را عیان و برجسته کرده است. همزمان وبینارهایی نیز برای بررسی و تجزیه تحلیل مسئله قره‌باغ و مسائل پیرامون آن در صفحات لایو اینستاگرامی برگزار می‌شود.
از جمله صاحبنظران و کارشناسانی هم که در این وبینارها و یا در سایر نشست‌های تخصصی مربوط به جنگ دوم قره‌باغ حضور یافته و به اظهارنظر و ارائه تحلیل می‌پردازند، می‌توان به آقایان بهمن، کالجی، اطهری، سلیمانی؛ بهشتی پور؛ عارف بیژن؛ سیمونیان، قلیزاده، کسیری، پاک آیین، محمدی، احمدی، کریمی، اسماعیل زاده و… اشاره کرد.
امیدواریم با وساطت و میانجیگری و دیپلماسی فعال کشورهای منطقه از جمله جمهوری اسلامی ایران، آتش این جنگ که در صورت تداوم می‌تواند هرچه بیشتر پای کشورهای فرامنطقه‌ای را به نزدیکی مرزهای ما باز کند، هرچه زودتر فروکش کند و این مشکل چند ده ساله با یک فرمول مرضی الطرفینی و البته با تامین تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان که سیاست اصولی همیشگی ایران بوده و همچنین بازگشت آوارگان به سرزمین‌هایشان و تضمین تامین امنیت اقلیت ارامنه ساکن درقره باغ حل و فصل شود.
پرویز قاسمی - ۳۱ اکتبر ۲۰۲۰
۱۳۹۹/۸/۱۰