جواد هدایتی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره مذاکرات روز گذشته هیئت آذربایجانی به ریاست معاون نخست‌وزیر این کشور با هیئت ایرانی به ریاست وزیر راه و شهرسازی گفت: نوع تردد کامیون‌های ایرانی به جمهوری آذربایجان به دو صورت ترانزیتی و صادراتی به مقصد آذربایجان است.
وی افزود: در مدل اول، کامیون‌های ایرانی وارد قلمروی آذربایجان شده و با هدف سفر به اتحادیه اوراسیا که عمدتاً روسیه و بلاروس است، از مرز دیگر در این کشور خارج می‌شوند.
مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای ادامه داد: در حال حاضر ترانزیت ناوگان ایرانی از خاک آذربایجان با اسکورت انجام می‌شود؛ به این معنا که ناوگان ما وارد خاک آنها شده و تحت شرایطی که عمدتاً رعایت کنترل‌های بهداشتی است، با همراهی چند خودروی پلیس و به صورت دسته ۲۰ تا ۳۰ تایی کامیون‌ها از مرز خارج می‌شوند. نقش خودروهای اسکورت برای نظارت بر کامیون‌ها جهت خارج نشدن از مسیر و نیز رعایت پروتکل‌های بهداشتی است که ناوگان ما را تحت‌الحفظ از یک مرز تحویل گرفته و تا خروج از مرز دیگر همراهی می‌کنند.
هدایتی یادآور شد: نوع دیگر تردد کامیون‌های ایرانی به آذربایجان با هدف صادرات کالاهای ایرانی به مقصد آذربایجان و حمل محموله‌های صادراتی است که از ابتدای پاندمی کرونا، اجازه ورود به قلمرو آذربایجان به ناوگان ایرانی داده نمی‌شود.
وی تصریح کرد: در حال حاضر در مرزهای آستارا و بیله‌سوار، آذری‌ها شرایطی ایجاد کردند که کامیون‌ها اجازه ورود به داخل قلمرو را نداشته و در محدوده‌ای در داخل پایانه مرزی مبادرت به تخلیه کالای ما می‌کنند و از آنجا با ناوگان آذری به داخل آذربایجان حمل می‌شود.
مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تأکید کرد: این موضوع مورد اعتراض هم بخش حمل و نقل و هم بخش صنعت و تولید بود چون تخلیه و بارگیری مجدد کالاها از کامیون‌های ایرانی به کامیون‌های آذری، آسیب جدی به کالاها وارد می‌کند و هزینه بالایی برای بخش حمل و نقل و تولید دارد چرا که این موضوع از سوی آذری‌ها با مبالغ بالایی به ما تحمیل شده بود.
وی خاطرنشان کرد: روز گذشته معاون نخست‌وزیر آذربایجان در جلسه‌ای با وزیر راه و شهرسازی در این خصوص مذاکراتی داشت که البته مذاکرات کارشناسی از شنبه آغاز شده بود و دیروز مذاکرات نهایی انجام شد. در این جلسه که با موضوع اختصاصی حمل و نقل جاده‌ای، دریایی و ریلی برگزار شد، محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی به طور جد پیگیر این موضوع بود و قرار شد طرف آذری محدودیت مذکور را بردارد بخصوص که ایران توانسته کرونا را در هفته‌های اخیر کنترل کند.
هدایتی گفت: قرار شد طرف آذری تا دو روز آینده مقدمات ورود ناوگان ایرانی به خاک آذربایجان را فراهم کند که ممکن است این موضوع تا آخر ژانویه هم به طول بینجامد.
مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای درباره علت شلوغی‌های اخیر مرز آستارا و ایجاد صف طولانی کامیون‌ها در پایانه مرزی آستارا گفت: مرز آستارا عمدتاً صادراتی است و یکی از مرزهایی است که کالاهای ما را به اتحادیه اوراسیا و عمدتاً روسیه می‌رسانند. این کالاها بیشتر محصولات باغی و کشاورزی ما هستند.
وی ادامه داد: در حال حاضر در فصل باردهی باغات کیوی و پرتقال استان‌های شمالی و گوجه‌فرنگی و فلفل‌دلمه‌ای استان‌های جنوبی، این محصولات در هفته‌های منتهی به ژانویه با استقبال خوبی در روسیه و بلاروس مواجه می‌شوند که تقاضای خرید آنها از ایران افزایش می‌یابد، بنابراین کامیون‌های یخچالی ما برای صادرات این محصولات در مرز آستارا متوقف می‌شوند که علت آن، عدم کشش زیرساخت‌های گمرک آذربایجان و پیچیده بودن فرآیند تشریفات ورود کامیون به این کشور است که سبب ایجاد صفوف طولانی کامیون‌ها در آستارا می‌شود.
هدایتی یادآور شد: از سوی دیگر، ناوگان یخچالی روسیه و آذربایجان در کنار ناوگان یخچالی ایرانی نیز وارد آستارای ایران می‌شوند تا این محصولات را بارگیری و به روسیه منتقل کنند. در جلسه‌ای که با پیگیری‌های سفیر ایران در آذربایجان داشتیم، قرار شد پذیرش کامیون‌های ایرانی از سوی آذری‌ها افزایش یافته و تردد بیشتر شود. محدودیت‌های ساختاری و تشریفات پذیرش کامیون در مرزهای این کشور بالاست و هر سال این اتفاق رخ می‌دهد.
مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خاطرنشان کرد: بر اساس بررسی‌های سازمان راهداری، تردد از مرزهای آستارا در ماه‌های منتهی به ژانویه امسال نسبت به سال‌های گذشته ۳۰ درصد افزایش داشت که همین موضوع از دیگر علل تشکیل صف کامیون‌ها در مرز آستارا بود.
ورود کامیون‌های ایرانی در خاک عراق در دست بررسی است
وی در بخش دیگری از اظهارات خود درباره مذاکرات کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و عراق با حضور وزیر راه و شهرسازی گفت: هفته گذشته وزیر صنعت عراق به عنوان رئیس عراقی کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور با وزیر راه و شهرسازی جلسه‌ای برگزار کرد و در جریان این مذاکرات، موضوع امکان ورود کامیون‌های ایرانی به داخل خاک عراق مطرح شد.
هدایتی گفت: این موضوع جزو خواسته‌های ما بود ولی طرف عراقی به دو دلیل شرایط کرونایی و همچنین اشتغال رانندگان کامیون عراقی، اجازه ورود کامیون‌های ما به این کشور را نمی‌دهد.
مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای بیان کرد: رانندگان عراقی سهم خودشان می‌دانند که از فرصت افزایش صادرات کالا از ایران به عراق استفاده کنند و اگر این اتفاق رخ ندهد، بیکار خواهند شد.
وی افزود: علی‌رغم قول طرف عراقی برای بررسی این موضوع، اما قول نهایی برای اجرا و همچنین زمان آغاز ورود کامیون‌های ایرانی به عراق داده نشد. وزیر راه و شهرسازی نیز به طرف عراقی اعلام کرد که روش فعلی، روش مناسبی نیست و تخلیه و بارگیری که در مرزها رخ می‌دهد، آسیب جدی به کالاهای ایرانی وارد کرده، هزینه‌های زیادی برای شرکت‌های تولیدکننده ما داشته و برندهای ایرانی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
چرا ترانزیت خودروی دست دوم کم شد؟
هدایتی در پاسخ به این پرسش که چرا ترانزیت خودرو از خاک ایران کاهش یافته است؟ گفت: خودرو نیز مانند سایر کالاها بستگی به شرایط اقتصادی کشورهای خریدار دارد. مرکز توزیع و فروش خودروهای نو و دسته دوم ترانزیتی برای فروش به کشورهای همسایه ایران معمولاً در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس قرار دارد که سفارش خرید را از همسایگان شمالی یا شرقی و غربی ما دریافت کرده و از خاک ایران برای ترانزیت این خودروها استفاده می‌کنند.
مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تأکید کرد: معمولاً در ایام قبل از ژانویه، تقاضای خرید خودروی دسته دوم از شرکت‌های حاشیه خلیج‌فارس افزایش می‌یابد و در مقاطع پس از آن کم می‌شود، بنابراین نمی‌توان یک قاعده کلی برای ثابت بودن حجم ترانزیت خودروی دسته دوم از ایران تعیین کرد.