خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و اندیشه: نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران با همه حرف و حدیث‌ها، روز سه‌شنبه ۳۰ دی افتتاح شد و به‌طور رسمی از چهارشنبه اول دی کار خود را آغاز کرد. این نمایشگاه تا امروز جمعه که سوم دی باشد، نیمی از راه برگزاری خود را رفته و تنها ۳ روز دیگر تا پایان، راه دارد.
از آغاز شیوع بیماری کرونا در اواخر سال ۹۸، که زمزمه‌های برگزاری یا عدم برگزاری سی‌و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران مطرح شد، تا زمانی که تبدیل به اولین نمایشگاه مجازی کتاب تهران شد، فراز و فرودهای زیادی پیش آمد و همان حرف و حدیث‌هایی که به آن‌ها اشاره شد، منتشر و شنیده شدند. ابتدا قرار بود نمایشگاه، از ۲۶ فروردین تا ۵ اردیبهشت به‌صورت فیزیکی و حضوری با تمهیدات و رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار شود اما هرچه بیشتر گذشت، امید برگزاری حضوری نمایشگاه، بیشتر به یاس بدل شد. اواخر بهار و تابستان دیگر تاریخ‌هایی بودند که ناشران امیدوار بودند نمایشگاه در آن مقاطع برگزار شوند اما نمایشگاه برپا نشد.
در نهایت سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، تبدیل به اولین نمایشگاه مجازی کتاب تهران شد که به گفته هومان حسن‌پور رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در مراسم افتتاحیه آن، برگزاری‌اش از اول تا ششم بهمن، به این دلیل بوده که زودترین زمانی که تلاش‌های برگزارکنندگان و متولیان امر، به ثمر نشسته، همین‌بازه زمانی است. حسن‌پور همچنین به این مساله اشاره کرد که این نمایشگاه برای اولین‌بار است که در جهان با این شکل و ساختار برگزار می‌شود. بنابراین ممکن است در کنار محاسنی که دارد، عیب و ایرادهایی هم داشته باشد.
ثبت‌نام هزار و ۷۳۲ ناشر داخلی در نمایشگاه که رئیس نمایشگاه در دومین‌نشست خبری نمایشگاه به آن اشاره کرد، همکاری تنگاتنگ شرکت پست با نمایشگاه، ارسال رایگان کتاب‌ها برای خریداران، توزیع عدالت فرهنگی بین ناشران تهرانی و شهرستانی، فعال‌بودن بخش بین‌الملل، تخفیف ۲۰ درصدی آثار ناشران داخلی و ۵۰ درصدی ناشران خارجی، حضور کشورهایی مثل جمهوری آذربایجان، ۴ ناشر ایتالیایی، صربستان و … ازجمله اتفاقاتی هستند که نشان می‌دهند برگزارکنندگان و شرکت‌کنندگان در نمایشگاه، جدی هستند و دوره نخست برگزاری این رویداد را سهل و آسان نگرفته‌اند.
اما درباره این نمایشگاه یک‌نگرانی مهم وجود داشت که متاسفانه خود را در اولین و دومین روزهای برگزاری، نشان داد. به این ترتیب مشخص شد نگرانی‌ها بی‌مورد نبوده و دغدغه نبود زیرساخت الکترونیکی و مجازی مناسب برای نمایشگاه باید جدی‌تر گرفته می‌شد. پیش از برپایی، زمزمه‌هایی مبنی بر این‌که نمایشگاهی به این وسعت با تبدیل‌شدنش به رویداد مجازی و قرار گرفتنش در چنین‌چارچوبی، به مشکل برخواهد خورد، از گوشه و کنار شنیده می‌شد. اما به هرحال با شروع نمایشگاه از روز چهارشنبه اول بهمن، بیست و چهارمین اطلاعیه از سری اطلاعیه‌هایی که موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به‌عنوان متولی برگزاری رویداد منتشر کرد، مهر تائیدی بر نگرانی‌ها زد. در اطلاعیه بیست و چهارم، از مخاطبان نمایشگاه خواسته شد تا مراجعه به پایگاه مجازی نمایشگاه را به ساعات مختلف روز موکول کنند. چنین اطلاعیه، موید این نکته بود که ترافیک سایت اینترنتی نمایشگاه، کشش میزان بالای بازدیدها را ندارد.
روز پنجشنبه دوم بهمن هم بیست‌وپنجمین اطلاعیه که یک عذرخواهی از مخاطبان و کاربران بود، روی خروجی خانه کتاب و ادبیات و خبرگزاری‌ها قرار گرفت. چون پایگاه اینترنتی برای مدتی از دسترس مخاطبان خارج شده و طبق اطلاعات مندرج در اطلاعیه، اعلام شد که سایت نمایشگاه تا ساعاتی دیگر در دسترس قرار خواهد گرفت.
علاوه بر مشکل زیرساختی پایگاه اینترنتی نمایشگاه، عدم تبلیغات مناسب شهری هم از دیگر مواردی است که در اولین‌دوره برپایی این رویداد بزرگ به چشم آمد و جا دارد با توجه به تاکیدات و درخواست وزیر ارشاد در روز افتتاحیه این نمایشگاه مبنی بر حمایت همه دستگاه‌ها و رسانه‌ها از آن، برای آینده مد نظر قرار گرفته و مرتفع شود.
طبیعتاً دیکته نانوشته، غلط ندارد و تا نمایشگاه به مرحله برگزاری نمی‌رسید، مشکلات و کمبودهایش با شفافیت مشخص نمی‌شدند. رویدادی که همه ناشران و مخاطبان جدی حوزه کتاب و نشر در کشور، از بهار تا زمستان امسال منتظرش بودند، برگزار شد و حال در این مقطع، جا دارد حاضران در نمایشگاه و مخاطبان این رویداد، انتقادات دلسوزانه خود را برای رشد و بهترشدنش در دوره‌های بعدی گردآوری و منتقل کنند. چون همان‌طور که روز افتتاحیه مطرح شد، نمایشگاه مجازی کتاب تهران، بنا نیست جایگزین نسخه فیزیکی و حضوری آن باشد، بلکه می‌تواند مکمل و بال دیگر پروازش باشد.