خبرگزاری مهر -گروه هنر- عطیه مؤذن: «هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه‌ای است که در پایان هر هفته به بازخوانی اهم تحولات خبری مرتبط با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هفته می‌پردازد.
در این بسته خبری هفتگی تلاش کردیم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم‌نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به‌رغم غیررسمی بودن می‌توانستند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.
امروز پنجشنبه نهم بهمن ماه می‌توانید با شماره ۷۱ بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور متن و حاشیه اتفاقات تلویزیون و خارج از تلویزیون در هفته‌ای که گذشت، با ما همراه شوید.
چهره هفته؛ عبدالعلی علی عسکری
رئیس سازمان صداوسیما این هفته یکی از پرچالش‌ترین روزهای خود را به واسطه حواشی برنامه «زاویه» گذراند. اگرچه در بسیاری از مسائل مرتبط با تلویزیون رییس صداوسیما به شکل پیش فرض و در وهله اول، سیبل حمله‌ها و هجمه‌ها قرار گرفته است اما گاهی این حمله‌ها آنقدر تند می‌شود که رئیس صداوسیما را تا مرز عذرخواهی هم پیش می‌برد و باز هم انگار گره‌ی باز نمی‌شود.
علی عسکری این هفته به واسطه حاشیه‌های «زاویه» آماج انتقادهای دولتی‌ها و طرفدارانشان قرار گرفت و همه واکنش‌های تند و تیز از مهمان برنامه شبکه چهار که در آن از واژگان سخیفی برای توصیف مسئولان دولتی استفاده کرده بود علی عسکری را نشانه گرفت. رئیس صداوسیما هم چند روز بعد در نشستی با مدیران سازمان صداوسیما در چند خط عذرخواهی کرد و حتی وعده داد که با متولیان امر برخورد می‌شود.
نحوه انعکاس عذرخواهی وی البته خود حاشیه دیگری را رقم زد، این عذرخواهی تنها از طریق یکی دو خبرگزاری متعلق به صداوسیما مخابره شد و به ابهامات بیشتری دامن زد و جای تعجب داشت که این سخنان مهم رئیس صداوسیما در بخش‌های خبری منعکس نشد و روابط عمومی رسانه ملی هم آن را به‌صورت رسمی مخابره نکرد.
با این حال بعد از این عذرخواهی و حواشی که برای برنامه «زاویه» کم و بیش در حال رقم خوردن بود این بار رئیس صداوسیما مورد انتقاد جریان دیگری از جامعه قرار گرفت که اساساً او را به دلیل اینکه اشتباه و تخطی یکی دیگر را به حساب مجری سازمان خودش گذاشته (درحالیکه مجری در همان برنامه هم موضع خود را مشخص کرده است) مورد نقد جدی قرار دادند.
به ویژه که گویی این عذرخواهی علی عسکری هم کارساز واقع نشد و او روز گذشته نه تنها به جلسه هیات وزیران دعوت نشد بلکه به گفته خبرگزاری ایسنا علت این غیبت عدم ارسال دعوتنامه از سوی دفتر هیئت دولت برای علی عسگری بوده است.
در این مدت چهره‌های مختلف فرهنگی از شائبه اخراج مجری «زاویه» گفتند که شب گذشته به صورت رسمی رقم خورد و رئیس صداوسیما را با تشبیه این اتفاق به «گنهی که در بلخ آهنگری انجام داد» و چوبش را مجری برنامه خورد مورد عتاب قرار دادند. بخش جدی این انتقادات و نکوهش‌ها هم این است که چرا رییس سازمان صداوسیما حاضر نمی‌شود پای برنامه‌هایی که گفتگو نقش مهمی در آنها دارد بایستد.
روز گذشته بسیج دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی نیز نامه‌ای خطاب به علی عسکری نوشت که در بخشی از آن آمده است: «بدون تعارف، شما حق اعتماد رهبری به خودتان را به جا نیاوردید و سازمان صداوسیما را سال‌ها به عقب برگرداندید. بااین‌حال، انتظار می‌رود برای حفظ سرمایه‌های ارزشمند رسانۀ ملی، دفاع از حیثیت آزاداندیشی و حفظ استقلال سازمان صداوسیما، فوراً از دست‌اندرکاران برنامۀ «زاویه»، بابت رفتار خود عذرخواهی کنید و حکم اخراج مجری فرهیختۀ این برنامه را نه تعلیق که مُلغی اعلام کنید. هر تنشی را خطا قلمداد نکنید و هر فشاری را اطاعت ننمایید. از هر صدایی نهراسید و وقعی به قیل و قال‌های سیاسیون نگذارید.»
ذکر این نکته ضروری است که قطعاً در برنامه‌ها باید آداب گفتگو حفظ شده و از هرگونه توهین و تخریب پرهیز شود با این حال نباید برای اشتباه یک فرد خاطی آن هم مهمانی خارج از دایره رسمی متولیان یک برنامه به گونه‌ای هزینه ایجاد شود که منجر به بسته شدن هر نوع گفتگو و گفتمانی شود و باب این چنین گفتگوهای جدی را از پای بست مسدود کند.
اتفاق هفته؛ پخش یک برنامه گفتگومحور متفاوت
شب گذشته دومین قسمت از برنامه «قبل انقلاب» روی آنتن شبکه مستند رفت. گفتگویی که شاید در این چند دهه به دلیل نوع نگاه آن و زاویه‌ای که برای این گفتگو انتخاب کرده بود جزو اتفاقات نادر صداوسیما محسوب می‌شد.
در این برنامه بهروز افخمی در نقش مجری و خسرو معتضد و صادق زیباکلام در دو طرف میز درباره زمان قبل انقلاب مناظره کردند و هر یک آرای خود را بیان کردند و طبیعتاً فرصت تحلیل و قضاوت هم به مخاطب واگذار شد. ویدئویی از گفتگوی معتضد و زیباکلام در قسمت اول طی همین یک هفته و به موازات ویدئوی جنجالی «زاویه» بارها چرخید و تحسین بسیاری را در پی ساخت و پخش چنین برنامه‌ای هم در بر داشت.
این برنامه که در قالب یک مجموعه گفتگو ضبط و تولید شده است در قسمت‌های بعد هم شاهد حضور چهره‌های دیگری درباره تاریخ قبل انقلابی خواهد بود. نکته جالب توجه این است که این گفتگوها به سه سال پیش برمی‌گردد و حالا در زمان مدیریت محسن یزدی مدیر فعلی شبکه مستند توانسته است رنگ آنتن را ببیند و شاید همین نگاه متفاوت آن بود که نتوانست گفتگویی سه ساله را قدیمی و کهنه جلوه دهد و اتفاقاً به سوژه حال حاضر تبدیل کند.
این اتفاق از این حیث ویژه است که توانست مصداقی عینی از حرکت در مسیر همان گفتمانی باشد که انتظار می‌رود تلویزیون به مثابه یک رسانه ملی رقم بزند. ماهیت تلویزیون نه گفتگوهای زرد است برای حاشیه سازی و نه گفتگوهای کلیشه‌ای برای محافظه کاری و هر چند که هر دو اینها این روزها به وفور در برخی برنامه‌های تلویزیونی یافت می‌شود با این حال همین معدود اتفاقاتی که در جایگاه گفتمان درست و گفتگوهای اصیل رسانه‌ای شکل می‌گیرد فرصتی است که با حفظ و برندسازی آنها می‌توان پایشان ایستاد و حتی با آزمون و خطا به برندهایی درست تبدیلشان کرد.
و اگر به مدیران تلویزیونی خرده گرفته می‌شود که چرا پای برنامه‌های مهم مثل «زاویه» نایستاده‌اند برای همین است که امروز بتوان ظرفیت‌های جدیدی را برای برنامه‌هایی با این سبک و سیاق در شبکه‌ها شاهد بود گفتگوهایی که ارزش افزوده‌ای برای مخاطب دارد و اولین فضای شکل گیری شان همین رسانه است نه شبکه‌های ماهواره‌ای، یا حتی برنامه‌های داخلی اینترنتی و لایوهای اینستاگرام.
نکته هفته؛ تامینی‌های آی‌فیلم جذاب‌تر از تولیدی‌ها
شبکه آی‌فیلم این روزها یکی از مهمترین انتخاب‌های مخاطبان برای پر کردن اوقات فراغت و سرگرمی شان است. اگرچه چندین سال است که از تاسیس و راه اندازی این شبکه می‌گذرد اما مدیریت درست در انتخاب سریال‌های تکراری و بازپخشی و همچنین اطلاع رسانی دقیق نسبت به این سریال‌ها باعث شده است در همین یک سال گذشته این شبکه جزو ۱۰ انتخاب اصلی مخاطبان تلویزیون باشد و حتی طبق یکی از نظرسنجی‌های مرکز تحقیقات صداوسیما به عنوان دومین شبکه پرمخاطب تلویزیون هم انتخاب شد.
درست است که آی‌فیلم سریال‌های بازپخشی را روی آنتن می‌برد با این حال تشخیص ذائقه مخاطب در همین بازپخش‌ها و تبلیغ درست آنها با یک قیاس مع‌الفارق مثل کاربری جدید از وسایل دور ریختنی است که یک بار دیگر آنها را در مقابل چشم مخاطب قرار می‌دهد.
کاری که خیلی از شبکه‌های تلویزیون برای سریال‌های روز خود انجام نمی‌دهند آی‌فیلم برای سریال‌های تکراری و بازپخشی انجام می‌دهد و گاه مصاحبه‌ها و گفتگوهایی با عوامل سریال‌هایی که شاید به ۱۰ سال قبل تعلق دارند تهیه کرده و سریال را به نوعی احیا می‌کند.
این شبکه در ایام و مناسبت‌ها هم تلاش دارد با کنداکتوری متناسب با این رویدادها مخاطبش را حفظ کند و رضایت آنها را نگه دارد و در جدول پخش، چیدمانی از سریال‌ها از ژانر تاریخی تا کمدی و ملودرام را لحاظ می‌کند مثلاً در همین ایامی که نزدیک به دهه فجر است و بسیاری دوست دارند یک سریال تاریخی در حال و هوای تاریخ معاصر ببینند سریال‌هایی همچون «پروانه» از جلیل سامان، «وضعیت سفید» از حمید نعمت‌الله و «در چشم باد» از مسعود جعفری جوزانی تدارک دیده شده است و البته اینها غیر از سریال‌های مختلف در فضای ملودرام و طنز است.
«در چشم باد» که چند وقتی است پخش آن هم آغاز شده است هر شب ساعت ۲۲ روی آنتن می‌رود و برای بسیاری که دوست دارند سریالی با سطح کیفی استاندارد درباره تاریخ ایران و کشور بدانند و به دور از شعارهای کلیشه‌ای، قصه آدم‌ها و روابط شان در آن زمانه را دنبال کنند یکی از همین انتخاب‌هاست.
هر چند در همین ساعت شبکه یک سیما سریال جدید «روزهای ابدی» را پخش می‌کند اما برای خیلی‌ها بازپخش این سریال تکراری جذابیت و ارجحیت بیشتری داشته است و حتی باعث شد مجالی برای قیاس بین دو اثر و اینکه کدام یک زحمت و رنج بیشتری در ساخت و جذب مخاطب برده است، دست دهد.
سینما در سیما؛ چالش برنامه‌های سینمایی در آستانه فجر
هفته آینده سی و نهمین جشنواره فیلم فجر به صورت رسمی آغاز می‌شود و این میان برنامه‌های سینمایی تلویزیون که در این ایام معمولاً به صورت ویژه به تولید و پخش مشغول هستند با یک چالش مواجه خواهند شد.
جشنواره فیلم فجر امسال مثل هر رویداد دیگری در این یک ساله تحت تاثیر ویروس کرونا با محدودیت‌های مختلفی برگزار می‌شود. از جمله این محدودیت‌ها کاهش ظرفیت انسانی اصحاب رسانه بوده است که حتی‌الامکان بتواند شیوع ویروس کرونا را به حداقل برساند. این کاهش ظرفیت برای تیم‌های برنامه سازی هم که معمولاً در برنامه‌های تلویزیونی و سینمایی که با احتساب عوامل فنی دست کم بیشتر از انگشتان یک دست را شامل می‌شدند اعمال شده است.
در این مدت بیشتر عوامل اصلی برنامه‌ها کارت جشنواره فجر را دریافت کرده‌اند و تعداد مجوزها برای هر تیم اندک بوده است. با این پیش فرض احتمالاً امسال کاخ جشنواره فجر که محل اصلی غرفه‌های برنامه‌های تلویزیونی است این بار شاهد حضور حداقلی این برنامه‌ها خواهد بود و باید دید برنامه‌های سینمایی که برای گرفتن مصاحبه‌های روز با عوامل فیلم‌ها و گزارش‌هایی از نشست‌های خبری و حتی مصاحبه با مسئولان سینمایی در کاخ جشنواره مستقر می‌شدند چه تدابیری برای برنامه سازی در نظر می‌گیرند.
هرچند از همین الان برخی برنامه‌های رادیویی تکلیف خود را مشخص کرده‌اند و احتمالاً به دلیل نداشتن عوامل زیاد فنی از قبیل فیلمبردار و… راحت تر و با دو سه نفر مجری و تهیه کننده در جشنواره حاضر می‌شوند همانطور که روز گذشته مدیر رادیو جوان از استقرار تیم برنامه رادیویی این شبکه در جشنواره فجر سخن گفت. با این حال تکلیف تلویزیونی‌ها هنوز خیلی مشخص نیست.
پیش از این البته گفته شده بود که برنامه‌های اینترنتی بخش زیادی از اتفاقات سی و نهمین جشنواره فیلم فجر را پوشش می‌دهند و باید دید این اقدام منجر به کمتر شدن برنامه‌های تلویزیونی می‌شود و اصلاً برنامه‌های مهم سینمایی تلویزیون یعنی «نقد سینما» و «هفت» در رقابت با این برنامه‌های اینترنتی و در چالش جدید چگونه برنامه سازی خواهند کرد و اساساً تلویزیون در میدان جدید رقابت چگونه عمل می‌کند.
پیشنهاد هفته؛ «چهل تیکه» با خاطرات جشنواره فجر
گاهی ویدئوهایی در فضای مجازی از اولین دوره‌های جشنواره فیلم فجر پخش می‌شود و یا حتی مراسم فیلم فجر در یکی دو دهه پیش را نشان می‌دهد که سخنرانی‌ها و حال و هوای فضا جذابیت‌هایی برای مخاطبان قدیمی سینما از حیث تداعی خاطرات دارد.
به ویژه که افتتاحیه و اختتامیه جشنواره‌های فیلم فجر آنقدر در دسترس همه مخاطبان نبوده است که از آن آگاه باشند و تماشای این اتفاقات دیده نشده و تجربه نکرده برایشان جذاب است.
حالا شبکه نسیم بنا دارد «چهل تیکه» را در قالب یک ویژه برنامه به همین فضا ببرد و آن حال و هوا را زنده کند.
این ویژه برنامه که با اجرای محمدرضا علیمردانی پخش می‌شود با مرور ادوار مختلف جشنواره فیلم فجر، خاطرات، جذابیت‌ها و ویژگی‌های برجسته این جشنواره را روایت می‌کند.
علاقمندان به این برنامه می‌توانند «چهل تیکه» را از شنبه ۱۱ بهمن هر شب ساعت ۲۱ و در ساعت ۳ بامداد، ۶:۳۰ و ۱۳:۳۰ روز بعد به تماشا بنشینند.