خبرگزاری مهر _ گروه استانها: در شرایطی که میزان فروش صنایع دستی یزد تنها در ۱۳ روز ایام نوروز به بالغ بر ۵ میلیارد در سال‌های گذشته می‌رسید، این میزان بر اساس برآوردهای معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان یزد در طول سال جاری به یک میلیارد تومان هم نرسیده است.
تنوع صنایع دستی یزد بسیار بالاست و از ترمه که تولید آن در انحصار یزدی‌هاست تا میناکاری و قلم‌زنی و صنایع مس را شامل می‌شود بر این اساس هنرمندان بسیاری نیز در این عرصه ارتزاق می‌کنند.
تولید یک متر ترمه برای حداقل سه نفر شغل ایجاد می‌کند با این حساب، حال که کرونا از یک سو و پایین آمدن قدرت خرید مردم از سوی دیگر، کمر به نابودی صنایع دستی بسته‌اند، با یک برآورد سطحی می‌توان به آمار بیکار شده‌های صنایع دستی تنها در شهر یزد پی برد.
برخی کارگاه‌ها کاملاً تعطیل شده و برخی دیگر کج‌دار و مریز مشغول فعالیت هستند اما حتی این کارگاه‌ها نیز با یک پنجم توان خود فعالیت می‌کنند.
ترمه، احرامی و دارایی از دست‌بافته‌های انحصاری یزدی‌هاست که نسبت به سایر صنایع دستی یزد کم و بیش از وضعیت نسبتاً بهتری برخوردار هستند و اما فعالیت بیشتر، در ترمه فروشی‌هاست و تولیدات جدید به شدت کاهش پیدا کرده است.
محمد صدرالعلمایی یکی از فعالان این هنر به مهر گفت: بخش عمده‌ای از فروش ترمه توسط گردشگران اعم از داخلی و خارجی انجام می‌شد اما آمار گردشگران خارجی تقریباً به صفر رسیده و گردشگران داخلی نیز بسیار محدود شده‌اند و میزان بسیار کم فروش ترمه به خاطر حضور همین گردشگران داخلی و گاه، خود مردم یزد است.
توقف تولید در اغلب کارگاه‌های تولید ترمه یزد
وی افزود: اکنون فعالیت در کارگاه‌های تولید ترمه تقریباً متوقف شده یا با ظرفیت بسیار کمی انجام می‌شود بنابراین در این بخش شاهد بیکاری هنرمندان هستیم اما در بخش فروش وضعیت بهتر است و به خاطر فروش ناچیزی روزانه، غرفه‌های فروش هنوز فعالند.
هنرمندان قلم‌زنی روی مس که عمده تولیدات خود را در کوچه مسجد جامع یزد به علاقمندان عرضه می‌کنند هم شرایط سختی را می‌گذرانند و برخی از آنها از نوروز ۹۹ که بازار خرید صنایع دستی کساد شد، به مشاغل دیگر روی آورده‌اند و برخی نیز صورت خود را با سیلی سرخ نگه داشته‌اند.
صدای چکش قلم‌زن‌ها در بافت تاریخی به گوش نمی‌رسد
اندک کارگاه‌های موجود در بافت تاریخی تعطیل شده و دیگر صدای چکش قلم‌زن‌ها در کوچه‌های خشتی بافت تاریخی یزد به گوش نمی‌رسد.
یکی از کارگاه‌های تولیدی در بافت تاریخی که همیشه هنرمندان مشغول قلم‌زنی بودند، مدت‌هاست تعطیل شده و گرد و غبار نشسته بر تابلوها، نشان از تعطیلی درازمدت آن دارد.
اما یکی از صنایع دستی معروف یزد، صنعت طلاسازی است که این هنر صنعت نیز مدت‌هاست حال و روز خوشی ندارد و تنها پنج درصد کارگاه‌های سنتی طلاسازی یزد آن هم نه در شرایط مطلوب، مشغول به کار هستند.
هنرمندان این رشته را بیش از اینکه کرونا زمین‌گیر کرده باشد، نوسان قیمت طلا از یک سو و تولیدات صنعتی از سوی دیگر زمین‌گیر کرده است.
کار هنرمندان طلاساز به تعمیرات طلا محدود شده است
استاد محمدجعفر مصلایی‌زاده از هنرمندان قدیمی این رشته در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: نیمی از کارگاه‌های سنتی طلاسازی یزد تعطیل شده و بقیه کارگاه‌ها نیز تقریباً فعالیت قابل توجهی ندارند و اغلب به سمت تعمیرات طلا روی آورده‌اند.
وی افزود: نوسان قیمت طلا و گرانی حاکم بر بازار، قدرت خرید مردم را کاهش داده و خرید و فروش طلا یا سفارش آن کاهش بی‌سابقه‌ای داشته است.
مصلایی‌زاده عنوان کرد: مالیات‌هایی که در مواردی بدون توجه به شرایط بازار اخذ می‌شود، اجاره کارگاه و بسیاری عوامل دیگر سبب رشد کارگاه‌های زیرزمینی و خانگی شده و این امر بازار کارگاه‌های شناسنامه‌دار را به شدت کساد کرده است.
وی بیان کرد: این روزها کارگاه‌هایی هم که فعال مانده‌اند، در صورتی که سفارش داشته باشند، باز می‌شوند و فعالیت می‌کنند به همین دلیل برخی کارگاه‌ها گرچه هنوز جمع نشده‌اند اما شاید یک روز در هفته فعالیت داشته باشند.
زیلوبافی، سفالگری و بسیاری دیگر از صنایع دستی یزد نیز کم و بیش همین شرایط را می‌گذرانند و برخی هنرمندان از پرداخت حق بیمه خود نیز عاجز مانده‌اند و درخواست رسیدگی مسئولان امر به این وضعیت دارند.
۳۵۰۰ فعال صنایع دستی در استان یزد
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد در این زمینه اظهار داشت: در حال حاضر ۳ هزار و ۵۰۰ نفر در استان یزد در حوزه صنایع دستی مشغول به کار هستند که بخش قابل توجهی از این افراد از آسیب‌دیدگان کرونا به شمار می‌روند.
محمدرضا دهقان مهرجردی با اشاره به قول دولت مبنی بر حمایت ۷ هزار میلیارد تومانی از فعالان آسیب‌دیده در حوزه گردشگری و صنایع دستی در سطح کشور بیان کرد: اعتبارات ویژه‌ای نیز برای بازاریابی کسب و کار صنایع و زیورآلات توسط وزارت میراث فرهنگی در نظر گرفته شده که در استان در صدد جذب این حمایت‌ها هستیم.
وی عنوان کرد: زیورآلات سنتی در یزد مورد توجه ویژه وزارت میراث فرهنگی قرار گرفته و بر این اساس، برند شهر ملی زیورآلات برای یزد در حال پیگیری است.
تلاش برای بازاریابی و فروش اینترنتی صنایع دستی یزد
دهقان مهرجردی ادامه داد: کرونا اقتصاد همه بخش‌ها را متزلزل کرده اما در زمینه صنایع دستی تلاش شده هنرمندان این رشته را به فروش اینترنتی و بازاریابی به شیوه‌های جدید سوق دهیم.
وی از معافیت مالیات بر ارزش افزوده صنایع دستی خبر داد و اظهار داشت: تلاش ما این است که با کمک هنرمندان در رشته‌های مختلف، مشکلات آنها را به تدریج برطرف کنیم اما در هر حال، خسارات ناشی از کرونا و آسیب‌های وارد شده به حوزه گردشگری، گریبان صنایع دستی را نیز گرفته است.
خبرگزاری مهر استان یزد در آینده‌ای نزدیک به سراغ فعالان صنایع دستی یزد خواهد رفت تا از نزدیک مشکلات این قشر را با توجه به آمار بالای فعالان این بخش، رصد کرده و به مسئولان امر اطلاع رسانی کند.