حسن غفاری هنرمند عکاس و عضو شورای داوری سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر درباره کارکرد این جشنواره به خبرنگار مهر گفت: جشنواره تجسمی فجر با پرداخت به گرایش و زیرشاخه‌های متعدد هنرهای تجسمی سالیانه برگزار می‌شود. طبیعتاً همه مسابقه‌ها با توجه به فضای ارائه آثارشان که یکی از فاکتورهای انتخاب تعداد آثار منتخب است، نحوه برگزاری خود را مشخص می‌کنند. با توجه به اینکه امسال هم همانند سال‌های گذشته، نمایشگاه جشنواره فجر در مؤسسه صبا برگزار می‌شود، خوشبختانه، هم تجربه دوره‌های گذشته به کمک آمد و هم وسعت فضا برای چیدمان آثار قابل قبول است.
وی با اشاره به تناسب فضا با اثر هنری، در مورد فضای گالری‌ها بیان کرد: ما اهالی هنرهای تجسمی معتقد هستیم که یک فضا و گالری متناسب با ظرفیت هنرهای تجسمی در کشور نداریم. برعکس، در خیلی از کشورهای دنیا خیلی وقت‌ها هنر را متناسب با فضا ارائه می‌دهند که در نوع چیدمان و اثرگذاری بر مخاطب تأثیر دارد. در این دوره جشنواره تعداد عکس‌های ارسالی زیاد بود به همین دلیل آثار انتخاب شده در مرحله نهایی در اندازه ۱۰۰ در ۷۰، با یک چیدمان خاص به نمایش در آمدند.
آسیب‌شناسی رفتار برخی عکاس‌ها در ارسال اثر تکراری به جشنواره‌ها
غفاری درباره کیفیت آثار نیز توضیح داد: باید پذیرفت که هرچه جلوتر می‌رویم، تعداد آدم‌های دوربین به دست و علاقه مند به عکاسی که به ابزار هم دسترسی دارند زیاد می‌شود. از آنجایی که یکی از بندهای آئین نامه اکثر مسابقات، آزاد بودن شرکت برای همه افراد است، لذا با تنوع اثر مواجه می‌شویم که بعضی از آنها هم کیفیت لازم را ندارند. با اینکه در فراخوان قید می‌شود آثار باید از توانایی فنی برخوردار باشند اما این شرط عملاً محقق نمی‌شود. البته این مورد مدنظر هیأت داوران قرار گرفت زیرا نگاه فنی به عکس هم بخشی از توانمندی آنها در بیان موضوع محسوب می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه رفتار برخی عکاس‌ها در ارسال یک یا چند اثرشان به جشنواره‌های متعدد باید آسیب‌شناسی شود، گفت: متأسفانه بعضی از عکاس‌ها، چند اثر خود را زیاد به مسابقه‌ها و جشنواره‌ها ارسال می‌کنند که این موضوع باید آسیب شناسی شود. البته یکی از علت‌هایش این است که شرایط برای برگزاری نمایشگاه انفرادی و یا انتشار آثار یک عکاس در نشریات و کتاب‌ها فراهم نیست. بنابراین جامعه عکاسی ما، یکی از راه‌های انتشار آثار خود را شرکت در مسابقه‌ها می‌دانند و البته انگیزه‌های مالی هم در حضور یافتن آنها مؤثر است.
داوری «تجسمی فجر» جدی و حرفه‌ای است
این عکاس باسابقه همچنین درباره معیارهای داوری خود بیان کرد: در همه مسابقه‌های دنیا، وفاداری به آئین نامه و اهداف جشنواره‌ها، اولین معیارهای داوری است. در جشنواره فجر با هیأت داوران پیش از انتشار آئین نامه بخش عکس مشورت شده بود چراکه موضوع جشنواره آزاد بود و افراد می‌توانستند عکس‌های سیاه سفید و یا رنگی خود را ارسال کنند. وفاداری به زمان هم در عکاسی مستند مورد نظر ما قرار گرفت. یعنی دیده شده که بعضی از عکس‌ها مربوط به یک زمان و برخاسته از فکر زمانی ماست و سعی کردیم این مسائل لحاظ شود و برخلاف تصور برخی از افراد، چیزی بر ما امر نشد.
وی افزود: آقایان فخریان و وثوق‌نیا، کهنه کار و اساتید دانشگاه هستند. نگاه من، فضای مستند و گرایشم مردم نگارانه است اما نگاه دو دوست دیگر، کاملاً هنری است. بنابراین برخورد با آثار کاملاً جدی و حرفه‌ای بود.
غفاری با بیان اینکه وقتی موضوع آزاد است در بخش‌های، تک عکس، مجموعه و عکس رنگی، ناگهان با حجم و دنیای متفاوتی روبرو می‌شوید، گفت: در مرحله اول عکس‌های غیر واجد شرایط کنار رفتند، بعد برای آنکه به آثار مطلوب متناسب با تعداد رسیدیم داوری چند بار انجام شد. ما دو روز کامل آثاری را انتخاب کردیم تا روی دیوار بروند. اما همان طور که ما در فضای آموزشی به افراد می‌گوئیم که با احترام به حریم شخصی و اصول اخلاقی دچار خودسانسوری نشوید و کارتان را انجام دهید، ما هم این نگاه را داشتیم و در بعضی از موارد، مجبور می‌شدیم که به سال‌های قبل مراجعه کنیم تا روند تکراری نداشته باشیم. همه می‌دانند که هنر و تأثیرات آن روی افراد و جامعه را باید بررسی کرد؛ بنابراین هنر باید پرسش‌گری داشته باشد.
وی در پایان تاکید کرد: دیدن عکس از نزدیک فضای متفاوت‌تری نسبت به دیدن آن روی پرده دارد. تلاش بر این بوده که این مفهوم و بیان هنری که لازمه عکس در هنرهای تجسمی است، در اینجا به حمایت و خدمت بیان موضوع بدون عکس باشد.
سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر تا ۳۰ بهمن ماه به کار خود ادامه می‌دهد و بازدید از نمایشگاه این جشنواره به صورت حضوری با رعایت پروتکل هااز ساعت ۱۰ تا ۱۸ هر روز و همچنین مجازی در دسترس است.