به گزارش خبرگزاری مهر، جلسه اختتامیه و بررسی دستاوردهای طرح پژوهشی «شناسایی و سنجش نیازهای اجتماعات محلی کُرد» با حضور علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد؛ امین متولیان، معاون برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات؛ مهدی رمضانی، معاون توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی؛ هوتن والی نژاد، معاون اداری و مالی؛ مهدی توکلیان، مدیرکل روابط عمومی و امور بین الملل؛ محمدهادی ناصری طاهری، مدیرکل کتابخانه های عمومی استان تهران و حضور مجازی حجت الاسلام والمسلمین عبدالرضا پورذهبی، نماینده ولی فقیه در استان کردستان؛ محمد مخدومی، مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان و بهمن باینگانی، استادیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج و مجری طرح، ۲۰ بهمن ماه در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی پارک‌شهر تهران برگزار شد.
در ابتدای این نشست، امین متولیان، معاون برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد ضمن تبریک فرارسیدن چهل و دومین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی، اظهار داشت: از سال گذشته مجموعه‌ای از طرح‌های شناسایی نیازهای اجتماعات محلی در سطح کشور را آغاز کردیم و امید است نتایج این طرح‌ها نقشه راه ارائه خدمت در کتابخانه های عمومی و نیز سایر دستگاه‌های فرهنگی و اجتماعی باشد. طرح پژوهشی «شناسایی و سنجش نیازهای اجتماعات محلی کُرد»، بازشناسی و بازخوانی نیازهای فرهنگی، اجتماعی و آموزشی هموطنان کرد در نسبت با خدماتی است که کتابخانه های عمومی در سطوح مختلف می‌توانند ارائه کنند. امیدواریم که این طرح مطالعاتی و سیاست‌هایی که از آن استخراج می‌شود، مسیر آینده حرکت ما در کتابخانه های عمومی واقع در مناطق کردنشین را اصلاح و بیش از پیش هموار کند تا خدماتی با کیفیت بهتر، فراگیری بیشتر و منطبق با نیازهای هموطنان کرد، ارائه دهیم.
در ادامه بهمن باینگانی با اشاره به تنوع فرهنگی در جامعه ایرانی و کمبود مطالعات انجام شده در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی در مناطق کردنشین، اظهار داشت: طرح پژوهشی «شناسایی و سنجش نیازهای اجتماعات محلی کُرد» با استفاده از مصاحبه و مطالعات کمی و میدانی، به دنبال ارائه راهکارهایی برای ارتقای عملکرد کتابخانه های عمومی و تبدیل این مراکز به پاتوق فرهنگی بوده است.
وی ادامه داد: مناطق کردنشین ایران، استان‌های آذربایجان غربی، کرمانشاه، کردستان و شمال استان خراسان است که در این مطالعه تمرکز بر غرب کشور بوده است. یافته‌های این پژوهش در سه حوزه اطلاع رسانی، فراغت فرهنگی و آموزش ارائه شد. در حوزه اطلاع رسانی، مراجعان کتابخانه از سواد اطلاعاتی کتابداران، عملکرد آنها، میزان آشنایی با منابع جدید، اینترنت و زبان انگلیسی، ابراز رضایت کردند. از سوی دیگر، مهم‌ترین روش آگاهی مخاطبان از خدمات و برنامه‌های کتابخانه ها، تابلوی اعلانات کتابخانه بوده و صفحه اینستاگرام کتابخانه، شبکه‌های مجازی و صدا و سیمای مرکز استان نقش چندانی در این حوزه نداشته اند؛ بر اساس نظرات نمونه مورد بررسی، شبکه‌های اجتماعی، تبلیغ از طریق اعضای فعال، تبلیغ در مدارس و دانشگاه‌ها و کمک گرفتن از سازمان‌های مردم نهاد و تریبون‌های مساجد، ظرفیت‌هایی است که باید برای ترغیب به کتابخوانی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین دسترسی به کامپیوتر، اینترنت و وای فای، در افزایش مراجعان کتابخانه های عمومی، اثرگذار خواهد بود. البته لازم به ذکر است، گردآوری اطلاعات این پژوهش به پیش از زمان همه گیری کرونا و فعالیت کتابخانه ها در فضای مجازی، مربوط می‌شود.
باینگانی افزود: در حوزه فراغت فرهنگی، یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که میزان مشارکت در برنامه‌های فراغتی، به جز نشست کتابخوان، پایین‌تر از میانگین بوده است. در واقع میزان مشارکت افراد در برنامه‌هایی چون آموزش قرآن، بازدید از نمایشگاه‌های دفاع مقدس، مسابقات، کلاس‌های نقاشی و خوشنویسی، جشن‌های مذهبی، کلاس‌های آموزش زبان انگلیسی و کردی و نقد و بررسی کتاب، پایین بوده است؛ با این حال تمایل افراد به برگزاری این کلاس‌ها و برنامه‌ها بسیار است. همچنین یافته‌های این بخش، نشان داد که منابع و خدمات کتابخانه بیشتر متناسب با نیاز قشر کودک، نوجوان، زنان و جوانان است و نابینایان، کم توانان و سالمندان چندان مورد توجه کتابخانه ها نبوده اند.
وی با اشاره به یافته‌های حوزه آموزش، اظهار داشت: در مناطق کردنشین بین حضور فرد در کتابخانه و دریافت آموزش‌های سیاسی، الکترونیکی و حقوقی، ارتباطی وجود ندارد. در واقع از نگاه مخاطب، کتابخانه ها نتوانسته اند به افزایش آگاهی‌های سیاسی، حقوقی و الکترونیکی کمک کنند؛ با اینحال در حوزه آموزش شهروندی، اجتماعی، مهارت‌های زندگی، شغلی و اخلاقی ارزیابی مثبتی از عملکرد کتابخانه داشته اند. از دیگر یافته‌های این بخش، اولویت‌های مطالعاتی مردم در مناطق کردنشین بود که در این مورد تفاوت چندانی با سایر مناطق کشور دیده نشد. ادبیات جهان، ادبیات ایران، رمان‌های عامه پسند، بهداشت و سلامت، علوم تربیتی و روانشناسی، هنر، ادبیات کردی، تاریخ ایران و جهان، کتاب‌های کمک درسی، علوم کامپیوتر و در نهایت کتاب‌های مربوط به روشنفکران و مشاهیر کرد، به ترتیب از اولویت‌های مطالعاتی در مناطق کردنشین بوده است.
بر اساس نتایج گزارش شده، کمبود منابع درباره تاریخ و فرهنگ کردی، کمک درسی، ادبیات ایران، جغرافیای مناطق کردنشین و ادبیات کردی نیز از خلأهای موجود در حوزه آموزش بوده است.
پیشنهادات اجرایی این پژوهش برای ارائه خدمات بهتر در کتابخانه های عمومی مناطق کردنشین در سه بخش راهکارهای کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، دسته بندی شد. توجه به زیباسازی نمای کتابخانه ها؛ تعمیر، تعویض و خرید تجهیزات کتابخانه ای؛ خرید کتاب‌های پروفروش در سطح جامعه برای کتابخانه های عمومی؛ توجه به خرید و عرضه کتاب‌های منتشر شده به زبان‌های قومی؛ بازبینی طرح‌های مذهبی در کتابخانه های مناطق کردنشین و ارائه خدمات اینترنتی در کتابخانه ها، از راهکاریی است که طی کمتر از ۲ سال قابل اجرا در کتابخانه های عمومی است. در بخش راهکارهای میان مدت، اصلاح بناهای کتابخانه ها برای جذب دامنه گسترده‌تری از مخاطبان به ویژه با نیازهای جسمی و حرکتی؛ اصلاح ساختار فیزیکی کتابخانه برای انجام وظایف و ارائه خدمات جدید؛ جذب نیروی انسانی برای کتابخانه های تک کتابدار و تعامل و همکاری با سایر سازمان‌های رسمی و غیررسمی از جمله کتابفروشی ها، کافه کتاب‌ها و …، پیشنهاد شده است. تأمین بودجه و جلب حمایت‌های دولتی برای کتابخانه های عمومی و احداث بناهایی که به لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری متناسب با نیازهای عصر دیجیتال باشد، پیشنهادات این پژوهش در بخش راهکارهای بلند مدت بوده است.
بهمن باینگانی، مجری طرح پژوهشی «شناسایی و سنجش نیازهای اجتماعات محلی کُرد» در خاتمه اظهار امیدواری کرد که نتایج این طرح به آبادتر شدن و توسعه یافتگی مناطق کردنشین بیانجامد.
در ادامه این نشست حجت الاسلام والمسلمین عبدالرضا پورذهبی، نماینده ولی فقیه در استان کردستان با اشاره به واگذاری کتابخانه امام خامنه ای به نهاد کتابخانه های عمومی کشور، خواستار توجه ویژه به این کتابخانه شد و گفت: کتابخانه امام خامنه ای یکی از ظرفیت‌های بزرگ فرهنگی در کشور محسوب می‌شود و امید است از ظرفیت عظیم این مرکز برای اشاعه بیش از پیش فرهنگ مطالعه در بین مردم شریف کردستان استفاده شود.
وی اظهار داشت: این کتابخانه تحت نظر مرکز بزرگ اسلامی غرب کشور و درصدد خدمت رسانی علمی و پژوهشی به طلاب و روحانیون شریف کردستان بوده است و انشاالله به زودی در اختیار عموم قرار می‌گیرد؛ امید است بخش تخصصی آن که مربوط به فقه امام شافعی است، تقویت شود.
حجت الاسلام پورذهبی با تأکید بر لزوم حمایت از ناشران بومی، اظهار داشت: به فرمایش مقام معظم رهبری، کردستان، استان فرهنگ و هنر است و فرهنگ و هنر ظرفیت شایسته ای در زمینه کتاب و کتابخوانی فراهم می‌کند. امید است با تلاش‌ها و اقدامات در حال انجام، دانش آموزان ما بیش از پیش اهل ادب، فرهنگ، هنر و مطالعه شوند و از این فضای مناسب به نحو احسن استفاده شود.
در ادامه این نشست علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور ضمن تقدیر از حضور حجت الاسلام پورذهبی، با اشاره به واگذاری کتابخانه امام خامنه ای، اظهار داشت: ما قدردان این نعمت هستیم و اطمینان می‌دهم به زودی با نظر ایشان، نسبت به تقویت کتاب‌های لازم برای کتابخانه امام خامنه ای اقدامات لازم انجام شود. همچنین با نظر ایشان بودجه‌ای برای خرید از ناشران و کتابفروشی های محلی در منطقه کردستان اختصاص خواهد یافت تا بتوانیم از ظرفیت مغتنم و عظیمی که در اختیار کتابخانه های عمومی قرار گرفته به بهترین نحو استفاده کنیم.
وی در ادامه با تقدیر از بهمن باینگانی، مجری طرح پژوهشی «شناسایی و سنجش نیازهای اجتماعات محلی کُرد»، اظهار داشت: بخشی از پیشنهادات ارائه شده در این پژوهش، از جمله منابع، نیروی انسانی، شاداب سازی فضا، نیاز به فضاهای جدید، توجه به کتابخانه های دیجیتال، برای تمامی مناطق کشور عمومیت داشته و بسیار درست و دقیق است. انشاالله نهاد با توجه به امکانات موجود، انجام این موارد را پیگیری می‌کند.
دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور تصریح کرد: امروز شکرگزار داشتن کشوری هستیم که با وجود عداوت‌های استکبار جهانی، ۴۲ سال مقاوم ایستاده است. اگر ۴۰ سال را یک نسل حساب کنیم، به زودی نسل جدیدی از جوانان در تمام حوزه‌ها، مدیریت اجرایی، فرهنگی، عمرانی و تخصصی کشور را بر عهده می‌گیرند. این نظام با حفظ ارزش‌های خود توانسته نسل جدیدی را بر سر کار بیاورد تا ادامه دهنده مسیر انقلاب باشند. طبیعی است که اقتضائات عصر و نسل جدید، خصوصاً با جبهه آرایی های جدید دشمنان، نیاز به منابعی غنی برای مقاومت داریم. بخش اول این منابع، فرهنگ دینی و اسلامی، بخش دوم، فرهنگ ملی و در نهایت فرهنگ‌های بومی و محلی در نقاط مختلف کشور، ضلع سوم این سنگر برای حفظ، تقویت، رشد و استحکام هر چه بیشتر جمهوری اسلامی ایران است.
وی در خاتمه خواستار طراحی برنامه‌های عملیاتی بر اساس طرح پژوهشی «شناسایی و سنجش نیازهای اجتماعات محلی کُرد» شد و گفت: امید که به زودی ویروس کرونا از ایران و جهان ریشه کن شود و شاهد حضور پرشور مردم در محافل فرهنگی با برنامه‌های غنی و بامحتوا باشیم.