خبرگزاری مهر، گروه استانها- کورش دیباج: به طور کلی، مبانی تهیه طرح‌های شهری در ایران برگرفته از مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و نیز متکی بر قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی است؛ اما سرمنشاء نظری آن از جریان‌های توسعه شهری در سطح جهانی سرچشمه می‌گیرد. جریان توسعه شهرنشینی در ایران نسبت به جوامع صنعتی با یک قرن تأخیر، رخ داد، هر چند فرآیند و حتی خصوصیات شهرنشینی در کشورهای توسعه نیافته به کلی با کشورهای صنعتی متفاوت است و در واقع یک جریان برون‌زا تلقی می‌شود، اما در اصل، حاصل کار دارای تفاوت ماهوی نیست. حاصل توسعه، شکل گرفتن تجمعات عظیم انسانی و اسکان در مجموعه‌های فاقد انتظام شهری است.
در حال حاضر، مبانی نظری تهیه طرح‌های شهری در ایران، متکی بر مدل پوزیتیویستی (Positivism) یعنی شناخت تحلیل طرح (Survey- Analysis- Plan) است. این مدل به رغم آنکه مدتها الگو و روش تهیه طرح‌های شهری در کشورهای مختلف جهان بود، به تدریج جای خود را به مدل سیستماتیک تحلیل طرح سیاست (Analysis-Plan- policy) می‌دهد که به مفهوم رسیدن به اهداف و سرانجام ارزیابی و سیاستگذاری برای اجزا است به این ترتیب، به رغم آنکه تغییرات مبانی نظری تهیه طرح‌های شهری در ایران، عمدتاً تغییرات محتوایی نبوده است، در بیشتر کشورهای توسعه یافته، روند تهیه طرح‌ها و مبانی نظری آن، به ویژه از اواخر دهة ۷۰ و اوایل دهه ۸۰، دستخوش تغییرات بنیادی شده است.
نظریه پردازان، شهر و منطقه را به عنوان یک سیستم باز مورد توجه و نگرش قرار می‌دهند که تداوم حیات آن منوط به تعدیل خود در مقابل تغییرات محیط خارجی و داخلی است در این سال‌ها، به تدریج طرح‌های شهری، خصلت استراتژیک (راهبردی) یافته و برنامه ریزی شهری از یکسو به «برنامه ریزی فضایی» و از سوی دیگر به «برنامه ریزی عملگرا»، گرایش یافت از طرفی مدیران شهری برای اداره شهرها، تنظیم لوایح بودجه سنواتی و اجرای طرح‌های عمرانی نیازمند استفاده از برنامه‌های جامعی هستند که در علم شهرسازی از آنها به عنوان طرح جامع شهری یاد می‌شود.
«طرح جامع» یا «طرح تفصیلی» مسئله این است
تدوین این طرح‌ها باید منطبق بر واقعیات موجود باشد و در عین حال باید بتواند دورنمای توسعه شهر را نیز ترسیم شود ولی سوالی که شاید در افکار عمومی مطرح شود که «طرح جامع» همان «طرح تفصیلی» است و یا با یکدیگر فرق دارد که باید گفت: طرح جامع و طرح تفصیلی ۲ طرح مهم در برنامه ریزی و مدیریت شهری است.
قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن، ۲ اصطلاح طرح جامع و طرح تفصیلی را این گونه تعریف کرده است: طرح جامع، طرح بلندمدتی است که در آن نحوه استفاده از اراضی و منطقه بندی مربوط به حوزه‌های مسکونی، صنعتی، بازرگانی، اداری و کشاورزی و تأسیسات و تجهیزات و تسهیلات عمومی مناطق نوسازی، به سازی و اولویت‌های مربوط به آنها تعیین شده و ضوابط و مقررات مربوط به تمامی موارد و همچنین ضوابط مربوط به حفظ بنا و نماهای تاریخی و مناظر طبیعی، تهیه و تنظیم می‌شود و برحسب ضرورت، قابل تجدیدنظر خواهد بود. طرح تفصیلی، عبارت از طرحی است که بر اساس معیارها و ضوابط کلی طرح جامع شهر، نحوه استفاده از زمین‌های شهری در سطح محلات مختلف شهر و موقعیت و مساحت دقیق زمین برای هر یک از آنها و وضع دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور و میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری و اولویت‌های مربوط به مناطق به سازی و نوسازی و توسعه و حل مشکلات شهری و موقعیت کلیه عوامل مختلف شهری در آن تعیین می‌شود و نقشه‌ها و مشخصات مربوط به مالکیت بر اساس مدارک ثبتی تهیه و تنظیم می‌شود.
این ۲ طرح لازم و ملزوم یکدیگرند، اما در عین حال از نظر روش کار، شیوه تهیه، مقیاس نقشه‌ها و نتیجه نهایی، تفاوت‌هایی با هم دارند. طرح جامع شهری، به منظور تدوین برنامه و تعیین جهات توسعه شهر و تأمین نیازمندی‌های آن، بر مبنای پیش بینی‌ها و اهداف توسعه شهری در یک دوره ۱۰ ساله و بر اساس طرح جامع ناحیه تهیه می‌شود.
در واقع، طرح جامع، برنامه‌ای است که به صورت راهنما عمل می‌کند و خط مشی کلی سیاست‌های توسعه شهری را تعیین می‌کند. در نقشه‌های طرح جامع که معمولاً در مقیاس ۱:۱۰۰۰۰ و ۱:۵۰۰۰ تهیه می‌شود محل استقرار و توزیع کاربری‌های شهری عمده (مثل کاربری‌های آموزشی، بهداشتی و فضای سبز)، تراکم‌های جمعیتی، حدود حریم‌ها و محدوده‌های شهری (موجود و پیشنهادی) و مسیر توسعه آینده شهر، توسط علائم و رنگ‌ها نشان داده می‌شوند.
گزارش طرح جامع نیز حاوی اطلاعاتی درباره اوضاع جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی شهر، ضوابط و مقررات کاربری اراضی، شبکه معابر و تأسیسات زیرساختی است. طرح جامع به سفارش وزارت مسکن و شهرسازی و توسط مهندسان مشاور تهیه می‌شود و تصویب نهایی آن با شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است. اما طرح تفصیلی چنان که از عنوان آن پیداست جزئیاتی را شامل می‌شود که طرح جامع به آنها به صورت کلی پرداخته است.
مطالعات تهیه طرح تفصیلی، متعاقب طرح جامع صورت می‌پذیرد و در حقیقت، تنظیم برنامه‌های مفصل و اقدامات جزئی و دقیق در مناطق و محلات شهری و همچنین طراحی آنها را به عهده دارد. علاوه بر این، تکلیف تمامی قطعات زمین را به لحاظ کاربری، تراکم ساختمانی و گذربندی مشخص می‌کند و به عنوان یک سند در دستور کار شهرداری قرار می‌گیرد.
بررسی و تصویب طرح‌های تفصیلی به عهده کمیسیون ماده پنج هر استان است و در صورت مغایرت طرح تفصیلی با طرح جامع، مرجع نهایی تصویب، شورای عالی شهرسازی و معماری ایران خواهد بود. با توجه به تعاریف فوق اهمیت طرح جامع برای توسعه هر شهری بیشتر از هر محوری نمایان شد در واقع اگر طرح جامع در هر شهری به درستی بررسی و تدوین نشود معضلات فراوانی را برای حوزه شهرسازی و بالاخص شهروندان آن شهر به وجود می‌آورد و شاید سیاستگذاری‌های اجتماعی، فرهنگی و حتی قضائی نتواند این معضلات را برطرف کند.
شهر اراک که چند سالی است واژه کلانشهر را به یدک می‌کشد از این قاعده مستثنی نیست و طبق گفته استاندار مرکزی در نشست شورای مسکن استان این طرح پس از ۱۶ سال از سوی وزارت راه و شهرسازی ابلاغ شده است. طرحی که در آن افق رشد و گسترش شهر اراک تا سال ۱۴۱۰ و جمعیت ۶۵۳۰۰۰ نفر را طراحی و ترسیم می‌کند.
در حال حاضر مساحت شهر اراک بالغ بر شش هزار و ۳۸۹ هکتار است که در افق طرح جامع جدید این میزان به هفت هزار و ۲۰۲ هکتار خواهد رسید. هر چند این طرح پس از ۱۶ سال ابلاغ شد ولی با انتقادهای فراوانی از سوی کارشناسان و صاحب نظران حوزه شهرسازی، اعضای شورای شهر اراک و حتی نمایندگان حوزه انتخابیه اراک مواجه بوده است به همین منظور خبرگزاری مهر استان مرکزی برای بررسی نواقص طرح جامع کلانشهر اراک و پیامدهای منفی اجرای این طرح میزگرد مجازی را با حضور علی اکبر کریمی و محمد حسن آصفری نمایندگان مردم اراک، خنداب و کمیجان در مجلس شورای اسلامی، مهدی زند وکیلی معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی، احمد مرزبان، مدیرکل راه و شهرسازی استان، ایرج رضایی، دبیر شورای اسلامی شهر اراک و جعفر محصولی، عضو شورای شهر اراک برگزار کرده که مشروح مباحث مطرح شده در این میزگرد را در ذیل از نظر می‌گذرانید.
جایگاه نظارتی شورای شهر در طرح جامع نادیده گرفته شده است
دبیر شورای اسلامی شهر اراک اظهار کرد: طبق قانون طرح جامع هر شهری قبل از اینکه به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری کشور برسد باید به تأیید شورای شهر آن شهر برسد، ولی متأسفانه این امر در طرح جامع کلانشهر اراک صورت نگرفته است و بدون تأیید شورای اسلامی شهر اراک این طرح توسط شورای عالی شهرسازی و معماری کشور تصویب و ابلاغ شده است. طرح جامع کلانشهر اراک را باید وزارت مسکن و شهرسازی به پیشنهاد وزارت کشور تهیه کند و ناظر این طرح در شهر، شورای شهر اراک است ولی عملاً جایگاه نظارتی شورای شهر را در طرح جامع کلانشهر اراک نادیده گرفتند.
ایرج رضایی عنوان کرد: پیش نویس طرح جامع کلانشهر اراک از ۸ سال گذشته شروع شده بوده و به خاطر اینکه در دوره چهارم شورای شهر اراک اختلاف نظر بر روی پیش نویس این طرح وجود داشت، پیش نویس این طرح را تأیید نکردند و مجدد این طرح برای بررسی بیشتر برگردانده شده بود تا نواقص آن برطرف شود ولی متأسفانه در طول این سال‌ها طرح جامع کلانشهر اراک به حال خود رها شد.
محدوده شهری ناهمگون و نامتعارف برای کلانشهر اراک در طرح جامع دیده شده است
وی ادامه داد: با ورود بنده به شورای شهر بیش از سه سال شاید هر یک ماه یک بار را بحث طرح جامع و اهمیت آن را به اعضا گوشزد کردم و در بررسی‌هایی که بر طرح جامع کلانشهر اراک صورت گرفت دریافتیم این طرح با چند مشکل اساسی مواجه است یکی از این مشکلات پروژه ۵۸ متری بود که ۱۸ سال به حال خود رها شده بود و در این ۱۸ سال طرح جامع جدیدی برای شهر اراک ابلاغ نشده بود علاوه بر آن در طرح جامع محدوده شهر اراک هم ناهمگون و نامتعارف تعریف شده بود در واقع حریم شهر اراک مقداری نامعقول بود.
رضایی تصریح کرد: شهر اراک زمانی که سنجان و کرهرود به آن ملحق شد خانه سازی قنات هم به آن ملحق شد در واقع هم اکنون کوی ناصریه که در گذشته خانه سازی قنات نام داشت، زمین‌هایش بخشی اوقافی بخشی قولنامه‌ای و بخش دیگر داری سند مختصر است ولی متأسفانه شاهد هستیم این بخش در طرح جامع کلانشهر اراک به منطقه شهری الحاق نشده است و در عوض منطقه دیگر به محدوده شهری اراک در طرح جامع الحاق شده است که جای تأمل دارد. بنده عنوان نمی‌کنم که نباید منطقه‌ای به محدوده کلانشهر اراک الحاق شود زیرا معتقد هستم بخش اعظم گرانی مسکن و افزایش حاشیه نشینی در این شهر بخاطر عدم مطالعات دقیق نسبت به این کلانشهر است.
طرح جامع به همین منوال اجرا شود حاشیه نشینی این کلانشهر را خواهد بلعید
وی گفت: به دیل عدم مطالعه دقیق نسبت به کلانشهر اراک، باعث شده که حاشیه نشینی این کلانشهر را ببلعد. هم اکنون مناطق کم برخوردار کلانشهر اراک همچون کوی سجادیه، کوی علی ابن ابیطالب، شهرک ولیعصر و غیره مناطقی هستند که صدور سند در آن اتفاق نیافتده است علاوه بر این مناطق ما پروژه ۹۰ هکتاری زعفرانیه نزدیک چشمه موشک را داریم که آن طرف پروژه ساخت و سازهای نامتعارف، آلونک سازی و غیره صورت می‌گیرد. از طرف دیگر شاهد هستیم رسول آباد که ۵۰ سال قبل مردم زمین‌های آن منطقه را خریداری کردند و زمین‌هایشان دارای سند است، قرار بود در آن منطقه شهرسازی صورت گیرد و به شهر اراک ملحق شود ولی در طرح جامع کلانشهر اراک شاهد هستیم همه این مناطق به حال خود رها شده و مناطق دیگر به کلانشهر اراک الحاق شده است که دردی از شهر را درمان نمی‌کند.
دبیر شورای اسلامی شهر اراک با بیان اینکه کلانشهر اراک در سنوات گذشته طولی و ارتفاعی رشد کرده است، اظهار کرد: در سال‌های متوالی به دلیل تهیه، تصویب و اجرای طرح‌های ناقص جامع، این کلانشهر اراک عرضی رشد نکرده است و مجدد این امر در طرح جدید کلانشهر اراک اتفاق افتاده است. برخی از مناطق مثل حاجی آباد، رسول آباد، جاده تهران، خانه سازی قنات باید در طرح جامع شهر اراک به محدوده این کلانشهر اراک الحاق و رشد پیدا می‌کرد ولی متأسفانه این امر صورت نگرفته است.
رضایی گفت: یکی دیگر از مشکلات طرح جامع کلانشهر اراک بحث تراکم آن است به عنوان مثال در این طرح مشخص نیست منطقه سنجان و کرهرود را چگونه دیده‌اند و مهمتر از همه در این طرح کریدورهای رفع آلودگی هوا را در این کلانشهر مشخص شده است فقط جایگزین طرح ۵۸ متری طرح ۲۴ متری آورده‌اند که امکان دارد این طرح ۲۴ سال به طول انجامد.
با اجرای طرح جامع مسکن ارزان در اراک به آرزو دست نیافتنی تبدیل خواهد شد
وی ادامه داد: شورای شهر اراک مخالفت خود را با طرح ۲۴ متری اعلام کرد، اگر قرار است این طرح اجرایی و عملیاتی شود باید دید چه زمین‌های دولتی قرار است در اختیار افراد قرار دهند. در طرح ۵۸ متری اعلام کردند که ۶۰ هکتار زمین خواهند داد ولی یکدفعه این شصت هکتار تبدیل به ۲۰ هکتار شد و نصف این بیست هکتار را برای دولتی‌ها گرفتند و هم اکنون بر روی این زمین‌ها به عنوان مسکن ملی دست گذاشته‌اند، ما نمی‌گوییم مسکن ملی ساخته نشود ولی جایگزین طرح ۲۴ متری آن هم در مرکز شهر با توجه به گرانی ملک و تورم باید منابع اجرایی آن را مشخص شود.
رئیس شورای شهر اراک بدون هماهنگی با اعضای شورا با پیوستن منطقه قنات ناصری به محدوده کلانشهر اراک مخالفت کرد
دبیر شورای اسلامی شهر اراک عنوان کرد: متأسفانه رئیس شورای شهر اراک بدون هماهنگی با اعضای شورای شهر نامه‌ای به وزارت راه و شهرسازی ارسال کرده و در آن نامه از قول تمامی اعضای شورای شهر مخالفت خود را با الحاق بخش قنات ناصری به محدوده کلانشهر اراک اعلام کرده است که این موضوع قابل بررسی و برگشت است.
رضایی گفت: طولانی شدن زمان تصویب یکی از آسیب‌های جدی است که به این طرح وارد کرده است و اگر این طرح به همین منوال اجرا شود گرانی افسار گسیخته مسکن در این کلانشهر را شاهد خواهیم بود ضمن اینکه عدم امکان ارائه خدمات دولتی همچون ارائه مسکن ارزان قیمت در این کلانشهر امکان پذیر نخواهد بود و مهمتر از همه ساماندهی بافت‌های فرسوده به این راحتی اتفاق نخواهد افتاد.
دبیر شورای اسلامی شهر اراک ادامه داد: نمی‌توان گفت این طرح صدرصد اشکال دارد ولی نیاز است شخص استاندار یا معاونت عمرانی استانداری برای رفع نواقص این طرح ورود جدی داشته باشند. اگر برنامه ریزان قبلی شهر اراک اجازه نمی‌دادند امکانات و خدمات بی جهت به شهر امیرکبیر برود و اطراف شهر اراک بزرگ‌تر و شرایط ایده آل تری برای آن در نظر گرفته می‌شد شاید معضل‌های دیگری که امروزه با آن مواجه هستیم پدید نمی‌آمد.
تأیید نمی‌کنم؛ انتقادهای زیادی به طرح جامع کلانشهر اراک وارد است
به گزارش خبرگزاری مهر، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی با بیان اینکه طبیعی است نسبت به طرح جامع کلانشهر اراک از سوی برخی افراد انتقادهایی وارد شود، گفت: بنده تأیید نمی‌کنم انتقادهای زیادی به طرح جامع کلانشهر اراک وارد است و حتی بسیاری از کارشناسان بالاخص کارشناسانی رشته شهرسازی این طرح را کارآمد دانسته و انتقادی نسبت به آن ندارند. نه تنها طرح جامع کلانشهر اراک بلکه طرح جامع هر شهری بعد از اینکه افق طرح آنکه معمولاً ۱۰ تا ۱۵ سال است، تمام می‌شود در صورتیکه به اهداف طرح رسیده باشد طرح جدید تهیه و تدوین می‌شود.
وی ادامه داد: متأسفانه در کشورمان عمدتاً طرح‌های جامع به اهداف خود نمی‌رسد در واقع معابر، کاربری‌ها و غیره که باید بر اساس طرح جامع ایجاد می شده، صورت نگرفته است به همین خاطر بسیاری از شهرها و روستاهایی که به اهداف طرح جامع و طرح هادی شأن دست نیافته‌اند، مجدد همان طرح قبلی ادامه می‌دهند.
برخی افراد و اعضای شورای شهر منتقد به طرح جامع سواد و دانش لازم در حوزه شهرسازی ندارند
مهدی زندیه وکیلی تصریح کرد: انتقادهایی که از سوی برخی افراد و اعضای شورای شهر نسبت به طرح جامع کلانشهر اراک صورت گرفته است پایه و اساس علمی ندارد و بسیاری از این افراد سواد و دانش لازم در حوزه شهرسازی، طرح‌های هادی، جامع و غیره ندارند ضمن اینکه مواردی که در انتقاد برخی افراد نسبت به طرح جامع کلانشهر اراک مطرح شده در طرح تفصیلی این کلانشهر برطرف خواهد شد و خوشبختانه تصویب طرح تقصیلی برخلاف طرح جامع استانی خواهد بود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی با اشاره به موارد توسعه شهر در طرح جامع کلانشهر اراک، گفت: کلانشهر اراک از نظر اقلیمی به گونه است که از دو الی سه جهت به سمت کوهستان محدود شده است و تنها از ضلع شمال شهر امکان توسعه این کلانشهر وجود دارد و در طرح جامع بخش شمالی الحاق به کلانشهر اراک شده است. معمولاً شورای عالی شهرسازی و معماری کشور با توسعه‌های افقی نه تنها در کلانشهر اراک بلکه در هیچکدام از شهرهای کشور موافق نیست ولی با این حال بخش شمالی در طرح جامع جز الحاقی کلانشهر اراک قرار گرفته است.
پیشنهاد الحاق شدن مساحت بیشتر زمین به کلانشهر اراک توسط شورای عالی شهرسازی رد شد
وی گفت: برخی سیاست‌های شورای عالی شهرسازی و معماری کشور بیشتر از این به ما اجازه نداد که الحاقی‌های بیشتر را در قالب طرح جامع به کلانشهر اضافه کنیم اگر چه در استان پیشنهاد الحاق شدن مساحت بیشتر زمین به کلانشهر اراک مد نظر بود و در کارگروه امور زیربنایی و شهرسازی استان، شورای عالی برنامه ریزی و توسعه استان مساحت بیشتری مصوب شده بود ولی در شورای عالی شهرسازی و معماری کشور با این مقدار مساحت برای الحاق شدن به کلانشهر اراک مخالفت صورت گرفت.
طرح ۲۴ متری خیابان جدید نیست بلکه تعریض به خیابان‌های موجود شهر اراک است
زندیه وکیلی با اشاره به طرح ۲۴ متری که در طرح جامع کلانشهر اراک آمده است، گفت: این معبر به دلیل لغو طرح ۵۸ متری توسط شورای عالی معماری و شهرسازی در طرح جامع شهر اراک آورده شده است. معبر ۲۴ متری خیابان جدید نیست بلکه تعریض به خیابان‌های موجود شهر اراک است و بر خلاف طرح ۵۸ متری که شهرداری اراک توان اجرا نداشت، طرح بسیار ساده ای است و شهرداری اراک می‌تواند ظرف یک سال این طرح را اجرا و به اتمام برساند ضمن اینکه اجرای طرح ۲۴ متری نیاز واقعی شهر است و علاوه بر تصویب این طرح در شورای شورای عالی برنامه ریزی و توسعه استان در شورای عالی شهرسازی و معماری کشور این معبر به تأیید رسید.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی ادامه داد: طرح ۲۴ متری از زمانی که تصویب شد کاملاً شفاف در سایت مسکن و شهرسازی برای اطلاع عموم بارگذاری شد و تمام ذینفعان با مراجعه به شهرداری اراک و اداره کل راه و شهرسازی استان نقشه این معبر در اختیار آنها قرار می‌گیرد. این طرح بیش از یک سال است که در استان بحث‌های کارشناسی آن شروع و مطرح شده است که عقب نشینی‌های این طرح شامل خیابان نیسانیان، بخشی از خیابان شکرایی، خیابان حکمت واقع در خیابان شهید رجایی، خیابان ۱۲ متری شهید رجایی و منتهی به میدان ولیعصر می‌شود اگر در طرح ۵۸ متری هزار خانه باید تملک می‌شد در این طرح حدود ۳۰ خانه تملک می‌شود و مابقی در حد یک متر عقب نشینی صورت می‌گیرد.
نمی‌توان بخاطر انتقاد برخی از اعضا شورا و افراد ذینفع در منطقه قنات ناصری باغات آن منطقه تخریب و جای آن منازل مسکونی ساخته شود
وی با اشاره به الحاق نشدن بخش قنات ناصری به طرح جامع کلانشهر اراک، عنوان کرد: مجموعه استان برای الحاق نشدن این بخش به طرح جامع شهر اراک اتفاق نظر داشت زیرا باغ‌های زیادی در این منطقه است و با توجه به آلودگی کلانشهر اراک و اهمیت فضای سبز و درختان برای کاهش آلودگی هوا به صلاح نبود درختان این منطقه از بین رفته و به جای آن واحدهای مسکونی ساخته شود.
زندیه وکیلی ادامه داد: هر چند برخی از اعضای شورای شهر نسبت به الحاق نشدن این منطقه به طرح جامع شهر اراک انتقاد داشته و به عنوان نماینده مردم حق اعتراض و مطالبه گری دارند ولی مصلحت شهر و مصلحت عمومی باید مسئولین استان و افرادی که در این حوزه صاحب نظر هستند تشخیص دهند و نمی‌توان بخاطر انتقاد برخی از اعضا شورا و عده‌ای که ملک یا زمینشان در این منطقه قرار دارد و با الحاق شدن منطقه قنات ناصری به کلانشهر اراک ارزش ملکشان بالا می‌رود، باغات آن منطقه تخریب و منازل مسکونی ساخته شود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی اظهار کرد: طرح‌های جامع و طرح‌های تفصیلی در کشورمان برآیندشان زمان بر است زیرا ماهیت کار، ماهیت مطالعات و پژوهشی است و بخاطر اینکه مراجع مختلف باید برای تصویب این طرح نظر کارشناسی بدهند و برگزاری جلسات شورای عالی و شهرسازی کشور در طول سال محدود است به همین خاطر فرآیند تصویب طرح‌های جامع طولانی خواهد بود و این طولانی بودن مختص طرح جامع شهر اراک نیست بلکه تصویب طرح جامع کلانشهر تهران ۲۵ سال به طول انجامید ولی خوشبختانه به دلیل اینکه مرجع تصویب طرح تفصیلی هر شهری به استان شهر مورد نظر واگذار شده است به همین خاطر فرآیند تصویب طرح تفصیلی نسبت به طرح جامع کم خواهد بود.
وی با رد صحبت‌های برخی از اعضا شورا مبنی بر نادیده گرفتن جایگاه نظارتی شورای شهر در طرح جامع کلانشهر اراک، گفت: در اکثر جلسات بررسی طرح جامع بنده شاهد بودم که اعضای شورای شهر در آن جلسه حضور داشتند حتی اعضای شورا در جلسات شورای عالی شهرسازی و معماری کشور برای تصویب نهایی طرح جامع شهر اراک شرکت داشتند پس چگونه است که برخی اعضا اعلام می‌کنند که این طرح به دستشان هنوز نرسیده و مورد تأیید اعضای شورا قرار نگرفته است.
مردم را فریب داده‌اند طرح جامع جدید همان طرح جامع قبلی است که در دوره قبلی شورای شهر رد شد
به گزارش خبرگزاری مهر، علی جعفر محصولی در واکنش به صحبت‌های معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی، اظهار کرد: آقای زندیه وکیلی از دید خود و دولت عنوان می‌کند در طرح جامع خوب کار کرده است، اما اعضای شورای شهر نماینده مردم هستیم نه دولت و باید جایی که حق مردم ضایع می‌شود با تمام قد ایستادگی و مشکل را رفع کرد. بنده نسبت به طرح جامع کلانشهر اراک نقدهای جدی دارم. یکی از دلایلی که بنده منتقد طرح جامع کلانشهر اراک هستم بدین خاطر است که بنده سه دوره متوالی در شورای شهر اراک حضور و مسئولیت دارم و نسبت به هر فرد دیگر نسبت به نواقص این طرح، اتفاقات و مباحثی که در جلسات شورای شهر و جلسات کارشناسی تهیه و تدوین طرح صورت گرفت، واقف هستم. شش سال پیش طرح جامع اراک را ابلاغ کردند در دوره چهارم شورای شهر که اعضای آن ۱۵ نفر بود به اتفاق نسبت به این طرح اعتراض کردیم زیرا که مکان‌هایی که برای الحاق شدن به شهر اراک در طرح در نظر گرفته بودند فاقد بررسی کارشناسی بود در صورتیکه بسیاری از مناطق در اطراف شهر اراک هستند که می‌توانند با الحاق شدن به آن علاوه بر اینکه شکل و ظاهر زیباتری به شهر بدهند معضل حاشیه نشینی و سکونتگاه‌های غیر رسمی را در این شهر برطرف کند.
عضو شورای شهر اراک تاکید کرد: نقد بنده به طرح جامع کلانشهر اراک این است که ما در دوره چهارم شورای شهر اراک اعتراض خودمان را کتباً به وزیر راه و شهرسازی به طرح جامع کلانشهر اراک اعلام کردیم و همین امر باعث شد که این طرح جهت رفع نواقص برگردد ولی متأسفانه با وجود گذشت ۶ سال از برگشت این طرح، مجدد همان طرح قبلی جامع شهر اراک ابلاغ کردند.
محصولی تصریح کرد: ۶ سال برای بررسی و بازبینی طرح جامع اراک در حق مردم این شهر ظلم شد و طرح جامع ابلاغ نشد و از طرف دیگر زمین‌های مردم که می‌توانست ارزش افزوده پیدا کند و داخل حریم شهری باشند به جای آن زمین‌های اوقاف و دولت را وارد محدوده کلانشهر اراک کردند.
مناطقی که برای الحاق شدن به کلانشهر اراک در طرح جامع دیده شده است از لحاظ آب و هوا آلوده است
وی ادامه داد: مناطقی که برای الحاق شدن به کلانشهر اراک در طرح جامع دیده شده است از لحاظ آب و هوا آلوده است ضمن اینکه خدمت رسانی شهرداری در آن منطقه سخت است ولی اگر در طرح جامع مناطقی همچون قنات ناصری، کوی امام رضا (ع)، ترمینال اتوبوسرانی، دروازه مشهد، ولی آباد، صالح آباد جز محدوده شهری الحاق می‌کردند خدمات رسانی بهتری شهرداری می‌توانست در این مناطق انجام دهد.
به دنبال لطمه به پوشش گیاهی و درختان منطقه قنات ناصری نیستیم بلکه حرف ما این است این منطقه باید در طرح جامع به عنوان منطقه ویژه دیده می‌شد
عضو شورای شهر اراک بیان کرد: ما هم قبول داریم منطقه قنات ناصری به دلیل پوشش گیاهی و درختان از ویژگی خاصی برخوردار است و نباید به پوشش گیاهی و درختان آن منطقه لطمه وارد شود ولی این‌طور نیست که به بهانه وجود درخت این منطقه به حال خود سال‌ها رها شود بلکه باید منطقه قنات ناصری به عنوان طرح ویژه همچون باغ بنا، ویلا سازی دیده شود ولی متأسفانه مسئولین استان در طرح جامع کلانشهر اراک این زحمت را به خود نداده‌اند که این منطقه را در طرح جامع به صورت طرح ویژه در نظر بگیرند و باید این طرح ویژه را همزمان با طرح جامع ابلاغ می‌کردند تا ما زمان را از دست نمی‌دادیم و وقت کشی صورت نمی‌گرفت.
محصولی مطرح کرد: اگر بنده و امثال بنده که نماینده پارلمان شهری طرح جامع و تفصیلی شهر اراک را پیگیری نکنیم هیچ اتفاقی در این خصوص نمی‌افتد و بنده عهد کردم کوتاه نیایم تا طرح جامع کلانشهر اراک نواقصش برطرف شود.
طرح ۲۴ متری لکه سیاه و غیر قابل اجرایی در طرح جامع کلانشهر اراک است
وی با اشاره به لغو طرح ۵۸ متری، گفت: طرح ۲۴ متری هم همچون طرح ۵۸ متری محقق نشده است چون این طرح از همان مسیر طرح ۵۸ متری عبور خواهد کرد و شهرداری اراک با توجه به قیمت بالای زمین در آن منطقه امکان تملک آن زمین‌ها را ندارد و دقیقاً طرح ۲۴ متری همان طرح ۵۸ متری است که به عنوان لکه سیاه و غیرقابل اجرایی در طرح جامع کلانشهر اراک است.
به گزارش خبرگزاری مهر، احمد مرزبان در ادامه میزگرد با بیان اینکه طرح جامع کلانشهر اراک سال‌ها بلاتکلیف بوده است، عنوان کرد: خوشبختانه با ابلاغ این طرح از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری کشور تکلیف این کلانشهر مشخص شده است از طرفی جلسات کارشناسی متعدد با صاحب نظران و کارشناسان برای تهیه و تدوین این طرح گذاشته شده است و دو مرتبه از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری کشور به اراک آمده و علاوه بر بازدید میدانی این شهر با شورای شهر، صاحب نظران و منتقدین طرح جامع شهر اراک جلسه گذاشته و بر روی این طرح ساعت‌ها کار کارشناسی انجام شده است و در کل بدین صورت نبوده که این طرح بدون مطالعه و بررسی کارشناسی تهیه و تدوین شده باشد.
وی ادامه داد: مساله مهمی که در طرح جامع کلانشهر اراک وجود دارد لغو طرح ۵۸ متری بوده است که این امر هم به تشخیص شورای عالی شهرسازی و معماری کشور اتفاق افتاده است.
قرار نیست خانه‌ای در اجرای طرح ۲۴ متری تخریب شود
مدیرکل راه و شهرسازی استان با اشاره به طرح ۲۴ متری که در طرح جامع کلانشهر اراک وجود دارد، گفت: یک سری افراد تعبیرشان از طرح ۲۴ متری این است که همان طرح ۵۸ متری است با این تفاوت که عرض طرح ۵۸ متری کمتر و تبدیل به طرح ۲۴ متری شده است در صورتیکه که این برداشت صحیح نیست زیرا در طرح ۲۴ متری قرار بر این شده است که از شبکه معابر موجود با عرض ۲۴ متر استفاده شود و قرار نیست با ابلاغ و اجرای طرح جامعه شهر اراک تخریبی صورت گیرد بلکه قرار است مسیر شهر را در نوسازی آینده احیا شود و قرار نیست که یک سری از خانه و املاک مردم با اجرای طرح ۲۴ متری تخریب شود و یا از یک مسیر مشخصی این طرح عبور کند ضمن اینکه هنوز مشخص نشده است که طرح ۲۴ متری قرار است در کدام منطقه شهر از اراک اجرا شود بلکه قرار بر این است که طرح ۲۴ متری در طرح تفصیلی کلانشهر اراک پیاده و اجرا شود که با کمترین عقب نشینی و تخریب طرح ۲۴ متری اجرا شود.
۱۰۰ هکتار از بهترین نقطه برای الحاق شدن به کلانشهر اراک در طرح جامع دیده شده است
مرزبان تصریح کرد: در طرح جامع کلانشهر اراک حدفاصل دانشگاه پیام نور تا حوزه علمیه خاتم النبیا حدود ۱۰۰ هکتار است که در واقع این زمین الحاق به محدوده شهری کلانشهر اراک شد این زمین دقیقاً روبروی شهرک الهیه واقع شده است و تمام تأسیسات شهری از جلو و یا داخل این زمین رد شده است بر همین اساس نمی‌توان برخی‌ها ادعا کنند در این زمین نمی‌توان خدمات شهری ارائه داد در واقع در طرح جامع کلانشهر اراک بهترین نقطه را برای الحاق به کلانشهر اراک در نظر گرفته شده است و خوشبختانه با جانمایی اولیه که صورت گرفته است قرار شد این زمین در قالب طرح اقدام ملی مسکن برای شهروندان شهر اراک منزل مسکونی ساخته و در اختیار آنها قرار گیرد.
مدیرکل راه و شهرسازی استان ادامه داد: در جانمایی اولیه این زمین هفت هزار و ۵۰۰ واحد منزل مسکونی جانمایی شد که سه هزار و ۴۰ واحد منزل مسکونی در انتهای هپکو ساخته می‌شود و فکر نمی‌کنم نیاز شهر اراک برای تهیه مسکن بیش از این باشد زیرا در ثبت نام طرح اقدام ملی مسکن در شهر اراک ۹ هزار و ۸۶۳ نفر ثبت نام کننده وجود داشت که تعداد واجدین الشرایط پنج هزار و ۲۰۰ نفر بوده است و حدود ۲ هزار نفر از این پنج هزار نفر در شهرک کوثر حدود ۶۰۰ واحد و حدود یکهزار و ۲۰۰ تا یکهزار و ۳۰۰ نفر در ۲۴ هکتاری انتهای منطقه هپکو ساماندهی شده‌اند، در واقع از نظر اداره کل راه و شهرسازی استان تعداد واجدین الشرایط ثبت نام شده در طرح اقدام ملی مسکن سه هزار نفر باقی مانده است در صورتیکه این زمینی که در طرح جامع شهر اراک برای ساخت منازل مسکونی در نظر گرفته شده است بیش از دو برابر ظرفیت واجدین الشرایط را پاسخ می‌دهد. ضمن اینکه فلسفه احداث دو شهر جدید «امیرکبیر» و «مهاجران» برای سر ریز جمعیتی کلانشهر اراک دیده شده است و قرار نبوده در کلانشهر اراک ساخت و سازی به تعداد بالا شروع شود زیرا دو شهر جدید را در کنار کلانشهر اراک تأسیس کرده‌اند که سرریز جمعیتی این کلانشهر در دو شهر مهاجران و امیرکبیر ساماندهی شود.
وی تصریح کرد: در طرح جامعه کلانشهر اراک حتی مناطقی با ارتفاع بلند را برای ساخت و ساز با تراکم بالا در نظر گرفته شده است که به دلیل جلوگیری از ایجاد بازار سیاه مسکن در این مناطق فعلاً نام این مناطق جهت ساخت و ساز رسانه‌ای نخواهد شد.
مرزبان مطرح کرد: آخرین طرح جامع شهر اراک در سال ۱۳۸۱ به تصویب رسید که بازنگری آن در سال ۱۳۹۱ صورت گرفت و این طرح در عمل تغییرات چندانی نداشته و فقط تنها تغییرات آن لغو طرح ۵۸ متری و اضافه شدن محدوه هایی به عنوان الحاقیه به کلانشهر اراک و افزایش حریم این کلانشهر بوده است.
رئیس شورای شهر و سازمان جهاد کشاورزی استان از مخالفین سرسخت برای پیوستن منطقه قنات ناصری به محدوده شهری کلانشهر اراک بودند
وی ادامه داد: اداره کل راه و شهرسازی نهایت تلاش خود را کرد بخش قنات ناصری را در طرح جامعه شهر اراک به عنوان منطقه مسکونی یا پارک بزرگ جز محدوده شهری کلانشهر اراک بیاورد و به دنبال ساماندهی مناسبی در این منطقه بودیم اما در بازدیدی که شورای عالی شهرسازی و معماری ایران از اراک صورت گرفت رئیس شورای شهر اراک با پیوستن منطقه قنات ناصری به محدوده شهری در طرح جامع کلانشهر اراک مخالفت کرد و استدلال ایشان بر مخالفت این بود که این منطقه جز باغات است و نباید ساختار آن به هم بخورد ضمن اینکه سازمان جهاد کشاورزی استان هم یکی از مخالفین سرسخت پیوستن منطقه قنات ناصری به محدوده شهری کلانشهر اراک در طرح فوق الذکر بوده است و در روزی که شورای عالی شهرسازی و معماری کشور برای بازدید به اراک آمدند رئیس شورای شهر اراک مخالفت خود و تمامی اعضای شورای شهر اراک برای پیوستن این منطقه را به محدوده کلانشهر اراک اعلام کردند در صورتیکه برخی از اعضا شورای مخالف نبوده و حتی فکر می‌کردند عامل اصلی نپیوستن منطقه قنات ناصری به محدوده شهری اداره کل راه و شهرسازی بوده است.
نمی‌توان گفت با اجرای طرح جامع سکونتگاه‌های غیر رسمی در این کلانشهر توسعه و افزایش پیدا خواهد کرد
مدیرکل راه و شهرسازی استان با اشاره به بسته‌های حمایتی بازآفرینی شهری، گفت: کلانشهر اراک در بحث بازآفرینی شهری در کوی سجادیه یا همان باغ خلج پایلوت کشوری است و طرح‌های موفق باز آفرینی شهری در این کلانشهر در حال اجرا است و هم اکنون فاز سوم بازآفرینی شهری در کلانشهر اراک در حال شروع و فاز چهارم آن در حال مطالعه است و شهرهای اراک و ساوه دو شهری که با سکونتگاه‌های غیر رسمی حدود ۲۳ درصد مواجه هستند، اداره کل راه و شهرسازی استان در حال برنامه ریزی مناسب برای سکونتگاه‌های غیر رسمی این دو شهر است و سند چشم انداز این دو شهر در حال به تصویب رسیدن است و نمی‌توان گفت که با اجرای طرح جامع شهر اراک سکونتگاه‌های غیر رسمی در این کلانشهر توسعه و افزایش پیدا خواهد کرد.
مرزبان تاکید کرد: تصویب و ابلاغ طرح جامع کلانشهر اراک پایان بلاتکلیفی این کلانشهر بود و ادراه کل راه و شهرسازی استان می‌تواند باز هم در بحث رشد و توسعه شهری کلانشهر اراک در طرح تفصیلی این کلانشهر موارد و نواقص برطرف شود ولی نباید تهیه، تدوین و تصویب طرح تفصیلی کلانشهر اراک همچون طرح جامع این کلانشهر طولانی شود که خوشبختانه اعتبار بسیار خوبی از سمت وزارت و راه و شهرسازی برای این طرح تفصیلی در نظر گرفته شده و به زودی به استان ابلاغ خواهد شد ضمن اینکه مشاور این طرح ظرف یک ماه آینده انتخاب خواهد شد.
طرح جامع کلانشهر اراک در واقعیت با هیچ اصول و ضوابطی همخوانی ندارد
به گزارش خبرگزاری مهر، آصفری در واکنش به موارد مطرح شده در این میزگرد عنوان کرد: طرح جامع کلانشهر اراک در واقعیت با هیچ اصول و ضوابطی همخوانی ندارد اینکه محدودیت‌هایی را برای ساخت ساز در این کلانهشر در نظر بگیریم با توجه به اینکه فقط این شهر از یک سمت امکان توسعه دارد منطقی نیست و تنها راه توسعه شهری شهر اراک همانطور و رفع مشکل کمبود مسکن در این کلانشهر انبوه سازی است.
وی ادامه داد: اگر طرح جامع کلانشهر اراک به همین منوال که شرکت مشاور تهیه کرده اجرا شود در آینده نه چندان دور باید شاهد افزایش قیمت افسار گسیخته مسکن در این کلانشهر باشیم به طوری که خانه دار شدن در شهر اراک تبدیل به رؤیا خواهد شد. ضمن اینکه باعث ایجاد حجم ترافیک در برخی از نقاط شهر بالاخص بخش مرکزی این شهر خواهیم بود.
در طرح جامع کلانشهر اراک الحاقات به خوبی دیده نشده و این یکی از دلایل افزایش قیمت مسکن در شهر اراک در آینده خواهد بود
نماینده مردم اراک، خنداب و کمیجان در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در اطراف کلانشهر اراک زمین‌هایی وجود دارد که اگر کاربری آنها تغییر و تبدیل به زمین‌ها با مساحت کوچک‌تر شده و در اختیار مردم قرار گیرند باعث رفع مشکل مسکن در این کلانشهر خواهد شد ولی متأسفانه در طرح جامع کلانشهر اراک الحاقات به خوبی دیده نشده و این یکی از دلایل افزایش قیمت مسکن در شهر اراک بر اثر اجرای طرح جامع کلانشهر اراک خواهد بود.
شاهد افزایش سکونتگاه‌های غیر رسمی در کلانشهر اراک خواهیم بود
آصفری عنوان کرد: کلانشهر اراک شهر تاریخی با قدمت بالا نیست که بلند مرتبه سازی به میراث فرهنگی و آثار باستانی آن ایراد وارد کند ولی متأسفانه شاهد هستیم از بلند مرتبه سازی در این کلانشهر جلوگیری شده و فقط برای محله‌های خاصی مجوز انبوه سازی داده‌اند که همین امر برای مردم شائبه ایجاد کرده که حتماً افرادی در این محله‌ها ذینفع هستند که مجوز انبوه سازی فقط برای این محله‌ها صادر شده است و یا سکونتگاه‌های غیر رسمی اراک باید جز بافت اصلی شهری آورده شود که خدمات شهری به این مناطق ارائه شود ولی متأسفانه شاهد هستیم در طرح جامع به جای اینکه این مناطق جز محدوده شهری آورده شود مناطق کم اهمیت تر دیگری را جز محدوده شهری در نظر گرفته‌اند به همین خاطر طرح جامع کلانشهر اراک نه تنها مشکل حاشیه نشینی و سکونتگاه‌های غیر رسمی را برطرف نخواهد کرد بلکه باعث افزایش سکونتگاه‌های غیر رسمی در این شهر خواهند شد.
وی تاکید کرد: باید وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی شهرسازی در طرح جامع کلانشهر اراک ورود پیدا کرده و نگذارد اینچنین طرح ناقصی برای کلانشهر اراک اجرا شود. شائبه‌هایی وجود دارد که برخی از مرتبطین تصمیم گیری ها در طرح جامع کلانشهر اراک زمین‌ها و ملک‌هایشان در مناطقی هستند که اجازه ساخت و ساز به صورت انبوه به آنان داده شده است. افرادی که منتقدین طرح جامع را بی سواد خطاب می‌کنند، پاسخ دهند در طول این سال‌ها چرا مشکل سکونتگاه‌های غیر رسمی شهر را حل نکرده‌اند؟
نماینده مردم اراک، خنداب و کمیجان در مجلس شورای اسلامی گفت: افرادی که عنوان می‌کنند منتقدین طرح جامع کلانشهر اراک از دانش و سواد لازم در حوزه شهرسازی برخوردار نیستند این نقد جدی به آنان وارد هستند شما که تخصص در حوزه شهرسازی و عمرانی دارید چرا بعد از گذشت ۳۵ سال هنوز سکونتگاه‌های غیررسمی این کلانشهر را که روز به روز در حال افزایش است تبدیل به سکونتگاه‌های رسمی نکرده‌اند؟ افرادی که در این مناطق و اطراف شهرک‌های کلانشهر اراک زندگی می‌کنند شهروند نیستند و نباید راهکاری برای ارائه خدمات شهری به این مناطق و ساکنین آن صورت گیرد؟ در طرح جامع اراک به راحتی آقایان می‌توانستند سکونتگاه‌های غیر رسمی کلانشهر اراک را به محدوده شهری الحاق کنند ولی از انجام این کار چشم پوشی کردند.
طرح جامع کلانشهر اراک با نگاه مدیریت جامع شهری در تضاد است
وی عنوان کرد: با صراحت اعلام می‌کنم طرح جامع کلانشهر اراک با نگاه مدیریت جامع شهری در تضاد است و بهتر بود مجموعه‌های تصمیم گیر در طرح جامع کلانشهر اراک نقطه نظرات و دیدگاه‌های کارشناسان و صاحب نظران را لحاظ می‌کردند.نیاز بود طرح جامع کلانشهر اراک قبل از تصویب و ابلاغ یک کالبد شناسی جدی روی آن صورت می‌گرفت زیرا اجرای این طرح باعث تنگ شدن شهر و بالا رفتن حجم ترافیک در این کلانشهر خواهد شد.
آصفری با بیان اینکه طرح ۵۸ متری قابلیت اجرا را داشت، گفت: متأسفانه دلیل لغو این طرح، طولانی شدن مدت اجرای طرح بود و اگر طرح ۲۴ متری جایگزین طرح ۵۸ متری شود مطمئناً با مدیریت فعلی کلانشهر اراک نمی‌توان امیدوار بود که این طرح در اراک اجرا شود و با این مدیریت تصمیم گیری در سطح کلانشهر اراک طرح ۲۴ متری همچون طرح ۵۸ متری لغو و در نهایت تبدیل به ۱۱ متری و در نهایت به کوچه بن بست تبدیل شود چرا که اراده و تصمیم جدی در مدیریت شهری کلانشهر اراک شاهد نیستیم که تصمیم به اجرای این طرح‌ها داشته باشد. طرح اتوبان حرم تا حرم شهر قم ۵ سال بعد از تصویب طرح ۵۸ متری اراک تصویب شد و حتی طول طرح بیشتر از طرح ۵۸ متری بود ولی امروز شاهد هستیم طرح حرم تا حرم در شهر قم اجرایی ولی در اراک طرح ۵۸ متری به دلیل ضعف و عدم توانمندی مدیریت شهری لغو شد.
اگر نواقص طرح جامع برطرف نگردد در قالب طرح پرسش از وزیر راه و شهرسازی این موضوع را پیگیری خواهم کرد
نماینده مردم اراک، خنداب و کمیجان در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: بنده به عنوان نماینده به وزیر راه و شهرسازی متذکر شدم که مجدد بررسی‌های لازم بر طرح جامع کلانشهر اراک صورت گیرد و اگر مشکلات و نواقص این طرح برطرف نشود در قالب طرح پرسش از وزیر راه و شهرسازی این موضوع را پیگیری خواهم کرد.
علت تأخیر در تصویب و ابلاغ طرح جامع و تضییع حقوق مردم از وزیر راه و شهرسازی در قالب سوال مطرح کردم و هم اکنون این سوال در کمیسیون عمران مجلس در حال رسیدگی است
به گزارش خبرگزاری مهر، در ادامه این میزگرد کریمی با بیان اینکه طرح جامع شهر اراک قصه پر غصه‌ای دارد، اظهار کرد: بیش از ده سال مراحل تهیه و تدوین این طرح به طول انجامیده است و از طرف دیگر در رفت و برگشتی که برای تصویب این طرح بین استانداری مرکزی و وزارت راه و شهرسازی صورت گرفت، نهایتاً در ماه اخیر طرح جامع شهر اراک در شورای عالی شهرسازی و معماری تصویب و ابلاغ شد اما این طرح دارای مسائل و نقص‌های فراوانی است.
وی ادامه داد: دلیل طولانی شدن تدوین و تصویب طرح جامع شهر اراک یکی از نقدها و سوال‌های جدی است که به این طرح وارد است و بنده در خصوص این طرح سوالی را از وزیر راه و شهرسازی مطرح کرده و از وی علت تأخیر در تصویب و ابلاغ طرح جامع و تضییع حقوق مردم این کلانشهر را در طرح فوق الذکر جویا شدم، هم اکنون این سوال در کمسیون عمران مجلس در حال رسیدگی و قرار است این سوال در کمیسیون مورد بررسی قرار گیرد.
بعد از طرح سوال بنده، وزارت راه و شهرسازی با عجله اقدام به ابلاغ طرح جامع کلانشهر اراک کرد
نماینده مردم اراک، خنداب و کمیجان در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: بعد از طرح سوال بنده، وزارت راه و شهرسازی با عجله اقدام به ابلاغ طرح جامع کلانشهر اراک کرد، طرح جامعی که حداقل ماه‌های طولانی بعد از آخرین جلسه‌ای که در شورای عالی و شهرسازی تصویب شده بود، وزارت راه و شهرسازی این طرح را نگه داشته بود ولی بلافاصله بعد از اینکه بنده علت تأخیر در تصویب و ابلاغ طرح جامع و تضییع حقوق مردم این کلانشهر در طرح فوق الذکر را مطرح کردم، این طرح توسط وزارت راه و شهرسازی ابلاغ شد.
وی تصریح کرد: مفاد و محتوای طرح جامع کلانشهر اراک یکی دیگر از ایراداتی است که در سوال از وزیر راه و شهرسازی به آن اشاره کرده‌ام زمانی که بنده به عنوان شهردار اراک مسئولیت داشتم مطالعات گسترده‌ای جهت ساماندهی بافت مرکزی این کلانشهر صورت گرفت که محدوده خیابان شهید بهشتی، خیابان محسنی، خیابان حصار، میدان شهدا، خیابان امیرکبیر، خیابان امام خمینی را در بر می‌گرفت محدوده‌ای که در مرکز شهر اراک و عمدتاً بازار تاریخی بود طرحی برای آن تهیه شده که این محدوده علاوه بر نوسازی به یک فضای سالم و با نشاط شهری با تاکید بر تبدیل محوطه‌های ورودی و سر درب بازار تبدیل به یک میدان بزرگ می‌شد و به یک پیاده راه تبدیل شود و سایر اتفاقاتی که در این طرح دیده شده بود ولی علیرغم این طرح و پرداختن به این مباحث در طرح جامع کلانشهر اراک با توجه به اینکه مهمترین گره ترافیکی کلانشهر اراک مربوط به مرکز شهر است هیچ توجه‌ای به ساماندهی مرکز شهر اراک نشده است.
عدم توجه به منطقه سده اراک (سنجان و کروهرود) یکی از نقدهایی جدی است که به طرح جامع اراک وارد است
کریمی عنوان کرد: با حذف طرح ۵۸ متری تحت طرح امیرکبیر که سال‌های سال این طرح لغو نشد و املاک زیادی در تملک و یا تخریب شده است و پروژه‌های بسیاری بر اساس طرح ۵۸ متری ساخته شده است و اتفاقاتی در سال‌های گذشته صورت گرفته است که باعث شده این طرح به یکباره حذف شود ولی نکته قابل توجه این است که هیچ جایگزینی برای این طرح در نظر گرفته نشده است و دسترسی ترافیکی شرقی و غربی شهر اراک که از سمت ورودی تهران به سمت خروجی شهر به سمت شهرستان‌های ملایر و بروجرد منتهی می‌شود این نیاز هم در طرح جامع کلانشهر اراک نادیده گرفته شد و تعیین تکلیف صورت نگرفته است.
نماینده مردم اراک، خنداب و کمیجان در مجلس شورای اسلامی اذعان کرد: بحث عدم توجه به منطقه سده اراک (سنجان و کروهرود) یکی از نقدهایی جدی است که به طرح جامع اراک وارد است، سنجان و کرهرود دو شهر مستقل بودند که به شهر اراک ملحق شدند و انتظارات و مطالبات به حق مردم آن مناطق در خصوص نوسازی، پیش بینی شبکه معابر مناسب برای دسترسی به بافت فرسوده این دو شهر و از طرفی اتخاذ تدابیر لازم برای حفظ فضای سبز بسیار غنی که در این منطقه وجود دارد و در حکم ریه‌های شهر اراک محسوب می‌شود، متأسفانه در طرح جامع کلانشهر اراک مورد غفلت قرار گرفته و هیچ تکلیفی برای آن در این طرح دیده نشده است.
سماجت و لجاجت خاصی که در دبیرخانه عالی شورای شهرسازی و معماری کشور حاکم بود باعث شد منطقه قنات ناصری در طرح جامع به محدوده شهری این کلانشهر الحاق نشود
وی گفت: نقد دیگری به طرح جامع کلانشهر اراک وارد است، عدم پیش بینی اراضی و فضای حیاتی مورد نیاز شهر برای ساخت و سازها آینده در این کلانشهر است با توجه به اینکه کلانشهر اراک از سمت جنوب و غرب تقریباً در کوه‌ها محصور شده و امکان توسعه ندارد و تنها در ضلع شمال امکان توسعه دارد ولی متأسفانه اراضی قابل توجهی در طرح جامع شهر اراک پیش بینی نشده است اراضی که بافت داخل کمربندی شهر هست که عمدتاً اراضی مراکز قنات ناصری بود این منطقه برای الحاق به طرح جامع شهر اراک پیش بینی شده بود، همه دلایل توجیهی این ضرورت را تأیید می‌کرد ولی متأسفانه با یک سماجت و لجاجت خاصی که در دبیرخانه عالی شورای شهرسازی و معماری کشور حاکم بود با این توسعه و الحاق این محدوده به محدوده قانونی شهر اراک مخالفت شد و در ضلع شمالی کمربندی شمال کلانشهر اراک یک منطقه کوچک که مالکیت آن اوقافی است به عنوان اراضی برای توسعه شهر اراک در این طرح دیده شده است که شامل اراضی حد فاصل بین حوزه علمیه خاتم الانبیا تا دانشگاه پیام نور است که نواری در کنار کمربندی برای ساخت و ساز دیده شده است که این اراضی در وهله اول با توجه به نیاز شهروندان شهر اراک به مسکن کم است و در وهله بعد این اراضی اوقافی است که اوقافی بودن این اراضی مشکلات قانونی را برای مردم و متقاضیانی که می‌خواهند در این اراضی ساخت و ساز کنند به وجود خواهد آورد.
زمین‌های اوقافی و اراضی دارای مشکلات قانونی را در طرح جامع به محدوده شهری کلانشهر اراک الحاق کردند
کریمی ادامه داد: سایر نقاط دیگر هم برای الحاق محدوده به شهر اراک همچون اراضی ۹۰ هکتاری که در منطقه گردو است، اراضی ولی آباد و صالح آباد و بسیاری از مناطق دیگر تعیین تکلیف نشده‌اند و با عنایت بر اینکه طرح جامع ده سال طول کشیده است که تصویب شود و قطعاً حداقل برای ده سال آینده است، مردم اراک چه گناهی کردند بیست سال اراضی، امکاناتشان در قالب این طرح بلاتکلیف بماند و جوانان این شهر که می‌خواهد صاحب مسکن ارازان بشوند چرا باید هزینه‌های بسیار سنگینی بابت تحویل زمین و خرید مسکن پرداخت کنند. در سال‌های گذشته که عملاً توسعه شهری را در اراک محدود کردیم و در این طرح جامع که این محدودیت تشدید شده است، قیمت تمام شده زمین و مسکن سهم بسیار زیادی پیدا کرده و این باعث شده که قیمت مسکن در شهر اراک جز گران قیمت ترین مراکز استان کشور باشد. در طی سال‌های گذشته همواره شهر اراک جز بالاترین تورم در بخش خرید و اجاره مسکن بوده است و این خود ظلم بزرگی در حق مردم شهر است که در طول این سال‌ها این تورم و گرانی را بدون هیچ دلیلی مردم این شهر تحمل کردند.
وی تصریح کرد: همانطور که در قانون اساسی کشور آمده که دولت موظف است وسایل تأمین مسکن را برای مردم بویژه برای جوانان فراهم کند، انتظار می‌رود این همه اراضی دولتی و اراضی که در محدوه اراک است به وفور بتواند در اختیار مردم این شهر قرار بگیرد و مردم بتوانند در این اراضی ساخت و ساز انجام دهند و قیمت زمین برای آنها در حد صفر پایین بیاید و این باعث بشود قیمت تمام شده مسکن کاهش پیدا کند و واحدهای مسکونی با قیمت ارزان در اختیار مردم قرار بگیرد ولی متأسفانه این امر در شهر اراک محقق نشده است و هم اکنون قیمت مسکن در اراک به شدت افزایش پیدا کرده، املاک در بافت موجود در شهر قیمت آن به شدت افزایش پیدا کرده است و در نتیجه شاهد رشد قیمت بیشتر میانگین کشوری در قیمت مسکن در اراک نسبت قیمت مسکن در کشور هستیم.
طرح ۲۴ متری بصورت کلی و مبهم به آینده موکول شده است
کریمی ادامه داد: همه این موارد که عنوان شد حاکی از آن است که طرح جامع کلانشهر اراک طرح کامل، مناسب و مطلوبی برای شهر اراک در افق زمانی بلند مدت نیست و نمی‌تواند انتظارات مردم و مسئولان محلی برآورده کند اگر چه مسئولین استان همچون استاندار، معاونت عمرانی استانداری مرکزی و غیره اعتراض خودشان را در کنار ما اعلام کردند ولی متأسفانه پیگیری جدی و بایسته‌ای که باید در این فرآیند چند ساله صورت می‌گرفت که این طرح تصویب و ابلاغ نشود، صورت نگرفته است و یا توان و مقدورات مدیران استان در همین حد بوده و نتوانسته نیاز را در تهران جا بیاندازد و این طرح جامعه را با یک شرایط مطلوب به تأیید شورای عالی شهرسازی و معماری برساند.
نماینده مردم اراک، خنداب و کمیجان در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: بنده زمانی که طرح جامع کلانشهر اراک در شورای برنامه ریزی استان مطرح بود نامه‌های متعددی به استاندار مرکزی فرستادم و مشکلات طرح جامع را به وی گوشزد کردم علاوه بر آن در مورد وزیر راه و شهرسازی به غیر از ارسال نامه، جلسات حضوری گذاشته و مشکلات طرح جامع کلانشهر اراک را به وی عنوان کردم ولی متأسفانه این اقدامات و پیگیری‌ها برای رفع نقص طرح جامع شهر اراک به سرانجام نرسید و هم اکنون این طرح به صورت ناقص ابلاغ شده است.
وی گفت: بنده به عنوان نماینده مردم وظیفه خودم را در قالب اختیارات نظارتی نماینده انجام خواهم داد و حق مردم را در رابطه با کم و کاستی‌های این طرح در قالب طرح سوال از وزیر و راه شهرسازی دنبال خواهم کرد.
کریمی مطرح کرد: در طرح جامع کلانشهر اراک که به تازگی ابلاغ شده است، مسیری و موقعیت مشخصی برای طرح ۲۴ متری دیده نشده است بلکه به طور کلی گفته شده است که این معبر ۲۴ متری جایگزین معبر ۵۸ متری باشد و مسیر آن متعاقباً در طرح تفصیلی مطالعه و تأیید بشود. طرح ۲۴ متری به صورت کلی و مبهم به آینده موکول شده است حال این آینده کی هست با چه مطالعه‌ای، چه زمانی، چه شرایطی صورت خواهد گرفت، معلوم نیست.
وی با بیان اینکه اجرای طرح جامع شهر اراک باعث افزایش و توسعه سکونتگاه‌های غیر رسمی در این کلانشهر خواهد شد، اظهار کرد: وقتی که امکان ساخت و ساز مجاز و تأمین مسکن برای مردم فراهم نگردد، قطعاً مردم در سکونتگاه‌های غیررسمی همچون منطقه کوی امام علی (ع) و ارتفاعاتی که هست یا کوی ولیعصر (عج) و غیره رفته و در این مناطق به صورت قطعات کوچک ساخت و سازهای غیر مجاز انجام می‌دهند.
مشکلات و نواقص طرح جامع کلانشهر اراک با حواله دادن به طرح تفصیلی برطرف نخواهد شد
کریمی تصریح کرد: اینکه عده‌ای اظهار می‌کنند که مشکلات و نواقص طرح جامع کلانشهر اراک در طرح تفصیلی این کلانشهر که اعتبارات خوبی به آن اختصاص داده شده و اختیارات استانی در آن وجود دارد، برطرف می‌کنند به نظر بنده این امر به چند علت صورت نخواهد گرفت در علت اول این است که از نظر قانونی کارکرد طرح جامع با طرح تفصیلی متفاوت است یعنی هر کدام از این طرح‌ها یک سطح از تصمیمات را در بر می‌گیرد و کارکردی که در طرح جامع است نمی‌تواند در طرح تفصیلی باشد و بر عکس کارکردی که در طرح تفصیلی است نمی‌تواند در طرح جامع باشد.
وی ادامه داد: علت دیگر عدم رفع نواقص طرح جامع کلانشهر اراک در طرح تفصیلی این کلانشهر این است که امروز اراک در حوزه توسعه شهری و غیره مشکل دارد و امروز بعد از ده سال که تهیه و تصویب این طرح طول کشیده است انتظار حل مشکلات مردم اراک را داریم، حواله کردن حل مشکلات مردم کلانشهر اراک به تهیه و تصویب طرح تفصیلی به یک دوره پاینده نامعلوم منتهی خواهد شد، نواقص طرح جامع را برطرف نخواهد کرد همین طرح تفصیلی کلانشهر اراک جز مواردی است که تهیه و تدوین آن شاید بیش از چهار الی پنج سال به طول انجامد. به همین خاطر این حواله کردن نمی‌تواند جوابگو و حلال مشکلات مردم کلانشهر اراک که امروز با آن مواجه هستند، باشد.
نماینده مردم اراک، خنداب و کمیجان در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: ممکن است در تهیه طرح جامع کلانشهر اراک توسط مشاور طرح ایراداتی وجود داشته باشد اما قاعدتاً این کارفرما است که خروجی کار مشاور را تأیید نهایی کرده و در طی زمان تهیه طرح می‌تواند دائم دیدگاه و نظراتش را به مشاور طرح منعکس کند و مشاور هم ملزم است که دیدگاه کارفرما را در مطالعاتش و طرحی که تهیه می‌کند، لحاظ کند به همین خاطر اگر کاستی امروز در طرح جامع کلانشهر اراک است ایراد اصلی را به کارفرما و سپس به مشاور طرح گرفت.
علی رغم ارائه دیدگاه و نظرات کارشناسی توسط بنده و مسئولان استان، دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری با لجاجت از پذیرش نظرات کارشناسی در مورد طرح جامع اراک سر باز زدند
وی ادامه داد: کارفرما طرح جامع کلانشهر اراک در استان اداره کل راه و شهرسازی است که در طی این دوره ده ساله چندین نفر از مدیران کل این اداره آمده و رفته‌اند خود این جابه جایی مکرر مدیران در این اداره کل یکی از دلایل طولانی شدن تهیه و تدوین طرح جامع کلانشهر اراک بوده است. در ابتدا اداره کل راه و شهرسازی، سپس استانداری و شورای توسعه و برنامه ریزی استان بعد از آن وزارت راه و شهرسازی حوزه معاونت شهرسازی و معماری و در نهایت شورای عالی شهرسازی و معماری سطوح تصمیم گیری بوده که از استان تا سطح ملی طی شده که تا طرح جامع کلانشهر اراک تصویب برسد.
کریمی در پایان بیان کرد: هم اکنون انتقاد جدی به تصویب و ابلاغ طرح جامع شهر اراک به دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری است که علی رغم ارائه دیدگاه و نظرات کارشناسی توسط بنده و مسئولان استان این دبیرخانه با لجاجت، از پذیرش نظرات کارشناسی سر باز زدند و این طرح را با نواقص ابلاغ کردند. متأسفانه این لجاجت در رویکرد و سبک مدیریتی این دبیرخانه وجود دارد نه تنها درباره طرح جامع شهر اراک بلکه شاهد بودیم طرح جامع شهرستان آشتیان توسط این دبیرخانه رد شد. متأسفانه افرادی که در این دبیرخانه سمت دارند افراد کم تجربه و ناتوان در حوزه شهرسازی هستند و نمی‌توانند مسائل و مشکلاتی را که در مراکز استانها مردم با آن مواجه هستند درک کرده و واقعیت‌ها را بپذیرند همین امر باعث شده که طرحی ناقص برای آینده مردم کلانشهر اراک تصویب و ابلاغ شود.
به گزارش مهر این روزها خبری مبنی بر اجرای طرح جامع اراک به گوش می‌رسد، طرحی که بعد از ۱۶ سال تصویب، ابلاغ و اجرای آن، جفایی بزرگ در حق مردم این کلانشهر خواهد بود، جفایی که بنا به گفته کارشناسان و برخی از مسئولان استان افزایش افسارگسیخته قیمت مسکن، حاشیه نشینی، آلودگی هوا، حجم بالای ترافیک و بلاتکلیفی شهروندان را به همراه خواهد داشت.